Nog niet overvloedige regen werd gisteren slechts geringe spelbreker Huis ten Bosch" gered van algehele bouwvalligheid Alleen het leger zal 'n gedeelte van de oogst nog kunnen redden „Moeder van Smarten" voor het nieowe Leidse katholieke kerkhof Ger de Roos heeft het te druk met handel in gramofoonplaten Overvleugelde fabrikant zag de zonzijde en werd kleinkunstenaar DINSDAG 19 OCTOBER 1954 DE LEIDSE COURANT TWEEDE BLAD PAGINA 1 Aardappelrooier! wordt prestige-kwestie Doorbetaalde regentijden temperen boosheid veroorzaakt door zeer naarstige ambtenaren De resterende voorraad aardappelmeel van het vorige jaar is dermate groot dat, ook al zou de aardappeloogst dit jaar door het te vroeg intreden van de vorst mislukken, de export hiervan generlei hinder zal ondervinden. Wel zijn reeds exploitatie-verliezen geleden door de grote achterstand bij het rooien. Er zijn reeds weken geweest -n de begonnen campagne, dat de productie 30 van normaal was. De vorige week was de productie evenwel 60 en gisteren is men op volle toeren beginnen te draaien. De aanvoer :s op 't ogenblik zeer gunstig en de campagne kan de eerste weken nor maal doorgaan. De achterstand is nu niet groot meer en ook niet minder, dan bij normale omstandigheden. De landbouwers melden de aanwezige gerooide voorraden en aan de hand van deze cijfers kan de productie in de komende weken worden bepaald. Van een eventuele vroegtijdige vorst kan men bij de voorjaarscampagne wel schade ondervinden. PRACTISCHE VORMING. Inmiddels werk men op het Gro ninger land koortsachtig. De ruim 750 vrijwilligers, die de vorige week geregistreerd stonden, zijn al aange vuld met ruim 300 man, voorname lijk leérlingen van MULO en gym nasia, en ook leerlingen van lagere scholen. De leden van de Groninger Vrouwelijke Studentenclub „Magna Pete", die in de omgeving van Bor- gercompagnie rooien, hebben assis tentie gekregen van een 20-tal leden der vrouwelijke studentenvereniging te Wageningen. Een aantal Groninger inspecteurs van politie is met vijftien politie mannen naar Siddeburen getogen om daar te assisteren bij de aardappel oogst. Ook vertrokken er leerlingen ■van het Groninger brandweercorps naar de gebieden, waar de nood groot is. ROOIMACHINES KWAMEN. De noodkreet van de Groninger stichting van de landbouw om werp- radrooimachines heeft weerklank ge- vonden. Uit de Noordoostpolder en Friesland zijn zeventien van deze rooimachines naar de veenkoloniën gezonden, zodat men daar weer voor uit kan. De regen van gisteren heeft het vrijwilligersleger wel weer parten gespeeld. Er waren perioden, dat men niet op het aardappelland kon zijn en velen een droog heenkomen zochten. Evenwel heeft het bureau oogstvoorzieninng bepaald, dat ook deze regenperioden normaal worden doorbetaald. Dit vergoedt enigszins de ontevredenheid onder de vrijwil ligers over de aftrek van loonbelas ting en sociale lasten van het loon, dat men onder moeilijke en niet al ledaagse omstandigheden moet ver dienen. Gelukkig is de regenval gisteren niet van dien aard geweest dat de rooimachines niet meer konden wer ken, alhoewel op sommige laaggele gen percelen de machines herhaal delijk vast kwamen te zitten in de drassige veengronden. Men werkt met tractoren omdat het werk voor paarden te zwaar bleek. Tijdige verdiensten. De Groninger studenten van ver schillende corpora leverden een groot aandeel in de strijd om de aardap pel. Nadat de leden van de R.K. stu dentenvereniging „Albertus Magnus" naar Smilde gingen om daar te as sisteren bij het binnenhalen van de aardappeloogst, kreeg hun voorbeeld navolging van leden van het Gronin ger studentencorps „Vindicat atque Polit". De totale sterkte wordt thans op 150 personen geschat. Leden van de gereformeerde studentenvereni