©eCöidóeSotvfca/rit
Dulles bracht verslag uit
voor het Amerikaanse volk
5100
CRITIEK OP CALS
Kabinetszitting per televisie uitgezonden
Voorbeeld:
Het Saarvraagstuk staat niet op zichzelf
Adenauer
naar de V.S*
Overval op
Derawa
Het Alamein-gedenkteken onthuld
Na vijf-jarige „verdwijning" vrijgelaten
Loon-eis van 50°/o
Directeur: C. M v. HAMERSVELD.
Hoofdredacteur: L. C. J. ROOZEN.
KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
BUREAUX: PAPENGRACHT 32
DINSDAG 26 OCTOBER 1954
46ste JAARGANG No. 13332
Telefoon: Directie, Abonnementen, Drukkerij 20935. Redactie 20015, Advertenties ?0826. Giro 103003. Abonnementsprijs f 0.50 p. w., f2.15 p mnd„ f 6.40 p. kwart. Franco p. p. f 6.80 - Advertenties: 15 ct. p. m.m. Telefoontjes f 1.50
MINISTER CALS heeft bi) de be-
antwoording der beschouwingen
in de Eerste Kamer over zijn onder
wijs nota zo het een en ander over
het onderwijzerstekort uit de doe
ken gedaan. Het gevolg is dan ook
geweest, dat de antwoorden bij de
replieken heel wat gematigder waren
en de minister feitelijk met een be
hoorlijke aantekening naar zijn de
partement kon teruggaan.
Het is met die hele nota parlemen
tair gesproken eigenlijk een vreemde
geschiedenis. Die nota werd verleden
jaar bij de behandeling van de be
groting van onderwijs gevraagd door
de Eerste Kamer. Men vroeg toen
niet alleen een nota over de stand
van zaken bij .het lager onderwijs
maar ook bij het middelbaar en
voorbereidend hoger onderwijs.
Deze stof is echter zo veelomvat
tend en vereist een zó uitgebreid en
langdurig onderzoek, dat minister
Cals meende de Kamer niet te lang
te moeten laten wachten, zodat hij
de nota over het lager onderwijs
vast inzond. De nota over het M. O.,
het V.H.M.O. en het N.O. moet dus
nog volgen.
Intussen zond de minister deze
nota Aiet alleen aan de Eerste Ka
mer, hij zond haar naar de Staten
Generaal, dat wil zeggen naar de
voorzitter der beide Kamers. De Eer
ste Kamer echter nam deze nota in
behandeling, waarschijnlijk in de op
vatting, dat zij het was, die om deze
nota had gevraagd en daartoe nog
aangespoord door een misvatting van
de voorzitter der Tweede Kamer, die
meende, dat het hem toegezonden
stuk slechts een afschrift was van
het stuk, dat aan de Eerste Kamer
was toegezonden. Nu krijgt men het
vreemde geval, dat straks de Twee
de Kamer de onderwijsbegroting
gaat behandelen, waar de room nu
voor een deel vanaf is en dat daarna
de Eerste Kamer dit bovendien nog
eens zal mogen herhalen.
Nievw model van eenheid en kracht"
99
Foster Dulles, de Amerikaanse minister van buitenlandse zaken, heeft
Maandagavond president Eisenhower en het Amerikaanse kabinet verslag
uitgebracht over de Parijse conferentie. Het Amerikaanse volk heeft voor
net eerst in de geschiedenis een dergelijke vergadering door middel van
de radio en de televisie kunnen „bijwonen". Alle leden van het kabinet
waren aanwezig, uitgezonderd vice-president Nixon en Harold Stassen,
liet hoofd van het bureau voor de hulp aan het buitenland, die eldersl
vertoefden.
Eisenhower verklaarde, dat het kabinet voor deze keer op het televi
siescherm verscheen, opdat het Amerikaanse volk uit Dulles' eigen mond
de geschiedenis van de Parijse conferentie, die zo veel voor alle Ameri
kanen betekende, zou kunnen vernemen.
INTUSSEN GAAT HET MEER OM
het beleid van minister Cals en
diens voorgangers dan over deze par- j
lementaire puzzle.
Minister Cals was verweten, dat
hij ondanks de gegeven waarschu
wingen niet had gezorgd voor de op
leiding van voldoende onderwijzers,
zodat het L.O. nu in een noodtoe
stand verkeerde. Aanleiding daartoe
gaven enigszins ook wel de cijfers,
die in de nota werden genoemd over
de tekorten tot 1962 en de daarna
tot 1970 te verwachten overschotten.
Voor 1955 was dit 1250 en voor
1956: 3160.
