De St Bonifatiusherdenking
in Dokkum
A'dam breidde uit, Nijmegen kromp
in en Finsterwolde wordt hemeltje!
„Maak het ons niet te bont'
TANDEM
^delekkerste half zware shag/
Verruiming van dollar^
invoer-mogelijkheden
WOENSDAG 2 SEPTEMBER 1953
DE LE1DSE COURANT
TWEEDE BLAD PAGINA 1
Van blaam tot algemene feestdag
Het jaar 1954 zal voor het oude
Friese vestingstadje Dokkum een be
langrijk jaar zijn. Dan is het na
melijk 1200 jaar geleden, dat de zen
deling Bonifacius de 6de Juni bij
Dokkum werd vermoord. Hoewel dit
feit op zichzelf de Friezen in het al
gemeen en de Dokkumers in het bij
zonder niet tot ere strekt, met het
verstrijken van de tijd heeft zich ook
in Dokkum het civilisatie-proces vol
trokken en de blaam, die de geschie
denis op 't oude stedeke heeft gewor
pen, treft niet meer de huidige bewo
ners. In latere jaren hebben de Dok
kumers zich trouwens voldoende
van die blaam gezuiverd door met
de Haarlemmers ter kruisvaart te
trekken naar Damiate.
Wel is het echter een feit, dat dë
naam Dokkum bij elke Nederlan
der, die in de schoolbanken heeft
kennis gemaakt met de vaderlandse
historie, gedachtenassociaties wak
ker roept aan de gruwelijke daad,
die 1200 jaar geleden door een
groepje heidense Friezen werd be
gaan. De Dokkumers van de moder
ne eeuw evenwel geven blijk van
een grotere waardering voor het werk
van Bonifatius, wiens naam niet al
leen voortleeft in verbinding met
het jaartal 754, doch ook in de na
tionale bedevaart welke elk jaar door
vele R.K. Nederlanders wordt ge
maakt naar de plaats waar Bonifa
tius een gewelddadige dood vond.
Die waardering vindt men ook te
rug in een van de mooiste gedeel
ten van Dokkum, de Bronlaan met
de Bonifatiusbrön en het Ronifaitus-
plein, terwijl tevens de R.K. kerk,
gewijd aan de H.H Bonifatius en
Martinus en Gezellen, de herinne
ring aan de vermoorde Duitse bis
schop levendig houdt. Daar ligt ook
het processiepark met de Bonifatius-
kapel, het martelveld, waar jaar
lijks vele pelgrims aan Bonifacius de
eer bewijzen, die de Friese voor
ouders hem hebben onthouden.
In 1954 evenwel zal de waarde
ring vOor Bonifatius zijn hoogte
punt bereiken in de vorm van een,
g.rote Bonifatiusherdenking, die
thans reeds wordt voorbereid. De
Friese predikant-componist Bernard
Smilde en de dichter Fedde Schu-
rer werken aan de samenstelling van
een speciale cantate, welke aan de
Bonifatiusherdenking grote luister
zal bijzetten.
Dubbele viering.
schakeld en betrokken bij de voor
bereiding van de herdenkingsplech
tigheden en -feesten, die naar men
verwacht niet alleen in Friesland,
doch ook elders in het land de aan
dacht zullen trekken en belangstel
ling zullen wekken voor Dokkum.
DE TWEE NEDERLANDSE VRIJ
GELATEN KRIJGSGEVANGENEN
De twee Nederlanders, sergeant
J. N. Plant en de soldaat G. v. Leeu
wen, behorende tot het Nederlandse
detachement van de Verenigde Na
ties, die 25 Augustus j.l. uit krijgs
gevangenschap zijn vrijgelaten, zijn
gisteravond met een lijntoestel van
de KLM uit Tokio vertrokken. On
voorziene omstandigheden daargela
ten, zullen zij op Donderdag 3 Sep
tember te 18.45 uur op Schiphol aan
komen.
DR. WIJERS HOOGLERAAR
TE NIJMEGEN.
Dr. H. J. G. Wijers, patholoog
anatoom aan het ziekenhuis Johan
nes de Deo te Den Haag, is benoemd
tot gewoon hoogleraar in de patho
logische anatomie aan de Nijmeeg
se universiteit.
