S)a CoicUeSoivïcmt
Stormachtige zitting van Frans parlement
„Wat nu"
De stakingen in
Duitsland
Nato-landen moeten zich
beraden over toekomst
Overbodig
Amerikaans geheim ontwerp uitgelekt
Belangstelling voor televisie
neemt met grote sprongen toe
Nazomer
Directeur: C. M v. HAMERSVELD.
Hoofdredacteur: L. C. J. ROOZEN.
WOENSDAG 1 SEPTEMBER 1954
45ste JAARGANG No. 13286
Europa vraagt:
KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
BUREAUX: PAPENGRACHT 32
Telefoon: Directie, Abonnementen, Drukkerij 20935, Redactie 20015, Advertenties 20826. Giro 103003. Abonnementsprijs f 0.50 p. w., f 2.15 p mnd„ f 6.40 p. kwart. Franco p. p. 1 6.80 - Advertenties: 15 ct. p. m.m. Telefoontjes 1
Mendès-France kreeg de wind van voren
„Gij hebt een grote gedachte om hals gebracht."
In een stormachtige zitting, die een staartje vormde van het grote debat
over de E. D. G., dat Maandag eindigde, nebben woedende leden van de
Franse Nationale vergadering gisteren geschreeuwd, dat Mendès-France
moest aftreden. Het parlement was bezig aan een beschouwing over een
motie van vijftig leden tot het houden van een speciaal debat over de Franse
buitenlands politiek, nu de E.D.G. is verworpen. Mendès-France stelde voor,
dat debat op 3 November te doen houden, welk voorstel begroet werd door
verbaasde uitroepen van de afgevaardigden, maar toen er over werd ge
stemd, bleek de meerderheid het met die datum eens te zijn.
FELLE AANVAL VAN REYNAUD.
Vóór de stemming had Paul Rey-
naud, die zelf premier is geweest en
een vurig voorstander van de E.D.G.
was, een felle aanval op Mendès-
France gedaan, zo fel, dat de premier
zichtbaar nerveus werd en verbleek
te onder Reynauds felle woorden.
Wc.t zal uw buitenlandse politiek
nu zijn? vroeg Reynaud. Wij willen
een antwoord jhebben op twee vra
gen:
1. Wat zal er gebeuren met de
plannen tot herstel van Duitslands
souvereiniteit?
2. Wat is uw houding tegenover
een opnieuw te scheppen Ehiits le
ger?
Reynaud wees er op, dat er thans
NATIONALE
EIGENGEREIDHEID
IJ HEBT EEN GROTE GEDACH-
TE om hals gebracht, zo wierp de
Franse oud-minister Reynaud pre
mier Mendès-France gisteren naar
het hoofd, na de verwerping van het
E.D.G.-vedrag. Hij 'had gelijk, want
de Europese gedachte was een genia
le vondst in de gegeven omstandig
heden en zijn overlijden onder de
Parijse guillotine zet de klok danig
achteruit.
De verwerping van het E.D.G.-ver
drag treft twee grote problemen in
het hart. Op de eerste plaats het pro
bleem van Duitslands herstel met
betrekking tot de Europese defensie
en op de tweede plaats de integratie
van West-Europa.
Het meest concrete en dichtst
0 nabij gelegen vraagstuk is
dat van Duitslands politiek
en militair herstel. Het politieke her
stel van West-Duitsland kan men niet
tegenhouden, het militaire herstel
wil men welbewust niet tegenhou
den, omdat het Westen Duitsland no
dig heeft voor zijn defensie tegen de
Russische bedreiging uit het Oosten.
De bezettende mogendheden hadden
echter het herstel van Duitslands
souvereiniteit gekoppeld aan het mi
litaire herstel, omdat men voor de
juiste vorm van dit militaire herstel
een prachtige oplossing gevonden
meende te hebben, n.l. het Europese
leger. In een Europees leger zou
Duitsland en de andere deelne
mende landen ook wel soldaten le
veren maar er niet de beschikking
over hébben. Tevens zou dit leger
met zijn supra-nationale leiding een
enorme stap vooruit zyn op de weg
naar de eenwording van Europa.
