PIJN OF GRIEP!
Chefarine 4
Minister acht voorschriften doeltreffend
Feiten en cijfers over priesterroepingen
in Nederland
Veel late
roepingen
Grote brand in katoenfabriek
te Helmond
R-K. Loodgieters
bijeen
Wedstrijd voor
militairen
Eerste Kamer niet eens over
beperking cadeaustelsel
WOENSDAG 6 JULI 1955 DE LEIDSE COURANT TWEEDE BLAD PAGINA 1
De heer MOLENAAR (V.V.D.) zag
het cadeaustelsel als een vorm var»
reclame en daarom zag hij geen re
den het stelsel al te zeer te beper
ken. Wel zou men, zei hij, toezicht
kunnen houden op de kwaliteit van
het cadeau. Maar daarover juist
wordt niet gesproken.
Voor de heer HELLEMA (A.R.)
was het een bezwaar dat uit het wets
ontwerp niet duidelijk blijkt wat wel;
en wat niet geoorloofd is als cadeau.
Een ander bezwaar tegen het wets
ontwerp achtte hij dat elke quanti-
tatieve aanduiding omtrent de om
vang van het cadeaustelsel ontbreekt.
De heer VIXSEBOXSE (C.H.)
noemde het ontwerp een „zwakke
zaak" die schade kan toebrengen aan
het economische leven. Zijn fractie
kan zich dan ook niet met het ont
werp verenigen.
De enige die goede wóórden voor w
het wetsontwerp over had was de oog ware te houden, dat meer effec-
Het oogstverlof voor militairen
De minister van Oorlog en van oogsttijd 1955 eerst kort geleden is
Marine ir. C. Staf heeft geantwoord
op schriftelijke vragen van het Twee
de Kamerlid de heer Van der Weij-
den over het verlenen van buitenge
woon verlof aan militairen tijdens de
oogstwerkzaamheden.
Deze vragen luidden:
Is het de minister bekend, dat de
ministeriële beschikking van 11 Juni
iT955, waarin de mogelijkheid van
oogsthulp wordt gegeven aan boe
renzoons en landarbeiders, weinig
doeltreffend is?
Acht de minister het niet een groot
ibezwaar, dat in de laatse alinea ge
steld is, dat hierbij hijzonder in het
heer VAN LIESHOUT (K.V.P.). De
door middel van het cadeaustelsel
gevoerde concurrentie achtte hij niet
meer dan normaal doch hij zag als
een gevaar dat op een gegeven mo
ment het cadeau en niet meer de
kwaliteit van het artikel de door
slag gaat geven. Regeling van het ca
deaustelsel achtte hij dan ook nood
zakelijk en hij kon zich met het ont
werp, ofschoon er z.i. bezwaren aan
kleven, dan ook wel verenigen.
De heer REGOUT (K.V.P.) daar
entegen was van mening, dat het
wetsontwerp niet in overeenstem
ming is met het algemeen belang.
Het is, zo zei hij, uit de tijd, het
schiet zijn doel voorbij en het is niet
hanteerbaar. Zijns inziens zou men
zich moeten beperken tot het be
strijden van de uitwassen en dit op
zichzelf noemde hij reeds een moei-,
lijke zaak. Naar zijn mening zou de
materie zich beter lenen voor -rege
ling door de publiekrechtelijke be
drijfsorganen dan door een wetsont
werp.
Minister ZIJLSTRA herinnerde er,
in zijn antwoord aan dat naar1 de
mening" van de regering, regeling van
het cadeaustelsel noodzakelijk is. Van
een algeheel verbod kan echter, zo
zei hij, geen sprake zijn. Blijft dus
over een regeling die zoveel moge
lijk, de uitwassen op dit gebied weg
neemt, al blijft het moeilijk, ja, vrij-
tief wordt geholpen, indien dit ver
log niet wordt verleend over een be
paalde periode, maar voor een perio
de van enkele dagen, indien de
weersomstandigheden voor de oogst
gunstig zijn?
