Lode wij kskerk te Leiden thans
kerk van zelfstandige parochie
Bisschoppelijk schrijven over oprichting nieuwe parochie
DEKEN M, A. TANSEN TOT PASTOOR BENOEMD
Drie kerkmeesters benoemd
door Bisschop van Haarlem
Deken Jansen vervuld van blijdschap
staat voor bergen werk
Gebed en offer gevraagd voor
oplossing van vele problemen
MAANDAG 13 JULI 1953
E>E LEIDSE COURANT
EERSTE BLAD PAGINA 2
^|ET INGANG van vandaag heeft
Leiden er een vijfde parochie bij
gekregen. Gistel-morgen heeft deken
M. A. Jansen onder alle H. Missen
in de St. Lodewijkskerk een brief
I voorgelezen van mgr. J. P. Huibers,
j Bisschop van Haarlem, waarin wordt
medegedeeld, dat de Lodewijkskerk,
ingaande op Maandag 13 Juli 1953,
verheven wordt tot zelfstandige pa
rochiekerk en dat de zeereerw. heer
M. A. Jansen benoemd is tot pastoor.
Tevens zijn er drie kerkmeesters be
noemd. Zoals men zich zal herinne
ren, werd op eerste Paasdag aan prof.
Jansen van het Philosophicum te
Warmond opdracht verleend de op
richting van de St. Lodewijksparo-
ehie voor te bereiden. Deze werk
zaamheden zijn thans afgesloten door
het bisschoppelijk besluit van oprich
ting. Zoals bekend, werd de zeer
eerw. heer Jansen ondertussen tot
deken van Leiden benoemd na het
overlijden van deken A. Homulle.
De nieuwe parochie bestaat voor het
grootste deel uit grondgebied in de
binnenstad, dat tot vandaag tot de
St. Petrusparochie behoorde.
Hiermede wordt voorzien in een
reeds lang gevoelde behoefte. Toen
de St. Petruskerk aan de Langebrug
afbrandde (waar thans de brand
weerkazerne staat) en de nieuwe
kerk buiten de stadssingels werd ge
bouwd, kwamen de nieuwe stadswij
ken wel in het bezit van een cen
traal gelegen parochiekerk, maar
werd de afstand voor de parochianen
in de binnenstad naar de nieuwe
kerk wel wat te groot, met het ge
volg, dat vele St. Petrus-parochianen
regelmatig de Hartebrugkerk bezoch
ten. Waar een goed parochieleven
zich ontwikkelen moet rond de paro
chiekerk als centrum, was het duide
lijk, dat hierin verandering moest
komen. Bovendien breidde de St. Pe
trusparochie zich steeds meer naar
buiten uit, zodat de parochie te groot
werd (meer dan 10.000 zielen) het
geen evenmin een goede en intensie
ve zielzorg in de hand werkte.
Er moest dus een oplossing ge
zocht worden. Deze zou te vinden ge
weest zijn in de stichting van een
nieuwe parochie aan de rand van de
stad, maar uiteindelijk werd de voor
keur gegeven aan een nieuwe paro
chie in de binnenstad, waardoor het
werk in de St. Petrusparochie zich
geheel op de buitenwijken zou kun
nen concentreren. Ongetwijfeld heeft
de overweging, dat de oudste katho
lieke kerk van Leiden, een monu
ment van de eerste orde, verdiende
ingeschakeld te worden in het pa
rochieleven, hierbij een rol gespeeld.
In dergelijke aangelegenheden
wordt de Bisschop geadviseerd door
de Diocesane Situeringscommissie,
welke o.a. bestaat uit prof. Granpé
Molière, ir. Jan van der Laani en
prof. Zeegers van het Kath. Sociaal
Kerkelijk Instituut. Hieruit is een
sub-commissie gevormd, onder voor
zitterschap van rector H. Sondaal, die
zich speciaal bezig hield met de Leid-
se parochie-problemen. Ne talrijke
besprekingen met de parochie-gees
telijken en een contactavond met
een aantal toekomstige parochianen
van de eventuele nieuwe parochie,
werd het plan nader uitgewerkt en
verkreeg het de bisschoppelijke goed
keuring.
Restauratie nodig.
Inmiddels is aan het Leidse archi
tectenbureau ir. Hugo van Oerle en
J. J. Schrama opdracht gegeven een
restauratieplan te ontwerpen voor
de St. Lodewijkskerk, die weliswaar
niet in verval verkeert, maar toch
dringend gerestaureerd moet worden,
voordat zij als parochiekerk gebruikt
kan worden. Om het aantal zitplaat
sen uit te breiden is het plan opgevat
de kerk eenxkruisvorm te geven door
de aanbouw van twee kleine zijsche
pen, die echter het karakter van de
huidige kerk niet zullen aantasten.
