„Geen andere regering mogelijk, welke meer
progressief beleid kan voeren" (P.v.d.A.)
S. E. R. adviseert tot
'n vrijere loonvorming
3
Algemene Beschouwingen Rijksbegroting
SltittA ffiewfiaid apetide Jornada
Waar is de
man
Percentage volkswoningen
niet te gering
Premieverlaging ziekenfondsen
door onderlinge samenwerking?
WOENSDAG 5 OCTOBER 1955
DE LEIDSE COURANT
TWEEDE BLAD PAGINA 1
>,Weg met Romme!"
(Gortzak)
In de gistermiddag gehouden ver
gadering van de Tweede Kamer is
een aanvang gemaakt met de algeme
ne politieke beschouwingen over dc
rijksbegroting voor het dienstjaar
1956. Met de minister-president is na
genoeg het gehele kabinet aanwezig.
Tevreden over loon- en
prijspolitiek.
De heer ROMME (KVP) verklaart
geen terugblik te willen verpen cp
alle sectoren van het beleid van het
kabinet, nu dit de laakte algemene
beschouwingen zijn voor de zittings
duur van dit kabinet, doch te zullen
volstaan met enkele algemene her
inneringen.
Hij meent, dat het woord „onaan
vaardbaar" de regering te jeivakke-
lijk in de mond ligt.
Ten aanzien van woningbouw is er
geen sprake van voldaanheid, al is
in de laatste troonrede het aantal
van 70.000 woningen genoemd. De
stijging tot dit aantal is verheugend,
maar er blijft nog veel te wensen
over.
Vervolgens merkt hij op, dat in de
wezenlijke doelstelling van het com
munisme niets is veranderd Hij be
toogt, dat noodzakelijk is een eens
gezind Westers beleid, dat het in
zicht van de Sovjet-regering nopens
het nutteloze van een oorlog over
eind houdt.
Wat Nieuw-Guinea aangaat zegt hij
ten volle te kunnen instemmen met
het even rustige als vastberaden be
leid, door de regering in de souve-
reiniteitskwestie gevoerd. Zeer be
treurd moet z.i. worden, dat de V. N.
besloten hebben deze zaak op de
agenda te brengen. Formeel noch ma
terieel is dat gerechtvaardigd. Hij
vertrouwt, dat de regering haar taak
t.a.v. Nieuw-Guinea op haar eigen
wijze verder zal voortzetten.
Wat de loon- en prijspolitiek be
treft zegt spr. het gelukkig te ach
ten, dat de regering een stap heeft
gezet in de richting van differentia
tie der arbeidsvoorwaarden.
Spr. zegt het redelijk te achten, dat
de regering het advies van de S-E.R.
over de loon-politiek, dat heden is
gepubliceerd, eerst zal willen over
wegen en dus thans geen beslissing j
kan nemen. Hij vertrouwt echter,
dat dit wel geschied zal zijn als de
begroting van sociale zaken in de
eerste volle week van December in
openbare behandeling komt.
De verleende 3 procent-vergunning
acht hij een voorlopige oplossing der
regering in een moeilijk dilemma.
Een bezwaar er van is z.i. dat de ar
beiders als collectiviteit niet aan hun
trek komen. Hij ziet er ook een be
dreiging in van een der postulaten,
welke het kabinet zich gesteld heeft,
nl. voorkoming van prysverhoging.
Hij bepleit uitbreiding der 3 procent-
vergunning ten gunste van bezits
vorming.
Zijn partij gaat de verkiezingen in
voor doorbraak van het christendom
in het volksleven.
Op samenwerking uit.
De heer BURGER (P.v.d.A.) be
toogt, dat als men een der wortels van
de oorlogsdreiging wil wegnemen, de
sociale wanverhouding tussen ver
schillende delen der wereld moet
worden opgeheven. Ten behoeve der
onontwikkelde gebieden moet z.i. een
vast bedrag op de begroting worden
gebracht.