Weet de minister, dat het (waar de
weersomstandigheden in ons land zo
wisselvallig zijn en veelal ook van
gewest tot gewest zo geheel anders)
meermalen voorkomt, dat de burge
meester zijn advies uitbrengt bij gun
stig oogstweér, terwijl tezelfde-* tijd
in de plaats, waar de dienstplichtige
eijn dienstplicht vervult, het slecht
oogstweer is, terwijl ook het omge
keerde geval zich kan voordoen?
Acht de minister het tengevolge
van deze omstandigheden niet beter
ten tijde van de oogst voor een be
paalde periode verlof te verlenen, ook
al omdat men toch kwalijk kan ver
wachten, dat de dienstplichtige bij
één dag minder gunstig oogstweer
izich weer naar zijn onderdeel terug
begeeft om dan mogelijk de volgende
dag weer naar het bedrijf terug te
keren?
Is de minister bereid in deze rich
ting maatregelen te hemen?
Het antwoord van de minister
luidt:
Hét is de minister niet .bekend, dat
de genoemde 'beschikking weinig
doeltreffende zou zijn. Hoewel de
£ucMige, YUde.'iiandle. muziek ucmVi Engeland
Dinsdagmiddag is te Amsterdam het draaiorgel „De Arabier", naar Enge
land verscheept. De heer Perlée, die met de heer Meulden de enige draai
orgelbouwer in Nederland is, verklaarde, dat er in Engeland grote belang
stelling bestaat voor de Nederlandse straatorgels. Het orgel, dat als het
mooiste Nederlandse exemplaar wordt beschouwd, zal op 10 Juli a.s. luister
bijzetten aan een straatfeest in de Londense wijk Soho en daarna een
tournée maken langs verschillende badplaatsen. Het blijft waarschijnlijk tot
September in Engeland. De foto toont het moment dat „De Arabier" in de
takels hangt, om ingescheept te worden.
aangevangen en het derhalve be
zwaarlijk is het resultaat van bedoel
de beschikking thans reeds aan de
practijk van dit jaar te toetsen, mo
gen de ervaringen, opgedaan in 1954,
toen een ongeveer gelijke beschik
king van kracht was, doen verwach
ten, dat ook in 1955 aan een groot
aantal dienstplichtigen op ruime en
doeltreffende wijze gedurende de
oogsttijd buitengewoon verlof zal
worden verleend.
Het hier bedoelde bezwaar wordt
door de minister niet onderkend.
Hierbij zij aangetekend, dat in de
vraag de laatste alinea van bedoelde
■beschikking niet juist is weergege
ven, omdat in de beschikking niet
wordt gesproken van één periode
van enkele dagen, doch van perioden
van enkele dagen.
Het tijdstip, waaröp door de bur
gemeester of door een andere autori
teit advies wordt uitgebracht om
trent de noodzaak van het verlenen
van buitengewoon verlof in verband
met oogstwerkzaamheden, is van
geen belang voor het bepalen van de
aanvang van de periode of perioden,
gedurende welke bedoeld verlof zal
worden verleend.
Het advies heeft slechts ten doel
om de commandant de mogelijkheid
te bieden zich een oordeel te vormen
omtrent de noodzaak om het verlof
te verlenen. Is deze noodzaak, welke
samenhangt met de aard van het be
drijf, het te oogsten areaal, het aantal
daartoe aanwezige arbeidskrachten,
speciale bedrijfsmoeilijfcheden e.d,
vastgesteld, dan is de commandant
in staat, eventueel in overleg met de
'belanghebbenden, om te 'bepalen, op
welke wijze en op welke tijdstippen
in een bepaa.'d geval 't meest doel
treffend kan worden geholpen.