Koningin bezoekt
volksconcert
Tijdens het koninklijk bezoek aan
Amsterdam zal H.M. de Koningin op
Donderdag 10 September a.s. des
avonds met haar gevolg'in het Con
certgebouw te Amsterdam het volks
concert bijwonen, dat het Concert
gebouworkest, onder leiding van
Eduard van Beinum, zal geven.
In verband met dit koninklijk be
zoek is het aanvangsuur gewijzigd
en van 20.15 uur verschoven naar
20.45 uur. De bezoekers worden ver
zocht reeds om half negen, dus een
kwartier voor de aanvang, aanwezig
te zijn.
Koningin Juliana zal op 17 Sep
tember Arnhem bezoeken om het
grote herdenkingsmonument te ont
hullen, dat de Arnhemse beeldhouwer
Gijs Jacobs van den Hof heeft ver
vaardigd en dat wordt geplaatst bij
de oprit naar de Rijnbrug. De plech
tigheid wordt tevens bijgewoond
door gen. Urquhart. die in Septem
ber 1944 het commando voerde over
de eerste Engelse Airborndivision,
die in de slag om Arnhem zich zo
heldhaftig verdedigde tegen de
Duitse overmacht.
Dit monument is niet alleen een
herinnering aan alle Arnhemmers,
die tengevolge van oorlogshande
lingen in of buiten Arnhem het le
ven lieten, doch ook aan de Engelse
troepen, die bij Arnhem vochten.
Nederlandse gemeenten zetelden hun wethouders
Haagse P.v.d.A. haalde bakzeil en Haarlem
koos K.V.P.-er met tegenwerking
van zijn eigen fractie
Arme echtgenoten
Bontparade met
slagzin-prijsvraag
Een voor de zomer ongebruikelijk
uitgedoste stoet van 30 mannequins
zal Maandag 7 September a.s. des
middags van ongeveer 2 tot 4 uur,
geëscorteerd door agenten van po
litie, door de straten van Amsterdam
paraderen. Alle 30 dames zullen n.l
gehuld zijn in bontmantels.
Dit is het eerste optreden naar
buiten van de op 1 Juli j.l. opgerich
te Bontstichting, het overkoepelend
orgaan, waarin bijna het gehele bont
vak verenigd is, t.w. de Nederlandse
Vereniging van Pelterijenfabrikan
ten, de Bond van Bontbedrijven, en
de Nederlandse Vereniging van Bont-
werkerijen.
Met de „bontparade" op 7 Septem-
ber hoopt deze stichting bij het pu-
Naast de religieuze herdenking j weer de belangstelling voor
van Bonifatius echter zal m 1954 bcmtideding op te wekken met het
bontweek van 14 tot 19 September
en tot slot zal het publiek in bont
winkels, die voor de ramen de affi
che van de bontweek hebben han
gen, in de periode van 14 September
tot 14 October gelegenheid krijgen
mee te dingen in een prijsvraag voor
de beste slagzin voor bont. waar
voor als hoofdprijs 1.000,wordt
uitgeloofd.
Gistermiddag en -avond zijn in
practisch alle Nederlandse gemeenten
behalve in de plaatsen van het
rampgebied voor het eerst de ge
meenteraden, zoals de wil des volks
hen in Mei samengesteld heeft, bij
eengekomen.
Het beëdigen van de nieuwe leden,
die geen deel uitmaakten van het
vorige bestuur, leverde nergens veel
moeilijkheden op, behalve in Leeu
warden waar een der raadsleden voor
de beëdiging het woord vroeg. De
burgemeester sneed hem echter de
pas af en deelde mede, dat hij al pre
cies wist, wat het geachte raadslid
wilde zeggen, maar dat het in Neder
land nu eenmaal de gewoonte is, om
de eed in het Nederlands uit te spre
ken, en niet in het Fries.
Na deze plechtigheid volgde een
bedrijf, dat in vele gemeenten meer
spanning beloofde: De wethouders-
verkiezing.