Een geniale gedachte, welke nu
voor lange tijd kan worden afge
schreven.
Het Duitse probleem zal zijn oplos
sing wel vinden; de Duitse souverei
niteit zal vandaag of morgen hersteld
worden, al of niet gekoppeld aan een
of andere bepaalde vorm van her
bewapening; alleen betwijfelen wij of
die andere oplossing in het voordeel
van Frankrijk zal blijken te zijn.
Frankrijk wilde niets van zijn sou
vereiniteit prijsgeven, dat is de kern
van het hele verzet tegen de Euro
pese eenwording. Men wil wel de
voordelen van de samenwerking
maar wil er niets voor betalen; het
noodzakelijke gevolg, dat men by
samenwerking ook de zeggenschap
deelt, weigert men te aanvaarden.
Wat Frankrijk van Duitsland eist, nl.
dat het zeggenschap over z'n manne
tjes opgeeft, wil het voor zichzelf
niet aanvaarden. Maar ook Engeland,
dat nu ach en wee roept over de ern-
de Franse houding, heeft nog steeds
stige situatie welke is ontstaan door
geweigerd een deel van z'n souve
reiniteit prijs te geven door deel te
nemen aan het Europese leger. En
Amerika is nooit voor de keus ge
steld, maar anders zou het eveneens
geweigerd hebben, daar kan men
staat op maken.
Het nationalisme van de Europese
staten is ondanks alle internationale
vooruitgang toch nog taaier geble
ken dan men vermoed had. De Bene-
lux-landen hebben in deze het voor-
beel gegeven doch de Fransen zijn
de eersten geweest, die op min of
meer spectaculaire wijze „neen" ge
zegd hebben.
Wij zullen straks od de conferen
ties, welke noodzakelijk zijn gewor
den om de verdere houding der Nato-
landen te beoalen, de balans kunnen
oomaken van de schade, welke door
dit „neen" aan de internationale be
reidwilligheid tot samenwerking is
toegebracht.
een gevaar bestond, dat Duitsland
door de Russen van het Westen zou
worden losgemaakt. Door uw neutra
liteit en onverschilligheid, zo riep
Reynaud uit, hebt gij een grote ge
dachte (de E.D.G.) om hals gebracht.
Wij zijn bereid om het vonis der
historie af te wachten, maar op wel
ke parlementaire meerderheid re
kent gij om de herbewapening van
Duitsland goedgekeurd te krijgen?
Op de banken der communisten wij
zend, zei Reynaud: „Wat uw tegen
woordige meerderheid betreft, die
kunt gij houden!"
Naar nieuw overleg.
Men neemt aan, dat Mendès-France
binnenkort het initiatief zal nemen
en Engeland, Amerika en wellicht
ook West-Duitsland tot een conferen
tie zal uitnodigen, waarop men een
nieuwe formule voor Duitse deelne
ming aan de Atlantische defensie
zou moeten uitwerken. Guy Mollet,
secretaris-generaal van de Franse so
cialistische partij, liet de premier tij
dens het debat weten, dat hij op de
steun der socialisten niet moest reke
nen, indien hij de schepping van een
nationaal Duits leger wenste, want
dat zou het einde van de Duitse de-
macratie betekenen.
De oud-premier Pinay veroorzaak
te grote opschudding in de Kamer,
toen hij Mendès-France er van be
schuldigde meer te hebben gedaan
om een regeling te bereiken met
Tsjoe En-lai te Genève dan hij had
gedaan om met de Belgische minister
Spaak, die de bemiddelaar op de
Brusselse conferentie was, tot een ac-
coord te komen.
Niets zonder Kamer.
