BOEKHOUDEN
De vrijheid is nog steeds
voor geen geld te koop
Honderden brachten Rijnland
hulde voor geboden bescherming
EEN HONDERDJARIGE REUS
IN DE HAARLEMMERMEER
MAANDAG 6 SEPTEMBER 1954
DE LEIDSE COURANT
EERSTE BLAD PAGINA 3
STEUN WETTIG GEZAG IN LEIDEN
Dreiging in het
heden en 't verleden
De overkoepelende organisatie,
Steun Wettig Gezag is de overkoe
pelende organisatie, waarin zijn be
grepen dc Nationale Reserve, de Re
serve Rijkspolitie, dc Reserve Ge
meentepolitie en de Marechaussee-
Reserve. Het is in het bijzonder de
Reserve Gemeentepolitie, waarnaar
onze belangstelling en onze zorg het
meest uitgaan. De Reserve-Gemeen-
tepolitie behoeft uw steun. „Steun
Wettig Gezag". Wie zou het wettig
gesteld gezag niet willen steunen?
Welke ordelievende burger zou geen
prijs stellen op de handhaving van de
grondwettige regeringsvorm, de voort
zetting van de democratie, het blij
vend genot van de rechten en vrij
heden, zoals wij die thans bezitten?
Sla de waarden daarvan vooral niet
te laag aan. Het is een algemeen ver
schijnsel, dat alles wat dag in dag
uit aan goede gaven wordt genoten,
als vanzelfsprekend wordt geaccep
teerd.
We weten niet beter. Laten we ech
ter bedenken, dat het ook anders kan.
Wij vergeten misschien wat vlug.
Aan de ene kant maar gelukkig. Wat
zou het ons leven vergallen steeds
met de gedachten aan de bezetting
rond te open. Toen we geen baas in
eigen huis waren. Ons allerlei beper
kingen werden opgelegd. Het luiste
ren naar de radio contrabande was.
Onze mening niet vrij mochten uiten.
We denken er vrijwel niet meer aan.
Toch is het nog geen tien jaar gele
den, dat we het aan den lyve mee
maakten. En hoeveel gezinnen zijn er
niet, welke werden getroffen door
arrestatie, wegvoering van een of
meer der leden. Zou deze geschiede
nis zich niet kunnen herhalen? Zeer
zeker. Maar dan nog in scherper vor-
dan we hebben meegemaakt. Wat we
achter de rug hebben, is daar maar
kinderspel bij.
Niet minder groot.
Toen ging het tegen het Nationaal-
Socialisme. Nu worden we geconfron
teerd met het Communisme. Is het
gevaar, dat ons van de zijde van het
Communisme bedreigt, thans minder
groot? Stellig niet. 't Wordt wellicht
niet door allen op de juiste wijze on
derkend. Men wil het niet geloven,
't Zal zo'n vaart niet lopen, rede
neert men. Laat U niet in slaap sus-
.sen. De andere partij waakt.
Moet dan een angststemming zich
van ons meester maken? Dat zou een
ander uiterste zijn. Even ongewenst.
Wat we dan wel moeten doen? Wij
moeten paraat zijn. Paraat naar bui
ten en van binnen. Het gevaar dreigt
niet alleen van buiten. Daarvoor
dient trouwens zee-, land- en lucht
macht in samenwerking met de bond-
VOORSCHOTEN
DE RONDE VAN VOORSCHOTEN
Direct na de Tour de France be
gonnen enige jongelui, geïnspireerd
door de renners, rondjes in Voorscho
ten te fietsen. Al spoedig werd daar
door enige ingezetenen verband in
gebracht en in de afgelopen weken
werd regelmatig de ronde van Voor
schoten verreden. De route ging over
de Voorschoterweg, Vrouwenweg, via
Stompwijk en Leidschendam en dan
via de Veurseweg naar de Voorstraat
waar de finish was. Deze activiteit
trok al spoedig veel belangstelling
eri Zaterdagavond had de laatste rit
plaats. Op de Voorstraat stonden
reeds veel belangstellenden te kijken.
De Junioren moesten het eerst arri
veren, doch zij kwamen later dan de
senioren. De laatste rit werd gewon
nen afd. Senioren: 1. Zwetsloot, 2.
Kraan, 3. Zonneveld, 4. v. d. Meer, 5.
Kamphorst.
Afd. Junioren: 1. A. de Jong, 2. van
As, 3. van Klaveren. De prijs voor de
grootste pechvogel kreeg Knijnen-
burg en de prijs voor de strijdlustig-
ste renner ontving Zonneveld. Het
algemeen klassement vertoonde deze
eindstand: 1. Kamphorst, 2. Zonne
veld, 3. Kraan, 4. A. van Wissen, 5.
