S)e GcicldeSoii^itt
Hoge Commissie houdt de Duitse
herbewapening tegen
Marianne houd niet
i van Duitse soldaten I
Frankrijk's standpunt zegevierde
Paus weer in
de tuin
Antwoord van Joodse zijde op
verklaring van het aartsbisdom
Het bus-incident voor de
Veiligheidsraad
Waterstofbom verraste geleerden
Directeur: C. M. v. HAMERS VELD.
Hoofdredacteur: L. C. J. ROOZEN.
KATHOUEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
DONÖERDAG 25 MAART 1954
45ste JAARGANG No. 13152
BUREAUX: PAPENGRACHT 32
Telefoon: Directie, Abonnementen, Drukkerij 20935, Redactie 20015, Advertenties 20826. Giro 103003. Abonnementsprijs f 0.50 p. w„ f 2.15 p mild,, I 6.10 p. kwart. Franco p. p. f 6.80 - Advertenties: 15 et. p. m.m. Telefoontjes f 1.50
De Overheid
en het Humanistisch
Verbond
Ten commisise, ingesteld door het
„Centrum voor Staatkundige Vor
ming" en voorgezeten door de hoog
leraar in de wijsbegeerte prof. dr. A.
G. M. van Melsen heeft, na diep en
langdurig nadenken een rapport uit
gegeven over de houding, welke de
overheid heeft aan te nemen ten op
zichte van het Humanistisch Ver
bond. Een korte samenvatting ervan
werd gisteren in dit blad gepubli
ceerd.
Er kan van dit niet eens zo uitvoe
rige rapport alleen maar goeds wor
den gezegd. Gedegen van inhoud,
verdraagzaam in de juiste zin des
woords, helder in zijn betoogtrant is
het bizonder geschikt bij niet-katho-
lieken iedere gedachte weg te vagen,
dat, wanneer de eisen van het Huma
nistisch Verbond niet op stel en
sprong worden ingewilligd, daarme
de de gewetensvrijheid in het nauw
gebracht of aan de gelijkberechtiging
van alle burgers te kort zou worden
gedaan. Het jneest waardevolle van
dit rapport is niet, dat het het huma
nisme verwerpt, zoals dit in zeer
eigen en enge negatief-dogmatische
vorm door het Verbond wordt ver
kondigd, en dat het katholieke Chris
tendom handhaaft en propageert als
het enig ware humanisme „omdat zij
(de Kerk) de mens en al het mense
lijke in zijn juiste waarde ziet". De
theologische en moraal-philosophi-
sche afwijzing maar zonder dikke
woorden te gebruiken van de
zwevende leerstellingen van het H.
V. is door de klaarheid van de be
toogtrant waardevol als samenvat
tend document, maar niet nieuw. Er
is al zo veel, te veel misschien, tegen
het H. V. geschreven en helaas niet
altijd met begrip voor de opvattin
gen van anders-denkenden. Daaraan
heeft het rapport-Van Melsen zich
niet bezondigd!
Het meest waardevolle van dit rap
port achten wij, dat het de inhoud
en de invloed van het Humanistisch
Verbond terugbrengt tot zijn nuch
tere proporties en daaraan een prac-
tisch te gebruiken handleiding ont
leent, hoe de openbare lichamen als
parlement, provinciale staten en ge
meenteraden zich ten opzichte van
de eisen en aanspraken van het Ver
bond kunnen gedragen. Aan zulk
een practische handleiding werd gro
te behoefte gevoeld.
