Sabena-toestel bij Frankfort neergestort
Alle 44 inzittenden zijn
om het leven gekomen
De dood vloog
weer mee
De jaloerse
weduwe
Komt Triest weldra op
de conferentietafel
Onrust in en om Guyana
Zij probeerden
het maar eens
Jagans typiste
was spionne
Arrestaties in
Indonesië
Radar-geheimen verdwenen
uit de Ver. Staten
Directeur: C. M. v. HAMERS VELD.
Hoofdredacteur: L. C. J. ROOZEN.
KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
DONDERDAG 15 OCTOBER 1953
45ste JAARGANG No. 13017
Papengracht 32, Tel. 20015. Adm. en Adv. 20826, Abonn. 20935, Giro 103003. Abonnementsprijs f 0.47 p. w„ f 2.— p. tnnd., f 6.— p. kwart. Franco p. p. f 6.80. Advert.: 15 ct. p. mm. Telefoontjes 1 1.50
ZONDAGSWET
A^LS straks het wetsontwerp, dat
deze week in de Eerste Kamer
werd aangenomen, in het Staatsblad
zal verschijnen, 'zullen wij eindelijk
een nieuwe Zondagswet rijk zijn.
Daar is heel wat aan gedokterd en
vooral de Tweede Kamer heeft zich
opgemaakt om laat het ons aldus
zeggen de democratie te geven
wat de democratie en God wat Gode
toekomt.
In. een land als het onze is een
Zondagswet, waarmee een der tien
geboden van God in het geding zijn,
altijd een penibele z^ak.
Waar het volk verschillende belij
denissen en religies heeft, kan de
Staat de wet van God nooit op dezelf
de wijze bevorderen als de Kerk dat
doet. Natuurlijk: ook de overheid is
onderworpen aan de wet van God,
maar zij heeft daarbij niet dezelfde
taak als de Kerk. De overheid kan de
burger niet dwingen tot het nakomen
van zijn buitennatuurlijke verplich
tingen. Dat is een taak van de Kerk
en van het individuele geweten van
de mens. Om maar eens een voor
beeld te noemen: de katholieke Kerk
verwerpt de echtscheiding. Een hu
welijk wprdt voor het leven geslo
ten, het is een sacramenteel contract,
dat, geldig gesloten, nimmermeer
ontbonden kan worden dan alleen
door de dood. Maar de overheid, hoe
zeer ook geibonden aan de wet van
God, doet geen zonde als zij de echt
scheiding toestaat. De taak van de
overheid is een andere, haar taak be
weegt zich op het terrein van de pu
blieke zaak, van de openbare orde en
de openbare zede. De overheid, die
dus ook door'de wetten van God
wordt gebonden, kan deze deson
danks niet over de volle breedte
handhaven, omdat zij dan juist de
openbare orde, welker handhaving
haar taak is, zou kunnen verstoren.
TEN Zondagswet kan in ons land
dus alleen berusten op een com
promis.
Dat compromis toont zich in deze
Zondagswet, zoals de Eerste Kamer
deze nu heeft aanvaard, vooral door
dat de katholieke minister van Bin
nenlandse Zaken er van heeft afge
zien de katholieke feestdagen in deze
wet op te nemen. De overheid moest
hier wel rekening houden met andere
groeperingen van het volk, die niet
katholiek zijn en nalaten him beper
kingen op te leggen op dagen, welke
voor de meerderheid van het volk
geen feestdagen betekenen. Als de
overheid de burgerij de gelegenheid
moet geven tot Zondagsheiliging,
dan rijst immers de vraag op, welke
dagen met de Zondag moeten worden
gelijk gesteld en dan kan men wel
de historie van de Kerk nagaan, maar
zij die niet geloven, aanvaarden dit
niet.
Zo zijn dus in deze wet alleen de
Hemelvaartsdag en de Eerste Kerst
dag met de Zondag gelijk gesteld.
Maar wanneer de wet verschillende
feestdagen niet gelijk stelt met de
Zondag, dan moet zij ook in de toe
passing verschil maken.