Daarna zouden de overschotten
groeien tot 8065 in 1970.
Dit zijn zo de voornaamste cijfers
en daarop moet men zijn beoordeling
baseren.
Het gaat er echter om of deze cij
fers reële cijfers zijn en wat de oor
zaak is van deze cijfers.
Nu blijkt uit de uiteenzetting van
minister Cals dit, dat er enerzijds
sprake is geweest van een verkeerde
voorlichting door de bureaux, die de
minister de geboorte prognoses moes
ten leveren en anderzijds dat niet
alle cijfers reële cijfers zijn.
Wat het eerste betreft ligt de hele
zaak zo, dat men zich meende te
moeten baseren voor de toekomst
op de cijfers van 1939, toen het aan
tal geboorten de hoogte had bereikt
van 180.000. Na de oorlog, in de ja
ren '46 en '47, liep dit cijfer zoals
bekend met een geweldige sprong
omhoog tot 280.000, maar niemand
verwachtte, dat het op dit niveau
zou worden gehandhaafd. De prog
noses van de ter zake bevoegde bu
reaux vertelden het ministerie van
onderwijs, dat dit cijfer in- de daar
op volgende jaren weer zou zakken
tot het niveau van 1939. Daarop ba
seerde zich het beleid van de minis
ters in die dagen, want men dacht
nog met schrik aan de werkloze on
derwijzers en aan de ellende van
de kwekelingen met acte, die daar
van het gevolg was geweest.
Wat bleek nu? Dit, dat de geboor
te-aanwas terugliep. Tot 260.000 tot
250.000, tot 240.000. De prognose
bleek dus gelijk te krijgen. Maar la
ger dan 230.000 zakte het cijfer prac-
tisch niet. Maar dit bemerkte men
eerst in 1951'52. Toen werd in 1952
de wijziging van de kweekschool wet
door de beide Kamers aanvaard. Ook
de Kamers, die dan volgens de heer
Wendelaar zoveel waarschuwingen
hadden laten horen, konden toen we
ten de hoge geboortecurve van
1946-*-'47 was bekend dat als ge
volg van deze gewijzigde kweek
schoolopleiding er in 1956 practisch
geen onderwijzers zouden worden
afgeleverd en dat men dus in 1956
klem zou komen te zitten. En nu ver
wijt men dat de minister van onder
wijs, die weigert de nieuwe oplei
ding door dit jaar van nood (1956)
te laten frustreren. Daar heeft hij
gelijk in. Gaat hij deze nieuwe op
leiding nu doorkruisen, dan had men
deze wetswijziging beter niet kunnen
aannemen. En bovendien heeft hij
de wet maar uit te voeren.
Maar in die andere jaren
DAN, zal men vragen. Voor
1955 raamde de minister toch óók een
tekort van 1250. Maar en hier ko
men we aan ons tweede punt dit
is geen reël tekort. Dit is alleen een
reël tekort inzover men daarin de
„VRIJ DONKER VOORUITZICHT".
Dulles bracht in herinnering „dat
het er voor de vrije wereld vrij don
ker uitzag" toen de plannen voor de
Europese verdedigingsgemeenschap
in duigen vielen. Het leek er toen op,
of het gehele bouwwerk van de
Noordatlantische Verdragsorganisatie
weggevaagd zou kunnen worden.
Minister Dulles vervolgde, dat hij
de ministers van buitenlandse zaken
van de acht landen had meegedeeld,
dat. de Verenigde Staten immer be
reid waren hun billijk deel te dra
van de last der Europese defensie, in
dien de Europese landen „een nieuw
model van eenheid en kracht" zou
den kunnen vinden. Op deze medede
ling volgde een verklaring van de
Britse minister van buitenlandse za
ken, sir Anthony Eden, dat Enge
land bereid was, zich bij de landen
van het Europese vasteland aan te
sluiten en vier Britse divisies alsmede
een tactische luchtmacht voor de
Europese defensie beschikbaar te
stellen. Deze uitspraak hield een „ge
weldige verandering in de Britse bui
tenlandse politiek" in. Engeland had
"gedurende een eeuw of langer ver
meden, enigerlei bepaalde verplich
ting jegens het vasteland op zich te
nemen.
Bij de 390.000 gulden, die tot
en met Zaterdag bij het Comité
Vluchtelingenhulp 1954 waren
binnengekomen is gisteren een
bedrag van 450.000 gulden ge
komen. Het comité verwacht, dat
vandaag of morgen de half mil-
lioen zal worden bereikt.
