DE TAMTAMKLOPPER
Wellicht heden de laatste kans om
te kiezen tussen God en de mens
Bill Graham sprak voor duizenden Nederlanders
Helicopter pikte Valkenburgse
piloot na ongeluk uit zee op
Tante Pos, dr.
Is de juiste sterfplaats van
Bonifatius thans gevonden 1
Chefarine „4"
doet wonderen
Ook nu reikt Orpheus'macht
verder dan die van Hercules
Aether-anjers
I WOENSDAG 23 JUNI 1954
DE LEIDSE
COURANT
Geen overdrijving
In Amerika, waar uitersten elkaar
ontmoeten, is in de laatste tijd een
jongeman op de voorgrond getreden,
die op wel zeer bijzondere wijze de
wereld poogt te overtuigen, dat al
leen een terugkeer naar God de
mensheid redden kan.
Bill Graham is op het eerste ge
zicht een normale Amerikaan; hij is
vader van 4 kinderen en houdt van
base-ball. Het doet voor Europeanen
wel een weinig merkwaardig aan,
wanneer hij vertelt, dat hij „de stem
van God" hoorde, tijdens een 'base-
iball-wedstrijd. maar aan de andere
kant, weet hij zijn kruistocht voor
God zo gevoelvol te leiden, dat men
voorbarig zou zijn dit streven als een
„stunt'' voorbij te gaan.
Gisteravond heeft Graham een toe
spraak gehouden in het Amsterdamse
Stadion, dat gevuld was met 40.000
Nederlanders, die van alle delen van
ons land naar Amsterdam gekomen
waren, om deze Amerikaanse predi
ker te beluisteren.
Kalm en rustig.
Nu zou men geneigd zijn te veron
derstellen, dat Graham ëen hystericus
Aetherklanken
DONDERDAG
N.T.S.: 13.58—19.30 Folkloristisch
feest te Brussel; 22.2823.00 Studio
progr. v. h. N.I.R.
HILVERSUM I 402' M.
7.00 KRO. 10.00 NCRV. 11.00 KRO.
14.00—24.00 NCRV
KRO: 7.00 Nieuws; 7.10 Gram.:
7.45 Morgengebed en lit. kal.; 8.00
Nieuws en weerber.: 8.15 Gram.;
9.00 V. d. huisvr.; 9.35 Waterst.; 9.40
Schoolradio; NCRV: 10.00 Gram.;
10.30 Morgendienst; KRO: 11.00 V.
d. zieken; 11.45-Chansons; 12.00 An
gelus; 12.03 Lunchconc.; (12.30
12.33 Land- en tuinb. meded. 12.33
12.40 V. d. boeren); 12.55 Zonne
wijzer; 13.00 Nieuws en Kath. nws;
13.20 Pianospel; 13.45 Gram.; NCRV
14.00 Kamerork., 14.45 V. d. vrouw;
15.15 Gram.; 15.20 Strijkkwart.;
16.00 Bijbeloverdenking; i6.30 So
listenkwart.; 17.00 V. d. jeugd; 17.30
Gram.; 17.40 Voordr.; 18.00 Zigeuner
kwint.; 18.20 Pianorecital; 18.45 Le
ger des Heilsork.; 19.00 Nieuws en
weerber.; 19.10 Vocaal ens. 19.30
Gram.; 20.00 Radiokrant; 20.20 Ma
rinierskapel; 21.00 „Wonderlijke we
tenswaardigheden", caus.; 21.15
Gram.; 22.00 Voordr.; 22.15 Kerkor
gel.; 22.45 Avondoverdenking; 23.00
Nieuws en SOS-ber.; 23.15—24.00
HILVERSUM II 298 M.
7.00-24.00 AVRO (7.50-8.00 VRPO)
AVRO: 7.00 Nieuws; 7.10 Gram.;
7.15 Gym.; 7.30 Gram.; VPRO: 7.50
Dagopening; AVRO: 8.00 Nieuws;
8.15 Gram.; 9.00 Morgenwijding;
9.15 Gram.; 9.30 De groenteman; 9.35
Gram.; 10.50 V. d. kleuters; 11.00
Cabaret; 11.50 Voordr.; 12.00 Twee
piano's; 12.25 In 't spionnetje: 12.30
Land- en tuinb.meded.; 12.33 Gram;.
