Eisenhowers atoomplan Als de Russen te Berlijn willen medewerken Heibeltje in Soerabaja I EENHEIDS- I BIDWEEK Overdracht krijgsgevan genen begonnen De Merapi bedolf twee dessa's onder de as Kalief van Tetoean tegen sultan van Marokko? E.D.G.-verdrag in Eerste Kamer M WOENSDAG 20 JANUARI 1954 9 I "1 42ste JAARGANG No. 13097 $e£cidóe(2oma/itf i Directeur: c M. v. hamersveld KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN I weg 7 I Hoofdredacteur: L. C. J. ROOZEN. I Papengracht 32, Tel. 20015. Adm. en Adv. 20826, Abonn. 20935, Giro 103003, Abonnementsprijs vanaf 1 Jan. 1954 f 0.50 p. w., f 2.15 p. mnd., f 6.40 p. kwart. Franco p. p. f 6.80. - Adv.: 15 ct. p. mm. Telefoontjes f 1.5A EENHEID NIET OPGEVEN \7ijf en twintig vooraanstaande ka- tholieken hebben zich, na een jaar studie, uitgesproken over de vraag naar de noodzaak van de staatkundige eenheid der katholieke Nederlanders. Zojuist is n.l. verschenen het rap port van de commissie-Van der Grin ten, ingesteld door het Centrum voor Staatkundige Vorming op verzoek van de K.V.P. Hoewel samenvallen de met de aanvang van het eenheids- gesprek tussen vertegenwoordigers van K.V.P., Katholieke Nationale Partij en Katholieke Werkgemeen schap in de Partij van de Arbeid, is de aanleiding tot deze beide activi teiten geheel verschillend. Vindt het gesprek plaats als gevolg van de verklaring van de Kardinaal, dat de katholieken toch vóór alles de een heid zullen bewaren, de Centrum- commissie is een, vóór dien date rend, gevolg van de voor de katho lieken zo ongunstige verkiezingsuit slag van 1952, toen de K.V.P. van 32 op 30 zetels terugviel en daardoor in de Tweede Kamer in aantal gelijk kwam met de socialisten, die 3 zetels winst hadden geboekt. In deze uit spraak van het kiezerscorps vond het K.V.P.-bestuur aanleiding om zich af te vragen hoe het nu in feite met de noodzaak van de staatkundige eenheid der katholieken stond en zich daarover van een uitgesproken deskundig advies te voorzien. Dit advies is nu uitgebracht in de vorm van een bijna 80 bladzijden tellend rapport, dat uiteraard de moeite van een nadere bestudering loont. Het is uitgesloten de inhoud, zij het kort, in het bestek van één dag bladartikel weer te geven. Wij zul len daarom thans volstaan met het aangeven van de indeling en een en kel hoofdpunt en hopen er in vol gende artikelen nader op terug te komen. Om reeds aanstonds duide lijk te maken tot welke conclusie het rapport komt: om hun taak in maat schappij en staat goed te kunnen vervullen, d.w.z. daarin hun eigen, katholieke beginselen zoveel moge lijk tot gelding te brengen, kunnen de katholieken het nog niet zonder een eigen politieke partij stellen. En iedere verdeling over meer katho lieke partijen kan de vervulling van die taak slechts bemoeilijken en moet het resultaat verkleinen. Aldus de conclusie, wetenschappelijk bere deneerd en rekening houdende met de feitelijke-verhoudingen, die Ne derland. op staatkundig en maat schappelijk gebied in het huidige tijdsgewricht te zien -geeft. Zoals wij een jaar geleden bij de instelling van de commissie-Van der Grinten schreven is deze conclusie voor ons geen verrassing. Wat wel onze grote belangstelling heeft, dat ia de brede kijk, die de commissie in dit rapport demonstreert. En dan mag men van mening verschillen over de opzet, die anders en mis schien beter had kunnen zijn, en men mag voor zichzelf overtuigd zjjn, dat bepaalde practische uitwer kingen en raadgevingen onverwe zenlij kbaar zijn wij komen daar op nog terug vast staat, dat de feitelijke situatie op staatkundig ter rein op zulk een objectieve