Met een stilstaande klok, beidt
het Oosten zeer vernuftig zijn tijd
Kalkzandsteenfabriek Hillegom
gaat gouden jubileum vieren
Uitvoer bollen uit Sassenheim
Qaedetzakken kamen niet atteen uit SchatCand
Vier redders uit Warmond
ontvingen n onderscheiding
Ah een vette ongrijpbare paling
ZATERDAG 18 DECEMBER 1954
DE LEIDSE COURANT
EERSTE BLAD PAGINA 3
„Van Herwaardens Kalkzandsteen
fabrieken N.V." te Hillegom (de vroe
gere „Arnaud" bestaat dezer dagen
een halve eeuw. Deze fabriek heeft
thans een capaciteit van een kwart
milliard stenen per jaar, waarvoor
350 arbeiders in dienst zijn.
De totale capaciteit van de 15 Ne
derlandse kalkzandsteenfabrieken be
draagt 900 millioen stuks per jaar,
waarvan de zusterfabriek van Van
Herwaarden te Katwijk er 100 mil
lioen voor haar rekening neemt. Hil
legom alleen leverde in een halve
eeuw 3.5 milliard stenen genoeg voor
300.000 woningen af. In het eerste
jaar van zijn bestaan verlieten 7 mil
lioen stenen bij een personeelsbezet
ting van 25 man, de fabriek.
Kalkzandsteen werd gemaakt uit
een mengsel van duinzand en uit Bel
gië of Duitsland aangevoerde onge
bluste kalk Het zand wordt achter de
duinenrij bij Noordwijkerhout van
vaak vry grote diepte gewonnen met
behulp van zandzuigers en „dragli
nes". Via eigen kanalen gaat dit zand
naar de fabriek, getransporteerd door
60 grote en kleinere eigen schepen en
sleepboten. Op de zanderijen,, waar
verbeterde grond voor de bloembol
lencultuur wordt achtergelaten, viert
de mechanische arbeid hoogtij.
In de fabriek worden gebluste kalk
en zand fijn verdeeld en in bepaalde
verhoudingen gemengd. Ook dit ge
schiedt mechanisch, evenals het per
sen'van de stenen, waartoe een groot
aantal machines staat opgesteld. Bij
1100 stuks tegelijk worden de ge
vormde stenen op wagentjes geladen.
Twintig van zulke wagentjes worden
in een verhardingsketel gereden.
De steen verhardt in stoom onder
hoge druk tot het bekende witte pro
duct, dat veelvuldig voor funderin
gen, binnenmuren etc. wordt ge
bruikt.
Door de speciale wijze, van tassen
der stenen kunnen deze per wagen
lading door grijpers worden opgesta
peld en later op dezelfde manier in
schepen of op auto's worden gela
den Het verladen geschiedt dus snel.
De fabriek te Hillegom beschikt
over een eigen smederij, een repara-
tieijwerkplaats, een scheepshelling,
een lasserij, een timmer winkel etc.
Daardoor is het voor een groot deel
„self-supporting" technisch terrein.
De heren J. A. H. en D. J. van Her
waarden, vader en zoon, zijn thans
directeuren van de bedrijven te Hil
legom en Katwijk. De heer Van Her
waarden Sr. is al 43 jaar in het kalk-
zandsteenbedrijf werkzaam. De boek
houder, de heer W. D. Oudolf viert
zijn vijftigjarige jubileum te zamen
met de fabriek.
Op 21 December zullen vele auto
riteiten het jubilerende bedrijf be
zoeken. Op 22 December werd het
feest in de kring van de personeels
leden en hunne gezinnen gevierd in
„Treslong" te Hillegom, o.m. met een
gemeenschappelijk diner.
SASSENHEIM
EERSTE PAAL IN DE GROND
VOOR DE BOUWKASWON1NGEN.
Gistermiddag vond aan de Park
laan een kleine plechtigheid plaats.
De eerste heipaal voor de aldaar te
bouwen woningen van de Bo-uwkas
Nederlandse Gemeenten werd in de
grond gedreven. Hierbij waren o. a.
tegenwoordig het volledige college B.
en W., de aannemers de heren Boel-
laard en Kasteel alsimede een aantal
toekomstige bewoners.