M. de Jong, 6. Geloven, 7. Spiegeler,
8. Zwetsloot, 9. van der Meer, 10.
Roodakker, 11. Duivenvoorden.
Afd. Junioren: 1. de Jong, 2. C. van
As, 3. van Klaveren. De winnaars
ontvingen medailles, bloemen en eni
ge nuttige geschenken, die door di
verse ingezetenen ter plaatse be
schikbaar waren gesteld. Na uitrei
king der prijzen bleef men nog gerui-
men tijd gezellig bijeen. Gebleken is,
dat gemiddeld met een snelheid van
36 km. werd gereden. Er bestaan
plannen om uit deze groep een offi
ciële club te vormen, zodat we nog
wel meer van de activiteit van deze
wielerclub zullen horen. Vanzelf
sprekend werden de schenkers van de
cadeaux voor hun bijdrage hartelijk
bedankt.
Nieuw SVLV-bestuur. In de
laatste bijeenkomst van SVLV, welke
o.l.v. de pastoor stond, is het bestuur
als volgt samengesteld: L. J. van
Aken, voorzitter, J. M. Janssen, se
cretaris, H. P. L. Vogelezang, pen
ningmeester, G. P. A. Niersman, vice-
voorzitter, C. C. I. v. d. Bos, 2e pen
ningmeester, P. J. Karremans, hoofd-
juniorenleider, J. Niersman, terrein
commissaris, P. A. F. Kneijber, ter
reincommissaris. Pastoor van Bem-
melen is geestelijk adviseur. De zorg
voor de consumptietent, fietsenstal
ling en het terrein is opgedragen aan
P. van Noort.
genoten. Het gevaar schuilt ook bin
nen de grenzen.
Wanneer onverhoopt de vijand te
gen 't Westen zou optreden, een mo
derne oorlog zou worden ontketend,
nog totaler dan de laatste oorlog, dan
krygt ook de bevolking het kwaad te
verduren. Ver achter de frontlijn
kunnen bomaanvallen plaats vinden,
grote branden ontstaan. Dan zullen
er ook hoge eisen aan de overheid
worden gesteld tot hulpverlening en
van verwarring, vergrijpen verkeer-
ordehandhaving. Misbruik makepde
de elementen zich aan andermans
eigendommen, anderen zaaien onrust.
Beide groepen spelen de vijand in de
kaart. Maar de weerstand van het
volk mag niet worden gebroken. Wij
moeten pal staan voor de handhaving
van onze onafhankelijkheid, onze
rechten, onze vrijheden.
Vrijheid of slavernij.
Het alternatief is: Vrijheid of sla
vernij.
Om het kostelijk goed, de vryheid,
te kunnen behouden, moeten offers
worden gebracht. Ook wat betreft de
inwendige veiligheid, de ordehand
having. De taak van de politie in
oorlogstijd is zo uitgebreid, dat zij
die alleen niet kan volbrengen. Zij
heeft versterking nodig. Ook in de
vorm van reserve-gemeentepolitie.
„Steun Wettig Gezag".
Wie zou het wettig gezag niet wil
len steunen? Welk ordelievend inge-
zetenén zou niet het zijne willen bij
dragen tot handhaving van de open
bare orde in de ruimste zin van het
woord in oorlogstijd? Als het spant?
Als het gaat om ons zelfstandig be
staan? De toekomst van onze kin
deren?
Het korps Reserve-Gemeentepolitie
te Leiden heeft versterking nodig.
Nu.
VISWEDSTRIJD OM DE
D.S.B.-BEKER.
Zaterdag organiseerde de Ontw. en
Ontsp. Ver. „de Stalen Band" haar
traditioneel geworden viswedstrijd
om de fraaie D.S.B. wisselbeker. De
wedstrijd werd gehouden in de Rijn,
tegenover de Jong's Machinefabriek
te Hazerswoude.
Begunstigd door goed visweer (na
afloop een flinke regenbui) gaf pre
cies 3 uur de hoofdcontroleur, de
heer Singéling, bijgestaan door 10
controleurs, het signaal, dat de vis
wedstrijd een aanvang kon nemen.
Ruim 90 D.S.B.-leden namen er aan
deel. Na 2 maal 1 uur gevist te heb
ben, brachten 21 vissers in „Het
Witte Huis" alwaar ook de prijzen
werden uitgereikt, vis aan de schaal.
Was het winnen van de wisselbe
ker in voorgaande jaren een H.C.W.
aangelegenheid, thans won de heer
J. Trouwee, werkzaam bij de N.E.M.
te Oude Wetering deze beker. Hij
wist 107 gram vis te vangen.
De overige uitslagen waren: 2.
Giezen Jr. 660 gr.; 3. A. v. Dam Sr.
