Verhoging hondenbelasting afgewezen
IMPOPULAIRE MAATREGEL
MET WEINIG EXTRA BATEN
Zuigkracht van gemeenten met
meer dan 100.000 inwoners
Elk uur wordt
een schaap
Schoolhoofd J. H. van Heteren
gaat 40-jarig jubileum vieren
in Gehoorzaal
geschoren
Trein passeerde geopende
«en te Leiden
Zo ontstaat
EEN ONWEERSBUI
DINSDAG 30 AUGUSTUS 1955
DE LEIDSE COURANT
TWEEDE BLAD PAGINA 3
GEMEENTERAAD VAfr LEIDEN
De Leidse gemeenteraad heeft zich
gistermiddag van twee tot zes uur
bezig gehouden met onderwerpen
van uiteenlopend karakter. Lang
werd bijvoorbeeld gesproken over
de gemeentelijke garantie op de le
ning van de provincie aan de Anna-
kliniek. Drie leden bleken bij de
stemming hoofdzakelijk door her
innering aan de onverkwikkelijkhe
den, door het bestuur van de Anna-
kliniek in het leven geroepen niet
bereid hun goedkeuring aan dit be
sluit te hechten. Het waren de heren
Van Dijk, Aalders en Kortmann. Ook
de andere leden en zelfs de wethou
der hadden moeite gehad het ver
leden geheel te vergeten. Wethouder
Menken betoogde echter, dat het col
lege gemeend heeft in het belang der
gemeente het verleden te moeten la
ten rusten; als orthopaedisch streek-
centrum groeide de betekenis van de
St. Annakliniek en de kliniek is be
drijfseconomisch gezond. Een garan
tie over het gedrag van het bestuur
in de toekomst kon de heer Menken
niet geven; hierop en op de overwe
ging, dat de gemeente bij interne
moeilijkheden bij andere stichtingen
wel eens een minder soepel stand
punt heeft ingenomen motiveerde de
heer Van Dijk zijn afkeuring van dit
voorstel.
Niet te bont met de hond
Eén voorstel kwam niet onder de
hamer door. De voorgestelde verho
ging van de hondenbelasting n.l.
Vele fractieleden waren van me
ning, dat de impopulariteit van een
dergelijke maatregel niet evenredig
is aan de eventuele extra baten die
,deze zou opleveren. De heer Van der
Horst (P.v.d.A.) vond de in de stuk
ken genoemde verhoging van het
prijspeil geen steekhoudend argu
ment. Het aantal loslopende honden
zal door deze maatregel groter wor
den. De heer Drijber (V.V.D.) wees
bijzonder op het opvoedende element
dat het bezit van honden, vooral
voor kinderen inhoudt. Wethouder
Van der Kwaak meende, dat men het
„met de hond niet te bont" moest
maken. De administratieve en an
dere kosten, die de hondenbelasting
begeleiden zijn hoog. Deze belasting
is een deel van het eigen belasting
gebied van de gemeente. Men moet
in het eigen gebied ook eens iets
durven. In vergelijking met andere
gemeenten, waar belastingen tot 40
gulden per hond worden geheven,
liggen de cijfers in Leiden laag. Dooi
de verhoogde inkomsten kunnen de
financieel minder draagkrachtigen
tegemoet worden gekomen.
Op een tweede vraag van de heer
Drijber antwoordde de wethouder,
dat de hondenbelasting totaal
f 23.000 opbrengt, terwijl de kosten
op ƒ6 8.000 geschat moeten wor
den. De extra-inkomsten door deze
verhoging zouden 2 a 3.000 bedra
gen. Dit alles kon de meerderheid
van de raad niet bevredigen. De uit
slag van de stemming, die de frac
ties doorbrak, was 17 tegen 15 stem
men vóór verwerping van artikel 2,
dat de belastingverhoging inhield.
Amerikaanse industrie.
Het voorstel tot bouwen en ver
huren van een fabriek aan de Ame
rikaanse Reed Roller Bit Company,
die zich met de fabricatie van
boor-benodigdheden zal gaan bezig
houden, ondervond bij de heer Stolp
(Prot. Chr.) vele bedenkingen. Er is
een groot tekort aan personeel in
Leiden. We maken een crisis door,
aldus de heer Stolp, omgekeerd aan
wat men doorgaans onder een crisis
verstaat.