Het voortdurend contact, dat met
de belanghebbende mogelijk is, als
mede de activiteit, welke van hen zelf
op dit gebied kan uitgaan, en de rui
me bekendheid, welke aan de plaat
selijke weersomstandigheden wordt
gegeven, vormen waarborgen, dat het
verlof, althans zoveel mogelijk, zal
worden verleend in de perioden,
waarin de oogstwerkzaamheden kun
nen worden verricht.
De getroffen maatregel komt zo
veel mogelijk tegemoet aan de be
hoefte aan werkkrachten voor het
binnenhalen van de oogst, terwijl te
vens wordt bereikt, dat de militaire
belangen zo min mogelijk worden
geschaad, doordat niet een groot aan
tal dienstplichtigen voor een lange
aaneengesloten periode aan de dienst
wordt onttrokken. Een lange aaneen
gesloten periode van verlof vergroot
bovendien de mogelijkheid, dat oij
wisselende weersomstandigheden de
dienstplichtigen aan de dienst wor
den onttrokken zonder dat zij werk
zaamheden kunnen verrichten ten
«behoeve van de oogst.
De minister is dan ook van oordeel,
dat er geen aanleiding bestaat tot het
nemen van maatregelen in de rich
ting, welke in de gestelde vragen
wordt aangegeven.
Een beeld van het werkbezoek van H.M. de Koningin aan de Gelderse Achterhoek: een paardje in de Rekkense
inrichtingen bleek zeer veel belangstelling te hebben voor het bont van de Koningin: „Met de neus er
bovenop" werd een diepgaand onderzoek ingesteld, door het beestje, dat zich door al de aanwezige autoriteiten
beslist niet liet imponeren.
In tegenstelling tot andere landen
op de gehele wereld, waar de verhou
ding juist omgekeerd is, worden in
Nederland jaarlijks 3 priesters ge
wijd als regulieren tegen 1 als secu
lier. Dit is een gelukkig verschijnsel,
want daardoor kan Nederland ook
zijn hoge plaats in het missionerings-
werk in de wereld blijven handha
ven. Daarnaast echter constateert
men in Nederland een achteruitgang
in het aantal priesterroepingen on-
inks de snelle groei der bevolking
en ondanks 15% meer aanmeldingen
aan de seminaries worden per jaar
80100 minder priesters gewijd dan
in 1940.
Bovendien is het aantal dergenen,
di de H. Wijding ontvangen momen-
te interesserén voor het werk in de
Nederlandse parochies. Doch de mis
sionerende taak van de reguliere
priesters eist evenzeer alle aandacht
opdat de zending ir» de wereld ge
handhaafd kan blijven.
Sociologische achtergronden.
De plaatselijke herkomst werd on
derzocht van 25.000 leerlingen, die
zich in de periode 19301950 voor
een seminarie aanmelden. Projecteert
men deze gegevens op een typologi
sche gemeenteindeling, dan blijkt dat
de zand- en tuinbouwgebieden, als
ook de weidestreken en de mijndor-
pen bijzonder rijk zijn aan priester
roepingen; dat de kleinere steden en
de grotere stedelijke centra iets be
neden het gemiddelde blij veil; en dat
de zeekleistreken en de overgangs
gebieden, die bezig zijn door de in
dustrialisatie hun agrarisch karakter
verliezen, het armst zijn aan
teel slechts 25%, van de eerste aan- j priesterroepingen. Van de steden met
meldingen, terwijl dit dertig jaar ge-meer dan 25.000 katholieken kan in
leden nog 50% was.
Deze belangrijke gegevens, die het
resultaat zijn van 10 jaren volhar
dende studies van dr. J. Dellepoort
pr. uit Breda over de gegevens van
140 Nederlandse missiehuizen en
klein seminaries, zijn heden in diens
proefschrift gepubliceerd en verde
digd in stellingen ter gelegenheid
van zijn promotie aan de Kath. Uni
versiteit van Nijmegen. Zij vormen
vrijwel een unicum in de moderne
kerkgeschiedenis en een belangrijke
prestatie in het werk van het Kaski,
dat nauw met dr. Dellepoort heeft
samengewerkt.