623 gr.; 4. J. Beumer 410 gr.; 5. J. v.
d. Berg 333 gr.; 6. H. J. v. Leeuwen
304 gr.; 7. D. Bontje 217 gr.; 8. A.
Siere 186 gr.; 9. S. Dubbeldeman 185
gr.; 10. J. Bleyi 178 gr.
Op 11 Sept. neemt D.S.B. ook deel
aan de bedrijfsviswedstrijd.
Agenda van Leiden
Hotel Klein Minerva, 8 uur nam.
R. K. Tafeltennisvereniging „Ds
Sleutels", jaarvergadering.
„De vrouw en de slang", repetitie
om half acht Woensdagavond in de
R.K. H.B.S. voor alle medewerkers.
Oud Hortuszicht, 8 uur nam. Tuin-
ooncert Politie Muziekgezelschap.
Bridgeclub voor R. K. „O. O." Le
denvergadering of> Woensdag 8 Sep
tember 's avonds 8 uur in café-res
taurant Royal, Doezastraat.
Mater Amabilis school: spreekuur
leidster elke Maandag en Woensdag
van 19.30—20.30 in de R.K. Vak
school aan het Galgewater.
BIOSCOPEN
Casino": „De laatste dagen van
Warschau", 14 jaar.
Lldo: „De drie musketiers", alle
leeftijden.
Luxor: „De schat van de Gouden
Condor", 14 jaar
Trianon: „Geef de sporen", alle
leeftijden.
Rex: „Het brandende circus", .14 j.
(Donderdag-cyclus: „De waarheid
omtrent het huwelijk", strikt volw.).
De aanvangstijden van de biosco
pen zijn: Dag. 2.30, 7 en 9.15 uur.
Zondags 2.30, 4.45, 7 en 9.15 uur.
TENTOONSTELLINGEN
Rijksmuseum Geschiedenis Natuur
wetenschappen (Steenstraat 1 a):
Tentoonstelling 2eeuw microsco
pie. Werkdagen (behalve 's Maan
dags): 104 uur; 's Zondags 14 uur
(Tot 19 September).
Dienst der apotheken. De avond-,
nacht- en Zondagsdienst der apothe
ken te Leiden wordt van Zaterdag
4 September 13 uur tot Zaterdag 11
September 8 uur waargenomen door:
de Apotheek Boekwijt, Breestraat 74,
Te.l 20552; de Haven-Apotheek, Ha
ven 18, Tel. 20085.
Te Oegstgeest door: de Oegstgees-
ter Apotheek, Wilhelminapark 8,
Tel. 26274.
GEM. AANKONDIGING
STREMMING LANDVERKEER
Burgemeester en Wethouders van
Leiden brengen ter openbare kennis,
dat de Haarlemmerstraat voor zover
gelegen tussen de Mare cn het Ha
venplein met ingang van 6 Septem
ber a.s. tot het tijdstip waarop de
werkzaamheden ter plaatse zijn ge
ëindigd op werkdagen, behalve Za
terdagen, van 5 uur tot 13 uur ge
sloten zal zijn voor het verkeer met
alle voertuigen, rij- en trekdieren en
vee. 4507
15 mnds-cursus assoc. kl. clubs
Kon. Erk. Pitmanschool
LEIDSE VARIA
Een kuil in het wegdek van de
Houtlaan was oorzaak, dat de 42-ja-
rige bromfietser J. A. M. K. uit War
mond kwam te vallen. Hij kreeg een
bloedende hoofdwond en een hersen
schudding.
Omdat dit niet de eerste maal is,
dat kuilen in de Houtlaan de oorzaak
zijn van verkeersmoeilijkheden, me
nen wij de aandacht op gevaarlijke
onregelmatigheden in het wegdek
aldatr te moeten vestigen.
Een zware windstoot tijdens het
onweer Zaterdagmiddag veroorzaak
te de val van twee bomen op het
Utrechtse Jaagpad. De bomen sloegen
tegen de gevel van één van de hui
zen aldaar en veroorzaakten enige
materiële schade aan hekken en ra
men.
De wekelijkse repetitie wan de
R. K. Tafeltennisvereniging „De
„Pulchri Studio", gaat a.s. Dinsdag
weer een aanvang nemen. Ook nieuwe
leden zijn hartelijk welkom.
Ook beginnen Dinsdag a.s. de
repetities weer van het R. K. Ge
mengd kooor „Het Zonnelied", dat
onder leiding staat van de heer
Abram Martijn. In studie worden ge
nomen het zangspel: „De onfortuin
lijke List" van Joh. Wagenaar en di
verse andere mooie koorwerken.
Nieuwe leden kunnen zich opgeven
elke Dinsdagavond in het St. Leo-
nardushuis, Haagweg.
