De zee verdween onder een invasievloot,
die Europa van de tyrannie zou verlossen
6 JUNI 1944
Heldendood van duizenden soldaten
schonk aan millioenen het leven
7
ZATERDAG 5 JUNI" 1954
DE LE1DSE COURANT
juist wil ze de keuken uitgaan, als ze Bob de trappen af hoort stor
men. Even later loopt hij haar bijna omver. Zijn bruine haar staat wild1
overeind boven zijn sproetig gezicht, dat rood is van opwinding en hij
schreeuwt: Ze komen! Ze zijn er! De invasie! Ze zijn geland!"
Margreet staart hem aan. Het hart klopt haar opeens in de keel.
Maar mevrouw Lambregt gaat rustig door met haar werk: „Och jongen,
houd toch op", zegt ze korzelig, „van 's morgens tot 's avonds hoor je niets
anders, dan dat gezanik over de invasie, die komt de melkboer begint
er 's morgens al mee
Maar hij slaat de armen om haar heen: „Het is waar, moeder."
Het deeg valt haar uit de handen „Jongen dan toch!", zegt ze ongeduldig.
„Ik heb het gehoord. Ze zijn geland in Normandië!"
„Wie zegt dat nu weer?"
„De radio. De Engelse berichten
„Ja, ja, de radio, de radio. Altijd weten ze het van de radio, maar nie
mand heeft het zelf gehoord en nooit is het waar."
„Maar ik heb het zelf gehoord, net nogHij breekt af.
„Hoezo, net zelf gehoord, waar?" vraagt zijn moeder scherp.
„Hier", zegt hij- botweg, „op mijn kamer. U mag het nou wel weten. Ja,
je kan toch niet zonder berichten? Als meneer Vijvers op reis moet, neem
ik de berichten voor hem op, hij heeft ze nodig voor
„Bob"» zegt Margreet scherp
„Moeder mag het toch wel weten?"
„Je moet nooit praten", zegt ze kortaf.
Deze korte, afgeronde si
tuatieschets hébben we ge
licht uit„Die van ons", van Willie
Corsari en dit lezende zullen de
dachten van allen ongetwijfeld weer
teruggetrokken worden naar die be
wolkte 6e Junidag, morgen tien ja
ren geleden, toen Nederland zuchtte
onder een rampspoed, die ons volk
dreigde te verstikken voor altijd.
Die wonderlijke Junidag, toen het
eindeloos grauwe leven, in het toen
malige Nederland zijn uitzichtloze
rondgang van 24 uur maakte en nie
mand zich kon opwerken tot een ge
voel van blijdschap, omdat een zui
ver afgestelde propaganda zijn vruch
ten plukte.
Maanden en maandenlang hadden
gefluisterde geruchten de mensen dol
gemaakt. Iedereen wist er wat van
afdie waarzegster heeft ook
voorspéld, dat,,en die Duitser had
er zelf ook genoeg van en zei
.Piet heeft het zelf gehoord van
een man, die een vriend heeft, die
geregeld per vliegtuig naar Enge
land gaat
De Duitsers zelf hadden het vuur
tje aangewakkerd en waren met bral
lende uitdagingen gekomen: „Kom,
als je durft; we geven je een termijn
van 90 dagen!"
En ze kwamen niet!
De Engelse zender bleef vage be
loften de wereld insturen en het ge
knechte Nederland kon de spot
liedjes van Radio Oranje niet meer
waarderen, omdat iedere dag de dood
een grotere buit behaalde, omdat
iedere nacht een nieuwe verschrik
king betekende, waarin men met
kloppend hart naar liet naderen van
een auto lag te luisteren, omdat moe
ders geen eten meer hadden voor
hun kinderen en de concentratie
kampen als paddestoelen uit de
grond schoten.
DE FOTO'S.
Rechts: Een deel van de invasievloot
nadert de Franse kust.
Onder: Duitsers pogen overhaast stel
lingen op te werpen,
Rechts-onder: Leden van de Prinses
Irenebrigade brengen krijgsgevange
nen uit de gevechtslinie.