12.50 Uit 't bedrijfsleven; 13.00 Nws;
13.15 Meded. of gram.; 13.20 Amus.
muz.; 14.00 Tuinb. praatje; 14.15
Gram.; 14.30 Cello en piano; 15.00
V. d. zieken: 15.45 Gram.: 16.15
Voordr.; 16.30 Gram.; 17.00 V. d.
jeugd; 17.45 Regeringsuitz: Neder
land en de wereld: ..Twee Haagse
cursusen in Internationaal recht"
door Mr. F. W. Hondius en Mr. H.
Raden; 18.00 Nieuws; 18.15 Sport-
problemen: 18.25 V. d. jeugd; 18.40
Sport; 18.50 Gram.; 18.55 Getspro-
ken brief uit Londen; 19.00 Jazz-
muz.; 19.35 De conferentie in Genè-
ve.; 19.40 Orgelspel; 20.00 Nieuws;
20.02 Voordr. m. muz.; 20.15 Radio
Philharm. ork. en soliste; 21..10 Me
ded.; 21.15 ..Aan de Directie van
hoorspel.: 22.15 Dansmuz.: 22.45
Sportact.; 23.00 Nieuws; 23.15 Me-
tropole ork.; 23.4524.00 Gram.
is, een man, die tijdens een kentering
der tijden, een stuurloze menigte
weet op te zwepen tot een min of
meer gevaarlijke godsdienstwaan
zin, doch de feiten van gisteravond
hebben dit weersproken.
Graham sprak met kalme en open
hartige stem over de laksheid, die de
hedendaagse mensheid gevangen
houdt; hij betoogde, dat God barm
hartig, maar ook rechtvaardig is. Wij
moeten terug naar God en de bijbel,
zei Graham, die zijn toehoorders on
der ogen hield, dat de keuze tussen
God en de wereld onvermijdelijk is,
maar dat men niet altijd de kracht
zal vinden deze keuze te maken.
„Misschien", zo riep de Amerikaan,
„is het hedenavond uw laatste kans
en in ieder geval zal het de volgende
keer weer moeilijker zijn, wanneer u
nu de stem van God afwijst".
Merkwaardige manifestatie.
Toen Graham vervolgens gevraagd
had of degenen onder zijn gehoor,
die vanaf heden hun leven aan
Christus wilden wijden, naar voren
wilden komen, verlieten ruim 1500
aanwezigen hun zitplaatsen om zich
op het groene *veld van het Stadion
op te stellen. En terwijl deze men
sen naar deze plaats liepen, begon
nen zij een lied te zingen.
Graham sprak hun met een spe
ciaal woord toe en deed vervolgens
een oproep tot alle aanwezigen om
a.s. Zondag naar de kerk te gaan.
Rustig en kalm, zoals de gehele
bijeenkomst geweest was, kwam ook
het slot.
Graham zal vandaag vertrekken
naar Frankfurt, alwaar hij voor
Amerikaanse soldaten zal spreken.
Firefly verdween in de golven van de Noordzee
Een Firefly van de .Marine Luchtvaartdienst uit Valkenburg heeft gister
middag om tien over drie wegens motorstoring een noodlanding op zee moe
ten maken. Bij het eerste alarm gingrcn twee Neptunes en een Catalina-»
vliegboot van de M. L. D. en de Harpoon van de opsporings- en reddings
dienst van de M. L. D. op zoek.
Inmiddels werd op het vliegveld Valkenburg een helicopter in gereed
heid gebracht.