Komende tot de positie van het ka
binet zegt spr., dat deze sterker is
dan ooit- O.m. verwijt hij de K.V.P.
vertraging te hebben veroorzaakt ten
aanzien van de huurwetten.
Opmerkend, dat de positie van het
kabinet sterker dan ooit is, zegt hij,
dat voor hem de betekenis van het
kabinet deze is, dat geen andere re
geringscombinatie in de huidige om
standigheden mogelijk is, welke een
meer progressief beleid zou kunnen
voeren.
Naar zijn inzicht is ten aanzien van
de exploitatie der atoomenergie spra
ke niet slechts van een nationale
overheidstaak, doch van een Europe
se overheidstaak Spr. gaat vervolgens
in op de kwestie der loonvorming. Er
gaan al stemmen op, die vragen of
de motie-Romme over een vrijere
loonpolitiek niet het begin van het
einde van „le miracle Hollandais" is.
Spr. meent, dat men geen oude
schoenen moet weggooien voor men
nieuwe heeft. Het zolang bruikbaar
gebleken systeem moet z.i. soepel
worden toegepast. Naar zijn oordeel
i heeft de regering zich in de positie
gemanoeuvreerd, dat een nieuwe
loonronde de enige mogelijkheid tot
rechtvaardigheid is. Studie van het
vraagstuk van een vijfdaagse werk
week is z.i. noodzakelijk.
De heer GORTZAK (CPN) betoogt,
dat het regeringsbeleid is afgestemd
geweest op de koude oorlog. De po
litiek van de koude oorlog onder lei
ding van prof. Romme is mislukt en
heeft zijn onuitvoerbaarheid bewe
zen. Spr. constateert, dat er thans een
ontspanning is in de internationale
verhoudingen. Nederland kan daarin
een bijdrage verlenen door spoedig
te besluiten een parlementaire dele-
j gatie naar de Sovjet-Unie te zenden.
I De heer Gortzak verklaart zich be
reid met de P.v.d.A. samen te wer
ken om de partij van de heer Romme
bij c'e komende verkiezingen een zo
groot mogelijke nederlaag toe
brengen. Hij hoopt, dat bij de P.v.d.A.
daartoe eveneens bereidheid zal be-
I staan.
De heer WELTER (KNP) meent,
I dat men bij de vorming van het nieu-
I we kabinet zal komen te staan voor
het alternatief, te kiezen voor een
krachtig beleven der democratische
principes of voor het doorgaan op de
bestaande weg, welke leidt tot uit
holling van het parlementaire stel
sel, waarbij men uiteindelijk terecht
komt bij een regering der ambtena
ren, die toch al te veel macht heb
ben.
Onwaardig vindt spr. het, dat Ne-
derland in verband met de kwestie
Nieuw-Guinea bij de V. N. in de be-
j klaagdenbank moet zitten. Waarom
heeft minister Luns het voorbeeld
j van zijn Franse collega niet gevolgd,
door de vergadering te verlaten? Spr.
zou de heer Luns en de Nederlandse
delegatie willen doen terugroepen.
Amendement-Stokman
nu verworpen
De Tweede Kamer heeft gistermid
dag het amendement-Stokman (KVP)
op artikel 25 van het wetsontwerp tot
regeling van het kleuteronderwijs en
van de opleiding van leidsters bij dat
onderwijs met 45 stemmen voor en
46 tegen verworpen.
Zoals bekend staakten de vorige
week met 43 tegen 43 de stemmen
over dit amendement, dat aan de ge
meentebesturen de bevoegdheid wilde
geven om bij de aanstelling van een
kleuterleidster te bepalen, dat zij bij
inhuwelijktreding kan worden ont
slagen.
Bij deze stemming stond rechts te
genover links, doch tegen stemden
ook freule Wttewaall van Stoetwegen
(CH), van de KVP de dames Klompe
en De Vink en de heren Visoh, Koer
sen en Blaisee.
