S)a CoicUeSoivïcmt Stormachtige zitting van Frans parlement „Wat nu" De stakingen in Duitsland Nato-landen moeten zich beraden over toekomst Overbodig Amerikaans geheim ontwerp uitgelekt Belangstelling voor televisie neemt met grote sprongen toe Nazomer Directeur: C. M v. HAMERSVELD. Hoofdredacteur: L. C. J. ROOZEN. WOENSDAG 1 SEPTEMBER 1954 45ste JAARGANG No. 13286 Europa vraagt: KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN BUREAUX: PAPENGRACHT 32 Telefoon: Directie, Abonnementen, Drukkerij 20935, Redactie 20015, Advertenties 20826. Giro 103003. Abonnementsprijs f 0.50 p. w., f 2.15 p mnd„ f 6.40 p. kwart. Franco p. p. 1 6.80 - Advertenties: 15 ct. p. m.m. Telefoontjes 1 Mendès-France kreeg de wind van voren „Gij hebt een grote gedachte om hals gebracht." In een stormachtige zitting, die een staartje vormde van het grote debat over de E. D. G., dat Maandag eindigde, nebben woedende leden van de Franse Nationale vergadering gisteren geschreeuwd, dat Mendès-France moest aftreden. Het parlement was bezig aan een beschouwing over een motie van vijftig leden tot het houden van een speciaal debat over de Franse buitenlands politiek, nu de E.D.G. is verworpen. Mendès-France stelde voor, dat debat op 3 November te doen houden, welk voorstel begroet werd door verbaasde uitroepen van de afgevaardigden, maar toen er over werd ge stemd, bleek de meerderheid het met die datum eens te zijn. FELLE AANVAL VAN REYNAUD. Vóór de stemming had Paul Rey- naud, die zelf premier is geweest en een vurig voorstander van de E.D.G. was, een felle aanval op Mendès- France gedaan, zo fel, dat de premier zichtbaar nerveus werd en verbleek te onder Reynauds felle woorden. Wc.t zal uw buitenlandse politiek nu zijn? vroeg Reynaud. Wij willen een antwoord jhebben op twee vra gen: 1. Wat zal er gebeuren met de plannen tot herstel van Duitslands souvereiniteit? 2. Wat is uw houding tegenover een opnieuw te scheppen Ehiits le ger? Reynaud wees er op, dat er thans NATIONALE EIGENGEREIDHEID IJ HEBT EEN GROTE GEDACH- TE om hals gebracht, zo wierp de Franse oud-minister Reynaud pre mier Mendès-France gisteren naar het hoofd, na de verwerping van het E.D.G.-vedrag. Hij 'had gelijk, want de Europese gedachte was een genia le vondst in de gegeven omstandig heden en zijn overlijden onder de Parijse guillotine zet de klok danig achteruit. De verwerping van het E.D.G.-ver drag treft twee grote problemen in het hart. Op de eerste plaats het pro bleem van Duitslands herstel met betrekking tot de Europese defensie en op de tweede plaats de integratie van West-Europa. Het meest concrete en dichtst 0 nabij gelegen vraagstuk is dat van Duitslands politiek en militair herstel. Het politieke her stel van West-Duitsland kan men niet tegenhouden, het militaire herstel wil men welbewust niet tegenhou den, omdat het Westen Duitsland no dig heeft voor zijn defensie tegen de Russische bedreiging uit het Oosten. De bezettende mogendheden hadden echter het herstel van Duitslands souvereiniteit gekoppeld aan het mi litaire herstel, omdat men voor de juiste vorm van dit militaire herstel een prachtige oplossing gevonden meende te hebben, n.l. het Europese leger. In een Europees leger zou Duitsland en de andere deelne mende landen ook wel soldaten le veren maar er niet de beschikking over hébben. Tevens zou dit leger met zijn supra-nationale leiding een enorme stap vooruit zyn op de weg naar de eenwording van Europa. Een geniale gedachte, welke nu voor lange tijd kan worden afge schreven. Het Duitse probleem zal zijn oplos sing wel vinden; de Duitse souverei niteit zal vandaag of morgen hersteld worden, al of niet gekoppeld aan een of andere bepaalde vorm van her bewapening; alleen betwijfelen wij of die andere oplossing in het voordeel van Frankrijk zal blijken te zijn. Frankrijk wilde niets van zijn sou vereiniteit prijsgeven, dat is de kern van het hele verzet tegen de Euro pese