Ï"\E moeilijkheid in deze wetgeving
U ligt nu vooral in de bepaling
van toelaatbare en niet-toelaatbare
openbare vermakelijkheden op de
Zondag. En men kan er natuurlijk
van mening over verschillen hoe dit
oordeel moet worden vastgesteld. Er
zijn er, die de toekenning van de ont
heffingsbevoegdheid aan de burge
meesters ten aanzien van de veror
dening van de gemeenteraad ter
zake van niet-toelaatbare openbare
vermakelijkheden als een achteruit
gang beschouwen. Hetzelfde is het
geval met de bepaling, welke open
bare vermakelijkheden wel en welke
niet als openbare vermakelijkheden
in de zin der wet mogen worden be
schouwd.
Op dit gebied hebben vooral de
amendementen van de heer Stufkens
in de Tweede Kamer bepaald ver
zwakkend gewerkt. Dit is duidelijk.
Hierdoor is in deze wet vastgelegd,
dat ten aanzien van openbare verma
kelijkheden in het algemeen en ook
ten aanzien van optochten of bijeen
komsten in de open lucht, waarvan
redelijkerwijze geen beletselen voor
de viering van de Zondag en geen
storing van de openbare rust op
Zondag zijn te duchten, deze niet als
openbare vermakelijkheden of als
optochten en bijeenkomsten in de
open lucht in de zin van deze wet
zullen worden beschouwd.
Voor enkele anti-revolutionairen
is dit een reden geworden om zich
tegen dit wetsontwerp uit te spre
ken. Waar echter het vaststellen van
de verwachte storing in handen van
de overheid blijft, en hier ook weer
sprake moest zijn van een compro
mis, kon de minister zich moeilijk
tegen de meerderheid van het parle
ment verzetten.
Nogmaals, wat hier bereikt is, is
een compromis. Men kan van mening
zijn, dat men liever een meer strin
gente toepassing zou hebben gezien.
Maar toen dit niet mogelijk bleek,
moest, de overheid met het mindere
genoegen mee nemen.
In ieder geval wordt er in ons land
in het publiek bestel rekening ge
houden met het christelijk beleven
van de Zondag en dat is belangrijk.
Daarnaast staat, dat in deze wet deze
beleving voldoende is gewaarborgd.
En daar moet men met een hetero
geen samengestelde bevolking genoe
gen nemen.
Oorzaak vermoedelijk motorstoring
Een Convair-toestel van de Belgische Sabena met 40 passagiers en een
bemanning van vier koppen aan boord is gistermiddag neergestort even
na de start van het vliegveld Rijn-Main bij Frankfort.
Alle inzittenden zijn om het leven gekomen.
De passagiers behoorden tot ten minste zes nationaliteiten. Er was één
Nederlander bij, de 45-jarige D. van den Oever, waarbij aangegeven werd,
dat deze te Bolsward is geboren.
Ook de voormalige Oostenrijkse ambassadeur in Engeland, Frankenstein
en echtgenote behoren tot de slachtoffers. Twee van de passagiers waren
baby's.
TOESTEL BRANDDE GEHEEL UIT.
Het toestel, dat van Salzburg ge
komen was, was even voor 16 uur
(Ned. tijd) van het vliegveld opge
stegen met bestemming Brussel. Het
stortte bij Kelserbach, een dorp, dat
aan 't Rijn-Main-vliegveld grenst, in
een bosje neer. Het toestel is geheel
uitgebrand.
Het was helder weer toen het on
geluk geschiedde, de zon scheen en
het zicht bedroeg enige kilometers.
Ooggetuigen zagen, dat het vlieg
tuig, kort nadat het het luchtruim
had gekozen, snel hoogte verloor De
piloot slaagde er nog even in het
toestel weer op te trekken, maar na
enkele seconden stortte de machine
bijna loodrecht omlaag. Uit het feit,
dat slechts weinig bomen nabij de
plaats, waar de Convair neerkwam,
waren beschadigd, blijkt wel hoe
steil het vliegtuig is gevallen. Het
drong met de neus in de grond. Er
volgde een hevige ontploffing en de
Convair stond toen onmiddellijk in
brand. Al het beschikbare materieel
van de brandweer werd onmiddel
lijk naar de plaats van het ongeval,
vanwaar een grote rookwolk opsteeg,
gezonden. Ook de op het vliegveld
gestationneerde brigade van de Ame
rikaanse luchtmacht spoedde zich
naar het verongelukte toestel.
