Stichting heeft plannen voor
verbetering en een kampschool
Nogmaals hef Leidse woonwagenkamp
Instemming en afkeuring
Werkloosheid in Leiden nam
verleden week enigszins af
Bevolkingsonderzoek in Leiden
slaagde voor negentig procent
De Leydsc Courant -100 jaar terug
ZATERDAG 27 FEBRUARI 1954
DE LEIDSE COURANT
DERDE BLAD PAGINA 1
Links: Kinderen spelen met een oude
kinderwagen in het kamp en trekken
er zich gelukkig niets van aan, dat
hier en daar een hoop vuil ligt.
Rechts: Een gelukkige moeder pakt
haar baby uit een van de wiegen, die
de Oegstgeestse parochianen na de
oproep van kapelaan Van Balgooy
voor hetkamp afstonden.
(Foto's: „De Leidse Courant")
telde ons, dat de dokter in zijn wa
gen en in enige andere wagens wel
kwam, maar dat er juist een geval
was waarvoor de gebelde dokter na
anderhalve dag nog niet verschenen
was. Hetgeen trouwens ook wel 'eens
in andere huisgezinnen voorkomt.
GROOT IS HET AANTAL REACTIES GEWEEST, dat wij ontvin
gen op onze reportage over het Leidse woonwagenkamp in de
krant van Zaterdag 20 Februari 1.1. We hebben blijken van instem
ming ontvangen en van afkeuring. Blijken van medeleven en van
onverschilligheid ten aanzien van dit probleem. Er waren reacties
bij van lezers die ons goed en die ons niet begrepen hebben. Dit al
les was aanleiding voor ons nogmaals uitvoerig over deze kwestie
te schrijven, al is het onmogelijk alle reacties afzonderlijk te be
handelen. We moeten ons tot de grote lijnen beperken.
WANNEER WIJ WILLEN TRACHTEN het geheel te overzien,
moge eerst even in het kort herhaald worden wat wij verle
den' week schreven. Wij constateerden in het Leidse woonwagen
kamp toestanden, die onhoudbaar zijn, vooral wat de inrichting
van het kamp betreft: open stal, bevroren kraan, verstopte af
voer, smerige toiletten, vuil tussen de wagens, tekort aan toe
zicht, gebrek aan-contact met de buitenwereld. Voor een deel heb
ben we dit persoonlijk geconstateerd. De rest werd ons door bewo
ners medegedeeld. Het laatste hebben wij steeds duidelijk laten
uitkomen. Niet wij, maar een bewoner sprak over „het slechtste
kamp van Nederland". We hebben bovendien benadrukt, dat dit
verhaal misschien eenzijdig was. En we besloten: „Is het beeld
onjuist? Is het anders? Hebben we het te schril geschilderd? La
ten dan zij spreken, die het beter kunnen wetenl" Welnu, dit is
gebeurd. Aan hen nu het woord om hun mening te zeggen.
Ook dit laatste heeft U verleden
week kunnen lezen.
„Zij, die het beter
kunnen weten" spreken
ONDER „zij, die het beter kunnen
weten" moeten we in de eerste
plaats de Stichting Woonwagenwerk
Leiden noemen, waarvan wij verle
den week het bestaan zelfs nog niet
konden vermoeden. Het verheugt ons
bijzonder, dat er mensen blijken te
zijn, die zich het lot van de woon
wagenbewoners hebben aangetrok
ken en die zich inspannen dit lot te
verzachten. Het is kapelaan B. v. Bal
gooy geweest, die verleden jaar in
Oegstgeest benoemd werd, wiens bij
zondere belangstelling naar het kamp
uitging. Al spoedig ontdekte hij, dat
het weinig zin had zielzorg uit te
oefenen onder de daar heersende om
standigheden. Naar zijn mening
moest priesterlijke arbeid hier samen
gaan met sociale, hygiënische, medi
sche en culturele verzorging. Daarom
werd op zijn initiatief de Stichting
opgericht, in het bestuur waarvan de
Oegstgeestenaren J. Thorn (voorzit
ter), A. Schlattman en A. Willems
zitting namen, evenals de Leidenaars
mr. C. A. A. M. Mol en G. Roelandse.
Het eerste werk van de Stichting was
een grote hoeveelheid kleding (twee
ton) uit te delen, afkomstig van het
Rampenfonds. Ondertussen werden
contacten gelegd met talrijke instan
ties. Bovendien stelde de stichting een
platfc op tot verbetering van het
kamp, juist betreffende de tekorten,
die wij verleden week signaleerden.