eenwording. Men wil wel de voordelen van de samenwerking maar wil er niets voor betalen; het noodzakelijke gevolg, dat men by samenwerking ook de zeggenschap deelt, weigert men te aanvaarden. Wat Frankrijk van Duitsland eist, nl. dat het zeggenschap over z'n manne tjes opgeeft, wil het voor zichzelf niet aanvaarden. Maar ook Engeland, dat nu ach en wee roept over de ern- de Franse houding, heeft nog steeds stige situatie welke is ontstaan door geweigerd een deel van z'n souve reiniteit prijs te geven door deel te nemen aan het Europese leger. En Amerika is nooit voor de keus ge steld, maar anders zou het eveneens geweigerd hebben, daar kan men staat op maken. Het nationalisme van de Europese staten is ondanks alle internationale vooruitgang toch nog taaier geble ken dan men vermoed had. De Bene- lux-landen hebben in deze het voor- beel gegeven doch de Fransen zijn de eersten geweest, die op min of meer spectaculaire wijze „neen" ge zegd hebben. Wij zullen straks od de conferen ties, welke noodzakelijk zijn gewor den om de verdere houding der Nato- landen te beoalen, de balans kunnen oomaken van de schade, welke door dit „neen" aan de internationale be reidwilligheid tot samenwerking is toegebracht. een gevaar bestond, dat Duitsland door de Russen van het Westen zou worden losgemaakt. Door uw neutra liteit en onverschilligheid, zo riep Reynaud uit, hebt gij een grote ge dachte (de E.D.G.) om hals gebracht. Wij zijn bereid om het vonis der historie af te wachten, maar op wel ke parlementaire meerderheid re kent gij om de herbewapening van Duitsland goedgekeurd te krijgen? Op de banken der communisten wij zend, zei Reynaud: „Wat uw tegen woordige meerderheid betreft, die kunt gij houden!" Naar nieuw overleg. Men neemt aan, dat Mendès-France binnenkort het initiatief zal nemen en Engeland, Amerika en wellicht ook West-Duitsland tot een conferen tie zal uitnodigen, waarop men een nieuwe formule voor Duitse deelne ming aan de Atlantische defensie zou moeten uitwerken. Guy Mollet, secretaris-generaal van de Franse so cialistische partij, liet de premier tij dens het debat weten, dat hij op de steun der socialisten niet moest reke nen, indien hij de schepping van een nationaal Duits leger wenste, want dat zou het einde van de Duitse de- macratie betekenen. De oud-premier Pinay veroorzaak te grote opschudding in de Kamer, toen hij Mendès-France er van be schuldigde meer te hebben gedaan om een regeling te bereiken met Tsjoe En-lai te Genève dan hij had gedaan om met de Belgische minister Spaak, die de bemiddelaar op de Brusselse conferentie was, tot een ac- coord te komen. Niets zonder Kamer. Tenslotte nam Mendès-France het woord en verzekerde de Kamer, dat hij geen verplichtingen op zich zou nemen, zonder zich eerst van de steun van de Kamer te hebben ver zekerd. „Zeer binnenkort zal mijn regering besprekingen open met Frankrijks Westelijke geallieerden om een oplossing te vinden, nu de E.D.G. van de baan is". Zowel voor als tegenstanders van de E.D.G, blij ven zich vasthouden aan het Atlan tische pact, aldus de premier, en ook ik zie geen andere politiek voor Frankrijk. Nu wij op die gemeen schappelijke basis staan, zo zei Men dès-France, kan het niet moeilijk zijn om die in de practijk tot uitdruk king te brengen. Er zou een oplos sing moeten worden gevonden bin nen het raam van Europa. Mendès- France legde er echter de nadruk op, dat een militair pact, waarin Duits land met Frankrijk wordt verbonden zonder deelneming van Engeland „incompleet" was. Daarom zou hij de Britse regering raadplegen over een regeling, waaraan ook Groot- Britannië zou kunnen deelnemen. DE LIJKEN OP DE RIJN Twee schooljongens hebben, vol gens mededeling van de politie, uit de Rijn een fles opgevist met een briefje er in, waarop zekere Bern- hard Schroer zichzelf beschuldigt van moord op een vrouw van onge veer 35 en een jongen van tien jaar, wier lijken, in zakken gebonden, twee weken geleden uit de rivier zijn opgehaald. Door middel van een compromis is er een einde gekomen aan de sta king van de metaalarbeiders in Beie ren. Daairmee is de kans op staking van andere groepen werknemers zeer verkleind. Meer dan 220.000 arbeiders hebben een loonsverhoging van 10 pfennig per uur gekregen. Om dit te bereiken hebben ongeveer 100.000 arbeiders 23 dagen gestaakt en het Westduitse eco nomische leven veel schade berok kend. De stakers eisten een loonsverho ging van 12 pfennig en de werkge vers boden 6 pfennig. Nu het E.D.G.