Vertrokken personen van 30 Augustus
t/m 4 September 1954: B. Alderlisten,
v. Slingelandtln. 10, Rotterdam, Hille-
vliet 119b; G. K. Bakker, L. Morsweg
39, Bloemendaal, Ernst Casimirlaan 78;
E. Beenhakker. Coornhertstr. 8, Bloe
mendaal, Brederodeln. 54; J. P. Boom,
Utr. Jaagpad 104, Leiderdorp, Munnike-
dijk; E. de Wit-Bos, Schelpenkade 45,
Canada; T. A. Bosker, Marisln. la, Wie-
ringen, Hoofdstr. 14; J. Boter, Utr. Veer
9, Goes, Zonnebloemstr. 21; J. B. Car
man, Zoeterw. Singel 87, Verenigde Sta
ten van Noord Amerika; E. W. Casse,
Rapenburg 54, Verenigde Staten van
Noord-Amerika; H. L. Coolen, Morsstr.
62-64. Roosendaal ca. N.-B., Zundertse-
weg 9; W. H. de Croon an Fam., Mors
singel 7, Haarlemmermeer, Acacialn. 7;
A. Dorrestijn, Rapenburg 131, Deventer,
A Hergnisstr. 25; J. P. H. Emanuels en
Fam., Maredijk 161, Amsterdam. Pijn-
ackerstr. 32 III; W. Fastenberg. Rijnsb.-
weg 50, Verenigde St. van Noord-Ame
rika; M. v. Ooisten-Feijen en Fam., Mei-
doornstr. 26. Enschede, Steenbokstr. 28;
P. T. van Gerven, Morssingel 8, Schie
dam, Hoogstr. 198; W. L. Groene veld en
Fam., Boerh.ln. 47, Oegstgeest, Ln. v.
Alkemade 64; B. J. Huurman, v. Singe-
landtln. 2. Delft, Windmolentjesvrt. 26;
A. M. Imming en Fam., Nieuwstg. 17,
Woerden. Tulpenstr. 7; J. Jasperse,
Witte Singel 72, Rotterdam, Bergweg
829: G. Huijzer-de Jong, Amaliastr. 40,
Gouda, v. Persijnstr. 6; W. A. Kanngies-
ser en Fam., Morsweg 73a, Arnhem,
Armsterd.weg 10II; M. Jansen-Koore-
man en Fam., Driftstr. 59, Arnhem, IJs-
selln. 871; A. Koorn, W. Singel 44, Be
verwijk, Heemskerkerwg. 82; W. Kukler,
Haarl.str. 155, Almkerk, Provincialeweg
Zuid 30; H. J. de Lange, Kapteijnstr. 46,
Amsterdam, Sarphatistr. 100; J. A. A.
van Leent, Bildedijkstr. 6, 's-Graven-
hage, Bloklanderplein 3; H. P. Gijsman-
v. Leeuwen. K. Hansenstr. 12, Dordrecht
Kotterstr. 163; J. Massaar, J. v. Goyen-
kadc 19, 's-Granvehage, Pr. Mariestr. 39;
A ,C. van Mil, Garenmarkt 16, Nijme
gen, Broerstr. 60; H. O. Mönnig, K.
Mare 22. Zuid-Afrika; B. A. Muusse.
Nwe Rijn 54, Rotterdam, Boezembocht
20; Oebegare Mari, Hooigrt. 13-27. Indo
nesië; E. R Pattyn en Fam Boerhaave-
laan 17, België: L. S. C. Heijning-Plate,
Nieuwstg. 31, Oegstgeest, Haarl.trekvrt.-
weg 22; A. v. d. Pluym en Fam., Oude
Rijn 22, Ter Aar, Korteraarsewg. 104;
R. W. F. van de Pol, Noordeinde 2a.
Doorn, Mariniersweg 7; T. M. C. van
Prooije, Doezastr. 34, Driebergen-Rijsen-
burg, Dr. Schaepmanln. 5; J. R, Ram-
steijn, Lijsterstr. 4, Rijswijk Z.-H., Iep
laan 63; Wed. M. A. Heestermans-Rein-
ke. Beestenmarkt 1-la, 's-Gravenhage,
Abeelstr. 52; H. A. Reterink. Oude Vest
35, 's-Gravenhage, Ln. v. Poot nr. 194 B;
G. C. Roos, Vreewijkstraat 20, Ned. Nw.
Guinea; W. Schalt, v.d. S. Bakh.ln 10;
Duitsland; W. J. Steenkamer, Haagweg
47, Noordwijk, Wilhelminastraat 15; R.
