Oudenbossche
slopershamer
basiliek moet tegen
beschermd worden
A'damse tandarts heeft te veel
werk en vraagt eigen practïjk
Huurbelasting voorlopig
van de baan
M*UXtO. krijgt voortzetting
Incident in
Baarle Hertog
(Wie h, de daden
MAANDAG 7 FEBRUARI 1955
DE LEIDSE COURANT
TWEEDE BLAD - PAGIN 1
STUDIE-COMMISSIE CONCLUDEERT:
Miskend bouwwerk
Nadat vele stemmen hun mening
gezegd hadden over het lot van de
Oudenbossche basiliek, die een res
tauratie behoeft, welke ruim 1 1/4
millioen gulden vergt, of die afge
broken zal moeten worden, heeft 10
maanden geleden een studiecommis
sie het probleem van de basiliek ter
hand genomen en thans een rapport
op tafel gebracht.
De Oudenbossche basiliek is ge
bouwd rond de Tachtiger-jaren en
nooit is er in Nederland sinds de
Middeleeuwen een grotere offer
vaardigheid betoond voor de bouw
van een Godshuis, dan door de
woners van die dagen te Ouden
bosch, want de 4000 inwoners wisten
toen de bouw van het kunstwerk te
financieren, dat door Cuypers tot
werkelijkheid werd gebracht.
De sfeer van Rome.
Verschillende critici hebben na
derhand verklaard, dat de Ouden
bossche basiliek geen kunstwerk
was, dat het een soort „plagiaat" van
de Sint Pieter en de St. Jan van La-
teranen uit Rome was en dat de gro
te bouwmeester uit de vorige eeuw
zijn kunnen niet gelegd had in deze
basiliek.
Het rapport bestrijdt deze mening
fel; Cuypers had opdracht gekregen
een basiliek te bouwen in Romeinse
stijl, hetgeen begrijpelijk is, als men
bedenkt, dat tientallen zonen van
Oudenbosch in die dagen als zouaaf
in Rome verbleven.
Oorzaken van verval.
Het rapport is echter van mening,
dat, zo de koepel van de basiliek aan
de Sint Pieter en de voorgevel aan
de St. Jan van Lateranen doen den
ken, de bouwmeester met een durf
en kunst een monument geschapen
heeft, dat een eigen karakter heeft,
waarin slechts de trekken van grote
voorbeelden te herkennen zijn.
De oorzaken van het verval moe
ten voornamelijk gezocht worden in
gebrek aan geldmiddelen voor de
oorlog en het gebrek aan mogelijk
heden tijdens de oorlog.
Het verval, dat nu zo zichtbaar is,
heeft ook wel enkele constructiefou
ten aan het licht gebracht, die voor
namelijk betrekking hebben op de
waterafvoer en de bescherming te
gen waterinvloeden.
Maar dit zijn voorzieningen van
Europese jeugd krijgt
centrum te Driebergen
Het ligt in de bedoeling, in Neder
land een Europees jeugdcentrum te
stichten, een centrum, waar leden
van verschillende Europese jeugdor
ganisaties gedurende een aantal we
ken zullen samenkomen, en dat ge
vestigd zal worden op het kasteel
„Sterkenburg" te Drieberg ïn.
Dit deelde de aartshertog Otto van
Habsburg Zaterdagavond mede tij
dens een persconferentie in het kas
teel „Sterkenburg", waar op het
ogenblik de Europese Economische
Conferentie wordt gehouden. De
keus is op Nederland gevallen, zo
deelde de aartshertog, mede. omdat
juist hier de Europese gedachte zo
levendig is. Frankrijk heeft inmid
dels deelneming aan dit jeugdcen
trum toegezegd, terwijl onderhande
lingen gaande zijn met de andere
Europese landen.
Het centrum streeft er niet naar
een massabeweging te organiseren;
het doel is er op gericht de krachten
der Christelijke elite te mobiliseren,
krachten waarvan de aartshertog
aannam dat hun macht zeer groot
zal zijn.