wijze is geanalyseerd en de logische gevolg trekkingen daaruit zo helder zijn weergegeven, dat de katholieke zaak met dit rapport sterk is gebaat. En dat is een verheugend .feit bij alle ongerustheid over de huidige ont wikkeling, die ook uit de verklaring van de Kardinaal, tijdens de herden king van de weder-instelling der Kerkelijke Hiërarchie afgelegd, zo sterk sprak. Het rapport vangt aan met een his torische schets, van) het partij-wezen in Nederland. Een ontwikkeling waaruit de macht van de politieke partijen blijkt, maar waarin ook dui delijk de malaise naar voren komt die het politieke leven kenmerkt zo als dit zich sinds 1917 heeft ontwik keld. Er is bij de kiezers tekort aan vertrouwen in de partij-organisaties in het algemeen, een crisis die ook de problemen der katholieken op dit terrein in de hand heeft gewerkt. In het middendeel wordt dan de vraag naar de noodzaak der staat kundige eenheid onderzocht en po sitief beantwoord. En in het laatste gedeelte wordt uitvoerig ingegaan op de wijze, waarop de katholieke eenheidspartij haar taak dient te ver richten en aan welke vereisten zij moet voldoen. Deze beide hoofd stukken vooral geven stof tot nadere beschouwing, waartoe volgende ar tikelen de gelegenheid mogen bie den. De Russische minister van buiten landse zaken Molotof heeft via de Russische ambassadeur te Washing ton doen weten, dat hy bereid is over Eisenhowers plan tot vorming van een „internationaal atoomcentrum" inleidende besprekingen met zijn Amerikaanse ambtgenoot Dulles te houden, wanneer de beide staatslie den elkaar zullen ontmoeten op de conferentie te Berlijn, die Maandag begint. Minister Dulles heeft met de Rus sische ambassadeur Zaroebin reeds technische voorbesprekingen gevoerd „Dan kan er veel bereikt worden", zegt Dülles De Amerikaanse minister van buitenlandse zaken Dulles hoopt, dat de viermogendhedenconferentie te Berlijn, die Maandag a.s. begint, niet lan ger dan drie weken zal duren. De conferentie zou futiel zijn, indien i f Russische vertegenwoordigers de afbrekende en ontwijkende tactiek v'1 het verleden zouden voortzetten, maar, aldus minister Dulles, indien Russen op deze conferentie zullen verschijnen met de wens om iets con structiefs te bereiken, dan zullen zij bij ons niet voor een gesloten dc^0 komen en dan zal pr genoeg te doen zijn. sprekingen, aanzienlijk groter dan in vorige dagen. Dinsdag zijn bijna 500 vluchtelingen in West-Berlijn aange komen en gedurende het weekeinde 725. De vluchtelingen verklaarden na drukkelijk, dat een zeer groot aan tal Oost-Duitsers sceptisch tegenover de komende Berlijnse besprekingen staat. PASTOOR LÜCKER VERZORGT K.R.O.-LIJDENSMEDITATIES Dit jaar zullen zoals gebruikelijk door de K.R.O. op Dinsdagavonden in de Vasten Lijdensmeditaties wor- Een verschil van mening tussen ^en ""gezonden. De meditaties wor- den gegeven door de zeereerwaarde een hotelemployé en de resident van Soerabaja heeft tot gevolg gehad VOORBEREIDENDE BESPREKINGEN. Dulles deelde mee, dat hij vandaag in het vliegtuig van president Eisen hower naar Berlijn zou vliegen. Vóór Maandag zal hij zijn ambtgenoten Eden eri Bidault ontmoeten voor een voorbereidende bespreking. Dulles zei verder: Dit zal de eerste keer zijn sedert 1949, dat de vier ministers van buitenlandse zaken elkaar ont moeten. Het zal interessant zijn om te zien, of de Russische politiek en tactiek zich hebben gewijzigd. In het verleden hebben de leiders van de Sovjet-Unie niet gestreefd naar constructieve resultaten maar naar verzwakking van de band tus sen de Westelijke naties. Zij hebben getracht de vrees van Frankrijk voor Duitsland en de Duitse rancune tegen Frankrijk aan te wakkeren. Zij heb ben getracht de West-Europese lan den bevreesd te maken door de Ver enigde Staten af te schilderen als een militaristische imperialistische mogendheid. Zullen de Russen deze lijn blijven volgen, dan ?