ST. NICOLAAS- EN KERSTPOST
MILITAIREN EN NIEUW GUINEA
Ten behoeve van militairen aan
boord van hr. ms. schepen in de
Nieuwguinese wateren en in walin-
richtingen in Nederlands Nieuw-Gui
nea zal het m.s. „Oranje", dat op 27
October uit Amsterdam vertrekt en
op 4 December te Sorong wordt ver
wacht, St. Nicolaas- en Kerstpost
meenemen.
Brieven en paketten, welke met
deze gelegenheid worden verzonden,
dienen tijdig ter post te worden be
zorgd. Nadere inlichtingen omtrent
de sluitingsdatum worden verstrekt
door de postkantore rit
Adressering voor hen, die aan boord
van hr. ms. schepen in de Nieuwgui
nese wateren zijn geplaatst:
Rang of kwaliteit ,naaim, marine
nummer,
Aan boord van hr. ms..... (volgt
naam van het schip).
AmsterdamC.S.; Marine.
Voor hen, die aan de wal zijn ge
plaatst luidt het adres als volgt:
Rang of kwaliteit, naaim, marine-
nummer,
Naam van de walinriohting, plaats
naam,
Nederlands Nieuw-Guinea.
Amsterdam—C.S.; Marine.
VERANTWOORDELIJKHEID PRIMAIR
BIJ HET BEDRIJFSLEVEN
Op verzoek van de minister van
Sociale Zaken heeft de Sociaal Econo
mische Raad een advies uitgebracht
over het vraagstuk van de toekom
stige loonpolitiek. In het rapport geeft
de SER tevens zijn mening over het
in 1954 door de Stichting van de
Arbeid uitgebrachte rapport.
De SE1R meent, dat in het toekom
stige systeem van loonvorming de
volgende drie grondgedachten moe
ten worden verwezenlijkt:
1 Het leggen van de primaire ver-
Dinsdagmiddag heeft Z.K.H. Prins Bernhard te Etten-Leur de nieuwe
fabriek van de N.V. „Tornado" in gebruik gesteld. Voordat de Prins tot de
opening overging heeft de beeldhonwer C. Zadkine het boven de ingang
van de fabriek aangebrachte plastiek onthuld, waarbij hij een verklarende
toelichting heeft gegeven. Op de foto schudt de Prins de Franse beeld
houwer de hand, tussen hen in de directeur van de fabriek, de heer J. v. d.
Togt. Half zichtbaar achter de Prins de burgemeester J. P. Godwaldt. Op
de achtergrond het zojuist onthulde plastiek.
antwoordelijkheid voor de loonvor
ming bij het bedrijfsleven in zijn
verschillende geledingen, onver
minderd de taak van de overheid
als hoedster van het algemeen be
lang.
2 Het in overeenstemming zijn van
het algemene loonniveau met de
fundamentele economische en so
ciale factoren.
3 Een zo grote mogelijkheid van
differentiatie in de lonen en andere
arbeidsvoorwaarden als met de
coördinatiegedachte in overeen
stemming is.
S.EXt.-minderheid heeft bezwaren.
De raad gaat er mee accoord, dat
in het toekomstige systeem van loon
vorming gebruik wordt gemaakt van
loonrichtlijnen. Deze zullen bepaalde
looncijfers en enkele belangrijke se
cundaire arbeidsvoorwaarden dienen
te bevatten. Daardoor zullen zij een
aanwijzing geven omtrent het meest
wenselijke loonniveau.
De SER acht het gewenst, dat de
mogelijkheid om bij de bedrijfstaks-
gewjjze loonvorming rekening te hou
den met de bijzondere economische
en sociale omstandigheden van de af
zonderlijke bedrijfstakken, met name
de werkgelegenheid, de productiviteit
en de rentabiliteit, als een element
van de loonpolitiek wordt erkend.
Het scheppen van de mogelijkheid
van ondernemingsgewijze afwijkingen
van de basisionen dient aan het be
drijf staksgew ij ze overleg te worden
overgelaten. De mate van differen
tiatie dient met het oog op de coör
dinatie in de loonpolitiek door de
toetsende instantie te worden goed
gekeurd.