Bovendien meent het centrum, dat
het noodzakelijk en zeer dringend
is, een werkelijk Europese jeugd te
vormen overeenkomstig moderne en
traditionele principes. Het centrum,
zo deelde de aartshertog mede, be
schouwt Nederland en in het bijzon
der 'het kasteel Sterkenburg te
Driebergen bij uitstek geschikt als
plaats voor samenbundeling der
Europese jeugd.
het tweede plan; de hoofdconstructie
is soliede en houdbaar gebleken.
Het rapport besluit met de con
clusie, dat de basiliek nu niet direct
„op invallen" staat en dat zii om di
verse technische en aes*hatiscne
kwaliteiten meer belangstelling ver
dient, dan zij tot nu toe ontvangen
heeft."
Men heeft de mogelijkheid nog ge
suggereerd om de restauratie te
doen geschieden in de vorm van een
5- of lO-jar-m-plan, waardoor de fi
nanciering wellicht minder moeilyk-
heden zou opbrengen.
Het Hoofdbestuur van de Katho
lieke Bond mede, dat Dinsdag 15 Fe
bruari de acte gepasseerd zal wor
den voor de aankoop van het huis te
Arnhem, dat het nieuwe hoofdkwar
tier van de Bond zal worden. Tegen
het eind van Februari zal het Cen
traal Bureau van de Bond voor het
gezin van Helmond naar Arnhem zijn
overgebracht. De datum van inwij
ding is nog niet vastgesteld. Het ligt
wel in de bedoeling hieraan een of
ficieel en feestelijk karakter te ge
ven.
De Bond voor het gezin heeft als
zijn hoop uitgesproken, dat het huis
met medewerking van alle Katholie
ke gezinnen van Nederland hypo
theek vrij zal kunnen worden over
genomen. Hiertoe kan men zijn bij
drage storten op giro 106.757, t.n.v.
van de penningmeester van de Bond,
de heer G. J. Eggink te Arnhem.
Geen gehoor bij
ziekenfondsverzekering
poliklinieken.
Al deze voorstellen zijn reeds eer
der aan de ziekenfondsraden gedaan,
u.t at I maar tot nu toe vond men daar zeer
tussen de Ainsterdanuie tandartsen bl«ft de^esS ïch TXT
en de zieken fonds vereniging in de Kelder''°lijn"oJÏÏttSefZ
ontwikkeling, die door de druk van
de ziekenfondsen in Amsterdam vrij
wel uniek voor Nederland is.
hoofdstad, en een van de grootste
geschilpunten: Huisbehandeling of
polikliniekbehandeling, is Zaterdag
weer het onderwerp van discussie ge
weest tijdens een bijeenkomst van
de tandartsen.
De tandartsen wijzen erop, dat er
een gevaarlijke achterstand is in de
te verrichten werkzaamheden te
Amsterdam. De ziekenfondsen heb
ben nu voorgesteld om 's avonds de
klinieken open te stellen, maar de
tandartsen zijn hier tegen, daar zij
een werkdag, langer dan de thans
geldende van 7.30 uur tot 18.30 uur,
niet in het belang van de patiënt,
noch van de tandarts achten.
Zelfstandigheid.
Zij stellen voor meerdere artsen
aan te trekken voor het ziekenfonds-
werk of huisbehandeling toe te staan
bij particuliere artsen, die dan met
de ziekenfondsen tot een accoord
zouden kunnen komen.
Daarnaast heeft men weer met
klem aangedrongen om ook de thans
bij de ziekenfondsen aangesloten
tandartsen in de gelegenheid te stel
len een eigen huispractijk te houden
en niet een soort ambtenarij in de
ffiij, ffietyen freteifite „JCating.a' dicfitet z'ti e^emznt
Enorm was de belangstelling op het Bergense strand toen Zondagmiddag een poging werd gedaan de „Katingo"
terug te brengen in haar element. Ook deze maal lukte het nog niet geheel: een afstand van veertig meter
gleed het schip in de goede richting; toen was het afgelopen. In de nacht van Zondag op Maandag wordt een
nieuwe poging gewaagd. t
MINISTERS BEVESTIGEN.
Geen verhoging van de lage huren, kleine
verhoging van de hogere
In een nota aan de Eerste Kamerseren en dat daarna in de eerste
Amerikaanse soldaten
botsten te Amsterdam
Financiële aderlating
Twee Amerikaanse soldaten van het
bezettingsleger in Duitsland hebben
Zondagavond in Amsterdam een ha
chelijk avontuur beleefd. Met een ge
huurde auto reden zij op de Klove
niersburgwal; uit de Oude Hoogstraat
naderde een andere auto, welke de
Amerikanen, die met vrij grote snel
heid reden, niet meer kon ontwijken.