De sergeant-vlieger werd, vijf mijl ten Westen van Katwijk, in zijn rub
berboot gevonden door de bestuurder van een de Neptunus, kapitein-luite
nant ter zee vlieger le klas P. N. Versteeg. Deze wierp een rookboei uit,
waarna de helicopter, die gevlogen werd door luit. ter zee vlieger le klas
G. H. Greve, op aanwijzingen van de Neptune, sergeant-vliege Jong kon
oppikken. 25 minuten na zijn noodlanding stond deze met een nat pak, maar
verder ongedeerd, weer op het vliegveld Valkenburg. De Firefly is gezonken
De senaat der Technische Hoge
school heeft het doctoraat in de
technische wetenschap honoris cau
sa toegekend aan de heer L. Neher,
directeur-generaal van het staats
bedrijf der posterijen, telegrafie en
telefonie. Deze toekenning geschied-
d eop grond van de door de heer
Neher betoonde stuwende activiteit
bij de leiding en de wederopbouw
van het staatsbedrijf der PTT.
Naar wij vernemen, zal de staats
secretaris van Marine, vice-admi-
raal H. C. W. Moorman, binnenkort
een bezoek aan Nieuw-Guinea bren
gen.
Zoals bekend, bezocht h:j in Juni
1950 (als schout bij nacht) dit ge
bied.
JONGETJE IN HET WATER
GEDUWD
Gisteren is een 4-jarige jongetje
in het water van de Sloterpolder bij
de Orteliuskade te Amstendam ver
dronken. Het jongetje was met twee
meisjes op een bruggetje gaan spe
len en tijdens het spel heeft een 6-
jarig meisje hem een duw gegeven,
waardoor hetknaapje in het "water
viel.
ZOMERKAMPEN VOOR JONGENS
Evenals andere jaren organiseert
de Katholieke Jeugdbeweging ook
dit jaar verschillende kampen voor
jongens van 1217 jaar.
In verband met de grote belang
stelling is het aantal kampen dit
jaar uitgebreid en tevens een trek-
tovcht langs diverse jeugdherbergen
in de Zuidelijke provincies ingelast.
In totaal worden er vier kampen
georganiseerd en wel van 24 Juli
tot 31 Juli in Well (L.) en Valken
burg; en van 31 Juli tot 7 Augustus
en eveneens in Well en Valkenburg.
De trektochten langs de jeugd
herbergen starten op 24 Juli cn 31
Juli in Oisterwijk om op 31 Juli en
7 Augustus te eindigen in Arnhem.
Jongens, die belangstelling heb
ben voor deze kampen of trektoch
ten, kunnen voor nadere inlichtin
gen zich wenden tot het Nationaal
Hoofdkwartier van de Katholieke
Jeugdbeweging. Jan van Nassau-
straat 113, Den Haag.
N.S.-onderhandclaars
vandaag bij Minister
Gisteren hebben de drie spoor
wegpersoneel bonden die verenigd
zijn in de bedrijfsunie in een te
Utrecht gehouden vergadering dc
situatie in de loonverwikkclingen
bij de N.S. onder het oog gezien.
Getracht werd een gezamenlijke lijn
te bepalen voor besprekingen die
vandaag met autoriteiten van
Ministerie van Verkeer en Water
staat over de lonen bij de spoorwa
gen zullen worden
Hedenmorgen om elf uur begon et
Roosendaal het 13-daagse stadfecst
„•Roosendaal 100 jaar Spoorstad".
Op dat tijdstip werden de officiële
genodigden in de tweede klasse-
wachtkamer van het Rooscndaalse
station verwelkomd. Ir F. Q. den
Hollander, president directeur van
de Nederlandse Spoorwegen cn dc
heer De Vos, president van de Bel
gische Spoorwegen met hun gezel
schap, dr van Cauwelaert, minister
van Staat en Belgisch lid van de
Nederlands-Belgische onderhande
lingscommissie over de Schelde-
Rijnverbinding, en verschillende
andere officiële genodigden waren
hierbij aanwezig.
Gisternacht zijn uit een diesel
motor. staande op de IJdijk bij het
militaire kamp Zeeburg te Amster
dam 20 a 25 startpatroncn ont-
vreemd. Deze patronen worden ge
bruikt b ijhet od gang brengen van
dieselcompressoren. De politie neemt
aan, dat de diefstal op rekening kan
worden geschreven van de jeugd.