IS/at de inhoud van de levensbe-
schouwing van het H. V. betreft,
constateert het rapport, dat het H. V.
te wijde mogelijkheden heeftr „Ten
slotte kan er van alles gaan varen
onder zulk een vlag, tot in het staats
gevaarlijke toe". Het H. V. telt bij
voorbeeld ook militante anti-milita
risten onder zijn leden. Het rapport
vraagt daarom of de overheid om
déz$ redenen, die van louter maat
schappelijke aard zijn, zich voorlopig
niet beter gereserveerd kan houden,
totdat de vrij vage leerinhoud en de
te wijde mogelijkheden wat concre
ter en scherper afgebakend zijn. In
dien het H. V. dit om principiële re
denen onmogelijk acht, dan zij dat
zo. Maar dan kan de overheid wei
nig doen ten gunste van het H. V.;
de overheid dient tenslotte toch te
weten waarvóór zij iets doet.
rn ook voor wie zij iets doet. Het
rapport ziet geenszins over het
hoofd, dat 17 procent der bevolking
zich als on-kerkelijk heeft opgege
ven en dat dit percentage intussen
nog gegroeid kan zijn. Het wil ook
wel toegeven, dat er een zeker te
kort viel te constateren in de verzor
ging van de buitenkerkelijken. Maar
het vermag niet in te zien, waarom
het H. V. alle buitenkerkelijken wil
inlijven in haar verzorgingsgebied.
„Soms enkel om reden dat èn het
Humanistisch Verbond èn sommige
buitenkerkelijken geen godsgeloof
meer hebben of schijnen te hebben?"
Behalve deze negatieve trek, die
voor de meeste buitenkerkelijken nog
niet eens vaststaat, valt er weinig ge
meenschappelijks te bespeuren waar
door het H. V. specifiek representa
tief genoemd zou kunnen worden
voor een bepaalde groep onder de
buitenkerkelijken". De mogelijkheid
blijft bovendien altijd bestaan, dat in
beslissende momenten van een men
senleven, het godsgeloof weer lévend
wordt. Van al de in Korea gesneuvel
de Nederlanders is vrijwel geen en
kele gestorven zonder geestelijke bij
stand van aalmoezenier of veldprédi-
kant
Bovendien merkt het rapport op,
dat het uitermate vaag en onzeker is
wat het H. V. nu als specifiek eigen
verzorging te bieden heeft. Het H. V.
stelt sterk op de voorgrond het aan
kweken van verantwoordelijkheids
besef, eerbied voor het leven en voor
de medemens, naastenliefde en so
ciale rechtvaardigheid. Het rapport
vraagt: „Welke andere serieuze ver
eniging zou dat niet doen?" Tenslotte
bestaan er voor de culturele en so
ciale verzorging in de organieke ver
banden 'bepaalde diensten. Alles bij
een beschouwd lijkt het Humanis
tisch Verbond tot op zekere hoogte,
namelijk uitgezonderd voor het eigen
ledental van 9000, vrij overbodig.
Willekeurig welk genootschap van
enkele duizenden leden vervolgt
het rapport kan wel beweren zich
exponent te gevoelen van een of an
dere groep, die dan behoefte heet te
hebben aan een zeer bepaalde gees
telijke verzorging, en dan maar in
eens bij de overheid komt aanklop
pen om erkenning en subsidies.
Het ware beter, dat de overheid
Wordt E.D.G. daardoor weer vertraagd?
De Westelijke Hoge Commissarissen in Bonn zijn overeengekomen voor
lopig geen goedkeuring te schenke n een amendement op de West-Duitse
grondwet, waarbij de bondsrepub. de vrije hand verkrijgt in de herbe
wapening, zo heeft het Franse mim .erie van Buitenlandse Zaken gisteren
oekend gemaakt. Het amendement zou West-Duitsland onmiddellijke mili
taire souvereiniteit hebben gegeven, aldus een verklaring van de commis
sarissen. Het zou alleen aanvaardbaar zijn wanneer het verdrag voor een
Europese defensiegemeenschap van kracht geworden zou zijn. Het Franse
standpunt heeft dus de overhand gehad.
VREES VOOR DUITSE SOLDAAT.
CRISIS ONDER FRANSE
SOCIALISTEN.
Dit Franse standpunt is ingegeven
door de vrees voor Westduise herbe
wapening buiten het Europese leger.v
In diplomatieke kringen in Parijs crisis naar aanleiding van de ratifi-
vreest men, dat de weigering een catie van het E.D.G.-verdrag. Deze
snelle oplossing van de Saarkwestie ratificatie hangt voor een groot deel
In de geleden van de Franse socia
listische partij dreigt een ernstige
zal vertragen, die op haar beurt aan
de Franse goedkeuring van het E.D.