De Britse en Amerikaanse toezeg
gingen hadden een grote uitwerking
en leidden tot een onmiddellijk ant
woord van de andere landen, aldus
Dulles.
De Amerikaanse minister van bui
tenlandse zaken zwaaide de deskun
digen en adviseurs van de onder
scheiden Westelijke delegaties gro
te lof toe. Zij hadden een bovenmen
selijke taak verricht door in twee we
ken tijds de grondovereenkomsten in
ontwerpvorm te gieten. Deze tijd kon
vergeleken worden met de 12 maan
den die gebruikt waren om het plan
voor het E.V.G.-verdrag op papier te
zetten.
Desgevraagd zeide Dulles niet van
mening te zijn, dat de Sowjet-Unie
de bereikte nieuwe overeenkomsten
zou kunnen verijdelen. Ook geloofde
hij, dat de betrokken landen, Frankrijk
en West-Duitsland inbegrepen, het
gehele stel overeenkomsten van Pa
rijs zouden bekrachtigen. „Ditmaal is
er geen alternatief voor dit plan van
positieve aard".
„Het is onjuist het Saarvraagstuk
op zich zelf te beschouwen. Men moet
daarentegen alle besluiten van Pa
rijs in hun geheel zien", zo heeft
bondkanselier Adenauer Maandag na
afloop van een kabinetsvergadering
tegenover Duitse journalisten ver
klaard. Hij voegde hieraan toe, dat,
indien Mendès-France of hijzelf niet
had getekend, „Saarland naar alle
waarschijnlijkheid aan Frankrijk iwas
gekomen en vroeger of later met ons
bij de Sowjet-Unie".
Dr. Adenauer wees er op, dat men
het gevaar heeft onderschat, waarin
West-Europa zich bevond tussen het
mislukken van de E.V.G. en het slui
ten van de akkoorden van Parijs. „De
V.S. dachten er ernstig over om Euro
pa de rug toe te keren, als er geen
overeenkomst zou worden bereikt.
Dit is een realiteit. Onder deze hoek
moet men de Saarregeling beschou
wen", aldus de Westduitse bondskan
selier.
In een radiotoespraak noemde hij
later de regeling een „bruikbaar com
promis", waaraan iedere Duitser zijn
leerlingenschaal verdisconteert. Ook
de minister van onderwijs heeft toe
gegeven, dat deze te hoog is. Maar
omdat deze te-hoog is, heeft men dit
tekort kunnen opvangen en is er van
een reël tekort in dat jaar eigenlijk
geen sprake.
Bij dat tekort van 1250 is geen re
kening gehouden met de 700 onder
wijzers, die ook voor dat jaar weer
vrijstelling zullen krijgen van mili
taire dienst, noch met de gehuwde
onderwijzeressen en de fictieve I
diensttijd. Rekent men deze mede,
dan is er van een tekort eigenlijk
geen sprake. Dan is er alleen sprake
van een veel te hoge leerlingen-
schaal, van een inschakeling van ge
huwde onderwijzeressen en dat is op
zich natuurlijk al erg genoeg. Maar
dat zijn noodsprongen of hulpmid
delen om het tekort de baas te wor
den en verder zijn er alleen maar
maatregelen nodig om het grote en
dreigende tekort van 1956, dat ook
de Kamer heeft kunnen zien aanko
men, te ondervangen. Daartoe heeft
minister Cals nu verschillende maat
regelen voorgesteld en een suggestie
van de Kamer heeft hij zelfs nog
overgenomen namelijk: een spoed
opleiding voor abituriënten van
H.B.S., Gymnasia en M.M.S.
Voor het overige is er dus geen
reden om alarm te slaan.
Er is een verkeerde prognose ge
maakt, waaraan het ministerie van J
Onderwijs weinig schuld heeft en er
is een tekort in 1956, dat is veroor
zaakt door de gewijzigde onderwij
zersopleiding.
De overschotten waarvan de nota
spreekt verontrusten zelfs de minis
ter waarschijnlijk niet, omdat deze
kunnen worden opgevangen door
een verlaging van de leerlingen-
schaal en een verhoging van de leer
plichtige leeftijd, waar de Kamer
al sinds jaren om roept.
Wij hebben zo de indruk, dat en
kele leden van de Eerste Kamer de
nota niet aandachtig genoeg hebben
gelezen. Anders zouden zij bij haar
beschouwingen over die nota niet
het alarm hebben geslagen, dat zij
na het antwoord van minister Cals
niet konden handhaven.
De Westduitse bondskanselier dr.
Adenauer is hedenochtend per vlieg
tuig naar de Ver. Staten vertrokken.