Wat hun uitwerking betreft zijn de
ontvreemde patronen gelijk te stel
len met scherpe munitie, zodat ze
een zeer gevaarlijk speelgoed vor
men.
tégen punen en griep 20 tablei ten es et
Advertentie
Anthony Donker over experimentele kunst
Dichters waren altijd
„spreek-onmachtig"
Poëzie is niet langer geborgen in
sluitende harmonieën en melodieën
maar verbrokkeld in flarden en flit
sen. overeenkomstig de ruïnen die
uit de oorlog zijn overgebleven, maar
anders dan deze: zonder ooit iels an
ders te zijn geweest.
De phoenix heeft zichzelf opge
brand tot witte as. De taal van dc
experimentele dichter is al eens aan
geduid met aphasie, spreekonmacht,
maar lijdt niet iedere dichter aan me-
taphysische aphasi daar immers ieder
gedicht het onuitdrukbare tracht uit
te drukken. Poëzie is des te ondefi
nieerbaarder omdat het tegelijk maxi
maal en minimaal verschilt van de
spreektaal. Twee vermaningen, „tiens
toi tranquille" (Houd je kalm) en
„sois sage" (Wees verstandig) die
duizenden Franse moeders dagelijks
uitspreken, verschillen slechts lutte
le woorden van de aanheft „sois sa
ge, o ma douleur, et tiens-toi plus
tranquille" (Wees verstandig, o mijn
smart, en houd je kalmer) van een
sonnet van Baudelaire, dat ons in
zijn ontwikkeling door ongekende
werelden voert. Al honderd jaar ge
leden kon de klacht worden gehoord
een klacht waarmede velen het
niet eens zijn dat moderne poëzie
geen voorstellingen en denkbeelden
oproept die ons de wereld in een be
grijpelijke samenhang doen zien.
Het eeuwige surrealisme.
Hades en de Olympus van de oud-
beid, hemel en hel van het Christen
dom behoren tot de vermetelste sur
realistische concepties, ooit uit men
selijke verbeeldingskracht voortgeko
men. Surrealisme is zo oud als het
paradijs van Adam en zo jong als
Eva's eeuwige schoonheid. Waarom
zou poëzie haar macht uitsluitend
ontlenen aan rationele concepties? De
macht van Orpheus reikt verder clan
die van Hercules, en wel tot in de
onderwereld, waarin hij doordringt
niet door een list, zoals Hercules,
maar door de betovering van zijn
snarenspel. Terwijl dit spel dc oren
van stervelingen al bijna niet meer
bereikt, dat het Cerberus de ogen
sluiten. Menig gedicht is des le adem-
bcnemender en fascinerender omdat
zijn geluid, diep doordringend in het
onbewuste, als van heel ver tot ons
schijnt te komen.
Weerspiegeling der chaos.
Dit geldt in het bijzonder voor die
moderne experimenten, waarin de
dichters zich als in een droom of
trance overgeven aan wat het onbe
wuste hun zendt aan herinneringen
of noties, door geen gedachtengang
Het moderne gedichtde expè-
rimentele poëzie, die in de na
oorlogse jaren de wereld heeft
overstroomd en de mensheid
verbaasd, is het onderwerp ge
weest van een redevoering, die
prof. Donkersloot (Anthony Don
ker) dezer dagen op het P.E.N.-
congres gehouden heeft.
De duidelijkheid, die de inlei
ding van Anthony Donker siert,
heeft ons verleid een uittreksel
van zijn interessante redevoering
op te nemen, hetgeen niet wil
zeggen, dat wij al zijn uitspraken
voor honderd procent onder
schrijven.