Trouwens bij het hele restauratie
plan staat voorop, dat het interieur
in grote trekken moet blijven zoals
het na 1807 werd gebouwd.
Bij een kerk behoort een pastorie
en de St. Lodewijkskerk heeft er dan
ook een. Men kent het oude gebouw,
waarin o.a. de R.K. Bibliotheek ge
vestigd is. Restauratie van dit overi
gens niet bijzonder practische ge
bouw (met een marmeren gang,
breed als een autoweg en 32 meter
lang!) brengt hoge kosten met zich
mee, reden waarom het efficiënter
zal zijn een nieuwe pastorie aan de
andere kant van de kerk te bouwen,
in de tuin, die thans door een blinde
muur van de straat gescheiden wordt.
Een en ander moet echter nog nader
uitgewerkt worden en behoeft nog de
toestemming van talrijke instanties.
Ook de kerktoren, die, in tegenstel
ling tot het gebouw zelf, eigendom
van de gemeente is, dient gerestau
reerd te worden.
Wanneer de kerk volgens boven
staand plan gerestaureerd wordt, zul
len er 500 plaatsen in zijn, voldoen
de om met vier H. Missen per Zon
dag alle parochianen gelegenheid te
het vaststellen van de nieuwe gren
zen, waarbij het aantal parochianen
een grote rol speelde, is dankbaar ge
bruik gemaakt van de gegevens, die
liet Kath. Bevolkingsbureau van Lei
den ter beschikking stelde. Een gro
te kaart, die in het kerkportaal is op
gehangen, geeft een duidelijk beeld
van de grenzen der nieuwe parochie
en de daarin gelegen straten.
Wanneer de restauratie voltooid zal
zijn, wordt het altaar officieel gecon
sacreerd. De eerste plechtige H. Mis
zal worden opgedragen op Zondag 28
Augustus, de eerste Zondag na 25
seven in hun eigen parochiekerk hun j Augustus,' het feest van de H. Lode-
Zondagsplichten te vervullen. Bij i wijk, patroon van de parochie.
Toespraak tot de parochianen
Nog geen normaal parochieleven
Na het voorlezen onder alle H.
Missen van het bisschoppelijk
schrijven heeft deken Jansen zich
zich met een kort woord tot zijn
nieuwe parochianen gericht, waar
van wij de tekst hieronder vol
ledig weergeven.
DEKEN M. A. JANSEN.
minder passend is om waar de
Bisschop gesproken heeft als onder
daan nog het woord te nemen, toch
geloof ik, dat noch de Bisschop noch
het me kwalijk zullen nemen,
wanneer ik als pas-benoemde Pas
toor nog enkele woorden toevoeg
aan hetgeen zo juist is voorgelezen.
De wezenlijke betekenis van dit
i Bisschoppelijk schrijven is deze,
dat er thans een nieuw, vijfde paro
chie binnen de stad Leiden is opge
richt, de parochie van de H. Lode
wijk. U begrijpt, dat dit feit aller
eerst natuurlijk voor mijn persoon,
maar even goed en, wat de gevolgen
betreft, eigenlijk nog veel meer voor
U een reden tot vreugde is.
Zelf ben ik van blijdschap ver
vuld, omdat dit Bisschoppelijk stuk
het eerste resutlaat betekent van mijn
arbeid in Uw midden en de afslui
ting vormt van de eerste phase in
het volbrengen van mijn opdracht.
Maar ook en vooral zelfs voor U is
het een vreugdevolle dag. Natuur
lijk behoorde U tot nu toe reeds tot
een bepaalde parochie, maar voor de
meesten Uwer lag de parochiekerk
niet zo in Uw nabijheid als met de
Lodewijk het geval is. Maar toch is
dit niet het enige en ook niet het
voornaamste. Tot nu toe behoorde
tot een zeer grote parochie. En
aan verbonden. Het ligt voor de
hand, dat de zielzorg in een derge
lijke, zo omvangrijke parochie veel
minder intens kan uitgeoefend wor
den. En dit is zeker het geval, wan
neer de Pastoor van zulk een paro
chie tevens de dekenale verplichtin
gen heeft te behartigen. Het persoon
lijke element raakt dan gemakke
lijk op de achtergrond: U voelt zich
als eenling en zelfs als gezin min of
meer verdronken in de massa. Aan
ieder gezin en aan ieder persoon
kan niet die aandacht worden ge
schonken. welke wel gewenst zou
zijn. We denken hier aan het woord
van Christus: de herder kent zijn
schapen en zijn schapen kennen hem.