Bij de botsing, die volgde, werd de
huurauto zodanig geraakt, dat hij in
het water van de Kloveniersburgwal
reed. Tijdens de botsing was een der
Amerikanen, een 21-jarige soldaat, uit
de wagen geslingerd, maar hij gleed
door de vaart ook in de gracht. De be
stuurder eveneens een 21-jarige sol
daat, kon zich spoedig uit de auto be
vrijden en door handreiking werden
beiden op. het droge gebracht.
Toen bieek, dat hun verwondingen
van zeer lichte aard waren.
Ook de bestuurder van de andere
auto kwam er met enkele hoofdwond
jes af. Zijn echtgenote liep een shock
op, magr hun twee kinderen, die ach
terin zaten, bleven ongedeerd.
De twee auto's werden zwaar be
schadigd, zodat het verlof van de
Amerikanen wel ontijdig beëindigd
zal worden, omdat hun portemonpaie
een geduchte aderlating zal onder
gaan.
DODELIJKE VAL
Zaterdagmiddag viel de 55-jarige
mevr. Schijns, wonende in de Batte
rijstraat te Maastricht van de kelder
trap. Zij brak een halswervel en over
leed kort daarna. Het slachtoffer was
moeder van acht kinderen.
Een nieuw schooltype
per 1 Sept. in Breda
Met ingang van 1 September zal
aan een van de Bredase scholen een
afdeling worden gevormd, waar leer
lingen, die in het bezit zijn van een
MULO-diploma A of B, voorgezet
dagonderwijs in Nederlands, de ïno-
derne talen en de handelsvakken zul
len ontvangen. Aan het eind van de
cursus zullen de leerlingen een exa
men afleggen, waarbij de Kamer
van Koophandel te Breda medewer
king zal verlenen.
Verwacht wordt, dat voor leerlin
gen met een behoorlijke aanleg in
het volgen van deze opleiding moge
lijkheden aanwezig zijn om de theo
retische kennis op te doen, die hen
in staat kan stellen later een goede
positie te verwerven.
Sinds enkele jaren is gebleken, dat
op administratief gebied behoefte be
staat aön jongelui, die een uitvoerig
programma voor Nederlands, de mo
derne talen en de handelsweten
schappen hebben verwerkt. Zij zou
den in staat moeten zijn om na ver
loop van enige jaren practijk met
hun theoretische kennis de leiding
gevende administratieve functies in
het bedrijfsleven te gaan vervullen.
Thans worden de krachten hier
voor elders opgeleid; die opleiding
duurt langer, omdat zij hoofdzakelijk
hebben de minister Drees en Van de
I Kieft bevestigd, dat de regering, ge
zien de ontwikkeling van lonen en
prijzen, tot de conclusie is gekomen,
dat zij op dit ogenblik geen huur
verhoging moet voorstellen voor wo
ningen met lage huurwaarde en
slechts een kleine huurverhoging
voor duurdere woningen. Dit brengt
mede, dat het probleem van de huur
belasting, bij handhaving van de ge
dachte in de Troonrede tot uitdruk-
te op dit gebied steeds groter" wör- kinï Sebracht. voorshands buiten be
den, Het bestuur van de Kamer van schouwing kan worden gelaten. In .nrobleCUl Indonesië"
Knnnhandel en FahrioUen de over deze kwestie gepubliceerde O
persberichten zit dus een juiste kern.
in de avonduren geschiedt.
Bij de uitbreiding van de industrie
in Breda en omgeving zal de behoef-
plaats in de Tweede Kamer aan de
orde zal komen. Eerst bij dat wets
ontwerp en met overweging van de
daarbij te geven toelichting acht de
regering een werkelijk vruchtbaar
debat mogelijk.
Prof. Duynstee:
Maak Ambon los van
JEUGDIG MATROOS OP ZEE
OVERBOORD GESLAGEN.
Tijdens zwaar stormweer is de 19-
jarige matroos onder de gage L. J.