De reddingsploegen wisten met ge
vaar voor eigen leven nog enkele
lichamen uit het brandende toestel
te trekken. Zij troffen echter geen
overlevenden meer aan.
Volgens een houthakker, die zich
vlak bij de plaats bevond, waar het
toestel neerstortte, is de Convair bij
METEOR NAAST SCHOOL
NEERGESTORT.
Een brandende Meteor-straal jager
is naast een school, waarin 116 kin
deren de lessen volgden, neergestort
in het dorp Berkshire. Volgens oog
getuigen had de piloot, die om het
leven kw*m, tot het laatste ogenblik
alles gedaan om de school te ver
mijden.
„Te koop Rolls Royce, model
1952, in voortreffelijke staat:
50" (ƒ500!!!). Acht millioen
Londenaren hebben gedacht, dat
deze kleine advertentie een ver
gissing was of er overheen gele
zen.
Maar Johnny Percy is een op
timistische jongeman. Hij snelde
naar de telefoon en informeerde
naar de juistheid van het bedrag.
„Ja meneer, vijftig pond, en geen
penny meer
John begaf zich spoorslags
naar de aangegeven wening, een
fraaie villa in een deftige voor
stad van Londen. In de tuin van
het omliggende park was een
chauffeur bezig het nikkel op te
poetsen van een glanzende Rolls
Royce. Een charmante oude da
me trad naar buiten, nadat een
bediende was gaan zeggen, dat
er een koper was voor de wagen.
En terwijl John 50 uit zijn zak
haalde, liet de oude, grijze dame
hem een ontvangstbewijs teke
nen.
De koop was gesloten.
De nieuwe eigenaar zette zich
met enige schroom achter het
stuur van zijn luxueuze aanwinst,
maar alvorens weg te rijden
hield hij de wagen nog even stil
en vroeg uit louter nieuwsgierig
heid hoe nu eigenlijk de vork
aan de steel zat.
„Dat is heel simpel", antwoord
de de oude dame glimlachend.
„Mijn man is pas overleden en
in zijn testament vermaakt hij de
opbrengst van de verkoop van
zijn wagen aan zijn jonge se
cretaresseeen heel mooi
blondje.
het neerkomen over de kop gesla
gen.
Wat men op de verkeerstoren
zag.
Een Duitse employé van het vlieg
veld Rijn-Main, Hans Bertil ge
naamd, die ooggetuige van de ramp
was, hij bevond zich in de ver
keerstoren vertelde: „Het vlieg
tuig vergrootte na de start zijn snel
heid tot ongeveer halverwege de
startbaan. Toen merkte ik plotseling
op, dat een der motoren langzamer
ging draaien. De piloot liet het vlieg
tuig echter verder taxiën en aan het
einde van de startbaan steeg de
machine ook inderdaad omhoog. Er
lag een dunne nevel over het veld,
maar ik kon het toestel duide
lijk zien, toen net opsteeg. Ik hield
mijn oog op de machine gevestigd
wegens het vreemde gedrag van het
toestel op de startbaan.
Plotseling, toen het vliegtuig een
kleine kilometer van het eind van de
startbaan verwijderd was, zag ik het
duiken en dadelijk daarop was het
uit het gezicht verdwenen na vrij
wel verticaal gevallen te zijn. Ik zag
vlammen uit het bos opschieten en
vervolgens een dikke rookkolom.
Om met de brandweerwagens bij
het vliegtuig te kunnen komen,
moesten de brandweerlieden zich
letterlijk een weg door het dichte
geboomte hakken.
De twee motoren groeven zich tien
voet diep in de grond, de romp werd
nagenoeg geheel vernield.
Autoriteiten van de Sabena deel
den mede, dat de Convair 10.500 li
ter benzine aan boord had.
De brandweer slaagde er in het
vuur met behulp van schuimappara-
ten te blussen. Dadelijk daarop werd
begonnen met het bergen van de
lichamen.
Onherkenbaar.