_al de conferentie ver geefs zijn. Dan zullen wij alleen maai tijd hébben vermorst, hetgeen voor de Russen evenzeer geldt, want de Westelijke naties zijn rijp genoeg om niet de dupe te worden van het „ver- J De Merapi die volgens de laatste deel en heers", dat gehanteerd wordt j berichten tijdens de uitbarsting van OOSTENRIJK STUURT FIGL. Het Oostenrijkse' kabinet heeft Dinsdag besloten minister van buiten landse zaken Leopold Figl en zijn staatssecretaris Bruno Kreisky naar Berlijn te zenden om met de vier ministers van buitenlandse zaken te spreken over het Oostenrijkse staats verdrag. heer P. J. A. M. Lücker, pastoor der St. Petrus te Den Bosch. De eerste meditatie is op 9 Maart. dat 20 opgeschoten jonge mensen het hotel zijn binnengedrongen om de inventaris grotendeels kort en klein te slaan. De hotelemployé Seket werd door de politie aangehouden. De politie heeft het hotel onder bewaking genomen. Er zijn geen be richten dat een der vernielzuchtigen zou zijn gean-esteerd. Volgens de lezing, die het persbu reau Antara van het gebeurde geeft, kwam de resident van Soerabaja en kele dagen terug bij de heer Seket om een kamer te bespreken in het Simpang-hotel voor de Indonesische minister van Economische Zaken, die Soerabaja Wilde bezoeken. De heer Seket zou toen in strijd met de waarheid, zo meldt Antara, beweerd hebben dat er geen kamer vrij was. Ook zou hij de resident on behoorlijk hebben bejegend. De heftige reacties op dit geschil i Indische bewakingstroepen in KONINGEN JULIANA BEZOCHT „KUNSTENAARS HELPEN". Koningin Juliana heeft Maandag middag met haar particulier secreta resse, mevr. N. SmitAvis, een be zoek gebracht aan de slottentoonstel- ling „Kunstenaars Helpen" in het Rijksmuseum te Amsterdam. De Koningin werd ï'ondgeleid door de voorzitter van de coördinatie-com missie Kunstenaars Helpen, de heer J. J. Voskuil. Het bezoek van H.M. duurde drie kwartier. Intentie van Donderdag 21 Jan. X Gedurende de Internationale X Bidweek moeten we bidden voor <£de terugkeer van de Protestan- x 'en, maar ons ook afvragen of wij niet schuldig zijn aan de be- X stendiging van de scheiding door X ons lauw christelijk leven en het slechte voorbeeld dat wij ga- X ven, waai-door wij andersden- X kenden, in plaats van hen aan te trekken, hebben afgestoten. Mo- X gen onze liefde, onze verdraag- ózaamheid en ons goed voorbeeld x de weg banen voor het herstel Xvan de vroegere eenheid. Geen incidenten zouden geleid hebben tot de overval op het hotel. Dodental gestegen door hen, die 800 millioen mensen in een enkel, massief militair blok heb ben geperst. Minister Dulles maakte duidelijk, dat het hoofddoel van de a.s. vier mogendhedenconferentie de hereni- Maandag minstens 54 mensen heeft gedood en 79 anderen heeft gewond, was gisteren weer tot rust gekomen. In de omliggende dessa's die niet di rect door gevaar werden bedreigd, stonden de bewoners,, in dichte groe ging van Duitsland was. „Dat kan be- j pen samengedromd, onafgebroken reikt worden, indien de vier bezetten- I naar boven te staren, gereed om te de machten de barrières slechten, zo- vluchten zodra een nieuwe dood en dat. in een herenigd Duitsland door i verderf zaaiende lavastroom over- de middel van vrije verkiezingen een kraterrand zou golven. De vooruit- al-Duitse regering kan worden