Bomaanval op Rotterdam
dwong leger tot capitulatie
Vorstin en regering naar Londen
Melkbezorgen kost 6V2
brood 7 cent
cent.
Overheid wil een gedetailleerde
prijsbeheersing vermijden
Anderhalf uur na aanrijding stond
Spaanse tourist te Arnhem terecht
Hoofdaalmoezenier Roncken
geheim kamerheer
„St Louis" pensionaat
naar Arnhem
DE LE1DSE CO U KANT
Hl AD - PAGINA 1
("herinneringen uit donkere DAGEpT)
In de vijf dagen, dat de oorlog in
Nederland woedde, hebben wij a)len
van nabij ervaren, wat het betekent,
wanneer een land in een windstil
hoekje van een stormachtig Europa
plotseling wordt besprongen door
een leger met oorlogservaring en een
overstelpende hoeveelheid vernieti
gingsmiddelen. De verwarring werd
vergroot door geruchten en niemand,
zelfs de militaire autoriteiten niet,
had een duidelijk overzicht van de
situatie. Het feit, dat de Franse ge
neraal, die na het uitbreken der vij
andelijkheden naar Nederland werd
gestuurd om besprekingen te voeren,
nog maar net over de Moerdijk kon
komen, spreekt al boekdelen.
Wel deelde een der eerste leger-
berichten mede, dat onze troepen
stand hielden en werd op de tweede
oorlogsdag gemeld, dat de Duitse
overval strategisch mislukt was, maar
niettemin werd het reeds spoedig
duidelijk, dat het front gihg wanke
len. Dodelijk vermoeide soldaten
konden niet afgelost worden, omdat
overal reserves nodig waren. Om die
reden en door de verwarring, welke
coördinatie onmogelijk maakte, stort
te het Grebbefront spoedig ineen.
Gelukkig wist men zich bij het te
rugtrekken uit deze linie los te ma
ken van de vijand, zodat er geen
wilde achtervolging kon worden in
gezet.
Gevechtswaarde.
Mem mag echter de gevechtswaar
de van de Nederlandse soldaat uit
die dagen niet onderschatten. Zijn
houding bij de aanval op het hart
van het land, o.a. bij de luchtlandin
gen rond Den Haag, was voortreffe
lijk.
Op het Kornwerderzand bij de Af
sluitdijk werd de afweerstrijd zeer
goed gevoerd. Men had hier behoor
lijke kazematten en andere verster
kingen, terwijl ook het ma-
O teriaal behoorlijk was. Da-
genlang hebben de Duitsers
daar storm gelopen. Eerst
met steun van kanonnen, die door
doeltreffend vuur van de „Johan
Maurits van Nassau" buiten gevecht
werden gesteld. Later zetten de Duit
sers duikbommenwerpers in. Alle
stormaanvallen werden echter afge
slagen en uit Duitse rapporten, die
men later in handen heeft gekregen,
blijkt, dat bij deze acties 50 van
de aanvallers de dood vond.
Aan dit front hebben de Duitsers
hun doel niet kunnen bereiken. Toen
Nederland de wapens strekte, hadden
ze nog geen voet op de Afsluitdijk
gezet.
Aanval op Rotterdam.
Reeds vrij spoedig ging de verde
diging zich concentreren op de ves
ting Holland. De Duitsers rukten snel
op, mede door groot gebrek aan
vliegtuigen bij ons, en wisten de
Moerdijkbrug in handen te krijgen.
De strijd om Rotterdam was toen
reeds begonnen. Duitse troepen, die
met transportvliegtuigen op Waalha
ven waren geland, rukten op naar
ae Maasbruggen en hoewel zij zware
verliezen leden, wisten zij toch de
Maas te bereiken.
De dappere gevechten, die de Ma
riniers daar hebben geleverd, zijn
vermoedelijk nog bekend. Vanaf de
daken en uit de huizen bij de Boom
pjes namen zij de vijand onder vuur.
Hun aantal was niet groot, maar zij
hebben het de Duitsers moeilijk ge
maakt. Zó zelfs, dat de overrompe-
laars opv een gegeven moment voor
een aanval moesten zwichten en met
de handgranaten achter hun hielen
het hazenpad kozen.
Slechts door een aanval van bom
menwerpers konden de Mariniers
uit de huizen worden verdreven.
Stad in brand.
Op Dinsdag 14 Mei overhandigde
een parlementair een ultimatum,
waarin de overgave van Rotterdam
werd geëist. Dit ultimatum vermeld
de de kwaliteit van de afzender niet
en derhalve kon er niet op worden
ingegaan.