Maar hoe kan een pastoor, ook met
behulp van zijn medewerkers, de
kapelaans, dit verwerkelijken, waar
het aantal parochianen alleen al het
uiterst moeilijk, zo niet onmogelijk
maakt?
Helaas is het om vele redenen in
onze steden momenteel bijna overal
onmogelijk om bij het stichten van
parochies het aantal parochianen zo
danig te beperken, dat de zielzorg
zo volledig en intens mogelijk kan
worden uitgeoefend. Maar dan
komt U, parochianen van de Lode
wijk, wel in een zeer benijdenswaar
dige positie te verkeren. Om tenmin
ste een deel van de grootste paro
chies in Leiden op te vangen heefl
de Bisschoppelijke Situeringscom
missie in de binnenstad een parochie
geconcipieerd, die het hari der stad
omvat, een parochie, waar de be
staande Lodewijkskerk het midden
punt van vormt. Aldus is deze. onder
vele opzichten ideale parochie ont
staan. Ze omvat geen 3000 zielen en
voor deze parochie thans gelegd is.
Want al is de parochie officieel op
gericht en geconstitueerd, toch kan
ze als zodanig nog niet werken en
U nog niet alles aanbieden, wat U
van een parochie verwachten kunt.
Daarom hebt U uit het zo juist voor
gelezen stuk vernomen, dat U tot
nog ander te bepalen datum be
schouwd zult worden als te behoren
tot de parochie, waartoe U tot nu
toe behoord hebt. Bij rouw-
trouwplechtigheden kan de kerk U
immers momenteel nog niet geven,
wat behoorlijk is; kapelaans zijn nog
daar waren grote nadelen voor U als na de bouw aan kerk en van pas- niet aan de parochie verbonden en
torie de parochie voor goed kan
gaan werken, is daar een zielzorg
mogelijk, die slechts zeer weinige
misschien zelfs geen enkele stads-
parochie in ons Bisdom bieden kan
en waarvan de Pastoor op gemak
kelijker wijze ook een taak als De
ken vervullen kan.
Daarom is het vandaag ock voor
U een dag van geestelijke vreugde,
omdat thans de eerste steen gelegd
is voor een parochie, die Uw geeste
lijke belangen en geestelijke noden
zo volledig als menselijkerwijze mo
gelijk is, kan opvangen En dan
spreek ik nog niet eens van de apar
te voordelen, die deze historische
en eerbiedwaardige kerk U Lieden
Ondanks verbouwing en vergroting
Na afloop van een der H. Missen
verlaten de nieuwe parochianen die
nu St. Lodewijksparochianen gewor
den zijn, het kerkgebouw, dat zo
spoedig mogelijk gerestaureerd zal
worden. De plannen liggen al klaar,
maar de uitvoering hiervan zal nog
wel even op zich laten wachten, om
dat vele instanties hun toestemming
nog moeten geven.
(Foto: „De Leidse Courant")
kan de Bisschop ook nog niet geven
en ik-zelf kan onmogelijk reeds
thans alle werkzaamheden van de
bestaande parochies overnemen. Ik
kan niet systematisch huisbezoek
doen, alle katechismuslessen geven,
geestelijke verenigingen zoals con
gregaties oprichten en leiden, alle
jeugdwerk organiseren en nog zo
vele andere parochiële werkzaamhe
den verrichten. Dat is me eenvoudig
onmogelijk. De bouw van kerk en
pastorie en de dekenale verplichtin
gen, waarvoor ik sta, maken dat
trouwens al onmogelijk. En boven-
zal dit kerkgebouw haar eigen sfeer
en stemming behouden.
dien, al zal de kerk zo lang mogelijk
voor de' gewone diensten geopend
blijven, ik voorzien een korte tijd,
De eerste steen. dat ook de kerk zal moeten worden
gesloten wegens restauratiewerk-
U sprak ik van de eerste steen, die j zaamheden. Dat neemt natuurlijk
Wijziging parochiegrenzen vandaag ingegaan
JOANNES PETRUS HUIBERS
DOOR DE GENADE GODS EN DE
GUNST VAN DE APOSTOLISCHE
STOEL
Bisschop van Haarlem
Assistent-Bisschop bij de
Pauselijke Troon,
aan allen dit dit lezen of ho?en lezen
ZALIGHEID IN DEN HEER!