Na een korte toespraak dreef de
burgemeester de eerste paal in de
grond. Een der toekomstige bewoners
de heer R. Beegman gaf de laatste
klap die uiteraard met veel lawaai
gepaard ging.
Hiermede is men begonnen aan het
complex woningen waarnaar reeds
lang wordt uitgezien.
BLOEMBOLLENCULTUUR.
J. Heemskerk voorzitter in plaats
van G. Vlasveld.
Bloembollenculttuur hield gisteren
avond in het Bruine Paard een leden
vergadering.
De voorzitter, de heer G. Vlasveld,
sprak z'n genoegen uit over de zeer
grote opkomst. Spreker blikte nog
maals terug op de feestavond die werd
gehouden ter gelegenheid van het
75-jarig bestaan. Hij sprak nogmaals
zijn dank uit voor het geschenk, dat
hij mocht ontvangen. Deze avond zal
hij voor de laatste maal de vergade
ring presideren. Over een tijd van 32
jaar heeft spreker de voorzittersha
mer gehanteerd. Spreker dankte
vooral z'n naaste medewerkers in het
bestuur.
Vervolgens werd de beschrijvings
brief voor de 218e vergadering be
sproken. In deze vergadering zal
vooral de reorganisatie besproken
worden. Vooral het stemrecht
enige wijziging ondergaan. In
groepsvergadering heeft men nu niet
meer een stem per lid, doch kan men
vier stemmen per lid krijgen, al naar
gelang het oppervlak wat van een
bepaald product wordt geteeld. Heeft
men 1000 R.R. of meer dan heeft
men vier stemmen. Onder de 1000
R.R. heeft men een tot drie stemmen.
Een tweetal a/mandementen n.l. van
de afdelingen Westland en Wassenaar
werden niet aanvaard. Voortaan zal
het aantal voor- en tegenstemmen
over een bepaald onderwerp door
gezonden worden naar het hoofdbe
stuur.
De gehele beschrijvingsbrief werd
in een snel tempo afgehandeld. Het
gehele reorganisatieplan werd met
algemene stemmen goedgekeurd.
De heer Meijer verzocht bij de rond
vraag van de algemene vergadering
er op aan te dringen, dat de expedi
teurs de ledige fust eerder terugstu
ren. Zijn bedoeling was om voor de
volle fust 30 cent per mand en 10
cent voor de lege fust per mand tot
nu toe werd 40 cent gegeven per
mand, terwijl de ledige fust gratis
werd teruggezonden. Dit voorstel
kon de goedkeuring van de vergade
ring krijgen.
Als afgevaardigden naar de alge
mene vergadering werden gekozen
de heren Dekker en van Reizen.
Plaatsvervangers zijn de heren Mole
naar en Barnhoorn. Door het aftreden
van de héér Vlasveld als voorzitter
moest worden voorzien in de vaca
ture van het bestuur. Met algemene
stemmen werd de heer J. Nieuwen-
huis gekozen.
De secretaris deelde mede dat het
bestuur de heer J. Heemskerk geko
zen heeft als voorzitter.
Deze nieuwbenoemde voorzitter
sprak hierna zijn maidenspeech uit.
Het zal hem moeilijk vallen om in
de voetsporen van de heer Vlasveld
te treden. Hij deed een beroep op de
leden voor een algehele samenwer
king.
Met het aftreden van de heer Vlas
veld is een einde gekomen aan een
70-jarig voorzittenscahap van de fa
milie Vlasveld. Van 1884 tot 1922
was het de vader van de thans aftre
de voorzitter.
KATWIJK AAN DEN RIJN
Vrouwengilde. Gisteravond had
een ledenvergadering plaats van het
R.K. Vrouwengilde. Ondanks het
minder aangename weer was er een
goede opkomst, waardoor er al spoe
dig een gezellige sfeer heerste.
Na de opening en het voorlezen
der notulen gaf de presidente, mej.
v. Stijn het woord aan mevr. v. Pam
pus. Deze verschafte inlichtingen
over een door haar te geven naai
en knipcursus, te beginnen in Janu
ari. Verschillende dames gpven zich
op. Hierna deelde de presidente de
opbrengst mee van de speldjesver
koop op het Christus Koningfeest,
n.l. 80.waarvan f 43.72 afgedra
gen werd aan het Rustfonds.