N. Strang, Oude Rijn 3. Rotterdam,
Heemraadsingel nr. 257a; G. A. v. Swol
en Fam., Lammensch.weg 103, Amster
dam, J. v. Beersstr. 10H; L. Takken. Ra
penburg 62, Arnhem, Huyghensln 59; J.
J. Theebe. Morstraat 62/64, Baarn. Am-
sterd str.w. 13; C. v. LuikTreur. Mors
singel 11a, Delft, Prof. Schoemakersstr.
87; B. NieuwenhuijsVarkevisser en
fam. IJsselkade 22, Amersfoort. Bosweg
65B; J. M. v.d. Veen, Morssingel 9; Ver
enigde Staten van Noord Amerika;
Wed. M. J. v. Rossum—v. d. Veer. Du
Rieustraat 2, Amsterdam, Kribbestr. 1011
A. J. A. Verberg, Franchimontlaan 13.
Vught, Zandstraat 1; R. van Vleuten,
Morsweg 66, 's Gravenhage, Riouwstraat
70; R. Vos, Mezenstraat 2. 's Gravenha
ge. Duinroosweg 9; A. de Vreugd, Vol
molengracht 2A, Amsterdam, Wens-
lauerstraat 81; J. M. Werre, Herenstr. 62
Velsen, Harddravensln 15; P. F. Werre,
Herenstr. 62, Velsen, Harddraversin 15;
M. VosWierstra, Boerh.ln 51, Amster
dam, Aalsmeerweg 31II; P. A. Willemse
Wasstr. 26, Almkerk, Uitwijk 62; C. W.
Wu, Breestraat 177, Assen. Ged Singel
46', S. B. Wijbenga, Witte Singel 71, Hil
versum, Elzenln. 69; J. Wijfje en fam.
Bronkhorststr. 53, Suriname.
Hoogheemraadschap 750 jaar
Groot, zeer groot was de belang
stelling, welke zich Zaterdag concen
treerde rond Dijkgraaf en Hoogheem
raden van het jubilerende „Rijn
land". Zowel in de ochtend- als in
de middaguren toen burgemeesters
van gemeenten uit het gebied van
Rijnland en voorzitters van polder
besturen ter receptie verschenen
boden honderden in het prachtige
met tientallen bloemstukken gesier
de Gemeenlandshuis aan de Bree
straat de gelukwensen aan, waarbij
zij tevens getuigden van grote
waardering en diep respect voor al
het werk, dat Rijnland nu al zovele
eeuwen verzet.
Onder degenen, die Zaterdagoch
tend him felicitaties aanboden, wa
ren o.a. de volgende personen: mr,
R. van Royen, gemeente-archivaris
van Leiden, dr. W. C. Braat, vice-
J voorzitter van de Vereniging „Oud-
Leiden", tal van ambtenaren en
hoofdambtenaren van de Provinciale
Griffies van Zuid- en Noord-Hol
land, de heer J. Deerenberg, voor
zitter van de Historische Vereniging
voor Alphen en omstreken, de heer
D. D. M. Lecklan, lid van de Inland
Waterways Association of Great
Kapelaan Stoelinga
Tot kapelaan aan de parochiekerk
van de H. Theresia van het Kindje
Jezus aan de Apeldoornse laan te
Den Haag is benoemd kapelaan H.
M. J. Stoelinga.
Kapelaan Stoelinga is 4 jaar werk
zaam geweest aan de Herensingel
kerk. Hij was daar o.>a. de leidsman
van de Verkenners en Welpen en van
het Jongensgilde, de raadsman van
de Kath. Actie en van de parochiële
contactgroep van de K. A. B., direc
teur van de Maria-congregatie afd.
beren, godsdienstleraar voor de V. G.
L. O. van de Pelikaanstraat, lid van
de studenten-conferentie van de H.
Vincentius en leider van bedevaarten
naar Beauraing.
Tevens was hij bestuurslid van de
Leidse afdeling van de Vereniging
van Ex-politieke Gevangenen en lid
van de Raad voor de Burgerlijke Be-
volkingsk^spherming, daarin aange
wezen als geestelijk verzorger bij
eventuele rampen.
Het moge kapelaan Stoelinga, die
zich hier ter stede vele vrienden
heeft gemaakt en wiens opgewekte
activiteit door de parochie hogelijk
werd gewaardeerd, in zijn nieuwe
werkkring zeer goed gaan.
Britain, de heer J. G. J. Verhey van
Wijk en mr. W. de Clercq, resp.
voorzitter en secretaris van het De
partement Leiden van de Ned. Mij.
voor Nijverheid en Handel, de heer
J. N. van Wessem, directeur van het
Sted. Museum „De Lakenhal", mr.