Voor hen, die zich in het pro
bleem van de experimentele
poëzie verdiepen, levert de klare
taal van Anthony Donker onge
twijfeld een nieuw gezichtspunt
op talrijke facetten, die het vol
gen van de experimentele kunst
dikwijls zo moeilijk maken.
verbonden. Wij horen hen, zoals wij
degenen horen die in hun slaap spre
ken. Daarbij komt dat de chaotische
wereld, waarin wij leven, chaotische
concepties aanwakkert. Zelfs als dc
woorden niet steunen op hun klank,
maar hun volle kracht van betekenis
en gevoelswaarde ontplooien, kunnen
zij psychisch onbereikbaar worden
voor enigerlei orde onnaspeurlijk
verband. Zij schijnen dan niet de
harmoniserende invloed van dichter
lijke schepping te hebben ondergaan.
Toch brengt het geheimen-onder
zoekend karakter van poëzie mede,
dat de grenzen van de taal op de
proef worden gesteld en dat wordt
getracht die grenzen te buiten te
gaan, want hoe zouden anders de
grenzen van leven en dood op de
proef kunnen worden gesteld? Bij
zulke proeven zal de grammatische
taal dikwijls geweld moeten worden
aangedaan. Ook in onze dagen heeft
Orpheus' lied een geluidsbarrière
doorbroken, niet met de ontploffing
van mechanische snelheidsmonsters,
maar met het hoogste stemgeluid van
de menselijke verbeeldingskracht.
Woordeloos contact.
Of de poëzie de desintegratie, die
zij nu schijnt door te maken zal kun
nen overleven? Het experimentele
gedicht staat midden in de levens
stroom zoals een zwembassin in een
rivier. De taal van de experimentele
dichter streeft er naar het leven zelf
te worden.
Poëzie is een manier van leven die
de poëet overleeft. Zij is een vinden,
door middel van woorden, van een
betrekking tot de dingen alsof er tus
sen ons en de dingen geen woorden
lestonden. Aan de zeldzame verbin
tenis van het bewuste en het onbe
wuste, waarvan dichtkunst nog steeds
het onopgehelderde geheim bezit,
danken wij in de beste werken kor
rels van puur goud.
Op de verkennings-expeditie in het
domein van mysterie heeft Orpheus
altijd blootgestaan aan een variëteit
an gevaren. Hij zal Eurydice uit
dood cn vergetelheid leiden naar de
eeuwigheid van het gedicht, mits hij
niet omziet, omziet naar de levens
feiten en levensverbanden. Deson
danks zal hij door die feiten en ver
banden worden verrijkt, terwijl hij
voortgaat met zich een weg naar het
onbekende te zingen in symbolen die
klinken als cymbalen, het wezen van
leven zélf.
In de avond van 29 Juni zal over
beide radiozenders een nationaal pro
gramma worden uitgezonden ter ge
legenheid van de verjaardag van
prins Bernhard. In dit programma zal
een luisterprijsvraag worden opge
nomen, waarvan de opbrengst ten
goede zal komen aan het Prins Bern-
hardfonds.
Men zal de stemmen van zes be
kende radiofiguren horen, drie ervan
zullen echt voor de microfoon staan,
de andere drie worden geïmiteerd.
Het is de taak van de luisteraars, uit
te maken, welke figuren echt en wel
ke onecht waren. De luisterwedstrijd
wordt van 21.3021.50 uur gehouden.
Grondonderzoek bracht
[nieuwe gezichtspunten
Al hebben de wetenschappelijke
opgravingen op het Marktplein te
Dokkum geen treffende terpvondsten
opgeleverd, die enig licht kunnen
werpen op de ouderdom van de eer
biedwaardige nederzetting, die al in
754 Dokkum heet, toch heeft men bij
het blootleggen van de fundamenten
van de bekende Bonifacius-abdij een
merkwaardige ontdekking gedaan.
Het is namelijk gebleken, dat de
terp, waarop de kerk heeft gestaan,
voordien geen enkele bebouwing
torstte, zodat ze geheel ongestoord de
archaeologen in hanen is gevallen.