Ook de actie voor Hongarije is
een groot succes geworden. Mevr.
van der Valk kon namens de Stich
ting Hulpactie voor Hongarije de
dank aan allen overbrengen.
Na het verslag van mevr. De Best-
Fennes over de Diocesane-studiedag
te Haarlem volgde een korte pauze.
Hierna besprak pastoor Hesp de
Statuten van het Vrouwengilde. Na
deze korte uiteenzetting kregen de
dames van de afdeling zelf het woord
en had men gelegenheid verschillen
de ideeën naar voren te brengen.
Het resultaat was, dat mevr. Meijer
en mevr. van Maren zullen trachten
een zangclub op te richten. Reeds
werden énige liederen ten gehoren
gebracht.
Ook gaven verscheidene dames
zich op om om op een of andere wij
ze de ledenvergaderingen op te luis
teren. In de rondvraag werden nog
enkele andere plannen naar voren
gebracht n.l. oprichten van een naai
club voor de kerkelijke paramenten
en ziekenbezoek in 't Zeehospituum.
Ten slotte wees de g.a. er op propa-
gade te maken om ook jongere on
gehuwde leden te krijgen. Hij advi
seerde tevens het bestuderen van
diepgaande en belangrijke onderwer
pen o.a. Het Mandement van de Bis
schoppen. Het was reeds laat toen
de presidente deze geanimeerde ver
gadering kon sluiten.
LISSE
R.K. Bond van het gezin. In het
KAB-gebouw was Vrijdagavond een
.bijeenkomst van de R.K. Bond van
het gezin.
De voorzitter deed in zijn ope
ningswoord mededeling, dat het be
stuur besloten heeft om op 9, 10 en
11 Februari 1955 de gebruikelijke
vastenavondviering voor de bond te
houden. Hij wees er evenwel op, dat
de hieraan verbonden kosten een
groot gat in de financiën zouden
slaan, zodat het wel eens zou kun
nen gebeuren, dat in de toekomst
deze bijeenkomsten niet plaats zul
len hebben of de leden zullen zich
een kleine contributieverhoging moe
ten laten welgevallen.
Pater Aarnink, sprak hierna over
„De godsdienstige opvoeding: van
onze jeugd".
Dammen. De nieuwe Damclub
„Lisse", welke een fusie heeft aan
gegaan met de schaakclub, hee'ft een
aanvang genomen met de onderlinge
wedstrijden. De resultaten van deze
eerste ronde wareft:
A. Balkenende sr.N. Dekker 11;
H. van DrunenJ. v. d. Poel 02,
G. BalkenendeA. Wijnhout 11; J
LangbroekJ. van Hal 11; G. v.
d SteltW. Möhlmann 11.
Ouderavond van de St. Wilhel-
minaschool. Zeer veel ouders had
den gehoor gegeven aan de oproep
van broeder Urbanus, hoofd der
school, zodat de zaal van het paro
chiehuis aan de Beekbrug druk bezet
was. Als opening van de avond speel
den leerlingen uit de hogere klassen
een Adventspelletje en het gezellig
reageren van het publiek bewees wel,
dat er van genoten werd. Enige
liedjes, fris gezongen door het jon
genskoor .vielen bijzonder in de
smaak.
Na de pauze hield de pastoor een
causerie en boeide de toehoorders
met zijn voordracht, waarin hij uit
eenzette, ten eerste dat het onderwijs
een maatschappelijk en opvoedkun
dig werk is, ten tweede dat het on
derwijs is één grote sluitende me
thode en ontwikkelingsgang van
kleuterschool tot universiteit en ten
derde wees hij op de taak der ouders
bij het onderwijs.
Na een korte intermezzo trad broe
der overste als tweede spreker op, en
op vlotte wijze sprak hij over ouder-
comité's. Verwijzend naar de vele
recente publicaties, toonde de spre
ker de belangrijkheid van dit vraag
stuk aan. In een vluchtig overzicht
van de geschiedenis van de laatste
50 jaar, liet hij duidelijk zien, dat na
de strijd te veel de rust gezocht werd,
waardoor een toestand ontstond,
waarbij de band tussen gezin
maanden Augustus, September en
October.