-verdrag door Frankrijk verworpen is, acht de Amerikaanse minister van buitenlandse zaken Dulles een onmiddellijke bijeenkomst van de NATO en een gesprek met Adenauer noodzakelijk om over de eerstvol gende stap te beraadslagen. Herziening van Amerika's Europese beleid zou nu bestudeerd moeten worden, maar de Ver. Staten stonden nog altijd gereed „de velen in West-Europa, die ondanks hun grote inspanningen in ernstige bezorgdheid zijn gelaten", bij te staan. Souvereiniteit en herbewapening „De Amerikaanse regering geloof de niet, dat de Europese gedachte dood is, nu in een der zes landen een bestaande meerderheid zich te gen een van haar uitingen heeft ge keerd". Drie feiten waren volgens Dulles onveranderd gebleven: 1. Een doelmatige defensie van Europa vereist een aanzienlijke by- drage van Duitsland. 2. Duitsland mag niet geneutrali seerd worden, en discriminatie tegen dat land mag maar niet ten eeuwi gen dage voortduren. 3. Oorlog tussen twee landen (Duitsland en Frankrijk), die in het verleden dikwijls met elkaar ge vochten hebben, kan alleen worden voorkomen door overdracht van be paalde bevoegdheden hunner rege ringen aan supranationale organen. De verwerping van de EDG zelf schreef Dulles toe aan „nationalisme, dat aangestookt wordt door het com munisme". Intussen verwacht men in Was hington geen spoedige bekendmaking Orkaan langs Amerikaanse kust Een orkaan, die Dinsdag de Oost kust van Noord-Amerika, van Flo rida tot Quebec, trof, heeft minstens 37 mensenlevens geëist. De orkaan is ook over New York gegaan en woedde het hevigst in Nieuw-Engeland. Het zwaarst geteis terd zijn naar het schijnt de staten Rhode Island, Massachuetts en Con necticut. In New York werd het verkeer verlamd en werden electriciteitsmas- ten geveld evenals radio- en televi sie-antennes. Stortregens en rukwinden hebben voor milioenen dollars schade aan gericht. Duizenden mensen met va- cantie werden uit hun zomerhuisjes verdreven, die verwoest werden. Honderden losgeslagen jachten wer den versplinterd. De storm heeft ook de toren van Bostons historische oude Noorder- kerk geveld. In Montreal liepen de straten on der. Bomen gingen tegen de grond en het verkeer en de verbindingen wer den ontwricht. Uit Montreal en Quebec zijn richten ontvangen over ernstige schade. van nieuwe Amerikaanse stappen, omdat minister Dulles nu naar Manil la is voor de conferentie over Z.O. Azië en president Eisenhower met vacantie is. Brits kabinet in speciale zitting. Lord Ismay. secretaris-generaal van de N.A.V.O., heeft gisteravond met Sir Winston Churchill geconfe reerd over de crisis in de Westelijke defensie-politiek, die door Frankrijks verwerping van de E.D.G. is ont staan. Vandaag komt het Britse ka binet in speciale zitting bijeen en minister Eden heeft daarvoor zyn vacantie onderbroken. Men verwacht met stelligheid, dat Groot-Brittannië in de komende on derhandelingen met de Europese bondgenoten steun zal verlenen aan de gedachte om West-Duitsland rechtstreeks in het Atlantische pact toe te laten. Daarbij zal het grootste probleem zijn, hoe men aan de Duit se herwapening zekere beperkingen zou kunnen opleggen, zonder West- Duitsland een status te geven, die in ferieur is aan die van de andere deelnemers in het Atlantische pact. De Westduitse kanselier Aden auer heeft gezegd: „Door de ver werping van de E.D.G. heeft de een