ging VERA, die de afgelopen week haar elfde lustrum vierde, hebben de feestmutsen opgeborgen en kregen thans hun lege beurzen te vullen met het loon dat hun geboden wordt door de Groninger boeren. Een bus vol VERA-leden is dan ook vanochtend naar de aardappelvelden vertrokken Iedereen doet mee. Plaatselijk in de provincie geven veelal de gemeentebesturen het voor beeld. Men kan burgemeesters en ge meentesecretarissen in tal van plaat sen naarstig zien rapen en dan wil len ook de notaris, de veearts en de andere notabelen niet achter blijven. Het is een stimulans voor de an dere gemeentenaren, zo vertelde ons de burgemeester van Uithuizermee- den, de heer Kooimans, die met zijn secretaris al menige korf met aard appelen heeft gevuld. Men is niet pessimistisch gestemd in Groningen en wanneer de regen nu maar af neemt, heeft men zelfs hoge ver- wachtingén van de prestaties der vrij willigers. Militairen blijven gewenst. Maar hoe goed het dan ook met de vrijwillige rooiers en rooisters moge gaan, de Hollandsche Maatschappij van Landbouw is minder enthousiast over de gang van zaken en heeft deze gemoedstoestand in een tele gram aan de minister duidelijk laten blijken. Het hoofdbestuur wijst er in dat telegram op, dat vorige jaren de ar beidstekorten werden opgevangen door het Bureau Oogstvoorziening en dat men daar dit jaar ook op gere kend had. Deze steun is volgens het tele gram echter niet overdreven ge weest en nu tevens is komen vast te staan, dat het bureau komend jaar zijn diensten zal staken, vreest Het hoofdbestuur, dat de landbouwers hun gronden zullen beplanten met minder arbeidsintensieve producten, zodat de moeilijkheden van dit jaar voorkomen zullen worden, maar waardoor tevens de Nederlandse markt minder producten zal zien, die men tot nu toe gewend was in grote hoeveelheden aan te treffen. Aan het slot van het telegram doet het Hoofdbestuur nogmaals een drin gend beroep op de bewindsman om te bevorderen, dat militairen inge schakeld worden, daar de vrijwillige hulpkrachten op het ogenblik nog niet voldoende talrijk zijn om een mislukking van de oogst geheel of gedeeltelijk te voorkomen. tt Kostbare herstelling volgend najaar klaar Het koninklijk paleis „het Huis ten Bosch" dat thans nog in zeer kenne lijke staat van restauratie verkeert, zal waarschijnlijk in het najaar van 1955 voor bewoning gereed zijn. Dan zal het een comfortabel verblijf voor de koninklijke familie zijn, terwijl het tevens voor representatieve doel einden op bescheiden schaal kan wor den gebruikt. Men zal er dan een gezelschap van maximaal 60 personen kunnen ont- vapgen, die het comfort zullen vin den dat past bij deze tijd. De linkervleugel zal worden inge richt voor de verblijven van de ko ninklijke familie, terwijl er tevens enige logeerkamers zullen worden ingericht; de rechtervleugel zal de personeels verblijven, de keukens eü de machinekamer bevatten. t.n de machinekamer staat de installatie voor de olieverwarming opgesteld. Voorts zal er door het gehele ge bouw een sprenkelinstallatie komen en de grote Oranjezaal, de Japanse en de Chinese zaal zullen een air conditioningssysteem krijgen, dat te vens als verwarming dienst doet. Voordat het paleis gereed is zal er echter nog heel wat moeten gebeu ren. Zo zullen er b.v. 12 badkamers in worden gebouwd, drie douchecel len, 27 toilets, keukens, dienkamers en garderobes. De grote moeilijkheid bij de her stelwerkzaamheden, die op 7 Januari 1952 zijn begonnen en uitgevoerd worden door de rijksgebouwendienst onder leiding van architect Stumps, vormt de vervallen toestand van het gebouw, waarin balken vergaan, mu ren vervallen en plafonds verzakt zijn. De kosten zullen dan waarschijn lijk ook aanzienlijk zijn en moet men