Er zijn dan ook verschillende in
dustrieën in Leiden, die tegen deze
vestiging bezwaar maken. Voor in
dustrieën moeten extra woningen
gebouwd worden. Extra bouwvo
lume voor nieuwe industrieën moet
aangevraagd worden. De heer Stolp
vond dat men de moeilijkheden van
het moment niet moest vergeten. De
heer Meester (P.v.d.A.) bevreemde
het, dat over deze tijd als over een
crisis werd gesproken. De bezwaren
van gevestigde industrieën berusten
grotendeels op egoïstische motieven.
Juist de vestiging van kleinere in
dustrieën is voor Leiden belangrijk,
omdat de grote industrieën de econo-
hij tenslotte, van de arbeiders en
en van Leiden als industrie-stad zal
stijgen. Ook de heren Hagen (VVD)
en Aalder (KVP) spraken slechts
waarderend over dit voorstel.
Wethouder Jongeleen betoogde,
dat de gemeente „rustig moet door
gaan' ook al is er hoogconjuctuur. B.
en W. stellen zich bij de ondehande-
lingen met Nederlandse bedrijven op
hetzelfde standpunt als op besprekin
gen met buitenlandse bedrijven. Dit
op een vraag, die de heer Stolp ge
steld had.
Onderhandelingen zijn gaande met
Nederlandse bedrijven die filialen in
Leiden zullen plaatsen. Ook zijn be
sprekingen met een andere Ameri
kaanse maatschappij in een gevor
derd stadium.
Voor de nieuwe bedrijven krijgt
de gemeente extra bouwvolume. Dit
heeft men de wethouder onlangs nog
beloofd.
Volksmuziekschool
De heer Van Dijk (KVP) heeft
aan nog een voorstel in deze verga
dering zijn stem onthouden. Het ging
over de stichting van een volksmu
ziekschool in Leiden, waarover wij
in dit blad reeds uitvoerig geschre
ven hebben.
De heer Van Dijk maakte beden
kingen tegen de samenstelling van
het stichtingsbestuur van deze school
Vier vertegenwoordigers van de
maatschappij voor toonkunst zitten
in dit bestuur. Leden van de Neder
landse Toonkunstenaarsvereniging
zullen er echter geen zitting in heb
ben. Dit houdt een onbillijkheid te
genover de particuliere muziekpae-
dagogen in, hoewel zij toch zeer ver
dienstelijk werk voor de muzikale
ontwikkeling van het volk verrich
ten. De heer Van Dijk verzocht het
college ook enkele leden van de Kon.
Ned. Toonkunstenaarsvereniging in 't
bestuur op te nemen. Aldus vermijdt
men ook de ongewenste toestand,
dat de maatschappij voor Toonkunst
als deskundige een stimulerend
en gelijktijdig een uitvoerend orgaan
moet zijn.
Wethouder Van Schaik wees op 't
feit, dat men in Leiden de muziek
school van de Maatschappij voor
Toonkunst met bijna 1000 leerlingen
niet voorbij kan gaan. Een belang
rijk particulier initiatief moet in
deze school gewaardeerd en gesteund
worden. Een tegenstelling tussen
góede harmonie kan Leiden zeker
bij het muziekonderwijs niet heb
ben. Hij besreed, dat Toonkunst
door deelname in deze stichting „op
fluweel zou zitten". De maatschappij
maakt met vier leden slechts een ge
ring deel van het bestuur uit.
wethouder deelde verder nog mede,
dat na twee jaar ontwikkeling van
gehoor en muzikaal gevoel volgens
de methode-Gehrels aan de jeugd in
strumentaal onerwijs zal worden ge
geven. Toonkunst zal hiervoor zijn
lokalen afstaan. Een leerkracht,
waarschijnlijk van elders, zal aan de
onderwijzers en onderwijzeressen le
ren hoe zij onderwijs moeten geven.
Over twee jaar komt de kwestie van
muziekleraren aan de orde. Dan zul
len uit de sollicitanten de besten ge
kozen worden. Onder hen zullen mo
gelijk particuliere muziekpaedago-
gen zijn. De heer Van Dijk bleef af
kerig van de overheersende positie
van Toonkunst in het bestuur en
stemde tegen het voorstel.