Tenslotte nam Mendès-France het
woord en verzekerde de Kamer, dat
hij geen verplichtingen op zich zou
nemen, zonder zich eerst van de
steun van de Kamer te hebben ver
zekerd. „Zeer binnenkort zal mijn
regering besprekingen open met
Frankrijks Westelijke geallieerden
om een oplossing te vinden, nu de
E.D.G. van de baan is". Zowel voor
als tegenstanders van de E.D.G, blij
ven zich vasthouden aan het Atlan
tische pact, aldus de premier, en ook
ik zie geen andere politiek voor
Frankrijk. Nu wij op die gemeen
schappelijke basis staan, zo zei Men
dès-France, kan het niet moeilijk
zijn om die in de practijk tot uitdruk
king te brengen. Er zou een oplos
sing moeten worden gevonden bin
nen het raam van Europa. Mendès-
France legde er echter de nadruk op,
dat een militair pact, waarin Duits
land met Frankrijk wordt verbonden
zonder deelneming van Engeland
„incompleet" was. Daarom zou hij
de Britse regering raadplegen over
een regeling, waaraan ook Groot-
Britannië zou kunnen deelnemen.
DE LIJKEN OP DE RIJN
Twee schooljongens hebben, vol
gens mededeling van de politie, uit
de Rijn een fles opgevist met een
briefje er in, waarop zekere Bern-
hard Schroer zichzelf beschuldigt
van moord op een vrouw van onge
veer 35 en een jongen van tien jaar,
wier lijken, in zakken gebonden,
twee weken geleden uit de rivier
zijn opgehaald.
Door middel van een compromis
is er een einde gekomen aan de sta
king van de metaalarbeiders in Beie
ren. Daairmee is de kans op staking
van andere groepen werknemers zeer
verkleind.
Meer dan 220.000 arbeiders hebben
een loonsverhoging van 10 pfennig
per uur gekregen. Om dit te bereiken
hebben ongeveer 100.000 arbeiders 23
dagen gestaakt en het Westduitse eco
nomische leven veel schade berok
kend.
De stakers eisten een loonsverho
ging van 12 pfennig en de werkge
vers boden 6 pfennig.
Nu het E.D.G.-verdrag door Frankrijk verworpen is, acht de Amerikaanse
minister van buitenlandse zaken Dulles een onmiddellijke bijeenkomst van
de NATO en een gesprek met Adenauer noodzakelijk om over de eerstvol
gende stap te beraadslagen. Herziening van Amerika's Europese beleid zou
nu bestudeerd moeten worden, maar de Ver. Staten stonden nog altijd
gereed „de velen in West-Europa, die ondanks hun grote inspanningen in
ernstige bezorgdheid zijn gelaten", bij te staan.
Souvereiniteit en
herbewapening
„De Amerikaanse regering geloof
de niet, dat de Europese gedachte
dood is, nu in een der zes landen
een bestaande meerderheid zich te
gen een van haar uitingen heeft ge
keerd".
Drie feiten waren volgens Dulles
onveranderd gebleven:
1. Een doelmatige defensie van
Europa vereist een aanzienlijke by-
drage van Duitsland.
2. Duitsland mag niet geneutrali
seerd worden, en discriminatie tegen
dat land mag maar niet ten eeuwi
gen dage voortduren.
3. Oorlog tussen twee landen
(Duitsland en Frankrijk), die in het
verleden dikwijls met elkaar ge
vochten hebben, kan alleen worden
voorkomen door overdracht van be
paalde bevoegdheden hunner rege
ringen aan supranationale organen.
De verwerping van de EDG zelf
schreef Dulles toe aan „nationalisme,
dat aangestookt wordt door het com
munisme".
Intussen verwacht men in Was
hington geen spoedige bekendmaking
Orkaan langs
Amerikaanse kust
Een orkaan, die Dinsdag de Oost
kust van Noord-Amerika, van Flo
rida tot Quebec, trof, heeft minstens
37 mensenlevens geëist.