Hij reist met een speciale super-
constellation van de Amerikaanse
luchtmacht en wordt vergezeld door
de Westduitse staatssecretaris van
buitenlandse zaken, Hallstein, de chef
van het protocol, baron von Her-
warth, het hoofd van de Westduitse
voorlichtingsdienst, von Eckhardt, en
de Amerikaanse hoge-commissaris in
West-Duitsland Conant.
Op IJsland zal een tussenlandig
worden gemaakt.
Nuttig souvenir
Een Franse lerares in Poughkeepsie
(in de staat New York) heeft een
practische oplossing gevonden voor
het problem, waar zij enige tijd ge
leóen voor stond: hoe kan ik m'n zes
maanden oude Elizabeth op de fiets
meenemen. Zij herinnerde zich op
eens, dat zij van een bezoek aam Ne
vada vorig jaar nog een In
diaans babydraagstel bezat, dat aan
vankelijk als souvenir gekocht was.
Het draagstel bleek echter voor 100
procent gescb'kt om als kinder
zitje" dienst te doen.
goedkeuring kan hechten. Zowel
Frankrijk als West-Duitsland hadden
concessies gedaan. De besprekingen
te Parijs hadden een „concrete basis
voor Frans-Westduitse samenwer
king" gelegd en de Duitsers en de
Fransen behoefden nooit weer hun
moed in een oorlog tegen elkaar te
bewijzen, zo meende dr. Adenauer.
Onmiddellijk na zijn terugkeer uit
de V.S. naar men verwacht op 4
November zal hij de Parijse over
eenkomsten aan het parlement ter
bekrachtiging voorleggen.
MAART OF APRIL
VOLKSSTEMMING.
De volksstemming in het Saarge-
bied over het Frans-Westduitse Saar-
akkoord zal eind Maart of begin
April van het volgende jaar worden
gehouden, aldus heeft de Saarland-
se eerste-mindster, Hoffmdrai, Maan
dagavond op een persconferentie te
Saarbrücken medegedeeld. De volks
stemming zal onder toezicht staan van
een neutrale commissie.
Volgens een mededeling van het
Indonesische ministerie van buiten
landse zaken hebben 32 rovers, die in
motorboten aankwamen, verleden
week het eiland Derawan ten Zuiden
van Tarakan overvallen. Zij over
meesterden de politiebezetting en
roofden voor millioenen.
De bevolking van het eiland had
in motorbootjes en zeilprauwen de
vlucht genomen. Het eiland was een
dag lang in handen van de aanval
lers, die tenslotte per boot in Noor
delijke richting aftrokken.
De aanvallers naderden Maandag
18 October in motorboten het eiland
en begonnen reeds van verre geweer
vuur af te geven, dat door de politie
op het eiland werd beantwoord. De
aanvaller waren echter in de meer
derheid en wisten de politie te ont
wapenen, waarna de bevolking werd
aangevallen. De weerloze bewoners
namen de vlucht, waardoor de aan
vallers die volgens sommige mede
delingen Philippino's waren vrij
spel hadden. Het ministerie van bui
tenlandse zaken kon echter niet be
vestigen, dat de aanvallers werke
lijk Philippino's waren en of deze
kwestie een politieke achtergrond
had.
Onder grote belangstelling van de geallieerde autoriteiten heeft veldmaar
schalk graaf Montgomery op de 12e verjaardag van de strijd om El Alamein
een krans gelegd bij het monument ter ere van de Britse strijdkrachten, die
in het Midden-Oosten zijn gevallen. Vóór de kransiegging had Montgomery
het monument onthuld.
Wat doen de Russen
aan de Zuidpool?
Volgens het tijdschrift „Fortune"
houdt de Amerikaanse regering ern
stig rekening met de mogelijkheid,
dat de Russen het Zuidpoolgebied
voor het nemen van proeven met
atoomwapens gebruiken.
Expedities van de Amerikaanse
marine, waarvan de eerste in> Decem
ber naar dit gebied zal vertrekken,
zullen nu, aldus deze bron, onder
zoeken of dit inderdaad het geval is.
De Sovjet-Unie toont sedert de
oorlog een zeer grote belangstelling
voor dit gebied. Op het Zuidelijk
halfrond bestaat, in tegenstelling met
het Noordelijk halfrond, geen systeem
voor het controleren van de hoogste
luchtlagen op de aanwezigheid van
kerndeeltjes, die op atoomproeven
wijzen.
Als nu de Russen „in de stilte van
de Zuidpool proeven met kernwapens
genomen zouden hebben", aldus „For
tune", „zouden zij niet alleen hun
vorderingen op dit gebied, maar ook
de samenstelling van hun wapens
hebben kunnen verbergen".