Technische school voor minder
begaafden
Over de stichting van een techni
sche school voor minder begaafden
werd enige tijd gesproken. Mei de
titel waarmede deze school moet
aangeduid worden dient men voor
zichtig te zijn. Hierover waren wet
houder Van Schaik en enige raads
leden het eens. Men heeft al gespro
ken van school voor eenvoudig be
gaafden of eenzijdig begaafden Het
niet de bedoehng dat deze
school tegen het buitengewoon on
derwijs .aanleunt' Zij moet geen be
denkelijke naam krijgen. Overigens
waren alle raadsleden, die aan het
woord kwamen vol lof over dit voor
stel. Het is een experiment. Weinig
concrete gegevens kon de wethouder
dus geven. Over de selectie zei wet
houder Van Schaik, dat men het best
doet de leerlingen op de lagere scho
len te zoeken onder de jongens, die
vooral moeite hebben me: het theo
retische onderwijs. Dit is beter dan
een deprimerende mislukking op de
technische school af te wachten.
Ook de heer Meester was een
warm voorstander. Het speet hem,
dat er aan katholieke en prot. chris
telijke zijde niet aan dit voorstel
werd medegewerkt. Het ware beter
een dergelijk experiment gezamen
lijk aan te pakken. De heer Van Dijk
(KVP) was verwonderd over deze
uitlating van de heer Meester. Uit de
stukken is toch al gebleken, zo sprak
hij, dat wij met het initiatief instem
men. Van katholieke en prot chris
telijke zijde bestaan geen bezwaren
tegen dergelijke scholen.
De heer Van Schaik zei nog, dat
waarschijnlijk in September 1956 de
twee instanties, in plaats van een eerste klassen gevestigd zullen zijn.
Enige andere besluiten in de gemeenteraad
In de gemeenteraadsvergadering van de, dat de technische school Don
SPORTDAG ZUID-HOLLAND 1955
In de Leidse Hout werd vandaag
door de psychiatrische inrichtingen
Endegeest een sportdag gehouden,
waaraan patiënten van zeven inrich
tingen: Maasoord, St. Joris, Blioe-
mendaal, Hulp en Heil, Oud Rosen-
burg deel namen.
Het programma vermeldde, athle-
tiek, volleybal- en korfbal wedstrij
den en volksdansen. In de middag
uren vond de voetbalwedstrijd tussen
de bekerhouder Endegeest en Maas
oord plaats.
P. de Boer 40 jaar
bij Kon. Grofsmederij
De heer P. de Boer herdacht he
denmorgen het feit dat hij voor veer
tig jaar in dienst van de Koninklijke
Grofsmederij trad. De jubilaris werd
met vrouw en kinderen in het direc
tie-kantoor door de twee adjunct
directeuren van het bedrijf, ir. K.
Bouman en ir. H. E. Kruyt ontvan
gen.
De heer Kruyt sprak zijn leedwe
zen uit over de ziekte van de jubila
ris, die een schaduw over het feest
werpt. Spreker wijdde enkele waar
derende woorden aan de uitstekende
staat van dienst van de heer De
Boer, die van leerling-smid is opge
klommen tot smid aan de hamer, een
van de meest verantwoordelijke taken
in het bedrijf. Na de hoop te hébben
uitgesproken dat de jubilaris geheel
hersteld in het bedrijf mag terugke
ren, overhandigde spreker hem een
enveloppe met inhoud, een herinne
ringsbord en de medaille van de
Maatschappij van Handel en Nijver
heid. De heer D. de Haan dankte de
jubilaris namens de smeden voor zijn
vriendschappelijke omgang. De heer
J. Wassink, voorzitter van het We
duwe en Wezenfonds en het fonds
Hulp in nood, bracht de heer De
Boer dank voor wat hij als bestuurs
lid van beide fondsen verricht heeft.
Verschillende geschenken werden
aangeboden.