1947
1948
1950
1951
1952
1953
1954
Engeland
18889
20236
22662
22846
46544
31073
32619
33875
U. S. A.
31040
31988
37921
43514
41139
49495
53298
51509
Canada
1954
2587
3066
3390
33*84
5322
5443
6433
Zweden
5144
4676
4690
8978
9116
11053
11706
12003
Duitsland
6524
16165
12913
17213
16653
22812
Div. landen
7208
7586
12864
12976
14840
17329
21183
32430
TOTAAL
64233
67123
87727
107569
127936
131485
140902
159062
Een groep van „Zampognari's", bespelers van een soort doedelzak, die leder jaar in de Kerstijd uit Zuid-Italië
naar Rome komen om extra luister bij te zetten aan de feestelijkheden in deze stad ziet men hier bij de venster®
van het palels van de Paus op het Sint Pietersplein, waar zij hem een klankvolle Kerst-serenade brengen.
school steeds slapper werd. Aan de
hand van een hiervoor opgesteld re
glement, belichtte spreker de taak
en doel van de oudercomité's.
Er was een ongewoon grote
langstelling op de wekelijkse lesr
avond van de R.K. E.H.B.O., afd.
Warmond, die al direct deed ver
moeden, dat er iets bijzonders stond
te gebeuren.
De burgemeester jhr. mr. von Fi-
senne benadrukte dit dan ook in zijn
toespraak. Het betrof hier de redding
van het 3-jarig zoontje van de fami
lie Hartveld wonende aan de Teylin-
gerkade, dat op 31 Mei van dit jaar,
door het wakkere optreden van 4 in
woners van deze gemeente, aan de
verdrinkingsdood ontsnapte.
In het kort gaf spr. de gebeurtenis
sen weer, zoals hij die uit de officiële
rapporten had opgemaakt.
Naast de voldoening, die de red
ders mochten smaken, een mensenle
ven te hebben behouden, wat eigen
lijk niets anders is dan een plicht, is
het goed, dat ook van de zijde van
buitenstaanders waardering wordt
ondervonden.
Namens 't gemeentebestuur bracht
spreker hen dan ook hartelijk dank.
Deze redding was eerst gemeld bij 't
Carnegie helden-fonds, dat na inge
steld onderzoek deze zaak had over
gedaan ter verdere behandeling aan
de Maatschappij tot redding v. dren
kelingen. Nu geven de statuten van
deze laatst genoemde instelling aan,
dat alleen zij, die kunstmatige adem
haling met succes toepassen bij
schijndode drenkelingen, voor een
bekroning in aanmerking komen.
De bekroning zou dan alleen toe
komen aan de heren J. v. d. Berg en
be- T. Houweling.
Omdat hierdoor de twee anderen,
t.w. mevr. KoekLangemaire, die,
zonder de zwemkunst machtig te zijn
zich zonder aarzelen te water had
begeven en Cath. van Velzen, die
door haar besliste duik de drenkeling
aan de kant wisten te brengen, geen
onderscheiding konden bekomen, had
de burgemeester overleg gepleegd
met het gemeentebestuur en de wet
houders om dit deel van de redding
in het licht te stellen. Daarom had
het gemeentebestuur gemeend aan
hen een herinneringsmedaille te moe
ten toekennen.
Met een dankwoord aan allen en
een gelukwens, dat zij pp het juiste
moment weten te helpen, besloot hij
zijn toespraak. Hierna overhandigde
hij aan de heren v. d. Berg en Hou
weling de zilveren legmedaille, het
getuigschrift en de zilveren draagme-
daille van de Maatschappij, waarna
aan mevr. KookLangemaire en aan
Cath. van Velzen de herinneringsme
daille overhandigd werd.
Dr. Walenkamp, medisch leider v.
d. EHBO afd. Warmond, zei verheugd
te zijn dat de burgemeester deze hul
diging heeft willen doen op een
EHBO-oefenavond. Het verheugde
hem, dat 3 van de onderscheiden per
sonen lid zijn van de EHBO, terwijl
de vierde nog geen lid kan zijn.
Voorts dankte hij dr van Meteren
hartelijk voor zijn hulp in het alge
meen en in dit geval in het bijzonder
omdat hg altijd bereid is, om, tijdens
zijn niet bereikbaar zijn, assistentie
te verlenen.