Ondanks het feit, dat het aantal
aanmeldingen! voor het priesterschap
absoluut genomen oploopt met 15%,
wordt dus een veel kleiner aantal
priesters gewijd. De oorzaken daar
van liggen in wezen in de emancipa
tie, doch ook in de gebrekkige aan
passing der priesteropleiding en de
geestelijke ontbinding in gezin en
maatschappij. De sterke relatieve
achteruitgang van het aantal zielzor
gers in de bisdommen Breda en
's Hertogenbosch eist nieuwe midde
len om de toekomstige priesters meer
Schade ongeveer
één millioen
In de droogafdeling van de N.V. P.
F. van Vlissingen en Co's Katoenfa
briek te Helmond is gistermiddag om
streeks half vijf door tot nu toe on
bekende oorzaak brand uitgebroken.
Het vuur, dat in een partij opgesla
gen katoenen half-fabrikaten en hars
is ontstaan, greep zeer snel om zich
heen. Direct werd de gemeentelijke
brandweer en de vrijwillige brand
weer van Helmond gealarmeerd, die
beide met groot materiaal uitrukten.
Omstreeks zeven uur was men de
brand meester, doch de gehele avond
is men nog met de nablussing bezig
geweest. De schade, niet alleen aan
de opgeslagen goederen, doch vooral
ook aan de machinerieën is groot.
Met ongeveer 15 stralen van de
beide brandweerkorpsen werd water
gegeven. Ook de bedrijfsbrandweer
werd ingezet, terwijl de sprenkelin
stallatie van de afdeling, die automa
tisch in bedrijf komt, zodra de tem
peratuur boven een bepaald aantal
graden stijgt, eveneens in werking
trad. Het water, dat in grote hoe
veelheden langs de machines naar
beneden stroomde en bijna kokend
op de grondverdieping neerkwam,
heeft dan ook vooral aan de machines
veel schade aangericht.
Het uit beton opgetrokken gebouw
liep slechts geringe schade op.
De bedrijfsleiding heeft aan de po
litie meegedeeld, dat zij ten aanzien
van de productie geen noemenswaar
dige stagnatie verwacht.
De schade wordt geschat op éénsc.he en 25>3% uit de arbeidersklasse.
het algemeen worden gezegd, dat de
Brabantse steden zeer rijk, de Lim
burgse en Gelderse steden daarente
gen zeer arm zijn aan roepingen, ter
wijl de grote steden in het Westen
een middenpositie innemen.
In de Nederlandse kerkprovincie
vinden wij vijf kernen, die relatief
zeer rijk zijn aan priesterroepingen:
Friesland, Oost-Brabant en de Lim
burgse Peèl, Midden-Brabant ten zui
den van de lijn Tilburg's Hertogen
bosch, het Hollandse platteland van
De Streek tot het Westland, en een
klein gebied in Zuid-Limburg.
De Zeeuwse eilanden en Drente
zijn naar verhouding het armst aan
roepingen, maar ook West-Brabant
en de gehele rivierendelta, de IJ-
mond en de kop van Noord-Holland
hebben een laag gemiddelde. Een
groot gedeelte var» de laatste gebie
den behoren tot ontwikkelingsgebie
den of geestelijke noodgebieden.
Anderzijds blijken de intensiteit
van het godsdienstig leven en contact
met kloosters positief gunstige fac
toren te zijn. Ook tussen emigratie
frequentie en roepingsdichtheid
blijkt enige overeenkomst te bestaan.
Merkwaardig is het, dat relatief ge
nomen Tilburg, Don Bosch, Breda,
Eindhoven en Haarlem zo rijk zijn
aan priesterroepingen, maar dat ka
tholieke steden als Maastricht, Heer
len en Kerkrade de laagste plaats
innemen in de rij.