G.-verdrag moet voorafgaan.
Men verwacht, dat Westduitse po
litieke partijen, die tegen Europea-
nisatie van het Saargebied zijn, een
onbuigzamere houding zullen aanne
men als gevolg van de Franse wei
gering om de grondwetswijziging
goed te keuren.
van de steun der socialisten af. Voor
aanstaande socialistische parlements
leden zijn van plan volgende week
aan alle partij-afdelingen een bro
chure te zenden, waarin zij uiteen
willen zetten, waarom zij tegen ra
tificatie zijn. De organisatoren van
deze actie zeggen, dat minstens de
helft van de 105 socialistische af ge
vaardigden in de Nationale Verga
dering zich tegen ratificatie van de
E.D.G. zal uitspreken.
Op een buitengewoon partijcon
gres zal men over de ED.G. stem
men.
In politieke kringen te Parijs ge
looft men, dat het partijcongres zich
ten gunste van ratificatie zal uitspre
ken. Als het congres besluit, de af
gevaardigden in de Nationale Ver
gadering te verplichten hun stem
vóór de E.D.G. uit te brengen, ver
wacht men verzet van een veertig
tal afgevaardigden.
Men verwacht niet, dat de ratifi
catie vóór Mei in het parlement zal
komen.
Paus Pius XII heeft Woensdag voor
het eerst sinds hij twee maanden ge
leden ziek werd zijn appartementen
verlaten en een autorit gemaakt door
de Vaticaanse tuinen.
Hij werd vergezeld van zijn lijfarts
en zijn oude bediende Giovanni Ste-
fanori en vertoefde ongeveer drie
kwartier ira het zonnige lenteweer in
de tuinen. De Zwitserse garde had
uitgebreide maatregelen genomen om
de rit ongestoord te doen verlopen.
Volgens Vaticaanse zegslieden zou
de Heilige Vader een speciale behan
deling voor zijn hart en bloedsom
loop hebben ondergaan, die door een
Westberlijnse arts ontwikkeld is en
door zijn lijfarts werd toegepast. De
naam van de Duitse dokter is niet be
kend gemaakt.
TOESTAND
KARDINAAL DE JONG
Gedurende de afgelopen week
heeft zich in de lichamelijke toestand
van kardinaal de Jong geen noe
menswaardige verbetering voorge
daan. Hoewel geen direct levensge
vaar aanwezig is, blijft de toestand
ïorgelijk.
Het Joodse Weesmeisje Anneke Beekman
De permanente commissie tot de
algemene zaken van het Nederlands
Israëlitisch Kerkgenootschap heeft,
te zamen met de hoofdcommissie
voor de zaken van het Portugees
Israëlietisch Kerkgenootschap in Ne
derland, in antwoord op de verkla
ring van het secretariaat van het
aartsbisdom te Utrecht over het ge
val Anneke Beekman, de volgende
verklaring uitgegeven.
„Uit de pers heeft de permanente
commissie kennis moeten nemen van
het standpunt van het aartsbisdom te
Utrecht ten aanzien van haar tele
gram van 14 Maart j.l., waarin het
Nederlands Israëlietisch Kerkgenoot
schap een beroep deed op de aarts
bisschop-coadjutor, mgr. dr. B. J. Al-
frimk. Onze kerkgenootschappen be
treuren, dat wederom door de ker
kelijke overheid een standpunt wordt
ingenomen, dat slechts kan dienen
om alle katholieken, die bij de ver
dwijning betrokken zijn, te stijven in
hun gedrag. Zowel uit het advies
van de commissie van oorlogspleeg
kinderen als de beslissingen van de
rechter blijkt, dat het r':t in het be
lang van het kind wer^. geacht, dat
het in het pleegg^in bleef. Het is
onmogelijk om te spreken van vrije
wil van een kind, dat 7 jaar was
toen men haar voor het eerst liet
verdwijnen en verdwenen is gehou-
„Commissie
bleef in gebreke"
Israël zal een beroep op de drie
Westelijke mogendheden doen om
het incident in de Schorpioenpas,
waarbij vorige week elf Israëlische
buspassagiers werden gedoód, onmid
dellijk voor de Veilighendsraad te
brengen. Dit werd meegedeeld door
de Israëlische premier Mos je Sjaret,
tijdens een rede voor het parlement,
waarin hij een toelichting gaf op de
„uitermate gespannen toestand" met
het buurland Jordanië en op het be
sluit van Israël zich terug te trekken
uit de gemengde UNO-wapenstil- J
standscommissie.