De lijken, die grotendeels verkoold
en nagenoeg onherkenbaar verminkt
waren, werden naast elkaar in het
bos neergelegd en bedekt met dekens
van het Amerikaanse leger. Tal van
ambulances uit de civiele en militai
re ziekenhuizen van Frankfort voer
den artsen en verpleegsters naar de
plaats van de ramp.
Een kraanwagen van de Ameri
kaanse luchtmacht assisteerde bij het
bergingswerk. Het staartstuk en de
motoren werden opgelicht om te zien
of zich daaronder slachtoffers be
vonden.
Merkwaardigerwijs werden uit de
verkoolde resten van het vliegtuig
enige zakken post gehaald, die niet
door het vuur aangetast waren.
Op het vliegveld Rijn-Main deelde
een woordvoerder van de Ameri
kaanse luchtmacht mede, dat alle
tekenen er op wijzen dat de ramp
te wijten is aan motordefect.
Deze ramp met het Sabenatoestel
is de eerste grote ramp met een pas
sagiersvliegtuig, sedert op 22 Maart
1952 het KLM-vliegtuig „Koningin
Juliana" bij het Rijn-Main vliegveld
neerstortte. Dit ongeluk eiste 45 do
den.
PELLA STELT
VOORWAARDEN
Italië is bereid met Joegoslavië en
zijn Westelijke geallieerden rond de
conferentietafel plaats te nemen ten
einde een oplossing te zoeken voor
het geschil over Triëst aldus ver
klaarde gisteren de Italiaanse pre
mier Pella tegenover Reuter.
Maar hij voegde daaraan toe, dat
een van de volgende twee voorwaar
den daartoe vervuld moest worden:
1. of zone A van Triëst wordt over
gedragen aan Italië;
2. óf Joegoslavië moet zijn troepen
terugtrekken uit zone B.
In de loop van het vraaggesprek
met Reuter's correspondent verklaar
de Pella, naar aanleiding van het Joe
goslavische voorstel voor een vier-
mogendhedenconferentie over Triëst,
dat Italië reeds op 13 September een
dergelijk overleg had voorgesteld.
Italië verklaarde zich toen ook be
reid, een vijfmogendhedenconferen-
I tie (met inbegrip van Frankrijk) te
houden met een uitgebreider doel, zij
het ook op voorwaarde, dat er eerst
J tussen Joegoslavië en Triëst een soort
i van evenwicht inzake de affaire-
Triëst moest zijn bereikt.
Dit evenwicht zou bewerkstelligd
kunnen worden door ófwel Italië zone
A te geven( zoals de geallieerden dat
nu op 8 October besloten hebben te
doen) ófwel door de ontruiming van
zone B door de Joegoslavische troe
pen, aldus Pella.
Rumoer in Triëst.
Inmiddels duurt het rumoer om
Triëst onverminderd voort.
In Triëst bestormden gisteren Ita
lianen het Joegoslavische persbureau
Tanjoeg. Er zouden drie mensen
zwaar zijn gewond, terwijl bovendien
ernstige schade zou zijn aangericht
tijdens deze eerste „uitbarsting" in
de omstreden stad.
Terwijl voorts de ongeruste bevol
king ziet, hoe de Brits-Amerikaanse
bezettingstroepen voorbereidingen
treffen voor hun vertrek vrouwen
en kinderen dezer troepen zijn al ge
waarschuwd, zich reisvaardig te ma
kenkwam van gezaghebbende zij
de de mededeling, dat de geallieerden
zone A toch niet zullen verlaten, voor
de Italiaanse troepen er definitief
hun intrek hebben genomen.
In Belgrado waar eveneens nog
voortdurend betoogd wordt heeft
de Joegoslavische onderminister van
Buitenlandse Zaken. Bebler, giste
ren de kwestie-Triëst besproken met
de Franse, Westduitse en Turkse am
bassadeurs.
AMERIKAANSE BURGERS
VERLATEN DEN STAD.
Met het Amerikaanse schip „Gei-
ger" zijn tweehonderd Amerikaanse
burgers, employé's bij het geallieer
de militaire bestuur en vrouwen en
kinderen van in in Tiëst gelegerde of
ficieren en onderofficieren, naar de
Verenigde Staten vertrokken De
„Geiger" was in de omstreden stad
aangekomen met 460 Amerikaanse
militairen aan boord. Hoewel deze
troepen eigenlijk voor Oostenrijk
bestemd waren, zijn zij voorlopig in
Triëst ondergebracht.