LUSTHOF OP DE
AALMARKT
Sinds vanmorgen twijfelen we er
niet meer aan, of de Jubel-Vebo" zal
slagen. Sterker: we durven de ten
toonstelling: „Zo doet de boer" in
de Stadsgehoorzaal en omgeving een
doorslaand succes te voorspellen. Wat
daar in de afgelopen dagen, na maan
den van voorbereiding, gepresteerd
is, overtrof verre onze verwachtin
gen. Stellig zullen velen uit Leiden
en ruime omgeving morgen, Donder
dag, Vrijdag of Zaterdag er een kijk
je gaan nemen.
„Zo doet de boer" biedt tal van
interessante objecten voor boer en
stedeling. Het geheel zal, als we ons
niet sterk vergissen een indruk ge
ven, die jarenlang in het geheugen
zal blijven. Er is op opvallende wijze
gewerkt met lijnen en kleuren. Dat
wil zeggen: de golvende lijnen en de
.zachte pastelkleuren zorgen voor een
rustige totale aanblik, waarbij de
onderdelen niet worden verwaar
loosd.
Dag en nacht heeft men gewerkt
aan de uitvoering van de plannen,
als één team en met een enthousias
me, dat weldadig aandeed. Men kan
hier weer eens spreken van Leiden
op z'n best, en dat doet zowel boer
als burger goed.
De moeite waard.
Boer en burger ook zullen hun
hart op deze tentoonstelling kunnen
ophalen. De boeren zullen er veel
kunnen leren, en de stedelinghij
overtuige er zichzelf van of een
.gang naar de Stadsgehoorzaal de
moeite niet méér dan waard is.
gistermiddag waren de heren Gos
lings Knol, Van der Broek, Zunder-
mann en Portheine afwezig.
Het nieuwe gemeenteraadslid, de
heer M. van Aken, van de fractie van
de Partij van de Arbeid werd ge
ïnstalleerd. Hij kwam in de plaats
van de heer Baart, die om gezond
heidsredenen van de raad afscheid
moest nemen.
De microfoons en versterkers, die
in de Leidse raad met een opvallende
regelmaat gaan en komen, waren
weer eens van de tafels verwijderd.
Besluierd.
Bij het agendapunt over de benoe
ming van vier tijdelijke leerkrachten
aan de gemeentelijke H.B.S. vroeg de
hec-r Drijber, waarom maar één naam
op de lijst van voorgedragen leer
krachten in de vacature wiskunde
was geplaatst, terwijl er toch in Lei
den een 'bevoegde leerkracht was,
die eveneens voor deze vacature 'in
aanmerking kwam. Omdat voorzit
ter noch raadslid het de moeite
waard vonden een besloten zitting
■nierover te houden, werden de per
sonen waarom het ging slechts met
besluierde termen aangeduid.
Hierdoor hielden wethouder Van
Schaik en de heer Drijber een dialoog
mie in een tijd van neergang kwets-die waarschijnlijk twee verschillen-
baar maken. Het peil, zo betoogde j de personen tot onderwerp had.
De heer Drijber vroeg tenslotte of
de namen van alle sollicitanten de
raadsleden onder ogen komen. De
wethouder beaamde dit
Bij het besluit eervol ontslag aan
dr. Rozemond als directeur van de
dienst Sociale Zaken memoreerde de
voorzitter de benoeming van de heer
Rozemond in 1934. 21 Jaar lang heeft
de heer Rozemond zijn werk in dienst
van de gemeente gedaan, aldus de
voorzitter. Hij had zitting in vele so
ciale commissies. Hij toonde zich een
uitstekend ambtenaar. Niet vergeten
rrag worden, dat mede op initatief
van dr. Rozemond de Sociale Dienst
een nieuwe gebouw betrok. De voor
zitter besloot met dankwoorden.
BENOEMINGEN DOOR
GEMEENTERAAD.
Tot candidaten voor de benoeming
van twee commissarissen bij de N.V.
Leidsche Duinwater Maatschappij
werden gekozen de heren Van Schaik
en Knol.
Tot lid van de Algemene Raad van
het rechtspersoonlijkheid bezittend
lichaam „Gemeentelijke Gasvoorzie-
r.ing Zuid-Holland" werd benoemd:
de heer M. Sommeling.
Mej. P. van Dalfsen werd benoemd
tot lerares in de Engelse taal en let
terkunde aan het gymnasium;
tot leraar in de Geschiedenis aan
de Gemeentelijke Hogere Burger-
sohool met 5-jarige cursus de heer
J. Charité;
en tot tijdelijke leerkrachten de
heren D. Bosma, J. T. J. Herfkens,
mej. T. M. Zekveld, mej. G. C. A.