ge- j geschoven observatieposten meldden vormd. De drie Westelijke mogend- I echter dat alles rustig was en dat heden zijn bereid dat te doen, maar j de activiteit van de vulkaan beperkt zij kunnen dat niet alleen. Daar is medewerking van de Sovjet-Unie voor nodig." STIJGENDE VLUCHTELINGENSTROOM. I De vluchtelingenstroom uit de Sov jet-zóne en Oost-Berlijn naar het Westen was Dinsdag, vijf dagen voor het begin der vier-mogencLhedenbe- Vier ton aan juwelen Uit de villa van een J71-jarige we duwe, meVr. Berthe de Lompre te St. Jean Cap-Ferrat (Fr.), zijn ju welen ,ter waarde van 400.000 gul den gestolen. De juwelen waar onder een armband van meer dan 110.000 gulden waren in een zij den shawl gewikkeld. De kostbaar heden waren nfet verzekerd, omdat mevr. de Lompre een verzekering te duur vond. bleef tot lichte aardschokken. Men vreest inmiddels, dat het aan tal doden nog groter zal blijken te zijn, zodra de reddingsploegen zijn doorgedrongen tot de twee het zwaarst getroffen dessa's, die thans nog onder een dikke laag as liggen bedolven. De gloeiende lavastroom uit de Merapi baant zich thans een weg langs de Noordelijke helling van de vulkaan en buigt zich dan af naar het Westen door de Apoe-vallei. De stroom heeft de dessa Tlogolele by Magelang, ongeveer 50 kilometer ten Noorden van Djokjakarta bereikt. Een dichte asregen bedekte de omstreken van de vulkaan tot op een afstand van 25 kilometer. Volgens officiële schattingen worden twaalf dorpen met een bevolking van onge veer achttienduizend mensen door de eruptie in gevaar gebracht. Op de hellingen van de vulkaan wonen ongeveer twee millioen mensen, de bevolkingsdichtheid is er vierhon derd per vierkante kilometer. De be- Restauratie Portugees-Israëlische synagoge Er zijn plannen om het gebouw van de Portugees Israëlitische Gemeente ie Amsterdam te restaureren. Het kerkbestuur heeft reeds plannen daartoe bij het Ministerie van Onderwijs, Kunsten en Wetenschappen ingediend. De Portugees Israëlitische Synagoge staat op de Monumentenlijst en dank zij dit feit is het prachtige historische gebouw in oorlogstijd voor verwoes ting gespaard gebleven. De eerste steen voor het gebouw werd gelegd op 17 April 1671. Het werd gebouwd volgens plannen van Elias Bonman in overleg met de stadsarchitect Daniël Stalpaert. Op 2 Augustus 1675 werd het in gebruik genomen. De Synagoge werd in Ionische stijl in baksteen opgetrokken en rust op drie duizend palen. Zij staat op een door lage hui zen omsloten pleintje. Het kerkgebouw bevat vele kostbaarheden. In oor logstijd werden deze opgeborgen in het Rijksmuseum en in de kluizen van een Amsterdamse bank. Desniettemin werd een gedeelte door de bezetters geroofd. In 1947 werden de gestolen voorwerpen uit Duitsland terugge haald. In Mei 1945 werd de eerste dienst na de oorlog weer in de Syna goge gehouden. Het prachtige interieur van de Synagoge. voiking aan de Westzijde van de be ruchte Merapi is op alles voorbeireid en toont zich rustig. Een jaar voorbereiding. Dr De Neve van de vulcanologi- sche dienst is gisterochtend met twee assistenten van Bandoeng Daar Djok jakarta gevlogen om van daaruit we tenschappelijke onderzoekingen te verrichten over de gedragingen van de 2900 meter hoge vulkaan. Over de reeds het vorig jaar ge dane waarnemingen vertelde dr De Neve, dat alles er toen op wees dat de Merapi bezig was een grote uit barsting voor te bereiden. Er was een grote massa lava aan het opko men en van Augustus tot October kwamen talloze kleine, gloeiende as- deeltjes op de Noordelijke helling neer. Sindsdien zijn voorzorgsmaat regelen getroffen, die