/"YVER DIT PLAN hebben wij nade-
re inlichtingen ingewonnen bij
wethouder S. Menken. Het woonwa
genkamp behoort weliswaar tot de
parochie Oegstgeest, maar het is
grondgebied van Leiden, dus zijn het
de Leidse instanties, die er mee te
maken hebben.
Welnu, de wethouder kon ons me
dedelen, dat het Leidse gemeentebe
stuur bereid is een aantal voorzienin
gen te treffen, in overleg met de
stichting. Stal, afvoer en toiletten zul
len verbeterd worden, terwijl er bo
vendien een afzonderlijk washok op
het programma staat. De kosten hier
van schrikt U even niet: tussen
de tien en twintig duizend gulden!
We mogen even vaststellen, dat uit
deze plannen wel blijkt hoezeer onze
beschrijving van verleden week juist
was. Wethouder Menken beaamde dit
Idan ook, al moest hij er aan toevoe
gen,' dat de toestand veel minder
ernstig zou zijn, wanneer alle kamp
bewoners zouden meewerken om het
kamp schoon en netjes te houden.
EEN SCHOOLTJE NODIG.
A/|AAR kapelaan Van Balgooy kijkt
verder. Hij heeft het hele land
afgereisd en ongeveer alle kampen
bezocht. „De bewoner, waarover U
schreef, heeft wel wat overdreven
met te beweren, dat Leiden het
slechtste kamp van Nederland had",
vertelde de kapelaan ons. „Ik kan
wel kampen aanwijzen, die op een
vuilnisbelt of naast een kerkhof lig
gen, kampen die met prikkeldraad
zijn afgezet en kampen zonder be
strating".
Bjj dat onderzoek is kapelaan Van
Balgooy gebleken, dat men in het
kamp pas vruchtbaar kan werken
wanneer er een schooltje is, zodat
de kinderen niet meer naar de ge
wone scholen behoeven te gaan, maar
in het kamp kunnen blijven. Met
een betere school-opleiding is er meer
kans, dat de kinderen belangstelling
krijgen om een vak te gaan leren. Als
het eenmaal vaklieden zijn, zullen
velen het zwerversbestaan opgeven
en in een gewoon huis willen wonen,
als is dit laatste momenteel nog wel
heel moeilijk.
Een schooltje dus. De kapelaan
trok er op uit en slaagde er in voor
zijn plan de goedkeuring der instan
ties te krijgen, zowel van de inspec
teur van het Onderwijs als van het
Kath. Centraal Bureau, de bisschop
pelijke inspecteur en de deken van
Leiden. Ook de gemeente staat ach
ter dit plan en is bereid medewer
king te verlenen.
Dit wil echter nog niet zeggen, dat
de kampschool er over een maand
zal staan. Het kan misschien nog wel
Goed voorbeeld
VAN TWEE BRIEVEN moeten
we afzonderlijk melding ma
ken, omdat beide vergezeld gin
gen van tien gulden voor het
kampwerk. Prachtig particulier
initiatief! We hebben deze twin
tig gulden aan de stichting afge
dragen, die het geld zeer dank
baar aanvaardde, omdat er zeer
veel geld nodig is. Mogen we er
even op wijzen, dat de stichting
een bankrekening heeft bij de
Boerenleenbank te Oegstgeest?
Giro van de bank: 35.734. Gelieve
Bij storting te vermelden: „Stich
ting Woonwagenwerk Leiden".
een jaar duren, maar het komt.
Moeilijkheden? In de slechte grond
van het kamp zullen palen van min
stens dertien meter geheid moeten
worden!
Wanneer dit schooltje er eenmaal
is, kan ook aan de godsdienstige
verzorging van de kampbewoners
meer aandacht geschonken worden
(bijeenkomsten, catechismus, enz.).
De stichting droomt zelfs van een
kamp-kerkje, maar een heel eenvou
dig kapelletje gaat minstens 30.000
gulden kosten. Waar moet dat geld
vandaag komen?
SOCIALE VOORZIENINGEN.
I'VE STICHTING heeft het niet bij
plannen gelaten. Het bestuur
heeft contact opgenomen met de
Leidse Dienst voor Sociale Zaken,
die de sociale verzorging van het
kamp in handen van de stichting ge
legd heeft, uiteraard onder toezicht
en in overleg met de Dienst. Reeds
heeft de stichting een sociale werk
ster aangesteld mej. Fr. Jongepier,
Leidschestraatweg 7, Oegstgeest
die sinds enige weken regelmatig in
het kamp verschijnt.