Aangezien het Ons nuttig en ge
wenst voorkomt om in het geestelijk
belang der Katholieken, die in de
binnenstad van Leiden wonen, een
zelfstandige parochie op te richten,
zo hebben Wij, nadat belanghebben
den door Ons zijn gehoord en met
toestemming van het Hoogwaardig
Kathedraal Kapittel, besloten, om
krachtens door de kerkelijke wetge
ving Ons verleende volmacht, vast
te stellen bij dezen als volgt:
I. Van de parochies: a) Onze
Lieve Vrouw Hemelvaart en H. Jo
seph en b) H. Petrus scheiden Wij die
gedeelten af, welke gelegen zijn bin
nen de grenslijnen, zo aanstonds vast
te stellen.
Bedoelde gedeelten richten Wij op
tot een zelfstandige en van de overi
ge parochies geheel vrije parochie,
onder de titel van de H. Lodewijk te
J^eiden in het Dekenaat Leiden.
De zogenaamde Lodewijkskerk
aan de Steenschuur te Leiden ver
heffen Wij tot parochiekerk met alle
rechten, voorrechten en verplichtin
gen, welke aan parochiekerken ver
bonden zijn.
De pastoor, die over deze parochie
als herder wordt aangesteld, zal, naar
het goedvinden van Ons en Onze
opvolgers ten alle tijde kunnen wor
den ontslagen of verplaatst naar een
andere parochie.
Het grondgebied van deze nieuwe
parochie is als volgt vastgesteld:
De grenslijn neemt een aan
vang in het water van de Witte
Singel tegenover de Doelensteeg,
gaat vandaar achtereenvolgens in
Zuidelijke, Oostelijke en Noorde
lijke richting door het midden
van de Witte Singel en de Zoe-
terwoudsesingel tot in de Nieuwe
Rijn, buigt daar naar het Westen
en loopt door het midden van de
Nieuwe Rijn tot de Herengracht
en door het midden van deze
gracht in Noordelijke richting tot
de 3e Groenesteeg en vandaar
door het midden van de 3e, 2e en
le Groenesteeg, steeds in Weste
lijke richting, tot aan de Hooi
gracht.
Vandaar loopt de grens door
het midden van de Hooigracht in
Zuidelijke richting tot de Hoog
landse Kerkkoorsteeg. Daar buigt
zij naar het Westen en gaat door
het midden van de Hooglandse
Kerkkoorsteeg en vervolgens
door het midden van de Moriaan-
steeg tot de Hooglandse Kerk-
gracht. Deze volgt zij door het
midden om de Hooglandse Kerk
heen in Zuidelijke richting tot
aan de Nieuwstraat.
Vandaar loopt de grens in N.-
Westelijke richting midden door
de Nieuwstraat tot de Burch-
steeg en midden door de Burch-
steeg in Zuid-Westelijke richting
tot in de Nieuwe Rijn, door het
midden van welk water zij in
Noord-Westelijke richting voort
gaat'tot tegenover de Manden-
makerssteeg.
Vervolgens loopt de grens door
het midden van deze steeg in
Zuid-Westelijke richting tot in
de Breestraat en in Noord-Wes
telijke richting door het midden
van de Breestraat tot het Rapen
burg en vandaar door het mid
den van het Rapenburg in Zui
delijke richting tot de Doelen
steeg.
Vervolgens loopt de grens
door het midden van de Doelen
steeg en in rechte lijn verder tot
het water van de Witte Singel,
vanwaar zij is uitgegaan.
I. In verband met de oprichting
van de parochie can- de H. Lodewijk
Deze wijziging gaat in op Maandag
13 Juli 1953.
b) van het territorium van de paro
chie Onze Lieve Vrouw Hemelvaart
en H. Joseph wordt ten gunste van de
parochie van Onze Lieve Vrouw On
bevlekt Ontvangen afgescheiden het
als volgt omschreven gedeelte:
De grenslijn begint in het mid
den van de Oude Rijn, waar deze
de Hooigracht ontmoet en loopt
vervolgens midden door de Hooi
gracht in Zuidelijke richting tot
de Hooglandse Kerkkoorsteeg.