Dr. Dellepoort heeft onderzocht,
uit welke milieux de Nederlandse
priesters voortkomen. In totaal 7%
van de seminaristen komt uit de ho
gere beroepen, 45,7% uit de middel
bare beroepen, 22% uit de agrari-
millioen gulden. Onder meer 3000
rollen bedrukt katoen gingen verlo
ren.
Te Eindhoven isgistermorgen de
Ned. Kath. Bond van Werkgevers in
het loodgieters-, fitters- en sanitair
installatie-bedrijf zijn tweedaags con
gres begonnen.
In zijn openingsrede stelde voor
zitter J. M. W. Rijbroek vast, dat het
nodig is krachtig te protesteren en
maatregelen te beramen tegen instel
lingen als gemeente-energiebedrij
ven, bouwverenigingen epz. Zij be
treden het terrein, dat behoort tot de
leden van de bond. Voorts deelde hij
o.m mede, dat onderhandelingen
gaande zijn met de vereniging van
gasfabrikanten om te komen tot een
landelijke regeling inzake levering en
plaatsing van gasverbruiktoestellen.
Als nieuwe hoofdbestuursleden
werden gekozen de heren N. H. v.
Oostrum te Utrecht en M. Silvius te
Sneek.
Dit laatste cijfer is veel te gering,
daar 47% der Nederlandse katholie
ken tot de arbeiders behoort.
Late roepingen een probleem.
Omdat 17% van de tot priesterge
waden tot de late roepingen behoort
en verwacht kan worden, dat dit aan
tal zeer sterk zal toenemen, moet
een betere opleiding voor hen wor
den gevonden, n.l. een 6-jarige cur
sus in humaniora met volledige vrij
heid later de keuze te bepalen ten
aanzien van seculier of regulier.
Het proefschrift onderzoekt ook
de grootte van de gezinneh waaruit
de priesterroepingen voortkomen.
Meer dan 70% van de priesterroepin
gen in Nederland komt uit gezinnen
met 6 of meer kinderen, en 17%
zelfs uit gezinnen met meer dan 10
kinderen. Het gemiddeld aantal kin
deren in de gezinnen waaruit de
priesterstudenten voortkomen, be
draagt 7,42%. Dit betekent echter
niet per se, dat een jongen uit een
groot gezin meer kans heeft. Wan
neer men de kansen verrekent naar
het aantal kinderen in het gezin,
komt het gemiddelde op 5,8 kind.
Dit is niet aanmerkelijk hoger dan
het gemiddelde katholieke gezin met
volledige huwelijksvruchtbaarheid, dagen niet' gebrand.
waaruit kinderen geboren worden
(5,3).
Dr. Dellepoort heeft aanbevolen:
de jeugd in de scholen beter in te
lichten over het priester- en klooster
leven; voort beveelt hij aan de se
minarieopleiding meer „open" te ma
ken en volwaardig menselijk. Hij be
veelt ook aan de seminaries meer
naar de diaspora-gebieden en grote
steden van het Noorden te verleg
gen. De diocesane clerus moet meer
propaganda maken voor het werk
onder de eigen bisschop.
OMGANG ZOETE LIEVE VROUW
VAN DEN BOSCH.
Vanaf Donderdag 7 Juli, het feest
van de Zoete Lieve Vrouw van Den
Bosch, gaan de Bosschenaren weer
negen dagen achtereen de Stille Om
gang maken langs de oude bidweg
door het centrum van de stad.
Zondag zal in alle luister weer de
Plechtige Omgang trekken, zoals die
2 jaar geleden door Marius de Leeuw
en Lucas .van Hoek geconcipieerd is.
Deze stoet, die naar verwachting
weer door meer dan 100.000 toeschou
wers gezien zal worden, is zowel een
zegetocht voor de Zoete Lieve Vrouw,
wier beeltenis het hoogtepunt van
het liturgische deel van de stoet
vormt, als een bidtocht voor hen, die
er actief of passief-toesohouwend aan
deelnemen.