Een belangrijke minderheid van de
SER wil voor de afzonderlijke onder
nemingen in beginsel geen andere
mogelijkheden tot loondifferentiatie
open laten dan die, welke reeds vast
gelegd zijn in de bestaande loon-
structuren.
De SER acht het gewenst, dat lonen
en andere arbeidsvoorwaarden in
overheidsdiensten en bedrijven en in
de particuliere sector zoveel mogelijk
op elkaar worden afgestemd. Dit be
tekent niet, dat in alle onderdelen
gelijkheid behoeft te worden nage
streefd, doch wel dat er een globaal
evenwicht behoort te zijn. Daartoe
acht de SER het noodzakelijk, dat de
instanties, die verantwoordelijk zijn
voor de loonvorming in beide secto
ren, voortdurend een nauw contact
met elkaar onderhouden. De vaststel
ling van de richtlijnen dient door de
SER te geschieden.
Een minderheid acht het, teneinde
het informele karakter van de be
staande loonrichtlijnen ook voor de
richtlijnen in het toekomstige sys
teem van loonvorming te handhaven,
gewenst, dat het vaststellen van de
richtlijnen niet aan de SER wordt
opgedragen, maar aan het orgaan,
dat met het toezicht op de loonvor
ming zal worden belast.
Loonraad.
De SER kan zich verenigen met
de instelling van een Loonraad als
vaste commissie van de Raad, welke
de bevoegdheden van het Ooilege van
Rijksbemiddelaars zal overnemen.
Een belangrijke minderheid van de
Raad heeft onder de tegenwoordige
omstandigheden bezwaar tegen de
instelling van een Loonraad. Deze
minderheid meent, dat het voorshands
aanbeveling verdient, in afwachting
van de toekomstige ontwikkeling van
de loonvorming in publiekrechtelijk
verband, het thans, toegepaste stelsel
te handhaven.
Enkele leden van de SER, die de
conclusie van de minderheid onder
schrijven, achten het gewenst, dat,
om de verantwoordelijkheid voor de
loonvorming zo spoedig mogelijk bij
het bedrijfsleven te leggen, na ver
loop van een overgangstermijn aan
het College van Rijksbemiddelaars
de bevoegdheid, lonen en andere
arbeidsvoorwaarden dwingend op te
leggen, wordt ontnomen.
Loonronden.
De SER acht het gewenst, dat de
mogelijkheid van algemeen bindende
loonmaatregelen wordt gehandhaafd.
De hoge uitzonderingen dienen te be
horen en de bevoegdheid tot het ne
men van een dergelijke maatregel zo
wel dient te liggen bij de SER te
zamen met de Loonraad als bij de
centrale overheid.
Een minderheid van de SER acht
het uitvaardigen van algemene loon
ronden in wezen strijdig met een
loonbeleid, waarbij de loonhoogte
voor een goed deel afhankelijk wordt
gesteld van de economische positie
van de bedrijfstak c.q. onderneming.
Een organisatie als de B.B. is
in tijden van nood, wanneer
snel en doeltreffend moet wor
den geholpen, onmisbaar. De
B.B. is berekend voor haar taak. Uitstekend materiaal
is overal in het land aanwezig. Meer dan 160.000
B.B.-ers oefenen geregeld in een stukje van hun vrije
tijd. En toch er zijn nog open plaatsen. Op elke
twee man is er nog één nodig. Weest U die derde!
Vraagt U eens aan het Hoofd Bescherming Bevolking
in Uw woonplaats, aan Uw wijk- of blokhoofd wat de
B.B. voor U zal doen en wat U in de B.B. kunt doen.
(Advertentie.)