Hofman uit Rotterdam gistermorgen
vroeg in de Middellandse Zee van w
het s.s. „Tomini" van de Kon. Rot- graclrt te Den Haag is in de nacht van
Koophandel en Fabrieken voor
telijk Noord-Brabant heeft zich voor
de voorziening in deze behoefte zeer
geïnteresseerd en het tot stand ko
men van deze nieuwe handelsoplei
ding ten zeerste bevorderd.
In het omstreden gebied in Baar
le Hertogh heeft zich Zaterdagoch
tend een incident voorgedaan tussen
de eigenaar van de negen huizen,
Sooi van den Eynde en de nieuw ge
kozen voorzitter van de Seaside-
Club. De voorzitter probeerde een
onderhoud met de heer Van den Eyn
de te krijgen, doch deze heeft zijn
bezoeker met een bullepees op de
openbare weg mishandeld. Daarbij
ontstond vrij veel opschudding.
De voorzitter van de club heeft
zich met een klacht gewend tot de
procureur des konings in de recht
bank van eerste aanleg te Turnhout.
De Belgische justitie heeft zich in
dit geval op het standpunt gesteld,
dat het niemandsland Belgisch ge
bied is en zich bereid verklaard de
klacht te accepteren. De Nederland
se justitie stelde zich op het stand
punt, dat het niemandsland betwist
gebied is en heeft zich van inmen
ging onthouden.
Door te veel linksrijden op het
hoogste punt van de Koninginne-
De ministers hebben deze nota
verstrekt naar aanleiding van een
vraag die de commissie van rappor
teurs uit de Eerste Kamer bij de al
gemene politieke beschouwingen
over de begroting 1955 gesteld had.
De ministers begrijpen, dat deze
vraag gesteld is, doch vragen aan de
Kamer begrip voor het feit, dat het
voor de regering moeilijk aanvaard
baar is, dat zij naar aanleiding van
persberichten over wat in de minis
terraad zou zijn besloten een uiteen
zetting zouden moeten geven om
trent besprekingen, die nog niet ge
heel zijn beëindigd en waarvan de
resultaten tenslotte hun neerslag
moeten vinden in een wetsontwerp,
dat nog de Raad van State moet pas-
ENGELSE OORLOGSWEESJES.
Het Britse Legioen van Oud-Strij
ders, dat in samenwerking met het
Ned. Oorlogsgravencomité reeds eer
der besloot op 16 April een veertig
tal Engelse kinderen van gesneuvel
de Engelse soldaten naar Nederland
„Wil het reeht van Ambon een na
tionale zaak worden in ons land, dan
moeten wij de propaganda los ma
ken van alle critiek op het beleid,
dat tot de souvereiniteitsoverdacht is
gevoerd", aldus concludeerde prof.
dr. F. J. E. M. Duynstee tijdens een
toespraak in een te Arnhem gehou
den bijeenkomst van de stichting
„Door de eeuwen trouw".
„Ambon", zo meende prof Duyn
stee", is niet een zaak, welke in de
fantasie van het volk op één lijn kan
worden gesteld met de oppositie in
zake het Indonesisch beleid. Dan
snijdt men Ambon weg uit de over
grote meerderheid van het Neder
landse volk en vertroebelt men de
zaak. Men schrijve over het Indone
sisch beleid maar men koppele dat
niet aan Ambon", zo gaf de Nijmeeg
se hoogleraar als zijn mening te ken
nen.
Hij noemde de Ambonese zaak een
kwestie van de toekomst en niet van
het afgesloten verleden. Hij drong er
op aan de strijd en propaganda met
tact en beleid te voeren.
„De stem moet gehoord worden in
terdamsche Lloyd overboord gesla
gen. Pogingen om de drenkeling te
vinden mochten geen succes hebben,
zodat moet worden aangenomen dat
hij verdronken is.
Zaterdag op Zondag de 23-jarige Ha-
naar J. L. M. v. d. Staak, rijdende in
een volks wagentje, aangereden door
een taxi; de jongeman werd bij deze
aanrijding op slag gadood.
zenden teneinde een bezoek te, alle achtbare partijen van het land.
brengen aan de graven van hun va-1 Dit zal een grote mate van zelfbe-
ders, heeft besloten dit aantal te dwang en tact eisen", aldus meende
verdubbelen. prof. Duynstee.