ingewijden geloven, dan zou men het paleis voordeliger geheel kunnen af breken en opnieuw opbouwen dan het gebouw zoals het nu is te restau- erren. Het ligt echter in de lijn, dat men zich zo goed mogelijk aan de traditionele vormen heeft willen houdei omdat het hier een stuk cul tuurgrond betreft dat ten nauwste is verbonden met de geschiedenis van het huis Oranje en daarmede met die van ons land. Het aspect van het paleis wordt voor een belangrijk deel beheerst heerst door de grote koepel in 'het midden. Van deze koepel en het dak heeft men voor een gewicht van 30 Beroep bij opening Zuidlaardermarkt De landbouwbeurs „Zuidlaarder markt", die zes jaar geleden voor het eerst werd gehouden met twaalf standhouders en 200 m2 standruimte, heeft een zodanige uitbreiding on dergaan, dat er nu ruim 33 stand houders zijn met een totaal van 5000 m2 standruimte. Burgemeester J. H. Reukema van Zuid Laren sprak hierover Maandag zijn blijdschap uit, tijdens de offi ciële opening van de landbouwbeurs aan de vooravond van de grote Zuidlaarder paardenmarkt. De con tacten tussen Zuidlaren en de in dustrie worden steeds hechter, zo zeide de burgemeester, hetgeen een grote belofte inhoudt voor de toe komst. De landbouwbeurs heeft een dienende taak. Voorts vestigde spr. de aandacht op de nood in de landbouw. De oogst verkeert in gevaar, zo zeide hij, wel zijn er scholieren en studenten aan het werk, maar hoewel deze hulp volledig wordt gewaardeerd zet het toch geen zoden aan de dijk. Slechts het leger kan hier uitkomst brengen, doch zulks zal ongetwijfeld moeilijkheden opleveren. Zoveel mogelijk Toch deed spr. een hartstochtelijk beroep op hen die er over te beslis sen hebben de militairen beschikbaar te stellen om nog zo veel mogelijk van de oogst te redden. Tot slot deelde de burgemeester mede dat gestreefd wordt naar een vast beursgebouw. Tenslotte werd besloten een telegram van trouw te zenden aan Z. K. H. prins Bernhard, beschermheer van de „Landbouw beurs de „Zuidlaarder Paarden markt" en aan de burgemeester van Leiden, jhr mr F. H. van Kinschot, vroeger burgemeester, thans ere burger van Zuidlaren als dank voor het werk dat door hem in het verle den in het belang van Zuidlaren is verricht, ton aan lood gehaald en weer opge bracht en voorts heeft men het ge hele dak van het paleis opnieuw be schoten met Amerikaans grenenhout, een verbetering die, zo bleek bij on derzoek, dringend noodzakelijk was. Overigens heeft men getracht alles zoveel mogelijk in de oorspronkelijke staat te laten. Zo zullen de Japanse lakpanelen in de Japanse zaal door een particuliere firma in Amsterdam geheel gerestaureerd worden. Ook de zijde bespanning langs de wanden van deze zaal wordt zorgvuldig bij gewerkt en wel door kunsthandwerk- sters in dienst van het ministerie var Ondervrtis, die werkzaam zijn in het Rijksmuseum te Amsterdam. Op de bovenverdiening worden eniere kleine flats ingericht, die even tueel bestemd kannen worden als kamers voor de prinsessen. De oude stoelen en het overige meubilair hoopt men zo goed moge lijk te restaureren en weer voor ge bruik geschikt te maken. Voorts heeft men naast het paleis aan het eind van de oprijlaan nog een zeer stijlvol gebouwtje geolaatst, waar de tuinman zal komen te wonen en waarin tevens garages zijn gemaakt. Het Huis ten Bosch zal. zo verna men wij van de intendant jhr. ir P F. O. R. Sickinehe niet bestemd wor den als nieuw paleis voor de residen tie. Daarvoor is het zeker niet renre- sentatief genoeg en een passend ko ninklijk verbliif in 's Gravenhage zal in de toekomst dan ook dringend no dig zijn. GESCHIEDENIS VAN HET HUIS TEN BOSCH Op 17 Mei 1645 werd bij besluit j van de Kamer van Rekening van de Grafelijkheid van Holland, een ter rein groot