Sjaret verklaarde dat dit besluit
een gevolg was van de weigering van j
de commissie om Jordanië voor de
overval verantwoordelijk te stellen.
Vooral op het feit dat de voorzitter
van de commisie, de Amerikaan Hut
chison, zich onthouden had van
stemming over een desbetreffende
Israëlische resolutie, had Sjaret cri-
tiek. „Als afgevaardigde van de Ver
enigde Naties had hij uitdrukking
moeten geven aan het geweten en
gezag van de commissie, die belast
is met de uitvoering van de wapen
stilstandsovereenkomsten en ver
plicht is de aangevallen partij te
steunen en de aanvaller te veroorde
len".
Deze denmonstratie van onvermo
gen van de commissie heeft alle ge
zag doen instorten en een ernstige
toestand geschapen, aldus de Israëli
sche minister-president. Tenslotte
verklaarde Sjaret dat Israël zijn de
fensie foest versterken en zich uiterst
paraat houden.
Radio van anderhalf ons
den, tot dat het nu weer door een
verblinde bezorgster méegesleept
wordt van schuilplaats naar schuil
plaats. Wij protesteren tegen de on
ware en tendentieuze terminologie
waarbij de woorden „opjagen", „ach
tervolging" en „uitlering" van het
meisje gebruikt worden.
Het zijn de schuldigen aan de ver
dwijning die zich, in flagrante strijd
met recht en wet, aan een jonge
kinderziel vergrijpen. Alleen de wet
tige voogd en niemand anders dan
de voogd dient te beslissen over de
maatregelen in belang van de psy
chische rust van het meisje..
Onze commissies betreuren het er
op te moeten wijzen, dat de aanlei
ding tot de telegrammen in de eerste
plaats gelegen is in medewerking
van katholieke geestelijken en instel
lingen bij doop en verdwijning van
een kind van orthodox Joodse
ouders. Daardoor werden onze ver
moedens, die tot nu toe door de ker
kelijke autoriteiten in twijfel getrok
ken werden, bewaarheid. Wij acht
ten het onze taak hierop bij het
hoogste kerkelijk gezag de aandacht
te vestigen. Ten slotte wijzen wij er
op, dat het niet onze actie is, die
een „rel" veroorzaakt, maar de ont
stellende feiten. Zowel de kinderbe
scherming als de rechtsstaat zijn
hierbij in het geding. Daarover kun
nen en zullen wij niet zwijgen. Dit
is dan ook de reden, dat, hoewel het
Portugees-Israëlietisch meisje Betty
Meljado, het andere verdwenen kind,
inmiddels gevonden is, ook het Por
tugees Israëlietisch Kerkgenootschap
zich met het bovenstaande openlijk
verenigt."
Aan deze verklaring van het Ned.
Israëlitisch Kerkgenootschap voegen
wij de spreuk toe: „Summum Jus,
summa injuria" het hoogste recht
is (in dit geval) het hoogste onrecht.
Het meisje werd door de Rechtbank
bij beschikking van 16 Juni 1948 toe
vertrouwd aan de dames Van Moorst;
de rechtbank overwoog: „dat de da
mes Van Moorst het kind nu al vijf
jaar liefderijk en verstandig opvoe
den,. zodanig als in een onbekende
nieuwe omgeving niet licht zou wor
den gevonden" en „dat overplaatsing
naar vreemden voor dit gevoelige
kind, dat zeer aan de pleegmoeder is
gehecht, schadelijk zou kunnen zijn".