thans hun uit werking niet hebben gemist. Het werk op de observatieposten wordt echter bemoeilijkt door de aanwe zigheid van terroristische benden. Vaak hebben de mannen om politie- hulp gevraagd. Korea zijn vanmorgen te ongeveer 9 uur (plaatselijke tijd) begonnen met het overdragen van de 22.000 anti communistische krijgsgevangenen, die zij onder hun hoede hadden, aan de geallieerden. Een lange rij Chinese krijgsgevangenen overschreed weldra de grens tussen de neutrale zone en het geallieerde gebied. De Chinezen zongen en droegen spandoeken mee. De Chinese krijgsgevangenen wor den op transport gesteld naar Formo sa. De Noord-Koreanen worden Vrij dag vrijgelaten. Vandaag zijn slechts de anti-com munisten overgedragen, de pro-com munistische krijgsgevangenen zullen voorlopig onder de hoede van de In dische troepen blijven. Het zijn 325 Zuid-Koreanen, 21 Amerikanen en 1 Britse marinier. Bij de overdracht van de eerste Chinezen en Noord-Koreanen hebben zich geen incidenten voorgedaan. Terwijl de anti-communistische krijgsgevangenen uit de neutrale zóne naar het geallieerdé gebied wer den geleid, kwamen de Noordelijke en geallieerde verbindingsofficieren ZUIVERING IN GEORGIë De opperste Sovjet van Georgië heeft de eerste plaatsvervangende premier, Ivlian Zodelava, van zijn functie ontheven, aldus is door een blad in Tiflis gemeld. Hij is vervangen door Mitrofan Koetsjava. De redenen van deze ver vanging zijn niet bekend gemaakt. Morgen bijeenkomst van opperhoofden Volgens berichten uit Parijs zou de kalief van Tetoean voornemens zijn in opstand te komen tegen het gezag van de sultan van Marokko. De kalief zou zich tot sultan willen uitroepen of beweren, dat hij de enige wettelijke vertegenwoordiger van de afgezette sultan, Sidi Mohammed ben Yoessef is. Tetoean ligt in Spaans Marokko, doch Frankrijk moet volgens de be staande verdragen het gezag van de sultan van Marokko zowel over Frans- als Spaans Marokko handha ven. Zoals men weet, werd Sidi Moham med ben Yoessef in Augustus j.l. af gezet, omdat hij de anti-Franse Ma rokkaanse nationalisten zou hebben gesteund. De kalief van Tetoean heeft geen trouw aan de nieuwe sul tan gezworen en de gebeden in de moskeeën van Sjpaans 'Marokko wor den nog steeds uitgesproken uit naam van de voormalige sultan. Franse functionarisen vrezen, dat de Spaans-Franse betrekkingen door een eventuele stap van de kalief van Tetoean ernstig te lijden zullen heb ben. De kalief zou door de Arabische Liga worden aangemoedigd. Opperhoofden uit geheel Spaans Marokko zijn opgeroepen om Donder dag te Tetoean bijeen te komen. Men achtte het mogelijk, dat de bedoeling van de bijeenkomst is, de huidige sultan van Marokko te verloochenen en trouw te betuigen aan zijn voor ganger, Sidi Mohammed ben Joessef. In Franse ambtelijke kringen werd gezegd, dat Frankrijk de bestaande verdragen „met alle middelen die te AVONDMISSEN VOOR LEIDERS EN PIONIERS K.AJ. Mgr. Huibers heeft toestemming verleend om voor de leiders van de K.A.J. in de industrie-centra Am sterdam, Rotterdam, Zaanstreek, Kennemerland en in het District Den Haag eenmaal per maand na de pioniersbespreking op de Districts vormingsavonden de Avondmis te vieren. zijner beschikking staan", zal verde digen. De kalief van Tetoean is offcieel de vertegenwoordiger van de sultan van Marokka in de Spaanse zóne van het land, maar de nieuwe sultan werd noch door de Spaanse autoriteiten, noch door de nationalisten in Spaans Marokko erkend. Ontvoerder praatte te veel te Panmoendjon weer bijeen om te trachten de onderhandelingen over een hervatting van de voorbereiden