9 japen stneöen óe öappepe qnieken
op 6e tpojaanse stpanöen om helena
uit het Lanö öep klassieken, óat eeuwiq qpoeit en qcoen is
De blinde Homerus dichtte 30 eeuwen geleden
een versdat thans nog millioenen mensen ontroert
DE LETDSE COURANT
JTENS, HEEL LANG GELEDENzo moet het verhaal beginnen,
W dat wij willen vertellen, als een sprookje. Want het is ouder dan de
sprookjes en tevens het mooiste, dat ooit verteld is.
Eens, heel lang geleden, leefden op de ontelbare eilandjes, die zich
samendringen rond de Griekse kust, kleine zelfstandige koninkjes. Hun
rijkjes waren niet groot en hun onderdanen niet zeer talrijk, maar zij
waren edel en minden de vrijheid boven alles. Hun dagelijkse arbeid be
stond uit het bebouwen der akkers, de jacht in hun wouden en het recht
spreken over hun volk. Maar als van een hunner de vrijheid werd belaagd,
maakten zij hun boten gereed en trokken ten strijde, want trouw was een
deugd, die voor hen plicht was.
De twee eerste strophen, geplaatst in deze
beschrijving het afscheid van Andromache
en de teruggave van het lijk van Hector heb
ben wij ontleend aan het boekwerk van prof.
Schwartz: „Barnsteen", een uitgave van Else
vier, waarin de Nijmeegse professor een bui
tengewoon treffende vertaling van een bloem
lezing uit de klassieken geeft.
Inmiddels was de strijd niet tot een einde gekomen.
Wel had de held der Grieken gewonnen, maar de Tro-
janen weigerden zich op genade of ongenade aan hen
over te geven en hielden de poorten der stad gesloten.
Hier had de vloot gelegen, daar had de
[strijd gewoed.
En over het godengeschenk, het verderfelijke,
[is ieder verbaasd,
en vol ontzag kijkt men naar het grote paard,
dat tot de ondergang van Troje, gevoerd
[werd naar de burcht.
Toen namen de Grieken hun toevlucht tot de be
roemde list. Zij bouwden een enorm groot houten
paard, het beruchte „Paard van Troje" en zetten dat
na het 's nachts heimelijk gevuld te hebben met
dappere mannen op het strand, waarna ze schepen
in het water trokken en Troje verlieten.
Groot was de vreugde van de benarde Trojanen, die
de slag gewonnen waanden.
Zij openden de poorten en stroomden uit over het
strand, dat negen lange jaren het toneel van zo bittere
strijd geweest was.
Toen zij het houten paard vonden, stonden ze even
in twijfel wat te doen. Een grote groep wilde dit
Griekse zegeteken als buit binnen de muren halen,
maar enkelen waarschuwden en waren bevreesd voor
een Griekse list.
Toen echter een achtergebleven Griek krijgsgevan
gene werd gemaakt en deze vertelde, dat het paard
een kostbaar oorlogstrophee van de Grieken was,
waarvan ze het verlies zeer zouden betreuren, werd
het paard van Troje juichend binnen de vesting ge
bracht.
In het nachtelijk duister, toen de Trojanen feestens
moe terneer lagen, kwamen de Griekse helden uit het
paard en openden de stadspoorten voor het in stilte
teruggekeerde Griekse leger.
Een vreselijke slag ontstond, die de gehele nacht
duurde, maar toen de morgen aanbrak stond Troje in
brand en werd het laatste gevecht voor de troon van
de ongelukkige koning Priamos gevoerd.
De stad werd met de grond gelijk gemaakt en wie
-niet wist te vluchten, viel onder de woedende handen
van de wraakzuchtige Grieken.
f\E ONDERGANG van Troje.
Reeds eeuwen heeft de wereld het gedicht van
de blinde Homerus gelezen en duizenden dichters heb
ben aan dit verhaal hun inspiratie ontleend.
Vondel verplaatst in zijn „Gijsbrecht van Amstel"
de slag om Troje naar Amsterdam en maakte er zijn
onvergetelijk Kerstspel van.