De orkaan is ook over New York
gegaan en woedde het hevigst in
Nieuw-Engeland. Het zwaarst geteis
terd zijn naar het schijnt de staten
Rhode Island, Massachuetts en Con
necticut.
In New York werd het verkeer
verlamd en werden electriciteitsmas-
ten geveld evenals radio- en televi
sie-antennes.
Stortregens en rukwinden hebben
voor milioenen dollars schade aan
gericht. Duizenden mensen met va-
cantie werden uit hun zomerhuisjes
verdreven, die verwoest werden.
Honderden losgeslagen jachten wer
den versplinterd.
De storm heeft ook de toren van
Bostons historische oude Noorder-
kerk geveld.
In Montreal liepen de straten on
der. Bomen gingen tegen de grond en
het verkeer en de verbindingen wer
den ontwricht.
Uit Montreal en Quebec zijn
richten ontvangen over ernstige
schade.
van nieuwe Amerikaanse stappen,
omdat minister Dulles nu naar Manil
la is voor de conferentie over Z.O.
Azië en president Eisenhower met
vacantie is.
Brits kabinet in speciale zitting.
Lord Ismay. secretaris-generaal
van de N.A.V.O., heeft gisteravond
met Sir Winston Churchill geconfe
reerd over de crisis in de Westelijke
defensie-politiek, die door Frankrijks
verwerping van de E.D.G. is ont
staan. Vandaag komt het Britse ka
binet in speciale zitting bijeen en
minister Eden heeft daarvoor zyn
vacantie onderbroken.
Men verwacht met stelligheid, dat
Groot-Brittannië in de komende on
derhandelingen met de Europese
bondgenoten steun zal verlenen aan
de gedachte om West-Duitsland
rechtstreeks in het Atlantische pact
toe te laten. Daarbij zal het grootste
probleem zijn, hoe men aan de Duit
se herwapening zekere beperkingen
zou kunnen opleggen, zonder West-
Duitsland een status te geven, die in
ferieur is aan die van de andere
deelnemers in het Atlantische pact.
De Westduitse kanselier Aden
auer heeft gezegd: „Door de ver
werping van de E.D.G. heeft de een
heid van de vrije volken een zware
slag gekregen. De gevolgen van de
stemming in de Franse Nationale
Vergadering zijn nog niet te over
zien, maar zij zijn zeker zeer ernstig"
De Westduitse regering meent, dat
het thans niet meer mogelijk zal zijn
de conventies van Bonn (waarbij
aan de Westduitse republiek een be
perkte souvereiniteit wordt gege
ven) met een pennestreek in wer
king te stellen. Men verwacht, dat
Adenauer thans de volledige souve
reiniteit zal eisen.
Ongeveer vijfhonderd ambtenaren,
die te Parijs sedert 1952 bezig zijn ge
weest aan de voorbereiding van het
Europese leger, vragen zich thans af,
wat er met hen zal gaan gebeuren.
De vyfhonderd zijn indertijd door
de zes deelnemende landen als ex
perts naar Parijs gezonden. West-
Duitsland had te Parys voor dat doel
een permanente vertegenwoordiging
van ongeveer honderd man, maar bij
gelegenheid waren er zelfs driehon
derd Duitse experts. Een van deze
Duitsers deelde gisteravond mede:
Wij wachten op instructies uit Bonn.
Er is geen sprake van, dat wij thans
onmiddellijk uit Parijs zullen ver
trekken, want wij zien uit naar nieu
we maatregelen voor een Duitse her
wapening.
Z. O. Aziatisch pact
Vertegenwoordigers van de acht
landen die in Manilla, de hoofdstad
van de Philippijnen, zullen beraad
slagen over een verdedigingspact
voor Zuid-Oost-Azië, kunnen vandaag
beginnen met het behandelen van een
twistpunt dat aan het licht is geko
men ten gevolge van een premature
publicatie in een krant te Manilla.