In overleg met het opperbevel
werd daarop een Nederlandse kapi
tein naar de Duitsers gezonden. Op
het Noordereiland bij de Konings-
brug werd deze kapitein ontvangen
en naar drie generaals gebracht, die
zich in een melksalon bevonden. Het
ultimatum werd ondertekend en
binnen drie uur moest het beant
woord zijn.
Om tien minuten voor half twee
vertrok de Nederlandse kapitein met
het ultimatum en vijf minuten later
ging de eerste golf bommenwerpers
reeds over de weerloze stad, om dood
ei, verderf te zaaien.
Dit bombardement en de dreiging
dat Utrecht hetzelfde lot zou onder
gaan, deden de opperbevelhebber tot
capitulatie besluiten.
Vertrek van koningin.
In de loop van Maandag 13 Mei
hadden koningin en regering het
Prinses Juliana verbleef met haar
dochters in Canada. Op de foto de
prinsessen Beatrix, Irene en Mar
griet.
land reeds verlaten. Een regerings
communiqué meldde dit met de vol
gende woorden: „In het stadium,
waarin de strijd thans is getreden,
heeft de regering het noodzakelijk
geacht, in het belang van het land
en van zijn overzeese gebiedsdelen
en ter bewaring onder alle omstan
digheden van haar volledige vrijheid
van handelen, de zetel van het be
wind te verplaatsen. Hare Majesteit
de Koningin en Haar Ministers heb
ben zich daarom naar elders bege
ven".
Prinses Juliana en de prins waren
voordien reeds met hun kinderen
naar Engeland vertrokken.
In een proclamatie vanuit Londen
zei de koningin o.a.: „De regering
bevindt zich thans in Engeland. Zij
wenst een regeringscapitulatie te
voorkomen. Daarbij blijft het Neder
landse grondgebied dat in Neder
landse handen blijft in Europa zowel
als Oost- en West-Indië een souve-
reine staat, die zijn stem als vol
waardig lid van de volkerengemeen
schap en in het bijzonder in de be
raadslagingen van de gezamenlijke
bondgenoten zal blijven laten horen
er. tot zijn recht zal weten te bren
gen".
Dit besluit van de regering is door
velen niet begrepen. Het maakte
zon verpletterende indruk, dat men
de beweegredenen, die toch zo dui
delijk werden genoemd, niet be
greep.
Thans zal niemand meer ontken
nen, dat het besluit van de koningin
en haar ministers een wijs besluit is
geweest.
STAATSEXAMEN VOOR
ONDERWIJZERS.
De minister van O., K. en W. is
voornemens de totstankoming van
een K. B. te bevorderen, waarbij zal
worden bepaald, dat zij het staats
examen voor de (oude) akte als on
derwijzer, dat in het jaar 1956 zal
worden gehouden, vrijstelling van
het onderzoek in de vakken Frans
Duits, Engels en Wiskunde zal wor
den verleend aan de bezitters van
•het einddiploma van een gymnasium,
een H.B.S. met 5-jarige cursus of een
M.M.S.
Zij, die aan dit examen wensen
deel te nemen, moeten van 1 April
1955 tot aan het examen gedurende
ten minste vier uren per week heb
ben geoefend in de practijk van het
lesgeven aan een door de inspecteur
van het L.O. goedgekeurde lagere
school.
Voorts ligt het in het voornemen
van de minister een wijziging van
de kweeksehoolwet te bevorderen in
die zin, dat het examen voor de
(oude) akte als onderwijzer ook nog
in het iaar 1957 zal kunnen worden
MANSHOLT EN DE MELKPRIJS
De Eerste Kamer heeft Woensdag
de begroting van Landbouw, Visserij
en Voedselvoorziening z.h.s. aangeno
men, doch niet dan nadat er van ver
scheidene zijden critiek was geoefend
op het landbouwbeleid in het alge
meen en op het melkprijsbeleid in het
bijzonder.
De heer MERTENS (K.V.P.) toon
de geen bewondering voor de wijze
waarop minister Mansholt met de
melkprijsbepaling is omgesprongen.
Volgens spr. zijn hierdoor noch de vee
houders, noch de consumenten bevre
digd.
De heer RIP (A.R.) hield een plei
dooi voor de afschaffing der subsi
dies op de consumptiemelk. Hij
noemde deze overheidsbijdragen een
bedekte export-subsidie, die eigenlijk
wordt gefinancierd door de belasting
betaler.
De heer KOLFF (C.H.) had heel
wat af te dingen op 's ministers land
bouwbeleid in het algemeen. De boe
ren delen volgens hem niet in de al
gemene welvaaartsverhoging. Er
moet volgens hem een betere prijs
voor de landbouwproducten worden
betaald en een eventuele subsidiever
meerdering mag niet op de schouders
van de boeren worden afgewenteld.