In het Britse Lagerhuis zal de vol
gende week Donderdag een debat
worden gehouden over de gebeurte
nissen in Brits Guyana.
De Britse regering heeft voorts in
gestemd met een verzoek van de La-
bouroppositie om een officieel ver
slag te publiceren met de redenen
voor schorsing van de Grondwet inj
de kolonie en het ontslag van de j
plaatselijk gekozen ministers.
In dit verslag zullen bewijzen wor
den gegeven voor de vermeende sa
menzwering van leiders der Progres
sieve Volkspartij om van de kolonie
een communistische staat te maken.
Dinsdagavond hebben brandstich
ters ongeveer 16 hectare van een
suikerplantage verwoest aan de over
zijde van de rivier nabij George
town. Onmiddellijk werden politie-
Machtsvertoon in Georgetown, de
hoofdstad van Brits-Guyana.
De politie van Georgetown (Brits
Guyana) onthulde gisteren, dat een
typiste, die voor de afgezette minis
ter-president Jagan werkte, in wer
kelijkheid een van haar eigen mensen
was. Zo kwam de politie in het bezit
van de brieven en andere partijdocu
menten, die Jagan rondstuurde.
De staking in Brits-Guyana, die
door de communistische progressieve
volkspartij was afgekondigd, heeft
zich vandaag niet verder uitgebreid
én is zelfs enigszins terug gelopen,
ofschoon rode propagandisten nog al
tijd de fabrieken en plantages afgaan
om de arbeiders over te halen het
werk neer te leggen. Brandstichting
op rijstvelden en in suikerrietplanta
ges ten nadêle van werkwilligen is
tot nu toe het voornaamste middel
van terreur, dat door de stakers
wordt toegepast.
Dc kater na de race
Naar de special? verslaggever van
het A.N.P. mededeelt, heeft het
comité, dat de Londen—Christchurch
Race heeft georganiseerd, een tekort
van ongeveer zesduizend pond. Er
deden reeds vóór de aanvang van de
wedstrijd geruchten over een tekort
de ronde.
Aan de gereging van Nieuw Zee
land is nu gevraagd een subsidie te
verstrekken ter grootte van het ont
brekende bedrag.
patrouilles naar het gebied gezonden.
De stakingen op de suikerplanta
ges breiden zich inmiddels nog uit.
Woensdag legden de arbeiders op een
plantage langs de Demerara ook het
werk neer. Er wordt politie naar de
plantages gezonden, om de werkwil
ligen te beschermen.
In Indonesië zijn ca. 1500 personen
gearresteerd, die lid zijn van de Ver
eniging van Godsdienstleraren of van
wie wordt aangenomen, dat zij in ver
binding staan met Tengkoe Daoed
Beureuh, de leider van de opstan
delingen in Atjeh.
De arrestanten, die gevangen wer
den genomen op last van de procu
reur-generaal in Djakarta, worden
momenteel op talrijke plaatsen in In
donesië verhoord.
Onder de gearresteerde bevinden
zich Japanse officieren, die na de oor
log in Indonesië achterbleven.
Robert Ledterman, een der com
pagnons van de vader van Bobby
Greenlease, heeft onthuld, dat zeker
15 personen hebben getracht „losgeld"
te verkrijgen van Greenlease.
Het totale bedrag aan losprijzen,
dat gevraagd werd, bedroeg volgens
hem meer dan 1.250.000 dollar, met
inbegrip van de 600.000 dollar die
Carl Austin Hall en mrs. Heady in
de wacht sleepten.
De „would be"-kinderrovers kre
gen niets. Zij waren ook niet zo veel
eisend als de ware moordenaars. Hun
verlangens varieerden van 5000 dollar
tot 50.000 dollar.
Hall en mrs. Heady hebben inmid-r
dels het gehele huis van bewaring,
dat op de bovenverdiepingen vanfhet
torenhoge gerechtsgebouw van het
district Jackson ligt, voor zich alleen.
Alle andere gevangenen zijn ter vóor-
koming van gewelddadigheden naar
elders overgebracht.