Het aantal Nijmeegse gezinnen,
dat aan deze kinderen gastvrijheid f
wilde verlenen, bleek zo groot, dat'
hiertoe kon worden besloten; het
Britse Legioen zal nu een tweede
passagiersvliegtuig huren. De kinde
ren zullen allen worden onderge
bracht bij Nijmeegse gezinnen. De
Britse regering heeft onlangs het
Engelse oorlogskerkhof Jonkerbos te
Nijmegen laten verfraaien met een
monumentale ingang.
De heer H. Appel, voorzitter van
de landelijke bond van Katholieke
kolenhandelaren „St. Theobald" is
benoemd tot voorzitter van de fede
ratie voor de Nederlandse brandstof-
fenhandel, die de overkoepeling
vormt van de drie landelijke organi
saties in de kolenbranche.
Oorspronkelijk detective-verhaal
door F. J.
22)
Ik zei u al, mijnheer, zeker
weet ik het niet.
Nu, dat zoek ik dan wel uit.
Maar met relaties bedoelde ik meer
zijn vrienden en kennissen. Hebt u er
daar wel eens één van ontmoet.
Heel oppervlakkig, mr. Fielding. Ik
zou me op het ogenblik geen enkele
naam herinneren.
Hoe is hij hier gekomen? Ik be
doel: had hij goede aanbevelingen?
Beste zelfs, mr. Fielding. Daarom
begrijp ik niet.
Nu ja, goed, we spreken er niet
meer over, zei de detective slaperig.
Mr. Johnson voelde zich in zijn
goede hart verplicht, om althans nog
iets ten gunste van mr. Slater aan te
voeren.
Ik keur niet goed, wat hij gedaan
heeft, mr. Fielding, zeide hij, wel
verre van dat. Maar hij is op en top
een gentleman. Hij is van beste fa
milie, mijnheer. O ja, mijnheer! Zal
ik u eens een naam noemen, mr.
Fielding, die me net te binnen schiet?
Hij bracht zijn lippen dicht bij het
oor van de andere man, alsof hij hem
een zoet geheim influisterde.
Mr. Fielding had inderdaad be
hoefte aan slaap. Maar de man, die
de hotelhouder hem daarjuist, ge
noemd had, maakte hem opeens klaar
wakker.
Wat zeg je daar, mr. Johnson?
Is die man familie van hem?
Wel ja, mynheer! Dat is zijn oom,
mr. Fielding. Of liever zijn oud-oom,
moet ik eigenlijk zeggen....
IX.
Mr. Fielding krijgt een schok.
Ondanks het middernachtelijk uur
rende mr. Fielding enkele ogenblik
ken later de straat op, terwijl hij de
brave hotelhouder verbouwereerd
achter liet. Hij had geen tijd te ver
liezen Hij wilde nog diezelfde nacht
naar Londen terugreizen, maar zo
mogelijk vóórdien enkele inlichtin
gen inwinnen, nu hij zich nog in Bir
mingham bevond.
Op het hoofdbureau van politie,
vroeg hij onmiddellijk te mogen wor
den toegelaten tot de inspecteur van
de nachtdienst. De brigadier nam zijn
naam op, en spoedde zich naar een
kamer aan het eind van een der gan
gen. Een paar minuten later stond
Fielding tegenover inspecteur Con
way, een rijzig en bedachtzaam uit
ziend man van hoogstens 45 jaar, die
hem beleefd verzocht, om plaats te
nemen.
Wat kan ik voor u doen, mr. Fiel
ding? informeerde hij.
Mr. Conway, zei de detective, op
mijn kaartje ziet u, dat ik niet meer
in actieve dienst ben, maar ik heb
op me genomen, een zaak tot oplos
sing te brengen, die voor een vriend
van mij niet meer of minder dan eer
herstel betekent.
De inspecteur knikte.
Ga verder, mr. Fielding.
- Ik heb niet de bedoeling, mr.