Pot.
Mejuffrouw J. G. M. Vriens werd
benoemd tot tijdelijk lerares in de
Aardrijkskunde aan de Gemeentelijke
Hogere Burgerschool voor Meisjes.
Uitbreiding Don Bosco.
Naar aanleiding van het besluit
tot uitbreiding van het leerplan van
te technische school Don Bosco vroeg
de heer Meester zich af of de inves
tering voor een uitbreiding van de
afdeling automonteurs wel verant
woord is, terwijl volgens de begelei
dende brieven voorlopig aan Haag-
weg en Boerhaavelaan ruimte genoeg
ds. Wethouder Van Schaik antwoord-
Bosco nog niet van deze uitbreiding
gebruik zal maken, vóór er 'n splitsings
mogelijkheid is. Deze zal waar
schijnlijk niet vóór het volgend
laar bereikt zijn. Het aantal leer
lingen zal in ieder geval meer dan
dertig moeten bedragen. Het is niet
waarschijnlijk dat dit het volgend
jaar bereikt zal worden. De heer
Meester vroeg of het dan niet beter
was de nodige beperkingen in het
besluit vast te leggen.
Andere besluiten.
De heer Van Schaik was echter
van mening, dat de interpraetatie van
het college voldoende was.
Toen de afrastering van de sport
velden aan de Burggravenlaan aan
de orde was, pleitte de heer Huur
man voor een goede, afsluitende
groenstrook rond het veld.
De heer Van der Burg (P. v. d. A.)
juichte het toe, dat in de uitbrei
dingsplannen Zuid-West volkstuinen
plaats vinden. Wethouder Jongeleen
vertelde, dat ook het voorstel voor
volkstuinen in hot Noorderkwartier
gereed ligt.
Naar aanleiding tot vaststelling van
een nieuwe jaar wed de-regeling voor
de secretaris en de ontvanger merkte
de heer Meester op, dat Leiden ge
handicapt is door het feit, dat de
stad nog met ten vciit honderddui
zend inwoners heeft Het getal van
95.000, dat zoveel invloed heeft op
de verdeling van de functies (en in
verband hiermee de salariëring) van
het gemeentepersoneel is voor Leie
den niet maatgevend. Het is hoogst
noodzakelijk, aldus de heer Meester,
da; andere factoren een rol gaan spe
len.
Wethouder Menken erkende, dat
de gemeenten, die tegen de honderd
duizend aanliggen de zuigkracht op
het personeel van de bevoordeelde
gemeenten met méér dan honderddui
zend inwoners ondervinden.
Er zijn méér gemeenten, die in de
zelfde positie als Leiden verkeren en
naar een andere regeling verlangen.
Hij meende, dat bij de behandeling
van dc begroting dit onderwerp nog
eens ter sprake gebrscht zou kun
nen worden Het college za- van zijn
kant alles doen om het Rijk naar de
stem van de gemeente te doen luisie-
ren.
Gezinszorg.
Tenslotte kwam nog aan de .orde
't voorstel tot het wijzigen van de
regeling betretfende de subsidiëring
door de gemeente van instellingen
Men schrijft ons:
Op Zaterdag 3 September a.s. zal
een man, die zich grote verdiensten
voor het katholiek onderwijs in Lei
den verworven heeft, zijn 40-jarig
jubileum als onderwijzer vieren: de
heer J. L. v. Heteren, 33 jaar hoofd
van de oudste R.K. Jongensschool in
Leiden, Haarlemmerstraat 240, waar
eens in lang vervlogen tijden, de
heer Kuypers de scepter zwaaide.
Katholiek Leiden kent de jubilaris,
die in het katholieke openbare le
ven een voorname plaats inneemt. We
denken b.v. aan zijn werk voor de
R.K. Bond voor Kinderbescherming
en zijn veeljarige werkzaamheden in
het bestuur van het Eucharistisch
Ziekentriduum, waarvoor hem op
grond van zijn grote verdiensten
reeds vroeger de pauselijke onder
scheiding „Pro Ecclesia et Pontifice"
werd toegekend.