Bij beschikking van 24 Nov. 1948
werd door het Gerechtshof te Am
sterdam het kind toegewezen aan de
Joodse voogdij-instantie).
ten aanzien van de mate, waarin het
H. V. in een behoefte kan en zal
voorzien, een afwachtende houding
aannam. De commissie-Van Melsen
heeft echter de indruk, dat een zéér
kleine groep (echter met een in
vloedrijke persoonlijke politieke ach
tergrond) een bepaalde verzorging
wil, en dat deze verzorging dan via
de overheid „op heb paard geholpen
wordt". Dat is ons inziens verkeerd.
Dat is een bevoorrechting, waardoor
de onderlinge verdraagzaamheid in
een democratische staat kan worden
geschaad.
In welk opzicht de overheid in
haar bevoordeling van het Humanis
tisch Verbond reeds te ver is ge
gaan, zal in een volgend overzicht
aan het rapport worden ontleend.
Men draagt deze anderhalf ons we
gende radio, ontworpen door twee in
genieurs van General Electric J. J.
Suran (links) en W. F. Chow, als
een gehoorapparaatje. Het toestel is
afgestemd op één bepaalde golfleng
te, die in gebruik is bij de Ameri
kaanse Dienst Bescherming Burger
bevolking. Het is dan ook ontworpen
ten behoeve van de Burgerlijke Ver
dediging, die in noodtoestanden het
publiek via de radio kan bereiken.
Het toestel werkt op twee kleine
droge batterijen, door toepassing van
Germanium, in plaats van de gang
bare radiobuizen. Bij normaal ge
bruik gaat de batterij ongeveer een
maand mee. De beide ingenieurs
verklaren, dat de proefnemingen nog
slechts in het experimentele stadium
zijn, en dat het ontwerp verdere ont
wikkeling behoeft, voordat het zal
kunnen worden geproduceerd in
MIJNONGELUK IN POLEN.
Radio-Warschau heeft Donderdag
ochtend in een kort bericht gemeld,
dat „vele personen" het leven heb
ben verloren bij een ongeluk in een
steenkoolmijn. Het gebeuren was het
gevolg *an een brand, die door „sa
boteurs" was gesticht.
De radio gaf geen verdere bijzon
derheden.
Vliegen op afbetaling
Volgende maand kunnen de Ame
rikanen naar Europa vliegen, daar
een tijdje rondreizen en alle kosten
op afbetaling voldoen. De Pan Ame
rican Airways begint op 1 Mei met
de verkoop van de passagebiljetten
die teverts recht geven op hotelver-
blijf, maaltijden en uitstapjes. Tien
percent van de prijs moet voordat
de reis begint voldaan worden, de
rest van het bedrag kan binnen een
periode van 20 maanden afbetaald
worden. De eerste tijd zal het sys
teem alleen van toepassing zijn op
reizen overzee.
De voortvluchtige onderwijzer
J. B. uit Westernieland, die vorig
jaar wegens verduistering werd ont
slagen is gisteren op Schiphol gear
resteerd. Hij bleek ontsnapt te zijn
uit het vreemdelingenlegioen waarin
hij had dienstgenomen.
Keizer Haile Selassie opent suikerfabriek
I
Vol aandacht luistert de Keizerin, tijdens de openingsrede van Keizer Haile
Selassie van Ethopië, die persoonlijk de opening van de nieuwe suikerfa
briek- en plantages van de HVA, verrichtte. De suikeropbrengst van deze
1400 hectare beslaande plantage zal de behoeften van Ethiopië en Eritrea
kunnen dekken. Foto onder: Een overzicht van de fabriek en de suiker-
loodsen.
Toch was het maar
een „baby"
President Eisenhower heeft op zijn
wekelijkse perconferentie toegegeven
dat er bij de waterstofbom-explosie
op 1 Maart „iets gebeurd is wat de
geleerden verrast en verbaasd heeft".
De Verenigde Staten zijn verplicht in
de toekomst veel uitgebreider voor
zorgsmaatregelen te nemén dan voor
dien. Over de juiste toedracht kon hij
nog geen mededelingen doen daar de
voorzitter van de atoomcommissie,
Strauss, nog. bezig is met het onder
zoek.