heid van de vrije volken een zware slag gekregen. De gevolgen van de stemming in de Franse Nationale Vergadering zijn nog niet te over zien, maar zij zijn zeker zeer ernstig" De Westduitse regering meent, dat het thans niet meer mogelijk zal zijn de conventies van Bonn (waarbij aan de Westduitse republiek een be perkte souvereiniteit wordt gege ven) met een pennestreek in wer king te stellen. Men verwacht, dat Adenauer thans de volledige souve reiniteit zal eisen. Ongeveer vijfhonderd ambtenaren, die te Parijs sedert 1952 bezig zijn ge weest aan de voorbereiding van het Europese leger, vragen zich thans af, wat er met hen zal gaan gebeuren. De vyfhonderd zijn indertijd door de zes deelnemende landen als ex perts naar Parijs gezonden. West- Duitsland had te Parys voor dat doel een permanente vertegenwoordiging van ongeveer honderd man, maar bij gelegenheid waren er zelfs driehon derd Duitse experts. Een van deze Duitsers deelde gisteravond mede: Wij wachten op instructies uit Bonn. Er is geen sprake van, dat wij thans onmiddellijk uit Parijs zullen ver trekken, want wij zien uit naar nieu we maatregelen voor een Duitse her wapening. Z. O. Aziatisch pact Vertegenwoordigers van de acht landen die in Manilla, de hoofdstad van de Philippijnen, zullen beraad slagen over een verdedigingspact voor Zuid-Oost-Azië, kunnen vandaag beginnen met het behandelen van een twistpunt dat aan het licht is geko men ten gevolge van een premature publicatie in een krant te Manilla. Die krant publiceerde een ontwerp verdrag zoals de Verenigde Staten dat zouden hebben voorgesteld. Daar bij zouden de deelnemers niet worden verplicht tot onmiddellijke militaire actie in geval van communistische De Philippijnen, Australië, Nieuw- Zeeland en Pakistan zouden echter de voorkeur geven aan een verdrag dat wel degelijk voorziet in collec tieve actie in geval van een aanvali De Verenigde Staten zouden heb ben doen weten dat zij alleen maar te Manilla vertegenwoordigd zouden willen zijn door minister Dulles, wanneer van te voren de verzekering werd gegeven dat de Philippijnen niet Opinie Onderzoek ontdekt: Eurovisie bleek 'n goede reclame „Als er elke avond goede televisie uitzendingen waren, zoudt u dan een televisietoestel kopen of niet"? Deze vraag heeft het Nederlands In stituut voor de Publieke Opinie in het voorjaar van 1953 en opnieuw in het begin van de vorige maand ge- stteld. De antwoorden, nu en toen luiden nu: 38%; voorjaar: 26%. In kannen en kruiken De sjah van Perzië heeft het de finitieve ontwerp voor een overeen komst tussen Perzië en een consor tium van acht oliemaatschappijen goedgekeurd. De eerste tanker wordt in October in Abadan verwacht (6 GRAHAM GREENE HEEFT VIS UMMOEILIJKHEDEN. De bekende Engelse schrijver Gra ham Greene is Dinsdag uit San Juan (Porto Rieo) naar Haiti teruggezon den, omdat hij geen visum voor de Verenigde Staten had. Reeds in 1952 had hij moeilijkhe den met de Amerikaanse immigratie autoriteiten toen hij op het aanvraag formulier ingevuld had, dat hij éen keer in zijn jonge jaren voor de grap lid van de communistische partij was geworden. Later in het zelfde jaar kreeg hij zijn visum vier weken na de aanvrage. Hij weigerde dit visum en betaalde ook niet de telegraaf- kosten van de Amerikaanse ambas sade, die blijkbaar met Washington overleg had gepleegd. Hoe is die toegenomen belangstel ling ontstaan? Een heel belangrijke achtergrond blijkt de „Eurovisie"-maand te zijn geweest. Begin Juli bleek een kwart van het hele publiek een of meer van de Europese uitzendingen ge zien te hebben. Kooplust. De NIPO-ondervragers vroegen: „Op het ogenblik zijn er geregeld televisie-uitzendingen uit de ver schillende landen van Europa. Heeft u zelf één of meer van deze buiten landse televisie-uitzendingen gezien of niet?" 26% antwoordde er „ja" op. Van de ondervragers onder de 35 jaar zelfs 36%. Onder de mensen, die iets van de Europese