Vooral in de gemeenten waar ver
schuivingen hebben plaats gehad,
wilde de partij, die winst geboekt
heeft; deze vooruitgang natuurlijk
gaarne in wethouderszetels uitge
drukt zien terwijl de partijen, die een
of meerdere raadszetels door poli
tieke tegenstanders veroverd zagen,
even natuurlijk poogden aan te tonen
dat de behaalde winst te gering was
voor een extra wethoudersplaats.
Amsterdam wil uitbreiden.
Amsterdam, waar de PvdA in Mei
met de winst ging strijken, vond een
andere weg om de winnaar tevreden
te stellen. De KVP diende, tezamen
met de PvdA, een voorstel in om het
aantal wethouderszetels van zes op
'tevens het 1200-jarig bestaan van de
stad dokkum worden gevierd, waar
van de belangrijke stap ter voorbe
reiding van de feestelijkheden is ge
weest de oprichting van een Dokku
mer Belangen Gemeenschap, een
orgaan, waarin alle plaatselijke ver
enigingen, corporaties en groepen,
verdeeld in sectoren, zijn onderge
bracht. Elke sector heeft een gede
legeerde in de raad van bestuur,
waaruit het dagelij les bestuur wordt
gekozen. De sectoren omvatten ge
zamenlijk het gehele gemeenschaps
leven in Dokkum. De burgemeester
van Dokkum, drs S van Tuinen, is
beschermheer van de Dokkumer Be
langen Gemeenschap.
Reeds vele malen heeft de burge
rij van Dokkum bij het organiseren
van feesten eer prachtige samen
werking gedemonstreerd. Hierdoor
heeft Dokkum een wijd en zijd ver
maarde rep itatie gela-egen als de
lichtstand van het noorden. Niet min
der dan 34 buurtverenigingen zorgen
elk jaar voor een sprookjesachtige
verlichting en versiering van de stad
tijdens de HendO-feestweken. In de
Dokkumer Belangen gemeenschap
t1 deze samenwerking thans nog be
ter tot haar recht kunnen komen.
Met het gemeentebestuur en het co
mité Bonifatius-herdenking wordt
contact gehouden. Iedere burger van
de stad wordt op deze wijze inge
oog op de komende winter.
Alleen bij zeer slechte weersom
standigheden zal deze eerste bont
parade in ons land (Parijs heeft er
het vorig jaar de primeur van gehad)
niet doorgaan.
De stoet zal vertrekken van het I.
C.C. in het Vondelpark en via Stad
houderskade, Spiegelgracht en Vij
zelstraat naar het Rembrandtplein
trekken, waar de dames na deze
wandeling even in een restaurant
gelegenheid zal worden geboden
nieuwe krachten te verzamelen voor
de laatste etappe dezer 3)4 km lange
route, via de Kalverstraat zullen zij
tot slot n.l. naar de dam wandelen.
Zij zullen „de fraaiste modellen in
alle prijsklassen" dragen.
Behalve deze bontparade zullen
pers en film diezelfde middag in de
gelegenheid worden gesteld de eer
ste grote landelijke bontshow te zien
en wel in het LC.C.
Bovendien organiseert zij een
heerlijk
pittig
is
De tweede veemarkt van Den
Bosch, de speciale wekelijkse slacht-
veemarkt, wordt Maandag 5 October
geopend met een nationale vee- en
slagersvaktentoonstelling in een van
de grote veemarkthallen.
Commando-overdracht Luchtvaarttroepen
Maandag heeft kolonel M. A. Smenk, het bevel over het Commando
Luchtvaarttroepen en tevens het commando over het Garnizoen Nijmegen
overgedragen aan luitenant-kolonel-waarnemer J. Tammes, tot heden Com
mandant officiers- en kaderschool te Breda. De overdracht geschiedde op
het Molenveld te Nijmegen. Aan de overdracht namen deel een detache
ment van de Koninklijke Marechaussee, de 920ste afdeling lichte luchtdoel-
artillerie en batterij zoeklichten, een adspiranten klas luchtmacht van de
Officiers- en Kaderschool uit Breda, een peloton van de Opleidingsschool
Luchtmacht-bewakingkorps uit Gilze-Rijen en het Instructie Regiment
Luchtmacht. Tijdens de inspectie: van links naar rechts: luitenant-kolonel
J. Tammes, luitenant-generaal I. A. Aler, chef staf Luchtmacht en Kolo
nel M. A. Smenk.