Reeds nu zijn de Bosschenaren be
zig hun woningen en straten op te
sieren voor het moment, dat de gro
te omgang daar zal passeren.
Om het voortbestaan en de verdere
uitbreiding van de Omgang mogelijk
te maken, hebben B. en W. van Den
Bosch aan de raad een belangrijke
subsidie voorgesteld.
De Dienst Welzijnszorg Leger or
ganiseert thans voor de vierde maal
een foto-, téken- en schilderwed
strijd, waaran kan worden deelge
nomen door alle militairen van de
Kon. Landmacht en de Kon. Lucht
macht.
De keuze van het onderwerp staat
geheel vrij, doch speciale prijzen wor
den uitgeloofd voor de geestigste
foto, tekening of schilderij, betrek
king hebbende op het militaire leven,
voor de meest geslaagde militaire ac-
fiefoto, alsmede voor de beste kleu
renfoto.
De uitslagen zullen eind October
bekend worden gemaakt. De prijzen
zullen worden uitgereikt op de eerste
dag van de tentoonstelling der be
kroonde en der beste niet-bekroonde
inzendingen, welke in Pulchri Stu
dio in Den Haag wordt gehouden van
19 t.m. 21 November 1955.
Voor deze gecombineerde wedstrijd
zijn legpenningen beschikbaar ge
steld en prijzen tot een totaal bedrag
van ruim 1.500,
Dieven doofden de
Helderse vuurtoren
Toen de vuurtorenwachter van Den
Helder Zaterdagavond zijn dienst
wilde beginnen, bleek de vuurtoren
niet te willen branden en een kort
onderzoek vertelde, dat 60 meter ge
pantserde grondkabel was gestolen.
De volgende morgen bleek bij na
dere beschouwing, dat de dieven net
jes de graszoden, die zij weggesto
ken hadden om bij de kabel te komen,
weer op hun plaats gedeponeerd had
den, zodat men nauwelijks kon zien,
dat er op de betreffende plaatsen ge
graven was.
Daar er geen noodverlichting aan
wezig was, heeft de vuurtoren drie
Het wetsontwerp beperking cadeau
stelsel heeft gisteren bij de behande
ling in de Eerste Kamer vrij veel cri-
tiek uitgelokt. De heer IN 'T VELD
(P.v.d.A.) was van mening dat het
wetsontwerp de grens var» de be
scherming van de mens tegen zichzelf
overschrijdt.
Hij gaf als zijn oordeel te kennen,
dat men niet te ver moet gaan in het
streven naar' ordening. Al te veel
verordeningen, zo zei hij, halen bo
vendien de muziek uit het leven. La
ten wij de mensen niet te veel in de
watten leggen maar veeleer trachten
de eigen kracht en het inzicht van de
middenstand en de consument te ont
wikkelen, besloot hij.
wel ondoenlijk het begrip uitwassen
te definiëren. Hij noemde de voor
gestelde regeling de enig mogelijke
middenweg tussen het niet regelen
en het verbieden van het cadeau
stelsel.
Op de Vraag van de heer Hellema
antwoordde de bewindsman, dat het
begrip consumptieverwantschap, wat
betreft de toegestane cadeau's, enige
armslag geeft. Economisch ligt dit be
grip wel vast, juridisch misschien
niet, maar door middel van de ju
risprudentie zal men ook hier tot
een vaste, gangbare interpretatie ko
men, besloot de minister.
TEGEN PIJNEN EN GRIEP 20 TABLETTEN 85 ct
(Advertentie)
4 geneesmiddelen, elk afzonderlijk al
wereldberoemd. Tezamen in één tablet
verenigd, ondersteunen zij bovendien el-
kaars werking, waardoor deze nóg krach
tiger is dan kon worden verwacht. De
combinatie Chefarine „4" doet werkelijk
wonderen en brengt baat waar andere
middelen falen!
Kaningm Had gilteïen chukke dag, in 5&td#iAt JlcfdtKhotk