Links-onder: De tol der bevrijding.
wachtte tot de tijd rijp was.
Toen sloeg hij toe, hard, onverbid
delijk en verzekerd van succes.
jyiAAR VOOR ONS IN NEDER-
LAND was dat in die dagen niet
duidelijk. Voor ons gold de druk van
iedere dag en de nood, die dagelijks
groter werd; voor ons was hij in die
tijd een halve god, over wie men
zich dwong vriendelijk te denken,
maar die men soms bijna haatte, om
dat hij niets scheen te begrijpen van
het onduldbare leed, dat over het
geknechte Europa ging.
PN TOEN DE GROTE DAG aan-
brak weigerden wij deze te er-1 moesten genomen worden, voordat
kennen. In de Augustusmaand daar-zij de eerste verdedigingswerken kon-
se troepen langs de Noordzee lagen
te zeer verspreid en waren daardoor
onmachtig om de eerste golf van
ruim 250.000 Geallieerde militairen te
keren.
Dit betekent echter niet, dat de
Geallieerden de eerste steunpunten
met geringe strijd in handen kregen.
Een muur van doodzaaiend lood en
een tapijt van millioenen mijnen
Maar op het bolwerk van de vrij
heid zat de man, die voor de gehele
wereld het symbool der vrijheid zou
worden.
Vier jaren daarvoor had hij de
Duitsers uitgedaagd naar zijn land te
komen, terwijl hij slechts hooivor
ken had om de pantsertroepen te
weerstaan.
Doch de tijd had hem de troeven
in handen gespeeld. Door een zee
van bloed, zweet en tranen had hij
zijn volk gevoerd naar een land,
waar de vrijheid een nooit overtrof
fen verdediging gebouwd had.
En deze man, deze onverstóorba-
i leider van het meest nuchtere
volk ter wereld, had zich niet laten
verleiden door brallende uitdagingen
of het gekerm van millioenen; hij
vóór hadden we een kreet van op
luchting naar de hemel gezonden,
toen het plotselinge bericht een lan
ding bij Dieppe bekend maakte.
Maar schreeuwende radiocommuni-
qué's en brullende krantenkoppen
vertelden ons nog geen dag later,
dat „het invasieleger" weer de zee
was ingedreven.
Daarop was de dorre vierde oor
logswinter gevolgd met minder eten
en minder hoop. In het voorjaar be
gonnen de bezetters een spottende
Bijgaand illustratiemateriaal j
j werd ons welwillend ter
j beschikking gesteld door de
j Rijks Oorlogsdocumentatie-
i dienst te Amsterdam
campagne over een invasieleger, dat
nooit kwamen wij begonnen het
tenslotte te geloven.
Maar wlj waren in Neder
land op die morgen van 6 Juni
1944; wij zochten naar een nieuw on
derduik-adres, maakten de trieste
balans op van een honger-bónnen-
kaart of poogden langs sluikse we
gen inlichtingen te krijgen over een
onzer kennissen, die plotseling ver
dwenen was.
Wij waren hier en niet in Nor
mandië en daarom ontvingen we de
eerste berichten vrij passief.
Wij hadden niet gezien, hoe de zee
tussen Wight en Caen in de nacht
van 5 en 6 Juni plotseling verdween
onder vierduizend troepenschepen,
die beschermd werden door vele dui
zenden escorte vaar tuigen; wij zagen
niet de 20.000 parachutisten, die bij
het 'krieken van de dag boven drie
punten in Normandië neergelaten
werden om de weg voor de opmars
der landtroepen te effenen.
ï"\e DUITSERS, DIE HET WEL za-
GEN, bewaren nog slechts een
vage herinnering. Gedurende vele
maanden had de gedaahte aan een
invasie hun zenuwen geteisterd. Tot
•bij de hoogste Duitse legerleiding had
men slechts vermoedens, waar het
zwaartepunt van de aanval zou ko
men liggen en dit is wel een van de
redenen geweest, dat de invasie zo'n
onverhoopt snel succes had: De Duit-
den bezetten. Wiskundigen hadden!
uitgerekend, dat 'het Geallieerde in
vasieleger de eerste dag ongeveer
10.000 man zou verliezen. Dit huive
ringwekkend getal is deze eerste dag
niet gevallen, want dank zij de vrij
wel abbslute macht in de lucht en
het vrij heldere weer waren de 'ge
vechtsvliegers in staat hun wapen
broeders op het Franse strand de ge
hele dag bij te staan.