Met het oog op de verbetering van
de Nederlandse dollarpositie heeft
de regering besloten de bestaande
restricties op de dollarinvoer te ver
zachten. De voorgenomen verruiming
van invoermogelijkheden zal in de
eerste plaats betrekking hebben op
de grondstoffen- en half-fabrikaten-
sector, waarbij voor sommige goede
rencategorieën een volledige vrijheid
van invoer zal worden toegestaan.
Uiteraard zullen de ingevoerde dol
largoederen niet in onverwerkte
vorm mogen worden geherexporteerd.
Voorts kan nog worden medege
deeld, dat de mogelijkheid bestaat
dat, ingevolge internationale
spraken, de huidige exportbevorde-
-ings-dollarregeling zal worden be
ëindigd. Mocht het inderdaad tot op
heffing van deze regeling komen,
dan ligt het in de bedoeling op an
dere wijze in een beschikbaarstelling
VOORTIJDIGE PUBLICATIE
RIJKSBEGROTING.
Het lid van de Tweede Kamer,
Van Rijckevorsel, heeft aan de mi
nister-president en de minister van
Financiën schriftelijk gevraagd of
de door Het Vrije Volk bekend ge
maakte gegevens over de rijksbegro
ting 1954 juist zijn; zo neen, of de re>
gering dan deze bekendmaking ten
spoedigste wil tegenspreken en zo
ja, of de regering van oordeel is,
dat die bekendmaking het gevolg is
van een krachtens de artikelen
en/of 272 Sr. strafbare schending
van staatsgeheimen door een
meer ambtenaren, en of de rege
ring voornemens is te dezer zake een
strafvervolging te doen instellen.
Meer deviezen voor
emigranten
Het bedrag aan deviezen dat emi
granten voortaan uit Nederland
mogen meenemen is door het mini
sterie van financiën met ingang
van gisteren belangrijk verhoogd.
Voortaan zal een gezinshoofd van
een emigrerend gezin of een al
leenstaande emigrant 1500 mogen
meenemen en gezinsleden elk 1000.
Er zal geen verschil meer worden
gemaakt tussen een zogenaamde
dollarland en een niet-dollarland.
van dollars voor de invoer van niet
essantiële dóllargoederen te voor
zien.
Tenslotte zullen ook in de dien
stensector
beoordeling van aanvragen voor
dollarbetalingen aan de verbeterde
dollarpositie worden aangepast.
Nadere bijzonderheden terzake
van de verruiming van de dollar-
invoermogelijkheden zullen binnen
kort worden gepubliceerd.
zeven te brengen. Het voorstel werd,
met alleen de kath.- en soc. stemmen
vóór, aangenomen en is nu onderweg
naar Ged. Staten om goedgekeurd te
worden. Zeggen Ged. Staten „ja",
dan zal deze 7e zetel wel ten goede
aan de PvdA komen, die tot nu toe,
ondanks haar winst bij de verkiezin
gen, geen vooruitgang in zijn wet
houdersplaatsen wist te behalen.
Haagse KVP handhaafde zich.
Boekten de socialisten dus in Am
sterdam een voorlopig succes, in Den
Haag haalden zij bakzeil. Daar heb
ben zij in Mei, deels door de merk
waardige dubbele lijst, ten koste van
de KVP winst behaald. Zij meenden
nu, dat deze winst wel tot uiting
mocht komen in een extra PvdA-
wethouderszetel en dit zou daw ten
koste van de KVP-er Dresmé moeten
gaan. De Haagse PvdA stond echter
met haar vijftien stemmetjes alleen,
want de overige fracties stemden
eensgezind op de heer Dresmé, zodat
deze weer zijn wethoudersplaats kon
bezetten.
Wethouder tegen wil en dank.
Haarlem beleefde een sensatie op
zich, doordat daar de KVP-er Ange
nent tot wethouder herkozen werd,
terwijl zijn fractie hem niet candi-
daat gesteld had. De Haarlemse KVP
wilde de heer Schreurs op de wet-
houderszete' plaatsen, maar de PvdA
had bezwaren tegen deze benoeming.