Bovendien heeft de stichting een
wijkzuster bereid gevonden het
kamp te bezoeken, hetgeen reeds se
dert Augustus 1953 gebeurt. Het is
dus niet waar, wat een bewoner ons
verleden week zei, dat er nooit een
wijkzuster komt. De zuster is echter
niet in alle wagens nodig; sommige
bewoners kennen haar dus niet; zij
draagt trouwens geen sluier, zodat
genoemde uitlating van een bewoner
begrijpelijk is.
Eenmaal bij de wijkzuster komen
we vanzelf bij de medische verzor
ging. Wij hebben verleden week niet
geschreven, dat er nooit een dokter
komt. Integendeel. Een bewoner ver-
Er bestaat een regeling, die voor
ziet in gratis medische hulp voor alle
kampbewoners, ook wat de medica
menten betreft. De bewoners behoe
ven zich slechts met de Geneeskun
dige Dienst aan de Mare in verbin
ding te stellen en mogen dan geheel
vrij een huisarts uitzoeken, die nooit
een cent in rekening brengt. Beval
lingen kunnen gratis geschieden in
het Acad. Ziekenhuis. Wanneer de
wijkzuster eenmaal in alle wagens
een bekende figuur zal zijn, wordt
de medische verzorging ongetwijfeld
nog veel beter.
De Stichting heeft een schrikba
rend tekort aan hygiënische en medi
sche controle geconstateerd. In 1953
leden 3 kinderen aan para-tyhpus en
12 aan ondervoeding. Bovendien een
tekort aan coördinerend optreden bij
de sociale voorzieningen. De wijkzus
ter en de sociale werkster zullen in
dit opzicht ongetwijfeld goed werk
kunnen doen.
OEGSTGEESTSE HULP.
EEN GROOT DEEL van de" critische
opmerkingen kwam uit Oegst
geest. Dit wekt geen verbazing meer
als men weet, dat kapelaan Van Bal
gooy tijdens de hevige kou in deze
winter van de preekstoel af een op
roep tot de parochianen gericht heeft.
Er werden in het kamp drie baby's
verwacht, voor wie geen wiegen en
kleertjes beschikbaar waren. Onmid
dellijk reageerden de parochianen.
Binnen één dag was het gevraagde
bijeen, méér zelfs, waarna de gezin
nen geholpen konden worden. Boven
dien hebben alle bewoners een mud
kolen gehad; sommigen waren in de
kou zelfs bezig hun ledikanten op te
stoken
Met grote erkentelijkheid mag van
deze Oegstgeestse hulp melding ge
maakt worden; wij schreven er ver
leden week niet over, omdat wij de
stichting niet kenden en de bewoners
ons er niets van vertelden.
Verleden week schreven we over
een bewoner, die gezegd had „Ik heb
pas één keer een priester gezien".
Kapelaan Van Balgooy moest er om
lachen. „Ik kan niet helpen, dat som
mige bewoners mij niet zien; ik kom
er trouwens niet in m'n toog, maar
in een motorjekker. Bovendien kom
ik voornamelijk in de wagens waar
sociale hulp nodig is. Pas als we
hiervoor goed gezorgd hebben, kan er
met de zielzorg stevig worden aan-
gepakt".
Mogen we hiermee de opmerkm-
Gunstiger dan verleden jaar
Op 20 Februari 1954 stonden bij het
Arbeidsbureau Leiden 1595 geheel
werklozen ingeschreven, terwijl daar
enboven 100 personen waren opgeno
men in diverse werkvoorzieningsob
jecten. Het totaal beschikbare aan
bod geheel werklozen plus arbei
ders werkobjecten bedroeg der
halve 1695. Ten opzichte van de vo
rige stand betekent dit een daling
van 58, die voornamelijk is toe te-
schrijven aan de hervatting van de
werkzaamheden bij diverse bouwwer
ken en de plaatsing van een aantal
arbeidskrachten in de landbouw.
Een vergelijking met een overeen
komstig tijdstip in 1953 doet zien,
dat het algemene beeld thans aan
merkelijk gunstiger is, hetgeen uit
de standcijfers blijkt, n.l. 2231 per
J 21 Februari 1963 tegen 1695 per 20
j Februari 1954. Een voordelig ver-
i schil van 546, dat nog meer in het
oog springt, wanneer de aanwas van
beroepsbevolking in aanmerking ge-
nomen wordt Zonder daarbij de rea-
j liteit uit het oog te verliezen, kan
worden geconstateerd, dat de werk
gelegenheid in niet onbeduidende
mate is toegenomen.