Wij leven in een nuchtere tijd en we hebben in de
jaren, die volgden op de schepping van dit weergaloze
gedicht de Olympus beklommen.
Wij weten nu, dat op de top van de Olympus, die
door nevels bedekt wordt, geen goden wonen en wij
weten nu, dat het verhaal nooit gebeurd kan zijn, zoals
de blinde zanger het ons verhaalde.
Maar de slag om Troje is een verhaal voor volwas
senen, die nog kind kunnen zijn.
Niet met het verstand, maar met het hart moet men
de vele Griekse vorstjes volgen naar de blonde stran
den van Troje, en dan is het niet vreemd, als de vader
der goden met zijn machtige hand plotseling een zware
wolk opzij schuift om te zien, hoe de mensen op aarde
het maken.
Dan zal het hart na al die eeuwen nog vol bewonde
ring een slag sneller kloppen voor al die helden, die
daar negen jaren lang om een schone vrouw een ver
bitterde strijd vochten.
Dan zullen we mede-lijden met de arme Helena, wan
neer ze op de tinnen van Troje naar het Griekse leger
kijkt en daar al de vrienden ziet, die voor haar hun
leven veil hebben.
Dan zullen we juichen met de Grieken, wanneer ze
Helena in triomph aan Menelaos terug kunnen geven
en ons hart zal breken bij het leed van de schone
Andromache, die zo intens gelukkig was met haar
dappere Hector en die na de slag als slavin naar een
Grieks eilandje wordt gevoerd.
Dan zullen wij vol ontroering met de blinde dichter
roepen:
Bezing, o Muze, de strijd
LOUIS SINNER.
In die lang vervlogen tijd, toen dit drama geschiedde,
werd de hoge Griekse Olympus nog bewoond door
goden.
Deze goden, die zich meestal bezighielden met feest
maaltijden en onderlinge kibbelpartijtjes, zagen de
Griekse vloot naar Troje varen en gingen zich daad
werkelijk met deze strijd der mensen bemoeien.
De vader der goden, Zeus, en zijn zuster Hera trok
ken partij voor de Grieken, maar de god van water en
wind, Poseidon, koos de zijde der Trojanen.
De uitslag van dit tweegevecht stond van te voren
al vast, want de goden op de Olympus hadden reeds
een beslissing genomen en Hector zou sterven.
Hector wist dit, vóór hij ten strijde trok, maar de eer
van Troje gebood hem de kansloze strijd te strijden.
Hoog op de tinnen van het bedreigde Troje keek hij
neer over het gele strand, waar hij weldra de dood zou
vinden en terwijl zijn ziel verscheurd werd door een
brandend leed, omdat hij van het leven afscheid moest
nemen, kwam zijn zielsbedroefde vrouw Andromache
bij hem. Hij probeerde zijn jonge vrouw te troosten,
maar Andromache kende het lot van haar dappere man
en vluchtte met haar zoontje het huis binnen, toen het
gevecht begon, opdat ze geen getuige behoefde te zijn
van de dood van haar man.
Hij riep slavinnen en gaf last het lijk
te wassen en te zalven, ver van daar,
opdat niet Priamos zijn zoon zou zien
en bij de aanblik van zijn kind zijn toom
niet meester bleef in zijn gepijnigd hart.
Dan vreesde Achilles, dat zijn eigen drift
ontvlammen zou en hij de oude man
zou doden en zou schenden Zeus' gebod.
VELE UREN DUURDE het gevecht van de twee
eenzame mannen op het -wijde strand voor Troje.
Uit het Griekse en Trojaanse kamp bezag men de
strijd in uiterste spanning, want de afloop zou beslis
sen over het lot van de legers; deze strijd zou hen tot
heersers of slaven maken.
Eerst tegen de avond kwam de strijd tot een einde;
een machtige speerstoot van Achilles drong door het
bronzen harnas van Hector en dodelijk getroffen stortte
de Trojaanse héld ter aarde.
Dronken van vreugde bond de overwinnaar de ver
slagen vijand aan zijn zegewagen en sleurde hem over
het strand naar zijn tent, waar hij de gedode Hector
twaalf dagen als overwinningstrophee tentoonstelde.