P. Ligtenberg, kantonrechter alhier,
jhr. mr. Tets van Goudriaan, admi
nistrateur van het Kroondomein, de
heer B. van 't Hoff, voorzitter van
de Historische Vereniging van Zuid-
Holland, luit.-kolonel H. W. Gerth
van Wijk, garnizoenscommandant, de
heer R. J. Meijer, Commissaris van
Politie, de heer J. H. de Jong, direc
teur van de Gem. Reinigings- en
Ontsmettingsdienst, mr. dr. K. Wiers-
ma, secretaris van het College van
Curatoren der Leidse Uuniversiteit
en vele anderen.
Van deze gelegenheid maakten
eveneens velen gebruik om de inte
ressante tentoonstelling van histori
sche stukken uit Rijnlands archief
en uit andere archieven te bezichti
gen.
Rijnlands jubileum, dat zijn hoge
bekroning vond in de ingebruikstel
ling van het nieuwe Katwijkse ge
maal en de Koninklijke onderschei
ding voor zijn Dijkgraaf, mr. J. Slag
ter, is op wel zeer treffende wijze
gevierd.
Burgerlijke Stand
Geboren: Willy Fritsch Arthur, zn
van H. Lagerweij en A. Koolloos;
Jan Johannes, zn van K. L. Vink en
A. K. Koenders; Hans Alfred zn van
D. Petit en E. de Kier; George Jan
zn van H. R. Troost en B. v. Rooijen.
Johannes Wilhelmus Maria zn van
C. J. v. d. Meer en C. W. M. van Rijn
Gehuwd: J. A. Riedel en I. M. van
Katwijk.
LEIDSCH POLITIE-MUZIEK-
GEZELSCHAP.
Het programma voor het Tuincon-
cert op Woensdag 8 September a.s.
om 8 uur 's avonds in de Theetuin
„Oud-Hortuszicht" aan de Witte
Singel te Leiden luidt: 1. The Stan
dard of St. George, mars, Kenneth
J. Alford; 2, Salvius Brabo, ouver
ture brillante, P. Leemans; 3. Cor-
tège Etingelant, F. Popy; 4. Stead
fast and True, mars, C. Teike; 5. The
Gladiator's Farewell, mars, H. L.
Blankenburg; 6. First Suite, H. Holst,
I. Chaconne, II. Intermezzo, III.
Mars; 7. Theresen, grande valse de
concert, C. Faust; 8. De Garde, mars,
C. J. N. Cori.
Laatste Berichten
„TRITON"-BEMANNING VAN
MIDDAG TERUG.
De bemanning van de „Triton",
met uitzondering van Viruly, Par-
fitt en Rademaker, asl vanmiddag
omstreeks half vijf op Schiphol aan
komen.
WEER EEN „VLIEGENDE
SCHOTEL".
De heer A. C. wonende Archime-
desstraat te Schiedam heeft gister
avond bij de politie aldaar aangifte
gedaan des avonds te half elf aan de
hemel iets gezien te hebben, dat vol
gens zijn stellige verklaring de in
druk maakte van een vliegende scho
tel. Het was een tamelijk groot rond
en verlicht voorwerp, dat zich van
Schiedam snel in de richting Vlaar-
dingen voortbewoog en snel uit het
gezicht verdween. De heer C. bevond
zich in het gezelschap van zijn ver
loofde, toen hij de „vliegende scho
tel" zag, en zij ondersteunde bij de
politie zijn verklaringen.
RELAAS VAN INZITTENDEN VAN
HET NEERGESCHOTEN
AMERIKAANSE VLIEGTUIG.
De negen overlevenden van het
Amerikaanse „Neptune"-patrouille-
vliegtuig, dat door twee Russische
straaljagers is neergeschoten, heb
ben bij aankomst op de Japanse lucht
basis te Atsugi hun wedervaren ver
haald.
Zij bevestigden, dat hun toestel
zich, toen het werd aangevallen, 44
mijl ten Oosten van kaap Esterovnoi
(Siberië) bevond. Van uit deze posi
tie kon 't dichtstbij zijnde Russische
gebied zelfs niet worden waargeno
men.
De aanval der Sovjet-straaljagers
werd onverhoeds en van achteren,
uitgevoerd, De „M. I. G." 's gaven
drie salvo's af. Het eerste miste, doch
door het tweede en derde werd de
„Neptune" getroffen. Het toestel vat
te vlam en stortte vervolgens in zee.
Tussen de eerste Russische aanval
en het verlaten van het vliegtuig
wrak door de inzittenden verliepen
slechts tien minuten. Het wrak zonk
na een halve minuut, waarbij een na
vigator werd meegesleurd. Aangeno
men moet worden, dat hij om het le
ven is gekomen.