MINISTER WITTE
In antwoord op vragen van het
Tweede Kamerlid de heer Andnies-
sen heeft de minister van Wederop
bouw en Volkshuisvesting medege
deeld dat van de woningen, waar
voor in het eerste half jaar 1955 fi
nanciële steun werd toegezegd onge
veer een derde gedeelte tot de volks
woningen kan worden gerekend. Van
de woningen waarvoor halve premie
wordt toegekend, mag een belang
rijk aantal bij de volkswoningen wor
den geteld. Van heiibouw en bouwen
in de vrije sector zullen waarschijn
lijk weinige tot de volkswoningen
behoren.
De minister ontkent dat het percen
tage woningwetwoningen op het to
tale aantal verleende bouwvergun
ningen onjuist is. Het genoemde per
centage van 42 is mede ontstaan
door incidenteel werkende oorzaken.
ZILVEREN BURGEMEESTER.
Mr. R. van der Heyden, burge
meester van Kaatsheuvel en Loon op
Zand hoopt Vrijdag zijn zilveren
burgemeestersjubileum te vieren.
Burgemeester Ven der Heyden is 18
jaar burgemeester geweest van de
gemeente Drunen en sedert 1948 van
Kaatsheuvel-Loon op Zand. In de
Efteling zal hij Vrijdag worden ge
huldigd.
Voor kleine
zelfstandigen
Vorige week zijn er besprekingen
geopend in de ziekenfondsorganisa
de kleine zelfstandigen een op
nieuw gestegen premie te blijven be
talen, waardoor deze groep dus de
vrijwillige ziekenfondsverzekering
zou moeten opgeven.
Om deze mensen te helpen, subsi
dieert de regering reeds de vrijwil-
ties met hun aangesloten fondsen en lige verzekering met 8,5 millioen per
tussen de ziekenfondsorganisaties
onderling, dat tot doel heeft door
een grotere samenwerking een dras
tische verhoging van de ziekenfonds
premie voor de vrijwillige verzeke
ring voor 1956 te voorkomen.
Zoals steeds zijn de ziekenfondsen
in deze tijd van het jaar de onkosten
voor het komende jaar aan het becij
feren en door de verhoogde zieken
huiskosten, de voortschrijdende me
dische wetenschap met de toenemen
de specialisatie, de hogere honorering
van de medewerkersgroepen e.d.,
zijn deze kosten aanmerkelijk geste
gen.
Besprekingen.
De verplichte verzekering nu, is
één verzekering voor het gehele land;
de vrijwillige verzekering geldt voor
elk van de 130 ziekenfondsen ieder
op zich zelf. Daar de diverse onkos
ten plaatselijk dikwijls erg uiteenlo
pen, brengt dit vooral voor de klei
nere, zelfstandige ziekenfondsen
moeilijkheden mee, wat betreft de
premie. Door het genoemde onder
linge beraad trachten de zieken
fondsorganisaties de mogelijkheid na
te gaan om door grotere samenwer
king tot een gemiddelde premie te
komen voor het gehele land, op basis
van een gemiddelde onkosten van al
le ziekenfondsen.
Verhoging regeringssubsidie.
Dit alles houdt nauw verband met
een tweede probleem: de onmogelijk-
MISSIONARIS BRACHT KONINGIN
EEN GESCHENK UIT BRAZILIë
Paters Gröniger, een Nederlandse
Carmeliet, die werkt in het Brazi
liaamse plaatsje Joao Pinhiero, heeft
gistermiddag in het paleis Soestdijk
een geschenk van de burgemeester
van dit plaatsje aan H. M. de Konin
gin aangeboden. Het was een gepre
pareerde huid van een tijgerkat. Pa-
Ier Gröniger, <üe met verlof in ons
land is, werd vergezeld door pater
Kocks uit Hoogeveen; het bezoek had
een informeel karakter.
GEWIJZIGDE BEGROTING VAN
LANDBOUWSCHAP
Het Landbouwschap heeft een nieu-
ie ontwerpbegroting samengesteld
over het tijdvak van 24 April 1954
tot 1 Januari 1956. Sloot de eerste
ontwerp-begroting met een tekort
van 380.000 gulden, thans is het mo
gelijk gebleken deze sluitend te ma
ken ei. het geraamde heffingsbedrag
zelfs met ruim 215.000 gulden te ver
lagen. Dit betekent een verlaging van
uitgaven van ruim 605.000 gulden.