Toen echter grepen de goden van de Olympus weer
in. Dit was een smaad, die de dappere Hector niet ver
diend had en toen op de twaalfde dag de diepbedroefde
koning Priamos, de vader van Hector, in het nachtelijk
duister naar de tent van Achilles kwam om 't lichaam
van zijn zoon te vragen, werd het hart van Achilles
door een diep medelijden bewogen en legde hij het lijk
van Hector, met alle praal aan een gestorven held
verplicht, op 'skonings wagen.
LJET IS ONBEKEND, wanneer deze geschiedenis be
gint, maar 3000 jaren geleden heeft een blinde
zanger er een gedicht van gemaakt, dat door alle
eeuwen heen als een der schoonste scheppingen be
schouwd is en dat thans nog dagelijks millioenen
ontroert.
De blinde Homerus vertelde 1000 jaren voor Chris
tus, hoe op een van die vele kleine eilandjes een won
derschone vrouw woonde, Helena, die gehuwd was met
prins Menelaos.
De schoonheid van Helena was over alle eilandjes
bekend en de Trojaanse koningszoon Paris werd zo
verliefd op haar, dat hij op zekere dag een van zijn
schepen uitrustte en de schone Helena schaakte.
Diep bedroefd bleef Menelaos op Lacedaemon ach
ter, maar de andere vorsten, die van zijn leed hoorden,
rustten hun boten uit, teneinde de schone Helena naar
de beroofde Menelaos terug te voeren.
Achilles, wiens moeder van de goden zijn onkwets
baarheid verkregen had, door hem als knaapje in een
heilige rivier onder te dompelen. Slechts zijn hiel,
waarbij z'n moeder hem vasthield, kwam niet in aan
raking met het heilige water en vormde dus de enige
kwetsbare plek op zijn lichaam.
Deze Achilles nu zou uit het kamp der Grieken tre
den om het tweegevecht tegen de moedigste Trojaan
te voeren en uit het kamp van Troje kwam naar voren
Hector, de broer van Paris, die door de roof van Helena
de rampzalige strijd had doen ontbranden.
Toen de Grieken op het Trojaanse strand aankwa
men, vonden zij daar een hecht verdedigde stad, die
zij eerst na 9 jaren zware strijd zouden bemachtigen.
Negen lange jaren vochten de Grieken en de Trojanen
een vreselijke strijd op de stranden van Troje.
Het was een edel gevecht van zwaardvechters en
boogschutters, waarin de ridderlijkheid een eerste ver
eiste was, maar waar ook de meest sluwe listen bedacht
werden om de tegenstander te overmeesteren.
Gedurende het merendeel van deze negen jaren,
bleef de strijd onbeslist. Dikwijls hadden de Grieken
met de steun van Zeus en Hera de overhand, maar dik
wijls ook kwam de god van wind en water de Tro
janen te hulp en leden de Grieken bloedige verliezen.
Ach, Hector, gij zijt mij een vader, gij
een dierbre moeder, gij een broeder, gij
mijn jeugdige echtgenoot, die ik bemin.
Heb deernis en blijf op' het bolwerk hier.
Maak niet mij tot uw weduwe, maak niet
Uw kind tot wees
OM EEN EINDE te maken aan de krijg, besloten de
strijdende partijen tenslotte, dat de grootste held
van de Trojanen in een tweegevecht de dapperste der
Grieken zou bestrijden. De uitslag van dit gevecht zou
de beslissing van de grote slag brengen.
Nu leefde er in het kamp der Grieken de held
De blinde zanger Homerus, zoals de Griekse
kunstenaars hem hebben voorgesteld.
In de tijd, toen de slag om Troje gevoerd
werd, zou een fototoestel ongetwijfeld op de
Trojanen nog meer indruk gemaakt hebben,
dan het beroemde paard.
Deze foto's zijn dan ook niet „authentiek"
maar een filmmaatschappij is momenteel bezig
het verhaal van deze glorievolle strijd op de
gevoelige plaat vast te leggen. De beide opna
men van het Paard van Troje zijn opnamen van
deze film.