Van regeringszijde werd Woensdag
medegedeeld dat de gevarenzone van
50.000 tot 315.000 vierkante mijl rond
de proefgebieden is uitgebreid en dat
er geen gevaar bestaat, dat radio-ac
tieve deeltjes door zeestromingen
naar de Japanse kust worden ge
voerd.
Van Japanse regeringszijde is me
degedeeld dat een onderzoek wordt
ingesteld naar berichten volgens wel
ke onbekenden as van het vissers
vaartuig en kleren van de vissers
probeerden te kopen.
In verscheidene delen vani de we
reld hebben atoomgeleerden commen
taar geleverd op de jongste proefne
mingen. In Wenen verklaarde profes
sor Hans Thirring dat er geen ge
vaar bestaat dat radio-actieve as in
gevaarlijke hoeveelheden door de
lucht tot Japan, China of Amerika
meegevoerd zou kunnen worden. Mo
gelijk zouden wel spoortjes in stof-
bevattende wolken te ontdekken zijn,
maar deze zouden onschuldig zijn.
Professor Marcus Oliphant, Austra
lisch atoomgeleeerde, zeide in Mel
bourne dat de bom die op 1 Maart
tot ontploffing werd gebracht „zon
der twijfel een baby was onder de
waterstofbommen waarover de Ame
rikanen beschikken".
HOF.
wordt
het
weer?
Koningin Elizabeth
en Oeganda
Couranten te Kampala in Oegan
da hebben copieën ontvangen van
een brief, geadresseerd aan sir An
drew Cohen, gouverneur van Oegan
da, waarin gezegd wordt dat hij ko
ningin Elizabeth geen bezoek aan
Oeganda moet laten brengen.
„De koningin van Engeland", aldus
de brief, „is zich niet bewust van de
bestaande haat in Oeganda". Mocht
haar iets overkomen, dan zou sir
Andrew „de meest tactloze gou
verneur in hec koloniale imperium'
daarvoor verantwoordelijk zijn.
De koningin en de hertog van Edin
burgh zullen volgens het reisplan op
28 April in Oeganda aankomen.
HET BEZOEK VAN HET DEENSE
KONINKLIJKE PAAR
Omtrent het programma voor het
staatsbezoek, dat het Deens konink
lijk paar in April a.s. aan Nederland
zal brengen, kan nog worden gemeld,
dat koningin Juliana op Woensdag
28 April in de namiddag, vergezeld
\an de koningin van Denemarken,
een bezoek zal brengen aan het In
stituut voor Onderwijs van Blinden
te Huizen, Noord-Holland.
(Geldig van Donderdagavond tot
Vrijdagavond. Opgemaakt te
10 uur).
IETS ZACHTER.
Overwegend zwaar bewolkt
met plaatselijk wat lichte régen
of motregen, voornamelijk in het
Noorden van het land. Matige
tot krachtige Zuidwestelijke
wind. Iets zachter.
26 Maart: zon op 6.31; onder 19.02;
maan op 2.00; onder 9.10.
Het weer in Europa
De weerrapporten van hedenmor
gen 7 uur luiden:
weer
temp.
OSLO
zwaar bew.
1 C.
STOCKHOLM
zwaar bew.
1
KOPENHAGEN
mist
0
LONDEN
geheel bew.
6
AMSTERDAM
zwaar bew.
3
BRUSSEL
geheel bew.
4
PARIJS
mist
6
BORDEAUX
mist
3
GRENOBLE
onbewolkt
1
NICE
licht bew.
BERLIJN
motregen
5
FRANKFORT
nevel
8
MUNCHEN
zwaar bew.
7
ZüRICH
zwaar bew.
3
GENEVE
onbewolkt
0
LOCARNO
onbewolkt
2
WARSCHAU
nevel
4
WENEN
regen
7
INNSBRUCK
licht bew.
1
ROME
zwaar bew.
8
Korreltje
Pas bij 't geven, worden we ons
bewust te bezitten. Alles wat men
niet wegschenken kan, bezit ons.