de 'besprekingen voor een politieke conferentie weer op gang te krijgen. De Eerste Kamer heeft gisteren een. begin gemaakt met de behande ling van het wetsontwerp tot aan vaarding van het verdrag van de Europese Defensiegemeenschap. Het woord werd gevoerd door de heren Wendelaar (V.V.D.), Anema (A.R.), Geugjes (C.P.N.), Sassen (K.V.P.), die bijzondere aandacht vroeg voor de geestelijke verzorging der militairen in de E.D.G. Ten slot te sprak nog de heer Vixseboxse (C.H De regering zal waarschijn lijk Donderdag antwoorden. HELSINKI OSLO STOCKHOLM KOPENHAGEN i LONDEN AMSTERDAM BRUSSEL Twee ontvoeringen op twee verPARIJS van elkaar gelegen punten in de we-BORDEAUX reld, die vrijwel gelijktijdig plaatsGRENOBLE hadden en eveneens op vrijwel ge- j NICE lijke wijze verliepen, hadden een to-1 WARSCHAU taal andere afloop. Het eerste slachtoffer, de make laar Leonard Moskovitz te San Fran cisco, werd Zaterdag ontvoerd, ter wijl hij op weg was naar een zaken- bijeenkomst, drie dagen vastgehou den en ten slotte bevrijd. De politie, de dagbladen en de radio hadden dc ontvoering geheim gehouden, ter wijl de familie onderhandelde. Aan vankelijk vroegen de bandieten 500.000 dollar, maar toen de familie liet weten, dat zij dit onmogelijk kon betalen, zakten zij af tot 300.000 dollar. Tijdens de telefoongesprekken, die hierover werden gevoerd (alle tele fonistes van San Francisco hadden het telefoonnummer van de familie Moskovitz op een papiertje voor zich liggen en waarschuwden onmiddel lijk de politie, als het werd aange vraagd), kamde de politie de wijk, van waaruit werd gebeld, uit en bij een van deze gesprekken slaagde men er in een ontvoerder te vatten. Daarna was de zaak snel bekeken. Anders verliep het met de Chinese sigaretten-millionnair Lim Kok-Gin. te Singapore, die eveneens midden op straat werd gearresteerd. Hij en zijn chauffeur werden drie dagen in een donker hol vastgehouden en kregen slechts water te drinken. Hij werd 's avonds in een donkere straat afgezet, toen zijn familie een losgeld van meer dan 100.000 Strait- dollars (ongeveer f 125.000) had be taald. (Geldig van Woensdagavond i tot Donderdagavond. Opgemaakt te 10 uur). AANHOUDEND ZACHT Overwegend zwaar bewolkt met enige regen en hier en daar mist. Aanhoudend zacht. Toene mende en later matige tot krach tige wind tussen Zuidoost en Zuidwest. 21 Jan.: zon op 8.36 en ouder 17.07; maan op 20.J 4 en onder 9.23 uur. Het weer in Europa De weerrapporten van hedenoch tend 7 uur luiden: weer temp. geheel bew. 4 C. sneeuw 2 sneeuw 1 motregen 6 geheel bew. 11 regen 9 motregen 6 geheel bew. 7 mist 1 onbewolkt 4 onbewolkt 3 sneeuw 1 regen 6 geheel bew. 6 zwaar bew. 1 geheel bew. 7 zwaar bew. onbewolkt 3 BERLIJN MüNCHEN LOCARNO WENEN INNSBRUCK ROME Overwegend zacht Het K.N.M.I. deelt mede: In de afgelopen nacht kwam bo ven de Noordzee weer harde wind tot storm voor onder invloed van een actieve depressie boven Zuid-Scan- dinavië. Aan de achterzijde van de depressie stroomt koude polaire lucht naar het Zuiden. Boven onze omge ving neemt de wind echter in kracht af, waardoor de koude lucht ons land niet kan bereiken. Het overwe gend zachte weer duurt dan ook voort. Op de Oceaan ligt ten Zuid westen van IJsland een diepe de pressie, die echter slechts langzaam beweegt. De fronten van deze storing heb ben thans de Britse eilanden bereikt. In verband daarmede neemt in ons land morgen in de loop van de dag de kans op wat regen weer toe. Korreltje Wie geen cent heeft, ziet overal koopjes. (Chinees spreekwoord)

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1954 | | pagina 1