De bemanning van de „Neptune"
deelde nog mee dat het geschut van
het toestel op het ogenblik van de
Russische aanval niet was geladen,
zodat terugschieten een technische on-
mogelijheid was, laat staan dat het
Amerikaans toestel, zoals de Russi
sche lezing van het incident wil, het
eerst zou hebben geschoten.
De Cruquius op
historische bodem
VK7ANNEER de watertoerist vanuit
het Zuiden de Ringvaart van de
Kaarlemmermeerpolder in Noorde
lijke richting of vanuit Haarlem het
Spaarne afvaart in Zuidelijke rich
ting of de wielrijder en automobilist
vanuit Heemstede zich een weg door
de Haarlemmermeer naar het Oosten
zoekt, passeert hij rakelings een
merkwaardig en ouderwets bouw
werk. Het heeft wel wat weg van een
cud kasteel, zoals het daar met zijn
ondeel en gekanteelde muren trots
boven het water van de voormalige
Kruisvaart oprijst. Veel leven be
speurt men er niet. De stijl is bij na
dere beschouwing dezelfde, welke
rnen aantreft bij vele kerken en
openbare gebouwen, opgetrokken in
de regeringsperiode van Koning Wil
lem II, die zich onbegrijpelijker
wijze als verdediger van een af
grijselijke neo-gothiek had opgewor
pen. Ook dit gebouw heeft hoge en
ruime spitsboog-ramen en het hoge
geboomte, dat ter Noordzijde opwast,
doet vermoeden, dat ge hier een der
cudste stukjes Haarlemmermeerbo
dem voor u hebt. Want de Meer is
karig van geboomte voorzien, laat
staan van oud geboomte. Het is een
polder, waar kwistig met de bijl ge
werkt wordt en waar men zegt, dat
een boom niet veel kans heeft groot
te worden
Inderdaad, ge zijt op oude en ook
op historische grond. Ge staat hier
voor één der merkwaardigste gebou
wen van ons polderrijke land. Het is
niet alleen een merkwaardig gebouw,
het is méér, het is een monument en
zelfs een bijzonder monument.
Hoewel duizenden het oude gemaal
reeds van buiten gezien hebben, me
nen we toch, dat het bezoek nog niet
voldoende is en vooral het jonge ge
slacht dient een kort ogenblik zijn
tiektocht naar Oost of West te on
derbreken om stil te verwijlen bij
hetgeen een voorgeslacht tot stand
bracht met geheel andere hulpmidde
len dan wij tegenwoordig gewend
zijn te gebruiken, alsof het de ge
woonste zaak ter wereld ware.
Dat merkwaardige monument heet
„De Cruquius" en was een stoomge
maal, dat tesamen met nog twee
soortgelijke gemalen, honderd jaar
geleden het woeste Haarlemmer
Meer leeg pompte.
Het was in Juli 1952 honderd jaar
geleden, dat men opgewekt allerwe-
ge de blijde mare kon verspreiden,
dat het Meer „drooggevallen" was.
Dat betekende voor die tijd heel
wat. Het was een waterstaat- en wa
terbouwkundig werk van de eerste
erde en het betekende in die tijd
misschien voor ons volk wel meer
dan tegenwoordig het droogleggen
van Zuiderzee-gronden. Hoe dit zij,
aan dat) indrukwekkend staaltje van
ondernemingsdurf heeft „de Cru
quius" het zijne bijgedragen.
OORSPRONKELIJK hielden drie
stoomgemalen na de droog
making het polderwater op peil.
Het waren naast de reeds genoem
de nog „de Leeghwater" en „de
Lijnden", welke nog als watergemaal
dienst doen, doch volkomen gemoder
niseerd zijn door het daarin plaatsen
van diesel- en electrische pompinstal-
laties. „De Cruquius" is echter nog
in zijn oorspronkelijke staat en dat is
juist het merkwaardige van dit bouw
werk. Daarom is het een unicum, al
kan het dan niet meer aan het wa
termalen zelf deelnemen, omdat de
ketels, nodig voor het leveren van
de benodigde stoom, reeds lang voor
sloop verkocht zijn. Daardoor heeft
men het ketelhuis vrij gekregen als
expositie-ruimte, hetwelk het Kon.
Instituut van Ingenieurs, welke het
gemaal, nadat besloten was, het op
non-actief te zetten, onder zijn hoe
de nam, begonnen is in te richten als
waterstaatkundig museum.