Die krant publiceerde een ontwerp
verdrag zoals de Verenigde Staten
dat zouden hebben voorgesteld. Daar
bij zouden de deelnemers niet worden
verplicht tot onmiddellijke militaire
actie in geval van communistische
De Philippijnen, Australië, Nieuw-
Zeeland en Pakistan zouden echter
de voorkeur geven aan een verdrag
dat wel degelijk voorziet in collec
tieve actie in geval van een aanvali
De Verenigde Staten zouden heb
ben doen weten dat zij alleen maar te
Manilla vertegenwoordigd zouden
willen zijn door minister Dulles,
wanneer van te voren de verzekering
werd gegeven dat de Philippijnen niet
Opinie Onderzoek ontdekt:
Eurovisie bleek
'n goede reclame
„Als er elke avond goede televisie
uitzendingen waren, zoudt u dan
een televisietoestel kopen of niet"?
Deze vraag heeft het Nederlands In
stituut voor de Publieke Opinie in
het voorjaar van 1953 en opnieuw in
het begin van de vorige maand ge-
stteld.
De antwoorden, nu en toen luiden
nu: 38%; voorjaar: 26%.
In kannen en kruiken
De sjah van Perzië heeft het de
finitieve ontwerp voor een overeen
komst tussen Perzië en een consor
tium van acht oliemaatschappijen
goedgekeurd.
De eerste tanker wordt in October
in Abadan verwacht
(6
GRAHAM GREENE HEEFT
VIS UMMOEILIJKHEDEN.
De bekende Engelse schrijver Gra
ham Greene is Dinsdag uit San Juan
(Porto Rieo) naar Haiti teruggezon
den, omdat hij geen visum voor de
Verenigde Staten had.
Reeds in 1952 had hij moeilijkhe
den met de Amerikaanse immigratie
autoriteiten toen hij op het aanvraag
formulier ingevuld had, dat hij éen
keer in zijn jonge jaren voor de grap
lid van de communistische partij was
geworden. Later in het zelfde jaar
kreeg hij zijn visum vier weken na
de aanvrage. Hij weigerde dit visum
en betaalde ook niet de telegraaf-
kosten van de Amerikaanse ambas
sade, die blijkbaar met Washington
overleg had gepleegd.
Hoe is die toegenomen belangstel
ling ontstaan?
Een heel belangrijke achtergrond
blijkt de „Eurovisie"-maand te zijn
geweest. Begin Juli bleek een kwart
van het hele publiek een of meer
van de Europese uitzendingen ge
zien te hebben.
Kooplust.
De NIPO-ondervragers vroegen:
„Op het ogenblik zijn er geregeld
televisie-uitzendingen uit de ver
schillende landen van Europa. Heeft
u zelf één of meer van deze buiten
landse televisie-uitzendingen gezien
of niet?"
26% antwoordde er „ja" op.
Van de ondervragers onder de 35
jaar zelfs 36%.
Onder de mensen, die iets van de
Europese televisie-uitzendingen za
gen, antwoordde 54% dat zij een
toestel zouden kopen als er elke
avond televisie-uitzendingen zouden
zijn.
Van de mensen die de „Eurovisie"
niet zagen is het slechts 32%.
Meer of minder
Ruim een jaar geleden was 26%
van het volwassen publiek voor
meer televisie-uitzendingen. Thans
is dit percentage opgelopen tot veer
tig.
Het NIPO vroeg:
„Er zijn normaal twee televisie
uitzendingen per week. Een op Dins
dagavond een op Vrijdagavond.
Vindt u dat er meer televisie-uit
zendingen moet komen, of minder,
of het aantal zo laten?"
Voorjaar 1953 antwoordde 26%
meer uitzendingen. Nu: 40%. (19%
vond: „zo laten". 1% minder, 3%
helemaal geen televisie-uitzendingen
37% geen oordeel).
Van hen, die een of meer Eurovi
sie-uitzendingen zagen stemt een
grote meerderheid namelijk 65%
voor meer uitzendingen.