En thans gaat de heer v. Heteren
«zijn 40-jarig jubileum als onderwij
zer vieren.
Wat deze geboren onderwijzer en
opvoeder met zijn grote gaven van
•geest en hart, gedurende de 33 jaren
van zijn hoofdschap in Leiden voor
de katholieke vorming van zo on
telbaar velen betekend heeft, kun
nen wij ons moeilijk realiseren, maar
wel weten wij, dat het de jubilaris
zeker niet aan de zo zeer verdiende
belangstelling zal ontbreken.
Gelegenheid om de jubilaris geluk
te wensen 'bestaat op die dag des
morgens vanaf half twaalf in het
zaaltje in de Maria Gijizensteeg naast
„De Overdekte" aan de Haarlem
merstraat.
Wat denkt u bij voorbeeld van een
kunstzeug, die echte levende biggen
voedt? Van een broedmachine waar
men de .kuikens uit het ei ziet ko
men? Van een batterij breimachines
en een echte Oud-Hollandse bóeren-
kamer? En van het feit, dat elk uur
voor het podium van de Stadszaal een
schaap wordt geschoren?
Dan praten we nog niets eens over
de Aalmarkt, die in een lusthof
wordt herschapen, waar een water
molen lustig draait en waar de Ned.
Heide Maatschappij een prachtig
diorama heeft opgesteld! Waar ook
oude en nieuwe, moderne boerderijen
kunnen worden bewonderd, een Leids
Madurodam. En dat alles temidden
van veel groen en een weelde van
bloemen. Morgenochtend ca. tien uur
gaat de tentoonstelling „Zo doet de
•boer'' open. Morgen is tevens de dag
der jongeren. Zij zullen de propagan
disten bij velen zyn!
Door de directie van de Spoorwe
gen te Utrecht wordt officieel beves
tigd, dat gistermorgen om 11.30 een
trein niet gesloten spoorwegbomen
aan de Zoeterwoudseweg te Leiden is
gepasseerd.
Deze bomen worden van een af
stand bediend. Gemeld wordt, dat
geen persoonlijke ongelukken zich
voordeden.
Een dergelijk verzuim wordt uiter
aard bij de Spoorwegen zeer ernstig
opgevat. Voor de overwegbeambte
kan deze nalatigheid vérstrekkende
gevolgen hebben.
Nu officiële instanties dit incident
aan de spoorwegovergang te Leiden
'bevestigd hebben, meenden wij tot
(bekendmaking te kunnen overgaan.
Nader wordt gemeld door oogge
tuigen, dat een vrouw en vier kin
deren nog juist voor de remmende
trein konden worden weggetrokken.
De trein kwam eerst meters voorbij
dc overweg tot stilstand.
De betreffende overwegwachter is
voorlopig van zijn post ontheven. Er
zal een onderzoek naar de kwestie
worden ingesteld.
VEILIG VERKEER
In deze dagen van warmte en daar
op volgend onweer zal menigeen
wéér de vraag stellen: „Wat is onweer
eigenlijk, wat is bliksem en hoe ont
staat dit grootse natuurverschijnsel'"'
Er zal toch wel niemand meer zijn
die denkt, dat een of andere vertoorn
de Germaanse godheid zijn ban-biik-
sem slingert naar opstandige andere
goden of naar de mensen. Iedereen
weet, dat de bliksem een enorm grote
electrische vonk is, die van wolk naar
wolk, of uit de wolken naar de aarde
flitst.
Maar hoe die bijna onmetelijke
electrische spanningen in de wolktn
ontstaan, is betrekkelijk aan weinigen
bekend. Daarom deze zeer eenvoudige
verklaring: Het is vrijwel algemeen
bekend, dat de kleinste delen der
materie atomen heten. Deze atomen
zijn geen massieve balletjes stof,
maar uiterst kleine systeempjes,
waarin in het midden een „kern"'
staat en daarom wervelen deeltjes
energie, de electronen. Deze electro-
nen hebben een negatieve electrische
lading. Uiteindelijk dus is alle materie
opgebouw uit die atoomkernen (de
positief geladen protonen, stevig „ge
kleefd' aan de spanningloze neutro
nen) en de negatieve electronen.