Maar voor de militair, die sneuvelt,
maakt het weinig uit öf hij met
100.000 of met 10 man sneuvelt.
De zenuwslopende mars over een
onbekend strand, dat hij bezaaid weet
met mijnen, de stormloop naar het
weerstandsnest, dat slechts met ba
jonetten opgeruimd kan worden en
de sprong uit het vliegtuig in een
diepte, die dood en verminking,
braakt, is voor iédere militair afzon
derlijk een persoonlijke kwestie. Op
het moment, dat hij een wonderlijke
slapte in zijn benen voelt en met een
verbaasd gezicht voorover in het
natte zand valt, maakt het voor hem
niet het minste verschil, of de ivereld
op datzelfde moment vergaat, of dat
zij door blijft draaien.
„Wij zijn aan land gekomen met
betrekkelijk* geringe verliezen", sein
de Ghurchill op 7 Juni aan Stalin.
„We hadden gerekend op 10.000 do
den."
Maar dit bericht gold slechts hen,
die nog leefden; hen, die de ver
schrikking van de eerste invasie-
morgen overleefd hadden, want
voor de blonde boerenzoon uit Okla-
hama, die. lachend in de boot ge
stapt was en voor de student dit
Londen, die voor de zekerheid nog
een studieboek meegenomen had om
in een verloren ogenblikje de tijd
productief te kunnen maken, was de
oorlog geëindigd bij die Franse heg,
waar een verborgen mitrailleur hun
leven afsneed.
1I7IJ, IN HET BEZETTE NEDER-
LAND, hebben dat die eerste dag
niet gevoeld.
Eerst toen 's avonds de kranten
vertelden, dat pas over veertien da
gen bekeken kon worden, of de in
vasie geslaagd was, 'kregen we hoop.
Wij hebben in die dagen niet ge
dacht aan de doden op het Franse
strand we hebben het oog gericht op
de levenden, die voorwaarts trokken
naar de ziel van Europa, naar Ne
derland, naar onze stad, naar ons.
Tien jaar is het geleden en de her
denking zal vandaag tragische ge
dachten oproepen. Want na de zege
tocht door Parijs en de fabelachtige
opmars naar Brussel, kwam de slag
om Nijmegen en de -mislukking van
Arnhem.
En Nederland, dat zich met zijn
laatste krachten opgeheven had voor
de laatste strijd, viel terug achter
een grauw gordijn, waar de dood in
zijn meest dorre kleed, heerser
werd.
Een uitgehongerd Nederland kon
zich eerst elf maanden later met
de vlag der bevrijding sieren.
1JET IS GOED op deze dag de ge
bedachten voor enkele ogenblikken
terug te laten gaan naar die be
wolkte Junimorgen, toen de eerste
geruchten over de landing van het
bevrijdingsleger hun tocht begon
nen.
Tien jaren geleden, toen het ons
duidelijk werd, 'dat de invasie wer
kelijkheid was e'n geen macabere
grap, voelden wij ons als herboren,
overvloeiend van goede voornemens
en met een toekomst voor ogen, die
mooi en goed zou wórden.
En wat hebben wij er van ge
maakt?
Langs de wegen van Frankrijk,
België en Zuid-Nederland rijgen zich
de duizenden en duizenden 'kruizen
aaneen, en ieder kruis vertelt van een
jóngen, die vol idealen was, die zo
zielsgraag verder .geleefd hadi, voor z'n
moeder, zijn meisje of zijn 'kind, maar-
die alles opgegeven heeft om ons en
onze kinderen de vrijheid te schen
ken.
Wat hebben wij met dit zo duur
gekochte geschenk gedaan?