Het dagelijks bestuur merkt hierbij
op, dat, nu 'het begrotingtijdvak na
genoeg is verstreken, de kosten kon
den worden geraamd op basis van de
reeds uitgegeven bedragen.
Het maken van een nieuwe ont
werp-begroting is een gevolg van het
niet verkrijgen van de goedkeuring
van de Sociaal-Economische Raad
van het eerste ontwerp. De bezavaren
van de S.E.R. waren hoofdzakelijk
gericht tegen het ontbreken van een
kapitaalddenst en het feit dat een
aantal posten niet voldoende kon
worden beoordeeld.
De begroting van het landbouw
schap over 1956, zo juist bekend ge
maakt, sluit met een eindcijfer van
13.354.000. Afgezien van een nieuwe
post van ruim acht millioen gulden
voor de dierziektenbestrijding, is de
begroting voor 1956 iets lager ge
raamd dan die voor 19541955. Ruim
vijf millioen van de middelen wordt
verkregen uit de heffingen aan boe
ren en tuinders.
Het bedrag van 8.300.000 voor de
dierziektebestrijding zal worden ver
kregen uit een bestemmingsheffing
die het Landbouwschap zal opleggen.
Verwacht wordt dat met ingang van
1956 de dierziektebestrijding binnen
het kader van het Landbouwschap
jaar en wanneer de ziekenfondsor
ganisaties erin slagen door hun on- 1Jolluu.
derling beraad tot een gemiddelde zal worden georganiseerd.
premie voor het gehele land te ko-1
men dat zou dan voor 1 Jan. 1956
in kannen en kruiken moeten zijn I
Verkeersongeval eist
ging bij de regering te kunnen doen
de 8,5 millioen overheidssubsidie
voor de vrijwillige verzekering aan
merkelijk verhoogd te krijgen.
Dit zou dan ten goede komen aan
de minder draagkrachtigen, in de
geest zoals de regering de premie
betaling van de ouderdomsvoorzie
ning wenst te financieren.
Lassers brandden een
granaat door
Toen lasbranders van een werf te
Harlingen gisteren een schepbak,
die zij in reparatie hadden, midden-
doorgezaagd hadden, kwamen zij
tot de ontdekking, dat zich in de door
gebrande wand een vreemd voorwerp
bevond; een nadere beschouwing
bracht de mannen koude rillingen
over het lichaam, want zij vonden
een onontplofte granaat, waarvan
zij de kop hadden afgebrand.
Als door een wonder is tijdens deze
•vurige arbeid het projectiel niet tot
ontploffing gekomen. Een seintje
■aan de politie bracht deskundigen
op de werf, die de gevaarlijke vondst
van 50 cm. lengte en 20 cm. breedte
heid voor de minst draagkrachtigen onder hun hoede namen.
twee doden
Nabij Oosterhogebrug in de Gro
ningse gemeente Noorddijk is gister
avond een auto-ongeluk gebeurd,
waarbij twee personen om het leven
zijn gekomen.
Een auto, bestuurd door de 34-
jarige chauffeur J. Jaarsma uit Gro
ningen, is tegen de achterzijde van
een geparkeerd staande auto gere
den. Tengevolge van de botsing
schijnt de bestuurder de macht over
het stuur te hebben verloren. Hij
reed met zijn auto in het Damster-
diep en verdronk.
De bestuurder van de geparkeerd
staande auto, de 37-jarige vertegen
woordiger E. Zoetendaal uit Gronin
gen, had op het moment van de bot
sing de auto juist verlaten. Hij werd
door de auto, die zijn wagen had aan
gereden, ongeveer twintig meter mee
gesleurd en bleef levenloos op de
weg liggen.
Beide auto's werden ernstig be
schadigd. De kraanwagen van de
Groninger brandweer heeft de te
water geraakte auto op het droge
gebracht.