Ook water dus en daarmee heb
ben we bij het ontstaan van onweer
te maken waarvan elke molecul
(de kleinst mogelijke eenheid van
voor gezinszorg. De raadsleden, die
aan het woord kwamen, waren inge
nomen met dit voorstel, dat de ge
zinszorg uit de sfeer van armenzorg
heeft getrokken. De heer Questroo
(Prot. Chr.) herinnerde er aan, dat
sommige instellingen een soort ga
rantie op hun exploitatie-rekening
kregen. Bestaat er geen gevaar dat
deze straks te kort komen?
De heer Menke antwoordde, dat
het bedrag van de subsidie in ieder
geval voldoende moet zijn. Haalt
men het niet dan bol blijken dat de
retributie-schaal niet toereikend is.
Alles is er op gericht, dat men met
de subsidie en het verkregene langs
andere kanalen uit komt. Is dit niet
het geval, dan zou ook kunen blij
ken dat het particulier initiatief te
kort schiet.
een samengestelde stof, zoals ook wa
ter is) wordt gevormd door 2 atomen
waterstof (Latijn: hydrogenium, te
ken H) en één atoom zuurstof (oxyge-
nium: O) „samen te smeden". De
scheikundige formule van water luidt
dan ook H20.
Op warme dagen
Wat gebeurt er nu op een warme
zomerse dag? De zon schijnt met volle
kracht op de aarde, dus ook op grote
watervlakten. Een deel daarvan ver
dampt en de vrije watermoleculen
stijgen met de warme lucht omhoog.
De watermoleculen bevatten elk 10
electronen: 2 van de 2 waterstof
atomen en 8 van dat ene zuurstof
atoom. In de hogere koudere luchtla
gen condenseert de waterdamp weer
tot water, dat in druppels omlaag
valt, bij voorbeeld boven het land.
Maar op hun weg naar de aarde ont
moeten die druppels warme lucht, die
van het land opstijgt, dus droog is.
Die warme opstijgende luchtatomen
„slaan van de koele, vallende water
moleculen electronen af. Er stijgen
dus omh'oog in die warme luchtstroom
„losse" electronen met een negatieve
spanning en waterstof- en zuurstof
atomen, die voor een deel van hun
electronen zijn beroofd. Men zegt dan,
dat deze atomen zijn „geïoniseerd".
Houdt die stroom warme, droge lucht
nu maar lang genoeg aan onder een
wolkengebied, waaruit koele water
druppels vallen, worden er voldoende
electronen van atomen „afgeslagen",
dan worden uiteindelijk de spannin
gen in de wolken zo geweldig groot,
dat deze de electriciteit niet langer
kunnen vasthouden, dan moeten er
ontladingen volgen.
Narigheid
Nu is het met electriciteit als met
magneten: de ongelijknamige polen
trekken elkaar aan. De Noordpool
van de ene magneet trekt de Zuid
pool van de andere aan, en stoot de
Noordpool er van af. Zo ook met elec
triciteit :in alle donderwolken zijn
grote hoeveelheden (negatief gela
den) electronen en (positief geladen)
geïoniseerde atomen bijeen, die el
kaar kennelijk zonder bijzondei e
krachttroeren niet kunnen vinden. De
negatieve ladingen (electronen) nu
trelcken de positieve (geïoniseerd
atomen) aan.en stoten andere nega
tieve ladingen af.
Worden nu de spanningsverschillen
héél grote, dan wil gelyk, steeds
in de natuur het evenwicht zich
herstellen en dat kan alleen, als die
negatieve en positieve ladingen wor
den „uitgewisseld" en elkaar neutra
liseren. Dit gebeurt tijdens het on
weer: enorme .ballen' electriciteit
die wij als bliksem zien springen
van wolk naar wolk, soms van de
wolken naar de aard. De losgeslagen
electronen hechten zich weer aan de
geïoniseerde atomen. Deze conden
seren snel tot waterdruppels, steeds
maar meer, en tijdens het onweer
komt een enorme regenbui los.
1 - Woterotomen «tijgen op met warme lucht 2. Vorming van waterdruppel»
3-Vallen van waterdruppel» 4.Warme landlucht «tijgt op S-Electrc
worden door wrijving aan wateratomen onttrokken 6. Sterk geladen
ken 7. Ontladingen, du» ONWEER