televisie-uitzendingen za gen, antwoordde 54% dat zij een toestel zouden kopen als er elke avond televisie-uitzendingen zouden zijn. Van de mensen die de „Eurovisie" niet zagen is het slechts 32%. Meer of minder Ruim een jaar geleden was 26% van het volwassen publiek voor meer televisie-uitzendingen. Thans is dit percentage opgelopen tot veer tig. Het NIPO vroeg: „Er zijn normaal twee televisie uitzendingen per week. Een op Dins dagavond een op Vrijdagavond. Vindt u dat er meer televisie-uit zendingen moet komen, of minder, of het aantal zo laten?" Voorjaar 1953 antwoordde 26% meer uitzendingen. Nu: 40%. (19% vond: „zo laten". 1% minder, 3% helemaal geen televisie-uitzendingen 37% geen oordeel). Van hen, die een of meer Eurovi sie-uitzendingen zagen stemt een grote meerderheid namelijk 65% voor meer uitzendingen. Nu eens niet het snelste vliegtuig Dit is het nieuwste snufje op het gebied van de luchtvaart, een toestel dat, o wonder, nu eens niet sneller is dan alles wat voorheen werd gebouwd, maar dat integendeel langzamer vliegt dan alle soortgenoten, in werke lijkheid niet vlugger dan een man kan lopen. Bij proeven haalde dit vreem de vliegtuigje met zijn gewelfde vleugels een minimum snelheid van 11 mijl per uur. De uitvinder, Willard R. Custer heeft beweerd, dat het nieu we toestelletje een revolutie in de luchtvaart teweeg zal brengen door het verlagen van de landingssnelheid tot op veilige hoogte. met een voorstel ter tafel zouden ko men dat Amerika onwelgevallig zou zijn. De regering van de Philippijnen heeft een onderzoek gelast om te we ten te komen hoe het mogelijk is dat een krant inzage heeft kunnen krijgen in het Amerikaanse ontwerp, dat zeer zorgvuldig geheim is gehou den. De krant die het ontwerp heeft gepubliceerd is in handen van een Amerikaans bedrijf. „Wilde" postzegels 'wxw* S 'y ic?*A>i-iko:' Op 14 October a.s. zal in Zuid-Afrika een serie postzegels worden uitgege ven, waarop diverse wilde dieren, specifiek voor dit gebied worden uit beeld. weer (Geldig van Woensdagavond tot Donderdagavond. Opgem. te j 10 uur). VERANDERLIJKE BEWOLKING Tijdelijk meer bewolking met hier en daar een bui, maar over dag ook zonnige perioden. Zwak ke tot matige Zuidelijke wind. j Over het algemeen iets minder warm. Het weer in Europa De weerrapporten van hedenmor gen 7 uur luiden: weer STOCKHOLM vrijw onbew. OSLO zwaar bew. KOPENHAGEN motregen AMSTERDAM vrijw onbew. LONDEN mist LUXEMBURG licht bew. m.t.g. 18 c PARIJS BORDEAUX GRENOBLE NICE GENEVE LOCARNO BERLIJN FRANKFORT licht bew. onweer mist vrijwel onbew. mist vrijw. onbew. zwaar bew. nevel MUNCHEN onbewolkt WENEN vrijwel onbew. INNSBRUCK nevel AJACCIO onbewolkt Het KNMI deelt mede: Het is in West-Europa de afgelo pen dagen eindelijk weer eens warm geworden. Het begon Maan dag in Frankrijk ,toen de tempera tuur daar onder invloed van het uit loper van het Azoren-hogedrukge- bied tot boven 25 graden steeg. Deze uitloper van het hogedrukgebied is toen een zelfstandig bestaan gaan leiden en verplaatste zich naar het Alpengebied. Zwakke storingenfron ten verwijderen zich van ons land, waardoor het weer Dinsdagmiddag opklaarde. Er ontstond een lagedruk gebied bij de Golf van Biscaye, het geen er toe bijdroeg, dat de wind naar het Zuiden draaide. De warme lucht uit Frankrijk kon zodoende ons land bei-eiken. Gisteren steeg het kwik in Frankrijk op verschillende plaatsen tot boven 0 graden. De storing bij de Golf van Biscaye koerste vanmorgen naar Zuid-Enge- land, terwijl het front ervan in West- Frankrijk een paar kleine onweers buien veroorzaakte. Dit front kan tegen de avond ons land bereiken, maar zal waarschijnlijk weinig te be tekenen hebben. Aangezien de lucht druk bij de Golf van Biscaye laag blyft, zal de wind Zuidelijk blijven en zal de temperatur ook morgen vrjj hoog zijn. Korreltje Het geweten onderhandelt nooit.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1954 | | pagina 1