Jeugdige arbeidskrachten
De vraag vertoonde een lichte stij
ging, n.l. van 139 tot 161; welke voor
het grootste deel in de categorie jeug
dige arbeidskrachten dient te worden
gezocht. Was de vraag voon genoem
de categorie 15 tot en met 18 jaar
reeds belangrijk te noemen, thans,
door verdere stijging van het aantal
aanvragen, kan voor sommige be
drijfstakken, o.a. kappersbedrijven,
slagersbedr ij vende metaalindustrie
gen van lezers, die ons wezen op de
grote activiteit van de kapelaan, als
afgedaan beschouwen?
MEER DAN ERG?
NA ALDUS de Stichting, de wet
houder en de kapelaan aan het
woord gelaten te hebben, moeten we
de overige opmerkingen waarvoor
overigenis onze hartelijke dank!
met een enkel woord afdoen. De
meeste reacties zijn trouwens in het
bovenstaande reeds beantwoord.
Eén brief willen we echter nog
even afzonderlijk behandelen. Een le
zer schreef ons: „Ik kan niet begrij
pen, dat een katholiek dagblad zo
iets kan schrijven. Als het in Dè
Waarheid had gestaan, zou ik gezegd
hebben, dat het een goed stukje was.
Maar nu vind ik het meer dan erg".
Dus omdat wij katholiek zijn, mo
gen we niet wiizen op verkeerde toe
standen, terwijl we zelf gezien had
den hoe erg het was. Waarom moet
dit in De Waarheid staan, die zoiets
alleen maar zou opnemen om er com
munistische propaganda uit te slaan?
En waarom mogen wij het niet doen
met de eerlijke bedoeling om via de
publicatie belangstelling te wekken
en daardoor verbetering te krijgen?
Nadrukkelijk hebben we verleden
week geschreven: „We willen geen
oordeel vellen. We willen niemand
beschuldigen, geen personen, geen
instanties. We hebben ook niemand
onaangenaam willen zijn". We heb
ben alleen de bewoners aan het
woord gelaten en duidelijk laten
merken, dat het hun mening was.
Uit reacties hebben wij nu boven
staand overzicht samengesteld. We
mogen concluderen, dat er vooral ach
ter de schermen hard gewerkt wordt
en dat het in de toekomst beter wor
den zal. Iedereen, die het wel meent
met de bewoners van dit kamp, zal
zich met ons hierover verheugen!
Laatste kans voor de achtergebleven 7000
en het meubelbedrijf, van een tekort
worden gesproken.
Niet genoeg kan de jeugdigen zelf stadsgehoorzaal een medewerkers-
maar ook de ouders gewezen worden avoncj gehouden worden voor allen,
Nu het bevolkingsonderzoek op tu
berculose in Leiden enige weken ach
ter de rug is, heeft het comité de ba
lans kunnen opmaken, waaruit
blijkt, dat ruim 61.000 personen voor
het doorlichtingsapparaat geweest
zijn. Wanneer men stelt, dat de Leid
se bevolking ruim 92.000 personen
telt, zou men kunnen concluderen,
dat een derde deel niet onderzocht
is. Gelukkig is dit niet het geval.
Het onderzoek mag zelfs zeer ge
slaagd genoemd worden, omdat 90
van de bevolking er aan deelge
nomen heeft.
Van de 92.000 inwoners moeten im
mers eerst de kinderen beneden 2
jaar worden afgetrokken. Vervolgens
de militairen, de werknemers, die in
de bedrijven doorgelicht worden, de
mensen die regelmatig in het consul
tatiebureau voor t.b.c.-bestrijding on
derzocht worden. Na aftrek van deze
groepen bleven er 68.000 personen
over, die voor onderzoek in aanmer-
knig kwamen. Bijna 7.000 hebben aan
de herhaalde oproepen geen gehoor
gegeven; zij vormen 10 van de
hele bevolking.
Dinsdag 30 Maart zal er in de
op het grote nut van inschrijving bij
de afdeling jeugdbemiddeling van het
Arbeidsbureau die zich niet alleen
bezig houdt met het plaatsen, op aan
vraag,, van jeugdigen, doch tevens
vele waardevolle inlichtingen om
trent beroepen en de mogelijkheden,
welke deze bieden, verstrekt en bo
vendien advies geeft inzake oplei
dingsmogelijkheden door middel van
het leerlingstelsel.
die op enigerlei wijze aan dit onder
zoek hebben meegewerkt, dus huis
bezoekers, propagandisten, enz. Tij
dens deze bijeenkomst zal dokter J.
E. Zweers, directeur van het consul
tatie-bureau, een nauwkeurig over
zicht van de resultaten geven. Hij zal
o.a. vertellen, dat bij het onderzoek
vele andere longziekten aan het licht
gekomen zijn, in enkele gevallen
zelfs ook van longkanker en breu
ken van het middenrif.
