190 Aartsbroederschap Familie Leiden Heilige jaar in De der Bevolkingsonderzoek in Leiden Leiden bouwde in Meerburgerpolder woningen met weinig afwisseling Een stratenplan met fantasie kan de eentonigheid doorbreken Herinneringen uit die goeie ouwe tijd Herdenking in de parochie van O. L* Vr, Hemelvaart en St. Jozef ZATERDAG 14 NOVEMBER 1953 DE 1.E1DSE COURANl /E BLAD PAGINA 1 Het had erger kunnen zijn. Momenteel kwelt deze zorg ons echter nog niet. Bovendien mag ge constateerd worden - hoewel des kundigen er terecht critische opmer kingen over kunnen maken dat de na-oorlogse woningbouw in Lei den althans gunstig afsteekt bij het geen men in vele andere steden ziet. Men behoeft slechts de levenloze saaie Moerwijk in Den Haag te zien, dié kolossale verzameling onpersoon lijke woonkazerne en mensen-pak huizen, om genoegen te kunnen ne men met wat Leiden na de bevrij ding gebouwd heeft. Nu wij aan alle nieuwe wijken een bezoek gebracht hebben en dus het geheel kunnen overzien, gaat onze meeste waardering uit naar het Haagwegkwartier, waar hoogbouw toegepast is het grondtekort dwingt Leiden daartoe zonder echter de indruk te wekken, dat de huizenblokken dicht op elkaar ge schoven staan. Bovendien is de straat-indeling met haar hoven en groenstroken aanmerkelijk minder kleurloos dan elders. Een zekere eentonigheid is niet te vermijden. De tijd is voorbij, dat men slechts afzonderlijke buizen bouwen kon, die alle een aparte stijl hadden. Materiaal, tijd en grond ontbraken en ontbreken meestal nog daartoe. Maar een stratenplan kan veel goed maken, wanneer er iets minder met de lineaal en iets meer met fantasie gewerkt wordt. Een volledige beoordeling van Lei- dens niéuwe wijken is thans nog niet mogelijk. Er moet nog meer ge bouwd worden, nog veel meer. Niet alleen huizen, maar ook kerken, scholen, wijkgebouwen en andere openbare bouwwerken. Wellicht brengen die wat meer fleur en af wisseling in het systeem van recht- toe-recht-aan, dat thans nog teveel de nieuwe wijken beheerst. Hopelijk zullen we hierover iets meer kunnen schrijven wanneer ge stage uitbreiding van de stad ons noopt wederom een ontdekkings tocht door de nieuwbouw te maken! Wat klaar is. In de afgelopen drie weken is het onderzoek in de scholen Maresin- gel, Munnikenstraat en Medusastraat geëindigd. Onderzocht is daar de be volking van wijk II (straten achter de Maresingel, Herensingel en Zijl- singel en een klein deel van de bin nenstad) en het personeel van 5 be drijven. Bovendien is in die periode het personeel van één groot bedrijf in het bedrijf onderzocht. Wat te gebeuren staat. A.s. Maandag begint het onder zoek in wijk ni (alles wat ligt bui ten het water van de Rijn vanaf de grens der gemeente tot de Zijlsin gel, de Zoeterwoudsesingel, de Witte Singel tot de Vliet en de Vliet tot dé grens der gemeente). In het tijdvak van 16 November t.m. 2 December zal daarvoor het onderzoek plaats vinden in het gebouw Roodenbur- gerstraat la (v.m. Israël. Weeshuis). Daarna wordt nog twee dagen in grote bedrijven onderzocht. Wat in voorbereiding is. Woensdag j.L zijn de huisbezoe kers geïnstrueerd voor wijk IV (de rest van de stad binnen de singels, voorzover nog niet bij vorige wijken behorend). In de komende dagen zal de bevolking daar dus huis aan huis worden bezocht en opgewekt wor den zich voor dat onderzoek aan te melden. Voor deze wijk zal het on derzoek plaats hebben in eén lokaal