ruim 18 morgen, gelegen aan het Oosteinde van het Haagse Bos, aan Prinses Amalia van Solms, de echtgenote van prins Frederik Hendrik, afgestaan. Op 20 Juli 1645 werd een plan voor een gebouw met een centrale zaal naar Prins Frederik Hendrik gezon den, die op dat ogenblik te velde vertoefde. Dit plan was van de hand van de architect Pieter Post. Reeds op 2 September van hetzelfde jaar is het plan definitief uitgewerkt en wordt door Elisabeth, de vroegere Koningin van Bohemen, de eerste steen gelegd. Na het overlijden van prins Frede rik Hendrik op 14 Maart 1647 wordt door prinses Amalia het karakter van het huis, oorspronkelijk bedoeld als zomerverblijf, totaal veranderd. Zij laat nu, onder leiding van de archi tect Jacob van Campen, de grote zaal (Oranjezaal) van schilderwerk voor zien, zulks ter verheerlijking van de nagedachtenis van haar overleden echtgenoot. In 1675 overlijdt prinses Amalia en komt de „Oranjezaal" in het be zit van prins Willem ni, de koning stadhouder, die er verschillende ma len heeft vertoefd. Na diens dood in 1792 komt het gebouw na enige verwikkelingen tenslotte in het bezit van prins Willem IV in 1733. In ver band met diens huwelijk met prinses Anna van Engeland wordt het ge bouw onder leiding van Daniel Marot verbouwd en voorzien van twee zij vleugels. In latere jaren hebben Prins Wil lem V en Prinses Wilhelmina het huis bewoond, tot aan de tijden van de Franse revolutie. Het kwam tij dens de Franse bezetting gedurende enkele jaren ter beschikking van de raadspensionnaris Schimmelpenninck. Na de Franse tijd, dus na 1813, werd het gebouw aan koning Willem I in gebruik gegeven. Het bleef echter staatseigendom. De Middengroepen Het partijbestuur van de Katholie ke Volkspartij heeft zich Zaterdag bezig gehouden met het vaststellen van de eindredactie van een vierde rapport over de positie van de mid dengroepen. In het vierde rapport wordt een uitvoerige analyse gegeven van de financiële positie die de middengroe pen medio 1954 hebben bereikt. Nage gaan wordt in hoeverre het indertijd gepubliceerde plan tot verbetering van het reële inkomen door de ge wijzigde omstandigheden (veranderde belastingtarieven en kosten van le vensonderhoud) veranderd dient te worden. De commissie komt tot de conclu sie, dat de in 1952 aangegeven weg om tot een stijging van het reële in komen tot 80 procent van dat van 1948 te geraken, inderdaad een be hoorlijke kans maakt verwezenlijkt te worden, al is er nog onzekerheid omtrent het verloop van de prijsin dex als gevolg van de 6 procent loons verhoging. Met nadruk wordt echter gewaar schuwd dat na 1956 een nieuwe ach terstelling van de middengroepen moet worden voorkomen. Om dit te bereiken zal men steeds uit moeten gaan van het beginsel, dat bij een eventuele stijging van de welvaart in de toekomst de middengroepen daar in naar redelijkheid moeten delen. HAAGSE KRAAMKLINIEK MOET WIJKEN VOOR NIEUW MINISTERIE Definitief is thans beslist, dat de Bethlehemkliniek in Den Haag zal verdwijnen: het gebouw aan de Prin- sessegracht zal 15 December geheel ontruimd moeten zijn. Deze kraam kliniek, die zonder subsidie werkte en met haar 112 bedden in een grote behoefte voorzag, zal nu plaats moe ten maken voor een nieuw ministe- e van Financiën. meldt „Parool" Reeds geruime tijd was er sprake van, dat het Rijk de grond gekocht had, maar het zou met het nieuw te bouwen ministerie niet zoveel haast hebben, dat de ziekeninrichting het pand zou moeten verlaten, zonder een nieuw onderkomen te hebben ge vonden. Deze plotselinge ontruiming maakt een eind aan het werk van het uit 103 personen bestaande personeel, van wie velen 20 tot 30 jaar bij de kliniek werkzaam waren. Na het bombardement op 3 Maart 1945 werd het gebouw geheel