WASSENAAR
WEGENWACHT VINDT GESTOLEN
AUTO.
De Wegenwacht die dienst doet op
de route WaddinxveenWoerden, on
derdeel van de rijksweg Den Haag
Utrecht, zag dezer dagen een perso
nenauto langs de weg staan. Daar hg
zich herinnerde de wagen reeds eer
der te hebben gezien, besloot hij
poolshoogte te nemen. In de auto trof
hij de papieren aan, die op naam wa
ren gesteld van iemand te Wassenaar.
De Wegenwachter heeft daarop de
eigenaar opgebeld, die dolblij was,
dat zijn wagen terecht was. Deze was
n.l. een dag tevoren gestolen. Nadat
de Wegenwachter en passant nog 'n
pechgeval had verholpen .arriveerde
de politie. De gestolen wagen bleek
door de dieven achtergelaten omdat
de motor defect gei-aakt was. De We
genwacht heeft dit euvel verholpen,
waarna de politie de auto heeft weg
gereden naar de verheugde eigenaar.
Damnieuws. Het eerste tiental
heeft de competitiewedstrijd tegen 't
eerste team van RDC met 128 ge
wonnen. J. van Doorn, G. Waarden
burg, J. Vermaas en C. Stigter won
nen hun partijen en P. Gijsbertse, J.
Vermeulen, H. van Boxcel speelden
remise.
Het tweede tiental van WDG kwam
uit tegen RDC II cn speelde gelijk,
1010. J. Mulder, A. Vermeulen, A.
v. d. Berg en W. L. Bil versloegen
hun tegenstanders en J. Weekhout
en N. Knijnenburg bereikten remise.
Vernieler van ruitenwissers gegre
pen. De recherche heeft een 15
jarige jongen gearresteerd, die zich
enige tijd geleden in villapark De
Kievit schuldig maakte aan het ver
nielen van ruitenwissers en antennes
van geparkeerde auto's. Door zijn on
voorzichtigheid ontstond bovendien
in een geparkeerde auto een begin
van brand. Tegen de jongen werd
proces-verbaal opgemaakt, waarna
hg aan zijn vader werd meegegeven
De tijd goed, U spreekt wel over „de goeie ouwe tijd" is op de keper
beschouwd toch eigenlijk een geheimzinnige Hansworst. Zijn persoon is
nauwelijks te doorgronden en nog moeilgker is het zgn woonplaats te bepa
len! Het best is hij, dunkt mij, te vergelijken met een pahng. Want, als wij
vragen: „Heb je 'm?, dan roept u: „Ja!" maar op datzelfde moment is hij
u alweer uit de vingers geslipt en na enkele seconden is hij weggeglib-
berd en verdwenen in niemandsland om nooit meer uit de modder te voor
schijn te komen. Alleen dan kunnen we zeggen: „Nu heb ik 'm!"f als de
huid is afgestroopt, de slang in gelijke mootjes is gesneden en opgeborgen
in de pot azijn. Dan pas kan men zeggen: „Hier is hij, klaar voor het
gebruik."
Afgezien van de wisseling van deg en nacht en van deze jaargetijden
hebben tal van geleerden, sterrenkundigen, meetkundigen, ontdekkers, tech
nici en nog vele andere professoren de gehele wereld afgereisd en het lucht
ruim doorzocht: eindelijk kon men de tijdpaling" netjes in gelijke mootjes
snijden en de lengte bepalen van een stukje. Want die „tijdpaling" is zo fan
tastisch lang, dat men vandaag nog niet de gehele lengte heeft gemeten.
de gemiddelde Oosteling. Neen, hij
is nog niet bekend met deze inde
ling van de tgd. Wij maken een uit
zondering voor de Chinezen, die al
eeuwen geleden „mensen van de
klok waren" en wij. Westerlingen,
nog „van gisteren". Ook de Moham
medanen staan iets verder, hoewel
zij een zeer gebrekkige tijdrekening
volgen die uit Arabië is overgewaaid.