TWINTIG DODEN IN EEN STORM.
Volgens berichten zouden Dinsdag
twintig personen om het leven zijn
gekomen in een dorp bij Nocera In
feriore in Zuid-Italië, waar een aan
tal huizen instortte door zware regen
val tijdens een storm.
Hermann Field los
Radio-Warschau heeft medege
deeld, dat de Amerikaanse architect
Hermann Field thans uit de gevan
genis van Warschau is ontslagen.
Daarmede komt een oude geschiede
nis weer naar boven. De Amerikaan
se architect is n.l. reeds in 1949 „ver
dwenen", toen hij op zoek was naar
zijn broer Noel Field en diens vrouw
Herta, die eveneens waren „ver
dwenen". Ondanks alle vertogen en
nota's van de Amerikaanse diploma
tie bleef de Poolse regering zwijgen,
pas na de vlucht van de vroegere
leider van de Poolse geheime politie
Swiatlo naar het Westen, kwam er
wat meer licht in deze kwestie.
Swiatlo bleek er n.l. meer van te
weten.
Van hem zijn de onthullingen af
komstig, waardoor de Verenigde
Staten een eis om vrijlating van de
Fields hebben kunnen instellen, met
het resultaat, dat nu, althans Her
mann na vijf jaar is vrijgelaten. In
tussen zijn er geen berichten over
Kerta en Noel Field, die ook sinds
Mei 1949 verdwenen zijn.
Swiatlo had omtrent hen reeds ge
zegd dat zij wel niet meer zouden
leven.
Dat de Poolse regering nu zo plot
seling is overgegaan tot de vrij lating
van Field zal ook wel een politieke
bijbedoeling hebben. Het bericht van
radio-Warschau ging n.l. gepaard
met een felle aanklacht tegen Swiat
lo, die er nu door Warschau van be
ticht wordt, dat hij het is geweest,
die de valse beschuldigingen tegen
Hermann Field destijds heeft opge
steld. De veronderstelling ligt voor
de hand, dat de Poolse regering daar
mee poogt, Swiatlo in een zo ongun
stig mogelijk daglicht te plaatsen en
de Amerikaanse regering te bewegen
tot maatregelen tegen Swiatlo
Acteurs van de Franse radio, en
televisiezenders hebben Maandag ge
dreigd Donderdag in staking te zul
len gaan, tenzij hun salarissen met
vijftig procent wordt verhoogd. Een
woordvoerder van de nationale ac-
teursbond, die 4.000 leden telt, zeide,
dat premier Mendès-France zal wor
den verzocht in het geschil te bemid
delen.
Grieks koningspaar
weer vertrokken
Koning Paul en koningin Frede-
rika van Griekenland zijn Zondag
middag te vijf uur twintig op paleis
Soestdijk gearriveerd t\/t-■>
dag om twee uur is het Griekse ko-
ringspaar, dat een reis aour vi^i-
Europa maakt, vertrokken naar
Duitsland.
HOE
wordt
het
weer?
(Geldig van Dinsdagavond tot
Woensdagavond. Opgemaakt te
10 uur).
Koude nacht met weinig wind,
hier en daar mist en in het Oos
ten van het land plaatselijk lich-;
te nachtvorst. Morgen van het
Westen uit toenemende bewol-,
king en enige regen. Tot matig;
of vrij krachtig toenemende Zui-
delijke wind. Weinig verande-;
ring in temperatuur.
27 Oct.: zon op 7.24 en onder 17.23;
maan op 8.27 en onder 17.08 uur.
Het weer in Europa
De weerrapporten van hedenoch
tend 7 uur luiden:
STOCKHOLM
OSLO
KOPENHAGEN
LONDEN
AMSTERDDAM
BRUSSEL
PARIJS
BORDEAUX
GRENOBLE
NICE
BERLIJN
FRANFORT
MüNCHEN
ZüRICH
GENèVE
LOCARNO
WENEN
INNSBRUCK
ROME
HELSINKI
WARSCHAU
onbewolkt 5 C.
zwaar bew. 4
zwaar bew. 6
mist 1
half bew. 5
nevel 3
nevel 1
motregen 12
zwaar bew. 5
half bew. 11
nevel 5
nevel 3
half bew. 4
mist 1
zwaar bew. 3
licht bew. 8
geheel bew. 8
zwaar bew. 4
zwaar bew. 16
geheel bew. 8
geheel bew. 8
Korreltje
Er zijn in dit leven vele havens,
doch slechts één is de veilige.