nieuw opgebouwd en aan de inrichting en het materiaal was grote zorg besteed, zodat de kliniek een van de modern ste in Nederland genoemd kon wor den. Op de tentoonstelling van Brabant se kunstenaars, welke in het Van Abbe-museum te Eindhoven wordt gehouden, is ook tentoongesteld de Piëta van Frans Verhaak, welke be stemd is voor monumentale versie ring van een nieuw te stichten ka tholieke begraafplaats te Leiden. In de Eindhovense bladen werd een be spreking aan dit kunst\verk gewijd, waaruit wij enige grepen doen: „In Verhaak's „Piëta" zien wij een harmonie van bewogen mee leven en barre werkelijkheids zin. En sterker nog dan in zijn ander werk krijgt het „hand schrift" van de beeldhouwer hier het stugge, geladen karakter waaruit, bij de soms wat vluch tig lijkende oppervlaktebehande ling, het intens leven van zijn werk voortkomt. En wij bewon deren de prachtige, gesloten to- taalvorm van dit beeld". En een andere Brabantse persstem: en een grote Piëta, breed opgezet, desondanks gevoelig tot in de details en indrukwekkend van vorm. Werk van een groot talent". Nadat de tentoonstelling te Eind hoven gesloten zal zijn, wordt het beeld naar Haarlem gebracht, waar het bij de bronsbeeldgieterij A. N. Binder in brons zal worden gegoten. Daarna wordt het tijdelijk op het kerkhof aan de Zijlpoort geplaatst, in afwachting van het totstandkomen van een nieuwe katholieke begraaf plaats. ORKEST ZONDERGER Ontslag opluchting? Nadat de K.R.O. zich bereid had verklaard, een door Ger de Roos ge vraagd ontslag als leider van het Or kest Zonder Naam onder bepaalde voorwaarden te willen verlenen, zal waarschijnlijk vandaag de beslissing vallen. Tevoren zijn ernstige onder handelingen gevoerd, waarbij de heer De Roos zich door zijn rechtskundige raadsman mr. Hermans heeft laten vertegenwoordigen. Hij zal uiteraard generlei functie mogen waarnemen, waardoor de belangen van de K.R.O. worden geschaad. Inmiddels treedt het Orkest Zon der Naam sinds enige tijd op onder andere leiding, zodat in de radiowe reld reeds werd gesproken van het Orkest zonderGer! Onder lei ding van een der orkestleden, de ac cordeonist Joop Budie, werden reeds Krijgt Zandvoort zomercentrum en pier? Na een besloten zitting, welke VA uur duurde, deelde burgemeester mr H. M. van Venema, vannacht me de, dat de Zandvoortse gemeenteraad zich gisteravond uitvoerig had laten inlichten door zeven vertegenwoor, digers van een combinatie, die het initiatief heeft genomen om te ko men tot verwezenlijking van de bouw van een zomercentrum, waar bij in grote lijnen het door ir G. Friedhoff ontworpen wederopbouw- plan is aangehouden. Het zgn. „millioenenplan" omvat een door de architecten Wijdeveld, i van Haaren en Oudewaal ontworpen centraal gelegen congresgebouw, een hotel alsmede aan weerszijden aflo pende flatgebouwen welke aan de zeezijde zullen eindigen in café's en restaurants. Voorts is een pier ge projecteerd voor auto- en voetgan gersverkeer. Na breedvoerig te zijn ingelicht over de technische economische en financiële aspecten van dit plan, dat deze dagen niet de supervisor zal worden besproken, besloot de raad de combinatie één maand in de ge legenheid te stellen om nadere in lichtingen te verstrekken omtrent enkele concrete vraagstukken. Op Dinsdag 16 November a.s. zal de raad weer bijeenkomen om definitief over dit plan te oordelen. Tevens zal dan gestemd worden over het reeds eerder ingediende en in September jl. aangehouden plan-Visser dat ver wezenlijking beoogt van een deel van het zomercentrum. enkele opnamen gemaakt, die voor uitzending bedoeld zijn. Ger de Roos zelf is intussen sinds lang in zaken gegaan. Hij geniet be langrijke inkomsten in verband met de gramofoonplaten, die van zijn or kest en van