van het Weeshuis, Hoogl. Kerk- graoht 17. voor alle doeleinden CR EYGHTON Hooiqr.46 Tel. 20114 (Advertentie). Water als dankbare onderbreking Een beetje achteraf want voor de meeste Leidenaars houdt Leiden op voorbij de Wilhelminabrug ligt de nieuwe wijk, die wij in deze wo- ningbouw-serie voor het laatst heb ben bewaard: de Meerburgerpolder. Even voorbij de Wilhelminabrug slaat men op de Hoge Rijndijk links af, de Meerburgerstraat in, waar achter men belandt in een net van nieuwe straten met nieuwe huizen. Een mooi complex, dat ruim is aan gelegd. Men vindt er de Aarstraat, Meer burgerkade, Merwedekade, Zaan- straat, Lekstraat, IJsselstr., Gouwe straat, Amstelstraat, Leedestraat en Spaarnestraat. Rivierstraten duS, die in deze waterrijke wijk toepas selijke namen hebben. Want het wa ter is het eerste dat opvalt. Men heeft bij het ontwerpen van deze wijk dankbaar gebruik gemaakt van de Meerburgerwetering, die als een landelijke vaart uit de polders komt en als een deftige waterpartij de Hoge Rijndijk nadert. Aan weerszij den vindt men zaoht-glooiende en keurig onderhouden gazons, die met het water de wijk iets voornaams ge ven. Weing afwisseling. De Meerburgwetering snijdt de nieuwe wijk in twee delen, die on derling verschillen door het wo ningtype. Aan de Zoeterwoudse zij de vindt men een complex straten en zijstraten met woningen, die alle precies op elkaar lijken, alle boven en benedenwoningen, vier voor een portiek. Eenvoudige huizenblokken, die een prettig aanzien hebben door de brede portiekdeuren en de be- ton-omrande ramen er boven. Enige afwisseling is er echter niet. Evenmin trouwens aan de Leidse zijde van de Meerburgerwetering, waar men één soort eengezinswonin gen vindt, die alle als druppels wa ter op elkaar gelijken. Een enkel blokje woningen voor ouden van da gen vormt hierop de enige uitzon dering. Niet alleen het aantal. Het is daarom moeilijk bepaald enthousiast te zijn over deze nieuwe wijk. In normale tijden zou er ze ker meer van gemaakt zijn. Maar ijvat de woningbouw betreft, leven we nu eenmaal niet in normale tij den. Nóg steeds gaat het er in de Links: Een blokje van twee wo ningen voor ouden van dagen. Rechts: De eendjes van de Meer burgerwetering verlevendigen het straatbeeld. (Foto: „De Leidse Courant") eerste plaats om zoveel mogelijk wo ningen te bouwen om de achter stand zo spoedig mogelijk in te lo pen aan de ellendige woon-toestand van honderden gezinnen om over het wachten van verloofde paartjes en jong gehuwden maar te zwijgen een einde te maken. Toch zou het onjuist zijn alleen maar te letten ou het aantal nieu- j we woningen, hoe belangrijk hetl overigens ook is. De ontwerpers van j nieuwe woningen en nieuwe wijken dienen wel te beseffen, dat de na- oorlogse woningen niet voor tien ofj twintig jaar bestemd zijn, maar voor een aanmerkelijk langere tijd en dus ook wanneer er eens weer i voldoende woningen zullen zijn, aan-1 trekkelijk moeten blijven. Het is onmogelijk in de toekomst te zien, maar wanneer de wederop bouw van Nederland zich in het tempo van de laatste jaren hand haaft, is het niet onwaarschijnlijk, j dat over 15 of 20 jaar de eerste na de oorlog gebouwde woningen leeg zullen komen te staan, omdat men er geen belangstelling meer voor heeft. de jubilaris dan in een rijtuig naar de kerk gereden en in de Mon Père waren moeiten noch kosten gespaard om de trouwe leden met veel plechtige hulde te