Daar de soc. echter wel vonden, dat
de KVP een wethouderszetel toe
kwam, brachten zij hun stem uit op
de vorige KVP-wethouder, de heer
Angenent, die gekozen werd. Het
nog niet bekend of de heer Angenent
zijni benoeming aanvaardt.
Nijmegen omzeilde moeilijkheid.
Nijmegen heeft het afgelopen jaar
geen gemakkelijke verkiezingsstrijd
gestreden, want juist in deze belang
rijke periode stapte een der KVP-
raadsleden, die nog wel wethouder
was, over naar de Welterianen en
kwam met 'n nieuwe politieke kleur
in de raad terug.
Om nu moeilijkheden bij de wet
houdersverkiezing te voorkomen,
stelde de Nijmeegse KVP, daarin ge
steund door de andere fracties, voor,
het wethoudersaantal van 5 op 4 te
brengen, zodat de in de politiek ver
kleurde wethouder automatisch zou
afvallen. Iedereen was het hiermede
eens, behalve de betrokken wethou
der met zijn fractie (twee man). Zij
lokten een stemming over het voor
stel uit en dit werd met 352 stem
men aangenomen. Daar een van de
KVP-wethouders, de heer Meuwis-
sen niet meer candidaat gesteld was,
werd in zijn plaats benoemd de heer
J. J. de Haas, die in de vorige sa
menstelling van de Tweede Kamer
daar middenstandsafgevaardigde van
de KVP is geweest.
Verschuivingen in Voorburg.
de wethouderszetel gekregen van
Fin. en Onderwijs, welke takken
vroeger resp. bij de VVD- en de
PvdA- wethouders berustten.
Delftse KVP in oppositie.
Te Delft is de KVP niet accoord
gegaan met de voorgestelde verde
ling van de wethouderszetels, welke
zou zijn: twee vertegenwoordigers
van de PvdA, een van de KVP en
een van de Prot. Ghr. groep. Na een
tussenvoorstel van de KVP om Ged.
Staten te verzoeken vijf wethouders
te mogen benoemen en de verklaring
van de voorzitter der KVP-fractie,
dat zijn fractie zich geheel zou terug
trekken, indien Ged. Staten niet met
het voorstel accoord zouden gaan,
handhaafden de andere fracties het
voorstel. De KVP deelde toen mee,
dat zij geen candidatuur wenste te
aanvaarden en ging in de oppositie.
Op de KVP plaats werd toen geko
zen de heer Grundel (CH) die zijn
benoeming drie dagen in beraad
houdt om de KVP alsnog gelegenheid
te geven op haar standpunt terug te
komen.
Het beste.
Tenslotte komen we dan terecht
bij Finsterwolde, waar de laatste ja
ren een regeringscommissaris heeft
geregeerd, omdat de raad door de
regering niet in staat werd geacht
een behoorlijk beleid te voeren. Er is
ook daar een nieuwe raad gekozen
en de communisten, die zes van de
elf zetels veroverden, benoemden op
democratische wijze de twee wethou
ders. Burgemeester Tuin zette>zich
met een zucht achter de groene tafel
en luisterde met een weinig hoopvol
gezicht naar de redevoeringen, die de
communisten meteen begonnen af te
steken en waarin beloofd werd bin
nen de kortst mogelijke tyd van Fin
sterwolde een hemeltje op aarde te
maken.
Hoe schoon de sprekers ook spra
ken, de burgemeester zei na afloop
alleen maar, dat hij er het beste van
hoopte, maar volgens de communis
tische redevoeringen was het beste
nog niet goed genoeg voor de heil
staat Finsterwolde.
In Raalte werd de gemeente-secre
taris, die vorig jaar als zodanig met
richtlijnen voor de Pensioen gegaan en die deel uit-
maakte van de KVP-fractie, tot wet
houder benoemd. In Voorburg, waar
na de verkiezingen in de oude raad
zo'n ongenoegen is geweest, i.v.m de
katholieke school en waar deswege
de twee KVP-wethouders huni porte
feuille voortijdig beschikbaar stelden,
heeft een verschuiving van wethou
derszetels en politieke kleuren plaats
gehad, zoals reeds na de verkiezin
gen verwaoht kon worden. De KVP-
er Jonkergouw gaat weer Openbare
Werken beheren maar de tweede
KVP-er, Vernooi heeft geen plaats
meer toegewezen gekregen. Daar
naast heeft de CHU-man Langevoort
JUBILEUM
DR. W. J. J. DIJSSELBLOEM.