Ook de heer HOOGLAND (P.v.d.
A.) toonde ongerustheid over de po
sitie van de boerenbedrijven.
Kentering.
Minister MANSHOLT, die gelaten
al deze critiek had aangehoord, er
kende bij de verdediging van zijn be
leid, dat er een kentering is gekomen
in de opbrengst van de landbouwpro
ducten en gaf toe,-dat de agrarische
sector in het algemeen niet deelt in
de tegenwoordige hoogconjunctuur.
Wij moeten echter niet te somber
zijn, aldus de minister. De garanties
en richtprijzen liggen in verhouding
tot de kosten op het juiste niveau. Dit
geldt ook voor de melk, al is hier
juist de grens der rentabiliteit be
reikt. De subsidies zullen gaandeweg
verlaagd moeten worden en ten slotte
geheel verdwijnen.
In het beleid dient er naar te wor
den gestreefd het prijspeil voor de
landbouwproducten zodanig te hand
haven, dat de b'oer en de landarbei
der zeker kunnen zijn van een rede
lijk bestaan.
Het overschot aan landbouwpro
ducten in Amerika baart de minister
op den langen duur weinig zorgen,
want de industriële ontwikkeling der
V.S. neemt zo snel toe, dat dit land
binnen afzienbare tijd zelf voedsel zal
moeten invoeren in plaats van het te
exporteren.
Melksubsidie.
Ook het subsidie op de consumptie-
melk zei de minister, dat zijn beleid
te dezer zake steeds consequent is ge
weest. Er wordt ernstig gestreefd
naar vermindering der melksubsidies
voor de consumenten. Deze politiek
volgt de regering al jarenlang en de
jongste melkprijsverhoging is daar
van een logisch uitvloeisel.
De mogelijkheid om de prijzen voor
afgehaalde melk en afgehaald brood
ingrijpend te verlagen is bij de rege
ring ernstig in studie. De bewindsman
is gebleken, dat de bezorgkosten per
brood 7 cent en per liter melk 6l/i
cent bedragen.
De ministeries van Landbouw en
Economische Zaken, inzonderheid de
staatssecretaris voor de middenstand
ulicn over deze aangelegenheid over
leg plegen met de betrokken organi
saties, besloot minister Mansholt.
Ook Spierpijn
DE MARGE-BESCHIKKIKKING
De overheid heeft de handelsmar
ges bevroren, teneinde te voorkomen,
dat zij gedwongen zou zijn, over te
gaan tot een gedétailleerde prijsbe
heersing. Aldus prof. G. Brouwers,
secretaris-genera'al van het departe
ment van Economische Zaken, in een
uitvoerig artikel in „Economisch-Sta-
tistische Berichten" van heden, ge
wijd aan de recente margebeschik
king en de daaruit voortgevloeide
reacties.
Na te hebben uiteengezet, dat aan
een gedétailleerde prijsbeheersing
van overheidswege verschillende be
zwaren zijn verbonden, schrijft prof.
Brouwers: „Conditio sine qua non"
daarbij is echter een voldoende on
derlinge concurrentie der onderne
mingen. Deze nu heeft in de jaren
na de oorlog soms geheel, soms in be
langrijke mate ontbroken, en in vol
doende mate is zij in deze periode
eigenlijk nimmer aanwezig geweest.
Wel schuldig; geen vonnis
De kantonrechter te Arnhem heeft
gisteren snel recht gedaan ten aan
zien van een Spaanse automobilist,
die een verkeersovertreding had be
gaan, waardoor schade was ontstaan
aan een Nederlandse volkswagen. De
26-jarige student Adolfo Tagugelo
Romero uit Madrid, die met zijn Ci
troen een vacantiereis door Europa
maakt, kwam nabij het Velperplein
in botsing met de volkswagen van de
heer J. Feitz uit Apeldoorn.
De politie constateerde dat de Span
jaard geen voorrang had gegeven aan
de volkswagen, die van rechts kwam.
Om de Spanjaard ter wille te zyn,
maakte de kantonrechter gebruik van
zijn wettelijke bevoegdheid, de zaak
onmiddellijk in behandeling te ne
men, en VA uur na het ongeval stond
de Spanjaard, voor wie men inmid
dels een tolk had kunnen vinden, te
recht. Rekening houdend met de
moeilijke verkeerssituatie ter plaatse,
welke een vreemdeling niet had kun
nen voorzien, achtte de ambtenaar
van het openbaar ministerie het ten
laste gelegde, het niet verlenen van
voorrang, bewezen, doch hij wens
te van schuldigverklaring af te zien.
De kantonrechter, terstond vonnis-
Een geschutsstelling op de Grebbeberg.
foto's Rijksinstituut Oorlogsdocumentatie.