fêteren. DE VROUWEN-AFDELING verheugde zich in het be zit van een eigen koor en de tijd is nog niet zo veraf, dat men in de (voormalige) deke nale kerk de uitvaartdienst door vrouwenstemmen hoorde zingen. Men noemt dat nu reeds de „goeie ouwe tijd", waarin het huis van slager Alofs na afloop als gezellige pleisterplaats diende. Velen herinneren zich nog de grandioze viering van het gou den jubileum, op 25 November 1913 in de Stadsgehoorzaal, toen de magistrale feestrede werd uitgesproken door Haar lems huidige bisschop, mgr. J. P. Huibers, destijds leraar aan het seminarie Hageveld te Voorhout en voordien kape laan aan de Mon Père en di recteur van de „H. Familie". Wij glimlachen nu misschien om de pathetische wijze, waar- od toen in het jubellied werd gezongen: „Vier feest! Er is re den, heft luider dan aan, op 't vijftigjarig bestaan". Maar het enthousiasme, dat er uit op klinkt, kan niet verkeerd ver staan worden. Zo was het ook steeds, wan neer het goud-bestikte vaan del in de processies werd mee gedragen, en de prefect daar aan voorafging, in volle waar digheid en met de zilver-be kroonde staf in de hand. DE OMSTANDIGHEDEN zijn de laatste twintig jaren veranderd, in die zin, dat het interparochieel karakter verlo ren ging (in de Leonarduspa- rochie kwam een eigen en thans zeer bloeiende afdeling). De sluiting van de historische Mon Père in 1934 en de samen voeging van de parochies van O. L. Vr. Hemelvaart en St. Joseph droegen daartoe bij en brachten tevens de moeilijke situatie met zich mee. dat men in de (toen dekenaal) gewor den kerk aan de Herensingel I zowel te doen kreeg met de aartsbroederschap als met de destijds in de St. Joseph-paro- chie opgerichte Mariacongre- gatie. Wellicht uit gevoelsoverwe- gingen heeft men beide con gregaties laten bestaan, met dit verschil, dat de bijeenkom sten in plaats van wekelijks om de veertien dagen gehou den zouden worden, zodat iedere groep „aan zijn trekken kwam". De oorlogsjaren brachten een verrassend grote opbloei, maar van de laatste jaren moet gezegd worden, dat de belang stelling zich is gaan beperken tot de generatie van middel bare leeftijd. De gelukkige om standigheid, dat de aartsbroe derschap niet verstard is- in historische glorie, maar zich overal in het land aangepast heeft aan de eisen van deze tijd, mag zonder twijfel dc ver wachting rechtvaardigen, dat de bescheiden viering van het negentigjarig bestaan de inzet zal vormen van een tienjaren plan, waarin een jongere ge neratie opgewekt zal worden om de traditie en de geest van hun voorouders te handhaven. DAT ONS VOORGESLACHT de waarde van deze broe derschap besefte, moge ook blijken uit de grote offervaar digheid, die steeds opnieuw tot uiting kwam. Wij herinneren slechts aan het prachtige Fa milie-altaar, dat aan de Mon Père geschonken werd; ten tij de nog van Deken A. Homulle z.g., die een groot promotor was van de aartsbroederschap, werd de fraaie kerststal ten geschenke gegeven, die telken- jare-nog in de kerk aan de He rensingel aller bewondering afdwingt; de ..feeststoeten" op het priesterkoor vormen even eens een geschenk; in de nieu we preekstoel werk een be langrijke bijdrage gegeven en twee jaar geleden nog werden de schijnwerpers voor het Ma- ria-beeid geschonken. Sinds korte tijd zijn de af delingen van dames en heren (,/vrouwen en mannen" zijn uit de tijd) samengevoegd en gezamenlijk zal het negentig jarig bestaan gevierd