Het aantal werkloos ingeschreven
vrouwen bleef nagenoeg gelijk en be
droeg op 20 Februari 162. De vraag
naar vrouwelijke arbeidskrachten
nam iets af, n.l. van 238 tot 225. In de
eerste plaats bestaat er behoefte aan
huishoudelijk personeel, terwijl daar
naast geplaatst zouden kunnen wor
den: ervaren verkoopsters, admini
stratief personeel, .oa. typistes, naai
sters en leerlingnaaisters en onge-1 geroepen. In de meeste gevallen was
schoolde krachten in diverse bedrjjfs- het eerste onderzoek niet goed ge-
takken. 1 v/eest, zodat het herhaald moest wor-
Begrijpelijk, dat de mensen, bij wie
deze kwalen geconstateerd zijn,
dankbaar zijn voor het onderzoek,
omdat nu aan het licht gekomen is
wat anders nog veel langer verbor
gen was gebleven en dus erger was
geworden.
Van de onderzochte personen is 5
voor een tweede onderzoek op-
den. Slechts bij een half procent werd
actieve of niet-actieve tuberculose
geconstateerd. Een betrekkelijk ge
ring aantal dus.
Laatste gelegenheid.
Hoewel het comité dus zeer tevre
den is over het resultaat, wil men
zich er nog niet bij neerleggen, dat
10 van de bevolking niet versche
nen is. De mensen, die wel geweest
zijn, hebben vor zich persoonlijk nu
wel de zekerheid, dat zij geen tu
berculose hebben en de anderen, bij
v/ie wel tuberculose geconstateerd
was, worden thans wel behandeld,
zodat zij beter kunnen worden,
maar het doel van het onderzoek
was precies te weten wie er in Lei
den tuberculose heeft. Dit doel is
niet geheel bereikt wanneer er nog
mensen zijn, die zich niet laten on
derzoeken. Daarom moeten deze men
sen er ook van overtuigd worden, dat
hun medewerking noodzakelijk is.
Hen wordt a.s. Donderdag en Vrij
dag een laatste gelegenheid geboden.
Dondedag 4 Maart kunnen zij van 2
tot 4 en van 7 tot 9.30 uur terecht,
Vrijdag 5 Maart van 9 tot 12 en van
2 tot 4.30 uur, beide dagen in de
Stadsgehoorzaal. Het is administratief
onmogelijk deze mensen persoonlijk
op te roepen, maar zij, die nog niet
onderzocht zijn, weten dit zelf wel.
Zij gelieven deze oproep in de krant
als een laatste uitnodiging te be
schouwen en u reeds de uren te no
teren.
Wat lezers schrijven
Leiden, 26 Februari.
LEIDENS STADSSCHOON.
Als geboren Leidenaren zien wij
ons stadsschoon sterk achteruit
gaan; speciaal het centrum dreigt een
monotoon kaal aanzien te krijgen.
Wat waren we al gebaat wanneer on
ze beroemde kathedralen, Koren
beurs, Waag,, Stadhuis en meer der
gelijke unieke plekjes werden geac
centueerd door een bossage of an
der groen aan te brengen.
De middenstand in Leiden, die bo
gen kan op behoorlijke prestaties,
zal zeker niet achter blijven de aan
trekkelijkheid van onze stad te ver
hogen. Ons winkelcentrum mist een
kringloop, doordat de Hooigracht
steeds slechter begaanbaar wordt,
voor voetgangers in het bijzonder.
Bovendien is het de vraag hoelang
1854 27 FEBRUARY 1854,
De deelnemers in de Sociëteit de Grofsmederij, te Leyden, worden uitge-
noodigd, om op Woensdag den 8sten Maart 1854, des namiddags ten één
ure te compareren aan het Locaal der Fabriek, teneinde, ingevolge Arf. 17 de overkluizing uit 1681 het zware
der Statuten, aan te hooren het verslag van den Staat der Sociëteit; liggen- verkeer not? zal kunnen houden. De
den de Balans ter visie voor Deelhebbers aan het Bureau der Grofsmede
rij y'an des voormiddags 10 tot des namiddags ten 3 ure.
Leyden, 23 February 1854.
Namens het Bestuur
A. Librecht Lezwyn,
Secretaris
verkeer nog zal kunnen houden. De
laatste 5 bomen zijn nog de stille
getuigen, die de herinnering bewa
ren uit vroeger schoonheid.
Winkeliers ver.
Hooigracht Vooruit.