Behalve hetgeen men in het vroe
gere ketelhuis kan zien op het gebied
van de polderbemaling is dus het ge
hele gebouw-op-zich-zelf ook een
museum-stuk en het is als zodanig
bijzonder interessant om te zien en
zelfs indrukwekkend om te doorlo
pen en te door klimmen. Men ziet de
gehele machinerie nog zoals zij inder
tijd in de veertiger jaren van de vo
rige eeuw door de Engelse stoom-
werktuigenfabriek Harvey Co te
Cornwall werd geleverd en waarme
de zij van 1849 tot 1933 de strijd te
gen het water streed met haar 8
pompen. 5 Pompslagen werden er per
minuut gemaakt, en per pomp en per
slag werd er 8 kubieke meter water
weggeslagen of plm. 25 m3 per mi
nuut.
Behalve het feit, dat dit gemaal het
zo gevreesde Meer drooggemalen
heeft, is het daarom ook belangrijk,
omdat het inrichten van deze soort
watergmalen een belangrijke om
wenteling betekende in onze polder
bemaling. Wat door Nederlandse en
Engelse ingenieurs hier werd tot
stand gebracht was pionierswerk.
Het waren geheel nieuwe en gedurf
de constructies, aan welker toepas
sing wel de nodige risico's verbon
den waren. Maar.alles ging goed
en vlot met alle drie de gemalen,
waarvan „De Leeghwater", welke aan
de Kagerplassen staat, als eerste en
proefkonijn fungeerde.
C*N wanneer ge dan toch op dit his
torische stukje grond staat weet
dan, dat daarachter nog een hofstede
ligt, bekend als de „Cruquius"-boer
derij, eens gesticht door een zekere
heer Wickevoort Crommelin, die een
buiten bewoonde aan de Heerenweg
te Heemstede. Hij was een bekend
veefokker en paardenman. Zijn boer
derij was een model-bedrijf in die ja-
xen, evenals „de Badhoeve" dat was
tegenover de Sloterbrug bij Amster
dam. Hoewel van eerstgenoemde
boerderij méér over is gebleven dan
van laatstgenoemde is er toch van de
oorspronkelijke glorie weinig meer
te bespeuren. Aan „de Badhoeve"
herinnert alleen nog de naam van het
nieuwe forensen-dorp „Badhoeve-
dorp", woonoord voor vele Amster
dammers en vooral Schiphol- en
F okker-employé's
„De Badhoeve" was een 90 jaar ge
leden befaamd door geheel Nederland
maar ook ver in het buitenland we
gens de moderne bedrijfsvoering,
v.elke haar eigenaar, Haarlemmer
meers tweede burgemeester, mr.
Amersfoort, er toepaste.
1MOCHT ge dezer dagen de wijde
polder doortrekken weet dan,
dat te Abbenes in het uiterst1? Zuid
puntje, in de nabije omgeving van
het oudste gemaal „De Leeghwater
aan de Kaag begraven ligt de dich
ter dr. J. P. Heye en zijn echtgenote,
die eens voor niet minder dan 800.000
gulden aan poldergronden van de
Staat der Nederlanden aankocht voor
het stichten van landbouwbedrijven!
Komt men van het Noorden van
af Halfweg de Meer in, dan ziet ge
voor u een nieuw dorp, dat de oude
naam „Zwanenburg" draagt en
voortgaande zult ge wellicht zonder
het te bemerken een natuurwater-
bron gepasseerd zijn. welke het be
kende „Hollandia Water" levert, eens
bedoeld als bï-on voor Haarlem als
badplaats. Het werd een fiasco, want
men ging liever naar Spa en Aken!
Maar de bron bleef doorvloeien....
I^ODERNE toeristen, die langs
1V1 spiegel-vlakke asphaltwegen en
fietspaden de rijke polder doorkruist
van Noord naar Zuid langs de rijks-
verkeersweg of van West naar Oost
lengs de provinciale wegen, bedenkt,
dat hier 100 jaar geleden onder de
grootst mogelijke ellende pioniers
arbeid verricht werd. Weet dan, dat
geen overheid zich iets aan die wer
kers op de nieuwe bodem gelegen
liet liggen. Dat er vreselijke toestan
den heersten en het al spoedig een
berucht gebied werd, waar het on
veilig was, waar cholera en typhus
heerste, waar het alcoholisme welig
tierde, waar tenslotte alleen de ster
ken overbleven, die de Meer maak
ten tot wat hij thans is; een der
vruchtbaarste landbouwgronden var.
ons aan goede grond zo rijke vader-
'and.
Marktberichten
ROTTERDAM, 6 Sept. Vee.
Aanvoer 1517 stuks totaal, waarvan
1065 vette koeien en 452 varkens.
Prijzen vette koeien 2.702.82,
2.522.64, 2.202 42 en varkens
2.001.981 96 per kg. levend ge
wicht. Vette koeien aanvoer ruimer,
handel kalm, iets minder in prijs en
enige prima's boven notering; var
kens aanvoer even minder, handel
kalm, niet geheel prijshoudend, en
kele prima's boven notering.