worden. Woensdag 25 November is er 's morgens om zeven uur een pliechtig p-ezongen II. Mis en Donderdagavond 26 November wordt er een buitenkerkelijke bijeenkomst gehouden in het parochiezaaltje aan de Maria Gijzensteeg. WIM HEL VERSTELT* AAN EEN VERZOEK OM ter gelegenheid van he' negentigjarig bestaan van dt aartsbroederschap der H. Fa- ■nilie in Leiden de schijnwer- er te richten op deze gods- ienstige vereniging kan al- een maar voldaan worden, ene: is met een zekere wee moe om het glorieuze verle den, anderzijds met de ver wachting, dat het eeuwfeest over tien jaren zal bewijzen, dat de jongere generatie van onze dagen het erfdeel van voorouders in dank aanvaard lebben. Hoevele Leidse katho lieke families hebben in het verleden geen relatie gehad met deze broederschap, die zich het praedicaat „aarts" d.w.z. de voornaamste, mocht veroorloven, omdat duizenden „Familie-leden" in deze negen tig jaar zo bijzonder veel goeds daarvan ondervonden hebben. Toen kapitein Belletable ruim honderd jaar geleden de aartsbroederschap oprichtte, duurde het niet lang, of de „H. Familie" kreeg mede dank zij de oratorische talenten van HET INTERIEUR van oude Mon Père-kerk (thans Overdekte Zweminrichting) aan de Haarlemmerstraat. Ve len bewaren daaraan nog dier bare herinneringen en bij de hoogtijdagen van de Aarts broederschap werden kosten noch moeiten gespaard om de kerk zo luisterrijk mogelijk te 'versieren. „(Cliché: Archief „De Leidse Courant") belangstelling. De problemen, die in de bijeenkomsten be sproken werden, grepen het katholieke volk en dat uit deze broederschap onze katholieke sociale organisaties feitelijk zijn voortgekomen, kan wel licht ten overvloede bewijzen, rvAAROM IS HET NEET ZO A-' verwonderlijk, dat mgr. G. Wilmer, toentertijd bisschop van Haarlem, op 20 November 1863 de aartsbroederschap ook oprichtte in Leiden, met als statie de vroegere parochie kerk van O. L. Vr. Hemelvaart, ook nu nog beter bekend als de oude Mon Père, aan de Haarlemmerstraat. Mede-op richter was pastoor J. Bots en tot eerste directeur werd be noemd kapelaan Scheiberling. Deze afdeling betrpf alleen de mannen; vier jaar later, op 24 November 1867, werd ook een afdeling voor vrouwen opge richt. Het heeft geen zin om hier met statistische gegevens te werken om de opbloei van de „H. Familie" zo gedetailleerd mogelijk weer te geven; de herinneringen van de oudsten onder de ouderen getuigen nog beter van de vrome en vooral oprechte geest, waarmede onze voorouders hun lidmaatschap van de broederschap opvatten. 17ANUIT DE GEHELE STAD de broederschap droeg een interparochieel karakter trokken de Familie-leden ter kerke, en er mocht thuis dan al een verjaardag zijn of iets anders, niets en niemand weer- j hielden hen om de bijeenkom sten bij te wonen. De kerk dreunde als het broederschaps lied werd ingezet, en wie op de j Haarlemmerstraat liep, kon al i van verre horen, dat de men- j sen in de kerk him monumen- taal Magnificat zongen. Dat be roemde Magnificat is in vele families nog zo ingeburgerd, dat de kleinkinderen het zo kunnen voorzingen! Die trouw demonstreerde zich steeds weer opnieuw en de getallen van zilveren, gou den en diamanten jubilarissen zijn indrukwekkend. In iedere familie werd het een hoogtij dag genoemd, wanneer een lid het gouden kroontje op zijn medaille kreeg; vorstelijk werd

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1953 | | pagina 7