Onthulling over
leger-spionnage
Senator, McCarthy heeft onthuld,
'dat „een aantal hoogst geheime docu
menten uit fort Monmouth (centrum
van de Amerikaanse verbindings
dienst) over radar en andere onder
werpen in Oost-Berlijn zijn opgedo
ken".
Bovendien zou een vooraanstaand
Amerikaans geleerde, die werkzaam
is in het fort Monmouth, hebben toe
gegeven, dat hij in 1946, 43 documen
ten enige tijd „voor studie-doelein
den" mee naar huis had genomen. De
niet nader genoemde geleerdé was
aldus McCarthy een goede vriend
van de onlangs op de electrische stoel
ter dood gebrachte atoomspion Julius
Rosenberg.
Deze opzienbarende verklaring leg
de de senator af, enkele uren nadat
de republikeinse senator Everett
Dirksen had openbaar gemaakt, dat
26 van de 57 „topgeheime" legerdo-
cumenten uit fort Monmouth waren
verdwenen.
McCarthy, die voorzitter is van de
Senaatscommissie voor onderzoek"
naar on-Amerikaanse activiteiten
zei: „Wij hebben absoluut afdoende
getuigenverklaringen. Sommige van
de documenten zijn reeds in Oost-
Berlijn te voorschijn gekomen". Over
het aantal van de verdwenen papie
ren wilde de senator geen medede
lingen doen.
Amerikaanse legerautoriteiten in
Washington ontkenden aanvankelijk
iets te weten van de verdwijning van
de radargeheimen die betrekking
hadden op de opsporing van vliegtui.
gen i.v.m. eventuele atoombomaan
vallen maar later werd deze ont
kenning herroepen met de medede
ling, dat men „geen gegevens voor
publicatie" had.
Ongeveer tegelijkertijd met de ver
klaring van McCarthy tekende presi
dent Eisenhower een besluit waarin
bepaald wordt, dat overheidsperso
neel ontslagen kan worden, indien
het weigert verklaringen af te leg
gen aan de Amerikaanse Congres
commissies.
De perschef van het Witte Huis,
James Hagerty, voegde er aan toe,
dat deze maatregel bedoeld was „om
alle mogelijke lekken te sluiten".
KERKEBOUW EERSTE
HALFJAAR 1953.
In het eerste halfjaar van 1953
werden 50 complete kerken goedge
keurd. Hieronder zijn 11 herbouwge-
vallen. Voor herbouw oorlogsschade
aan kerken werd een totaalbedrag
van 2.7 min. goedgekeurd en wel:
R. K. kerken 1.8 min. N.H. kerken,
0.3 min. Geref. kerken 0.2 min. en
overige kerken 0.4 min.
In genoemde periode kwamen 35
complete kerken gereed en werden
50 complete kerken goedgekeurd.
Het aantal complete kerken dat op
1 Juli 1953 wel goedgekeurd, maar
nog niet gereed was, bedroeg 122
stuks.
t (Geldig van Donderdagavond tot J
Vrijdagavond. Opgemaakt te
10 uur).
PLAATSELIJK MIST.
Zwaar bewolkt met plaatselijk
motregen of mist. Zwakke tot j
matige wind tussen Noord en i
Oost. Weinig verandering in tem- i
peratuur.
16 Oct.: zon op 7.06 en onder 17.45;
m53Tl 1 en onder 23.56 uur.
Het weer in Europa
De weerrapporten van hedenmor
gen 7 uur luiden:
weer
temp.
HELSINKI
mist
7 C.
OSLO
zwaar bew.
3
STOCKHOLM
regen
6
LONDEN
zwaar bew.
8
AMSTERDAM
geheel bew.
13
BRUSSEL
mist
13
PARIJS
geheel bew.
13
BORDEAUX
zwaar bew.
14
NICE
regen
18
WARSCHAU
nevel
8
BERLIJN
nevel
8
FRANKFORT
mist
9
MUNCHEN
mist
7
ZURICH
nevel
10
WENEN
motregen
12
ROME
regen
20
Korreltje
Groei van de persoonlijkheid eist
voordurende terechtwijzing van
zichzelf.