Maar de resterende millioenen Oos
terlingen kennen niets anders dan
dag, nacht en maand. Dit laatste tijd-
vakje loopt van nieuwe maan tot
nieuwe maan. Maan en maand zijn
dus synoniem en worden beide uit
gedrukt door het woord BOELAN
(maan).
Het begrip „tijd" speelt er practisch
geen rol. Men kan dat dagelijks
waarnemen als men zich fnder het
volk begeeft. Kijk, daar zit groot
moeder met haar baby-kleinkind.
„Oh, grootmoeder, wat een dot van
een baby!" Het hart van Oma zwelt
bijna zichtbaar van vreugde en aan
doening. En instinctmatig drukt ze
haar neus op baby's wangen en „be-
ruikt" het kindje. Want de Ooster-
In 1582 werden de
mensen jarig
Na duizenden jaren dus kon Paus
Gregorius, anno 1582 de lengte van
het jaar en van de maanden vast
stellen. Logisch was, dat het aller
voornaamste feit in de wereldge
schiedenis werd genomen als het
vaste tijdpunt. Toen pas leerde de
jeugd op school: 100 j. v. Chr. Ba
tavieren en andere Germaanse stam
men bewonen ons land, etc. Eerst
toen werden de mensen jarig, begon
men koperen, zilveren en gouden
bruiloften te vieren en bracht de al
manak een paar mootjes „tijdpaling"
onder het bereik van het volk. Ten
slotte verdwenen ook de deftige zon
newijzers en zandlopers, toen in de
zeventiende eeuw onze Christiaan
Huygens 't slingeruurwerk had uit
vond, dat dag en nacht in kleine
mootjes ging delen. Ja, nu we de
tijd werkelijk te pakken hebben...
roept ieder: „Ik heb geen tijd"!
Tijd speelt geen rol.
U vindt dat alles heel gewoon.
Maar laten we eens even kijken naar, ling kent niet de liefkozing van de
Europese kus. Dan vragen we: „Hoe
oud is dat lekkere dier al?".Oma
kijk enigszins verbaasd op, alsof ze
wil zeggen: „Toean, hoe kun je nu
zo'n domme vraag stellen. U ziet
toch zelf, dat het wurm nog heel
jong is"! Niemand weet de juiste
leeftijd.
Rampen als uitgangspunt.
De volwassenen weten ook op geen
stukken na hoe cud ze zijn, en aa
om maken ze dikwijls gebruik van
een vergelijking. In 1883 werd de ge
hele aarde in beroering gebracht door
de ontzettende uitbarsting van een
vulkaan, de Krakatau, bij de kust
van Java. De uitwerking was zo he
vig, dat de eilanden van Japan door
vloedgolven werden geteisterd en de
wereldzeeën, ook, onze Noordzee
merkbaar werden' beroerd. Het ge
luid van de explosie was zo groot,
dat het door de bevolking van alle
eilanden der Indische Arqhipel dui
delijk werd gehoord. Men wist de
herkomst ervan niet en noemde de
ze uitbarsting „het grote kanon".
Vraagt men nu aan een bejaarde
man hoe oud hij is. dan zal hij U
antwoorden: Ik kon juist lopen of ik
was pas getrouwd toen het grote ka
non werd afgeschoten. En zo doen
een algemene rijke oogst, een epide
mie, e. d. dienst als uitgangspunt var
een tijdsbepaling.
Thans beginnen klokken haar in
trede te doen in de woningen, maar
het blijven slechts luxe siermeube
len, die zelden de tijd aangeven,
doordat ze stilstaan.
Eén klok voor allen.
De zon is de praktische, altgd lo
pende klok, die met de andere he
mellichamen, maan en sterren, een
betrouwbare leidsvrouwe is.
In tropenland rijst zij praktisch al
tijd om zes uur en duikt 's avonds
weer onder om zes uur. De maan
doet haar werk als nachtwacht, ter
wijl de zee met eb en vloed ook
steeds welkome aanwijzingen geeft
voor de eenvoudige dagtaak. En als
dit nog niet genoeg is, komt de haan
nog een duit in 't zakje doen!
Nu zgn er twee tijden op de dag,
dat de zon vrij hoog staat en die
overeenkomen met wat wij onge
veer elf of drie uur noemen. Men
moet op die uren flink hoog het
hoofd opheffen om de zon te zien.