VERLOTING „MEISJESSTAD"
Gisteren is de trekking geschied
van de nationale verloting „Meisjes-
stad", ten bate van het sociaal werk
der zusters Augustinessen van Sint
Monica in het algemeen en van
.Meisjesstad" in het bijzonder. De
hoofdprijs, een auto, is gevallen op
nummer 112494 te Hintham; de twee
de prijs, een woninginrichting, op
ïummer 57674 te Eindhoven; de der-
ie prijs, een motorscooter, op num-
ner 112180 te Utrecht; de vierde prijs,
"?en grote kampeertent, op nummer
59287 te Woerden, en de vijfde prijs,
een linnenuitzet, ou nummer 72224 te
Weert. In totaal zijn er duizend prij
zen.
wijzend, ontsloeg de Spanjaard van
rechtsvervolging.
De Spanjaard en zijn vriend, En
rique Morene, waren zeer ingeno
men met deze snelle Nederlandse
rechtspraak. Zij konden met hun
lichtbeschadigde auto hun weg ver
volgen. De schade aan de volkswagen
werd getaxeerd op 300 gulden; de
Dit is echter voor de Nederlandse re
geringen, die sedert de bevrijding aan
het bewind zijn geweest, geen aan
leiding geweest, de rechtstreekse
prijsbepaling door de overheid tot
systeem te verheffen.
De kampioen voor de concurrentie
en de vrije prijsvorming echter is in
deze jaren niet in de eerste> plaats
het bedrijfsleven, maar de overheid
geweest.
Omstandigheden verschillen.
De omstandigheden, waaronder nu
voor de derde maal prijs-politiek in
grijpen noodzakelijk is, verschillen
van die, welke zich de beide vorige
malen voordeden. Toen waren het
externe omstandigheden, die abrup
te prijsstijgingen veroorzaakten,
waardoor de prijs- en loonbeweging
uit haar structurele baan dreigde te
worden gestoten. Ditmaal echter is
het een interne spiraalbeweging, die
vooralsnog in beperkte omvang, wan
neer niet gestuit, in moeilijk te be
heersen mate dit effect dreigt te be
werkstelligen.
De overheid had ook een andere
weg kunnen kiezen, die haar echte:
die gevallen voorschriften gaan geven
voor de wijze van prijs- en margebe
paling. En dan moge het voorts dui
delijk zijn, dat zij, eenmaal op dit
terrein de rindividuele prijsbepaling
gekomen, ook de hoogte der prijzen
en marges als zodanig binnen de
kring van haar beoordeling moet gaan
trekken.
Dit kan niet in het belang van het
bedrijsfleven worden geacht, noch is
het de weg, die de overheid onder de
huidige omstandigheden wil gaan.
Z.H. de Paus heeft de hoofdaalmoe
zenier van sociale werken K.W.A.
Roncken te Heerlen benoemd tot ge
heim kamerheer. Mgr. dr. G. Lemmet
bisschop van Roermond, heeft d«t
Dinsdagavond in het bisschoppelijk
paleis aan de hoofdaalmoezenier me
degedeeld.
Mgr. Roncken volgde in 1939 zijn
streekgenoot mgr. Poels op als gro4s
Limburgse sociale voorman. Tevoren
was mgr. Roncken werkzaam als ka
pelaan te Baarlo en Venlo.
Er bestaan plannen om de Mulo-
op een pad zou hebben gebracht, dat scholen van het pensionaat „St. Louis"
zij zo min mogelijk wenst te be
gaan, nl. dat van de gedétailleerde
prijsbepaling. Wanneer zij ter reali
sering van haar politiek van prijssta-
bilisatie systematisch en op grote
schaal alle gevallen gaat opsporen,
waar ongemotiveerde prijsverhogin
gen hebben plaats gevonden, dan
moet zij èn om der consequentie wille
eigenaar is tegen „all risk' verzekerd, èn billijkheids ook systematisch in al worden.
te Amersfoort over te brengen naar
Arnhem. Hiervoor zou reeds een ter
rein zijn aangekocht op de hoek van
de Amsterdamseweg-Koningsweg na
bij het station van de Arnhemse wa
terleiding. Men is tot deze plannen
gekomen omdat door de grote toe
vloed van leerlingen een meer doel
matige spreiding noodzakelijk is ge-
Infanteristen staken met aanvalsvlotten de Maas over
Leerlingen van de Genieschool te Soesterberg hebben Woensdag bij Blitterswijk een oefening gehouden
waarbij o m. met aanvalsboten een bataljon infanterie over de Maas werd gezet, terwijl op vlotien e-r -loton
tanks werd overgezet. Op de foto zien we het overbreng en van de infanterie met behulp van de a ui alsboten