In besloten kring hebben de mede
werkers van het hoofdbureau en al
gemeen secretariaat van de Alg. R.K.
Ambtenaren-vereniging aan de Jan
van Nassaustraat te Den Haag gis
teren het feit herdacht, dat dr. W.
J. J. Dijsselbloem 12 y, jaar geleden
tot directeur van dit bureau werd
benoemd. Dr. Dijsselbloem kreeg
een geschenk aangeboden van zijn
staf en een cadeau van het hoofd
bestuur.
In bed gerookt
Vermoedelijk, doordat hij in zijn
kooi aanboord van het in de haven
van Terneuzen liggende rijksbeton-
ningsvaartuig „De Honle" nog een
sigaret heeft liggen roken, is in de
nacht van Maandag op Dinsdag brand
uitgebroken in de hut van de 41-ja-
rige hydrografisch ambtenaar A. P.
uit Vlissingen. Een der bemannings
leden van „De Honte" bemerkte
Dinsdagochtend, dat het midscheeps
gelegen verblijf in brand stond. Na
dat de brandweer het vuur had ge
blust trof men in de hut het stoffe
lijk overschot van P. aan, die waar
schijnlijk door verstikking om het le
ven is gekomen. Het slachtoffer, dat
gehuwd was en vader van drie kinde
ren, is in de loop van de dag naar
Vlissingen' overgebracht.
PRIJS VAN ƒ15.000.-.
In de 520e Staatsloterij, 4e klasse,
11e lijst, is vanmorgen een prijs uit
geloot van 15.000,De prijs viel
op nummer 3623.
PLASTIC WATERLEIDING WORDT
AANGELEGD.
De volgende week Dinsdag zal in
de nabijheid van Utrecht, in Odijk,
op een weiland vanwege de N.V.
Hollandsche Draad en Kabelfabriek
een geheel nieuwe wijze van aanleg
van een drinkwaterleiding worden
toegepast als toevoerleiding voor
veedrinkbakken, nl. een plastic lei
ding van Drakatileen (polyaethy-
leen). De aanleg zal geschieden met
behulp van een speciale molploeg;
de grond wordt dan van te voren
niet opengelegd omdat de leiding di
rect onder de grond wordt gewerkt
zonder beschadiging van het bodem
oppervlak door haar in één stuk als
een kabel van een haspel te wikke
len waarbij tussentijdse verbindin
gen niet meer behoeven te worden
gemaakt en de duur van de aanleg
met meer dan het tienvoudige wordt
verkort.
VERMISTE JONGEN
AANGESPOELD.
Aan het strand te Heemskerk is
gisteren aangespoeld het stoffelijk
overschot van de 15-jarige J. Ber-
kers uit Helmond, die vorige week
Donderdag aan het Bloemendaalse
strand spoorloos was verdwenen. Hij
behoorde tot een groep jongens van
de R.K. Jonge Eoerenbond uit Bra
bant, die onder leiding van een ka
pelaan een bezoek brachten aan
Bloemendaal.
Woningen voor de getroffenen in Zeeland
In opdracht van het ministerie van Wederopbouw wordt op Schouwen
Duiveland hard gewerkt aan de bouw vau 300 tijdelijke houten woningen,
bestemd voor personen uit de getroffen gebieden. De woningen werden
onderhands aanbesteed in de vorm van een prijsvraag. De gegadigden
voor dit object moesten zelf zorgen voor het ontwerp van de woning, die
moet voldoen aan de eisen, gesteld door het ministerie van Wederopbouw.
Bij Zierikzee, op de Bleijersedijk, een voormalige binnendijk van de
Schouwensedijk, verrijzen 95 woningen bestemd voor bewoners uit Ouwer-
kërk en Nieuwerkerk, welke gemeenten nog onder water staan. Per 1
October zullen deze woningen worden betrokken.