de Bietenbouwers in de handel werden gebracht. Ook treedt Ger op als adviseur bij de gramo- foonplaten-industrie en leidt in Hil versum een druk beklante zaak in gramofoonplaten. Dit alles heeft een dergelijke omvang aangenomen, dat de heer De Roos zich stellig bevrijd zal voelen door het leiderschap van een eigen orkest te laten varen, en zich bovendien niet verder behoeven in te spannen voor de organisatie van verschillende populair-muzikale actualiteiten voor de K.R.O. Ger de Roos, zo juist teruggekeerd van een kort zakenbezoek aan Duits land, had tegenover ons geen enkel commentaar: „voorlopig praat ik lie ver niet over de radio!" Maar over zijn gramofoonplaten had hij veel te vertellen. Omtrent het eventueel verdere be staan van het Orkest Zonder Naam zal de K.R.O. nadere mededelingen verstrekken. Steun voor getroffen landgenoten in Canada 1100 daklozen De Nederlandse regering zal bij dragen tot de hulp aan de overstro mingsslachtoffers in de Holland Marsh in Canada, aldus heeft de Ne derlandse ambassadeur in Canada de heer A. H. J. Lovink,' Maandag te Bradford in de provincie Ontario, verklaard. Na een tocht door het rampgebied zeide de ambassadeur, dat hij bij zijn regering volledig verslag zal uitbren gen over de toestand. Ongeveer 1100 personen zijn dakloos geworden in de Holland Marsh, een tuinbouwge bied, waar vele personen van Neder landse afkomst wonen. Het gebied ligt ongeveer zeventig kilometer ten noorden van Toronto. De heer Lovink zeide, dat de Ne derlanders zeer dankbaar zijn voor de hulp die uit Canada, in het bij zonder uit het gebied van de Hol land Marsh, was gezonden voor slachtoffers van de stormramp in Nederland in Februari 1953. ARTSEN BESPREKEN LOONGRENS 6000.—. Op 30 October zal de Kon. Ned. Maatschappij ter Bevordering der Geneeskunst in een spoed-algemene vergadering bijeenkomen, ten einde haar standpunt te bepalen ten aan zien van het optrekken van de loon grens voor ziekenfondsverzekerden l tot 6000.— Jan van Riemsdijk overleden De zanger van het Veluwse lied De Veluwse dich ter-zanger Jan van Riemsdijk is gistermorgen in zijn woning aan de Elburgerweg te Heer- de plotseling overleden. Hij was 23 April 75 jaar geworden. Jan van Riemsdijk werd in Rotter dam geboren als zoon van een makelaar, die zich om gezondheids redenen te Heerde vestigde, toen Jan vier jaar was. Jan bezocht in het Veluwse dorp de lagere school, be kwaamde zich op de landbouwschool te Wageningen irt het zuivelbedrijf en deed daarna praktische ervaring op in Sleeswijk-Holstein. Hij sticht te daarna een zuivelfabriek te Heer- de, doch toen de coöperaties zyn be drijf overvleugelden, ging Van Riemsdijk, wiens zin voor humor hem ook in de moeilijke jaren niet in de steek had gelaten, zich meer en meer op de kleinkunst toeleggen. Dit geschiedde vooral op advies van de voordrachtkunstenaar Henri Dek king, van mr A. W. Kamp en van Willem Roy aards. Tweemaal voor Koningin. Henri Dekking introduceerde hem in een journalistentengezelschap en zijn eerste optreden werd het begin van4 een succesvolle loopbaan. Eerst met een pianist, daarna met zijn echtgenote als accompagnatrice, en later met de vocale medewerking van zijn tweede vrouw, trok van Riems dijk het land door en vermaakte ve len met zijn liedjes en grappen. Overal kennen de ouderen zijn „Ko- ninginnefeest" en zijn „Olde sdhe- per". Van Riemsdijk, die tweemaal het voorrecht had, op Het Loo op te treden, voor H. M. koningin Wilhel mina en Z. K. H. prins Hendrik, heeft tournee's gemaakt door Indo nesië en de Verenigde Staten. Het stoffelijk overschot zal Vrij- da.g op de nieuwe begraafplaats te Heerde omstreeks 12 uur ter aarde worden besteld.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1954 | | pagina 5