Conway, veel van uw tijd in beslag
te nemen, door u alle bijzonderheden
van de zaak te noemen. U zult het
misschien voldoende vinden, als ik u
zeg, dat mijn onderzoek, mij naar
Birmingham gevoerd heeft, en dat
zich inderdaad hier iemand bevindt,
die in ieder geval wel wat meer weet
van de zaak, welke mijn vriend be
treft.
Van welke aard is die zaak, mr.
Fielding?
Het is een geval van oplichting,
mr. Conway, door middel van een
valse chèque.
O juist. In Londen zeker?
Zo is het, mr. Conway.
Nu, als de zaa kzó staat, zei de
ander, kan ik moeilijk bezwaren
hebben, u te helpen. Als het een
kwestie was, die onder mijn ressort
viel, voegde hij er met een glimlach
aan toe, zou ik stellig wat meer bij
zonderheden moeten weten. En nu
wenst u ongetwijfeld een paar inlich
tingen over de persoon, die u be
doelt?
Juist, mr. Conway.
Wel, we zullen zien. Wie is het,
mr. Fielding?
Het gaat om een zekere mr.
Slater, Harry Slater, manager van 't
„Splendid City Hotel".
Mr. Conway dacht een ogenblik na.
Dan schudde hij het hoofd.
Ik geloof niet, zeide hij, dat
we van hem iets hebben, hier. Ik kan
me natuurlijk vergissen. De naam
komt me wel bekend voor. Maar die
was zéker niet van de manager van
het hotel, dat u daar noemde.
Hij heeft een broer, begon Fiel
ding, en het is niet uitgesloten, dat
die ook bij de zaak betrokken is
O juist, zei mr. Conway. Dan
zullen we de klapper er eens op na
kijken. Een ogenblik.
Hij stond op, en pakte een van de
dikke ingebonden boeken, die op een
rij planken langs de wand achter
hem waren opgesteld. Hij sloeg de
bladen om, hield zijn vinger bij een
plaats, die hij gevonden had, las aan
dachtig, en legde het boek dan open
geslagen vóór zich op zijn schrijf
tafel neer. Hij ging weer zitten.
Ik vind hier iets over een ze
kere Frederick Slater, zei hij. dat
u misschien van dienst kan zijn. Hij
is inderdaad een broer van Harry
Slater, hotelbediende. Een jongere
broer. Harry is een.aantal jaren ge
leden opgeroepen om inlichtingen te
geven over 't karakter en de levens
omstandigheden van zijn broer, die
wegens verduistering in dienstbe
trekking was aangehouden. Het
schijnt, dat de jongeman er goed is
afgekomen. De rechter liet hem in
een gesticht voor zenuwlijders opne
menEen geval van voorspraak,
vermoed ik, zei de inspecteur op bit
tere toon.
Mr. Fielding knikte. Hij begreep.
Maar dat is dan ook alles, wat
ik u over die beide personen vertel
len kan, voegde mr. Conway er aan
toe.
Hij raadpleegde nog eens de betref
fende bladzijde, en sloeg het boek
vervolgens dicht.
De oudste van de twee schijnt
bij die gelegenheid niet bepaald een
gunstige indruk gemaakt te hebben;
maar er is niets in zijn nadeel be
kend, zei hij, bij wijze van besluit.
Mr. Fielding stond op, en stak in
specteur Conway de hand toe.
Mag ik u dan oprécht bedanken
voor uw inlichtingen, mr. Conway.
Vermoedelijk hoort u hier nog van.
Mr. Conway drukte de toegestoken
hand, en wijdde zich weer aan zijn
werk.
Mr. Fieldipg had zijn krachten
overschat. Hij voelde, dat hij drin
gend rust behoefde, en zag er daar
om van af, onmiddellijk met de
nachttrein terug te reizen. Een be
hoorlijk bed zou hem goed doen, en
uitgerust naar lichaam en geest kon
hij de volgende morgen met zichzelf
overleggen, wat hem te doen stond.
Hij betrok de kamer, die mr. John
son hem wees, wenste hem goede
nacht, en ging naar bed.
Hij zou niet lang van zijn slaap
genieten. Hij vraagstuk, dat zijn geest
bezighield, bleef in zijn onderbewust
zijn doorwerken; en onderwijl zijn
lichaam rustte, putten zijn hersenen
zich uit in het opbouwen van een
theorie.
(Wordt vervolgd)