Keurig opgetast met grote kwelder
zoden, waartussen nu nog het verga
ne gras is te zien vormt ze een zeld
zaamheid in de terpencultuur, omdat
ze van geheel andere structuur is dan
de tot dusverre afgegraven hoogten,
die steeds door de eeuwen heen ach
tergebleven bouwresten bevatten. Tot
de zool toe is men doorgedrongen.
Precies op N.A.P.. vier meter bene
den het maaiveld, werd de oorspron
kelijke tavelgrond bereikt. Eigenaar
dig is ook, dat deze ondergrond over
een lengte van 20 meter al een hel
ling van 1.50 m te zien geeft, wat op
oeverland duidt.
Historische bevestiging?
Zou hier in de buurt een riviertje
hebben gestroomd, dat Bonifacius
heeft gebruikt om bij Dokkum te
kunnen landen? Drs. H. Halbertsma,
conservator bij de rijksdienst voor
het oudheidkundig bodemonderzoek
te Amersfoort, die de leiding bij de
opgravingen heeft, is inderdaad deze
mening toegedaan.
Is dan ook Bonifacius op deze oe
ver vermoord? Ook deze vraag be
antwoord de heer Halbertsma beves
tigend. „Het kan niet missen," zei hij.
Wat weten we eigenlijk van de
martelplaats af? De zendeling is bij
Dokkum vermoord, zegt de historie.
Voorts heeft de historicus houvast aan
de betrouwbare gegevens in de oud
ste „Vita", gesehreven door een jon
gere tijdgenoot van Bonifacius, Willi-
bald, in 778. Deze vertelt, dat vol
gens volksbesluit op de martelplaats
een hoogte (terp) is opgeworpen,
waarop naderhand een kerk is ge
sticht. Gouwgraaf Abba, die de moor
denaars genadeloos strafte, heeft het
toezicht op deze terpbouw gehad.
Jonge terp
De terp is van jonge datum cn kan
pas na de komst van het christendom
opgeworpen zijn, omdat in de kruin
van deze hoogte een uit het Karolin
gisch tijdvak stammend grafveld te
voorschijn kwam, waarin de christe
lijke begraafwijze werd toegepast. De
terp, waarop Dokkum in die dagen
als gehucht bescherming tegen het
water zocht, bestond reeds voor 754.
De nieuwe heuvel is dus aan de
noordelijke kant van de Dokkumer
terp opgericht.
De kerk of het kloostertje, die op
Abba's terp kwam te verrijzen, kor»
niet worden teruggevonden. Mis
schien lag ze op een andere plaats
als waar nu gegraven is, in elk geval
moet ze uit hout zijn opgebouwd ge
weest. Wel zijn twee zware eiken pa
len gevonden naast de fundering der
latere, uit tufsteen opgetrokken abdij
kerk. Te weinig aangrijpingspunten
echter, om de houten kerk te recon
strueren.
Einde wetenschappelijke strijd
Honderden malen is gevraagd waar
nu eigenlijk Bonifacius de dood vond.
Als drs. Halbertsma's oordeel ook
door andere deskundigen wordt ge
deeld, dan zal straks een eind aan de
strijd der meningen komen. Het is in
ieder geval verblijdend, dat de op
gravingen aan de vooravond van- de
Bonifacius-herdenking tot deze we
tenschap hebben bijgedragen. De op
gravingen worden deze week ge
staakt. Gedurende 3 tot en met 7 Juli
zullen de graafputten nog open blij
ven voor publieke bezichtiging, maar
daarna worden ze dicht geworpen.
Och, Wiske, •k moet mi/ niet generen..•t lalSie
meneer zelfs interesseren Hts ik hem zeg.
Set m>/n geheim gewis Enkel en alleen miin
Renttkaart-
'k Heb regelmatig geplakt,
s Hm... Om straks zon
WRT'?Maar Vaatje, mi/n vaartje!Enkel
Uw pensioentje om van te teven Nou moe,
San zult U vlug een slanke lün hebben, zeg!
JMêhahsHtJUr, vervloekte fiscusmens! h
-pKunt Sa ar mee lachen !?Jü brengt
Sie ouwe sukkelaar nog een bela-
-rhngsbevel zeker