Nu eens niet het snelste vliegtuig
Dit is het nieuwste snufje op het gebied van de luchtvaart, een toestel dat,
o wonder, nu eens niet sneller is dan alles wat voorheen werd gebouwd,
maar dat integendeel langzamer vliegt dan alle soortgenoten, in werke
lijkheid niet vlugger dan een man kan lopen. Bij proeven haalde dit vreem
de vliegtuigje met zijn gewelfde vleugels een minimum snelheid van 11
mijl per uur. De uitvinder, Willard R. Custer heeft beweerd, dat het nieu
we toestelletje een revolutie in de luchtvaart teweeg zal brengen door het
verlagen van de landingssnelheid tot op veilige hoogte.
met een voorstel ter tafel zouden ko
men dat Amerika onwelgevallig zou
zijn.
De regering van de Philippijnen
heeft een onderzoek gelast om te we
ten te komen hoe het mogelijk is
dat een krant inzage heeft kunnen
krijgen in het Amerikaanse ontwerp,
dat zeer zorgvuldig geheim is gehou
den. De krant die het ontwerp heeft
gepubliceerd is in handen van een
Amerikaans bedrijf.
„Wilde" postzegels
'wxw*
S 'y ic?*A>i-iko:'
Op 14 October a.s. zal in Zuid-Afrika
een serie postzegels worden uitgege
ven, waarop diverse wilde dieren,
specifiek voor dit gebied worden uit
beeld.
weer
(Geldig van Woensdagavond
tot Donderdagavond. Opgem. te j
10 uur).
VERANDERLIJKE
BEWOLKING
Tijdelijk meer bewolking met
hier en daar een bui, maar over
dag ook zonnige perioden. Zwak
ke tot matige Zuidelijke wind. j
Over het algemeen iets minder
warm.
Het weer in Europa
De weerrapporten van hedenmor
gen 7 uur luiden:
weer
STOCKHOLM vrijw onbew.
OSLO zwaar bew.
KOPENHAGEN motregen
AMSTERDAM vrijw onbew.
LONDEN mist
LUXEMBURG licht bew.
m.t.g.
18 c
PARIJS
BORDEAUX
GRENOBLE
NICE
GENEVE
LOCARNO
BERLIJN
FRANKFORT
licht bew.
onweer
mist
vrijwel onbew.
mist
vrijw. onbew.
zwaar bew.
nevel
MUNCHEN onbewolkt
WENEN vrijwel onbew.
INNSBRUCK nevel
AJACCIO onbewolkt
Het KNMI deelt mede:
Het is in West-Europa de afgelo
pen dagen eindelijk weer eens
warm geworden. Het begon Maan
dag in Frankrijk ,toen de tempera
tuur daar onder invloed van het uit
loper van het Azoren-hogedrukge-
bied tot boven 25 graden steeg. Deze
uitloper van het hogedrukgebied is
toen een zelfstandig bestaan gaan
leiden en verplaatste zich naar het
Alpengebied. Zwakke storingenfron
ten verwijderen zich van ons land,
waardoor het weer Dinsdagmiddag
opklaarde. Er ontstond een lagedruk
gebied bij de Golf van Biscaye, het
geen er toe bijdroeg, dat de wind
naar het Zuiden draaide. De warme
lucht uit Frankrijk kon zodoende
ons land bei-eiken. Gisteren steeg het
kwik in Frankrijk op verschillende
plaatsen tot boven 0 graden.
De storing bij de Golf van Biscaye
koerste vanmorgen naar Zuid-Enge-
land, terwijl het front ervan in West-
Frankrijk een paar kleine onweers
buien veroorzaakte. Dit front kan
tegen de avond ons land bereiken,
maar zal waarschijnlijk weinig te be
tekenen hebben. Aangezien de lucht
druk bij de Golf van Biscaye laag
blyft, zal de wind Zuidelijk blijven
en zal de temperatur ook morgen vrjj
hoog zijn.
Korreltje
Het geweten onderhandelt nooit.