In die opgeheven positie van het
hoofd kan men zijn eigen speeksel
niet inslikken; men is genoodzaakt
eerst het hoofd te buigen. (Probeert
U het eens en U kunt het beter be
grijpen.) Welnu, het tijdstip van on
geveer elf uur of drie uur drukken
sommige stommen uit met de woor
den: „Ik kon niet of nog juist mijn
speeksel inslikken.
Geknoopte klok.
De vage tijdsindeling speelt ook de
regering wel parten. Wil men b.v.
de hoofden van afgelegen streken
oproepen om een vergadering bij te
wonen op de hoofdplaats, dan is men
soms verplicht een bode uit te stu
ren in een kano en deze man neemt
oproepingsbrieven van Toean
Controleur mee in de vorm van
touwtjes, waarin enige knopen zijn
gelegd. Deze knopen geven het aan
tal dagen aan vóór de vastgestelde
dag. Élke dag moet er één knoop
worden losgemaakt en zo weet ieder
stamhoofd wanneer hg present moet
zijn. Wel kinderlijk. maar toch weer
heel praktisch!
Het uitplanten van de rijst is var.
het hoogste belang. Daarom moet
men de juiste tijd wetaei, waarop dit
het best kan geschieden. Daartoe
dient een hoogst vernuftige klok.
De klok in 't water.
Een hoogst vernuftige klok, welke
de stand der sterren aangeeft en de
juiste stand vóór het planten van de
rijst. Diep in het oerwoud wonen
primitieve stammen, die de hoogte
stand der Pleiadcn (ofwel het zeven
gesternte) vinden met een dikke
bamboe, die boordevol met water is
gevuld. Deze wordt in de grond ge
stoken en op een bepaalde afstand,
zuidelijk er van, een tweede, die een
bepaald eind boven dat wateropper
vlak uitsteekt. Dat bepaalde eind is
op de tweede bamboe afgetekend en
als men nu over liet wateroppervlak
naar de tweede bamboe kijkt, moet
men op dat afgetekende merk uit
komen. Dan is de helling precies
goed van de lijn, die langs do kop
pen van do 2 bamboes loopt. Als nu
de grootste ster van het zevenge
sternte op een nacht juist in die lgn
komt, is het een bepaalde dag van
het jaar, de dag, die het geschiktst
is voor het planten van de rijst. Had
U ooit zulke slimheid onder de pri
mitieven gezocht?
De klok van het hemelse rijk.
Voor de Chinees is tijd een geheel
ander begrip. Als een echte zaken
man zegt hij: „Time is money tijd
is geld"! En al is hij van huis uit
geen technicus en heeft hg geen
klokken uitgedacht als unze Huy
gens, toch heeft hij de tijd al enke
le duizenden jaren vóór ons tot in
de kleinste deeltjes verdeeld door
sterrenkundige berekeningen, die de
bewondering afdwingen van de he
dendaagse geleerden. Ook hij heeft
een nauwkeurige jaartelling met
een kleine afwijking van ons sys-
steem. Zestig jaren vormen een Chi
nese eeuw, cyclus genaamd. Nieuw
jaarsdag is de grootste dag. Dan is
ieder plotseling een jaar ouder vol
gens hun begrippen.
Wordt een kind geboren,.dan is het
één jaar. Valt die geboorte op oude
jaarsdag, dan is zo'n wurm do twee
de dag van zijn leven reeds twee
jaar.
Elk jaar van de 60-jarige eeuw
draagt een naam, b.v. kat, ram,
schildpad, vis, etc. Als we nu aan
een Chinees zijn leeftijd vragen, dan
antwoordt hg: „Ik ben zoveel jaren
oud". Dat kan dus wel 2 jaren te
oud zijn. In hogere kringen zal men
soms antwoorden: „Ik ben van de
Rat, of ik stam uit de schildpad"!
Evenals bij ons brengt de tijd ook
allerlei feesten mee. Een grote feest
dag wordt door kinderen cn familie
georganiseerd, ais vader zestig jaar
wordt. En het grootste cadeau, dat de
kinderen aan papa schenken is....
schrik niet!een mooie doodkist,
die vol dank wordt aanvaard en
een plaats krijgt in het familiever
trek. TOENG SIENG FOE.