Dan buigt zij naar het Westen
en gaat door het midden van de
Hooglandse Kerkkoorsteeg tot op
de Middelweg en in Noord-Ooste
lijke richting door het midden
Parochianen blijven voorlopig j
I tot hun oude parochie behoren
achten Wij het gewenst enige wijzi
gingen te brengen in de grenzen van
de bestaande parochies:
a) van het tentorium van de paro
chie van de H. Petrus wordt ten gun
ste van de parochie van O.L. Vrouw
Onbevlekt Ontvangen afgescheiden
het als volgt omschreven gedeelte:
De grenslijn begint in de Nieu
we Rijn tegenover de Mandenma-
kerssteeg, gaat in Zuid-Westelijke
richting midden door de Manden-
makerssteeg tot in de Breestraat,
midden door deze Noord-West-
waarts tot aan de Vrouwensteeg
en van daaruit naar het Noord-
Oosten midden door deze steeg tot
in het water van de Rijn. Zij
volgt daarna het midden van de
Rijn in Zuid-Oostelijke richting
tot het punt van uitgang.
van deze weg tot bij de Moriaan-
steeg en midden door de Moriaan-
steeg tot in de Hooglandse Kerk-
gracht.
Vervolgens wendt de grenslijn
zich Noordwarts en gaat door het
midden van de Hooglandse Kerk-
gracht en de Hooglands Kerk
steeg tot in de Haarlemmerstraat,
welke zij in Oostelijke richting
door het midden volgt tot zij aan
de Legewerfsteeg komt.
Vandaar loopt zij Noordwaarts
door het midden van de Lege
werfsteeg en Westwaarts door
het midden van de van der Werff-
straat tot in het midden van de
Pelikaanstraat en daarna door
het midden van de Pelikaanstraat
in Zuidelijke richting tot het
punt van uitgang.
Deze wijziging gaat in op Maandag
13 Juli 1953
Ter behartiging van de tijdelijke
en stoffelijke belangen dezer nieuwe
parochie van de H. Lodewijk richten
Wij een Kerkbestuur op, bestaande
uit de tijdelijke Pastoor als Voorzit
ter en verder drie Kerkmeesters.
Tot Pastoor benoemen Wij de Zeer-
Eerwaarde Heer M. A. Jansen en tot
Kerkmeester, deze eerste keer recht-
sareeks en in alfabetische volgorde
de Heren:
Adrianus Wilhelmus Joseph v. d.
Heyden; Fredericus Carolus de Hos-
son; Cornelis Joannes Martinus Stol
wijk.
Omdat de gelovigen de grote wel
daad der nieuwe parochie niet vol
ledig kunnen genieten voordat aldaar
de kerk gerestaureerd en verbouwd
zal zijn, bepalen Wij, dat de bewo
ners van de nieuwe parochie tot een
door Ons nader te bepalen datum
zullen blijven beschouwd worden als
behorend tot hun tegenwoordige pa
rochie, zodat tot dat tijdstip hunne
rechten en verplichtingen tegenover
hun tegenwoordige parocniekerk blij
ven voortbestaan.
Al het bovenstaande verordenen
Wij en stellen Wij vast, bevelende,
dat het door allen, wien het aangaat,
zal geëerbiedigd en onderhouden wor
den.
En zal dit Ons Besluit op de eerste
Zondag na ontvangst dezer op de ge
bruikelijke wijze in de parochieker
ken van Onze Lieve Vrouw Hemel
vaart en H. Joseph, de H. Petrus en
Onze Lieve Vrouw Onbevlekt Ont
vangen en in de kerk van de H.
Lodewijk worden afgekondigd.
Gegeven te Haarlem. 7 Juli 1953.
t JOANNES PETRUS,
Bisschop van Haarlem.
Op last van Z. H. Excellentie,
J. SOLLEVELD,
secretaris.
niet weg, dat ik toch doen zal wat
ik kan om intussen het contact met
U te leggen en dat ik proberen zal
U te leren kennen zowel in als bui
ten de kerk..
Behalve het aangeven van de gren
zen van de nieuwe Lodewijks-paro-
chile bevat dit Bisschoppelijk schrij
ven ook enkele wijzigingen tussen
de reeds bestaande parochies. Deze
wijzigingen komen hierop neer, dat
ten behoeve van de Hartebrug-paro-
chie een klein gedeelte zowel van de
Petrus-parochie als van de parochie
O. L. Vr. Hemelvaart wordt afge
staan. En deze wijzigingen gaan de
finitief reeds morgen, de 13e Juli in.
Zo gaarne zou ik deze dag op een.
enigszins grootse wijze hebben wil
len vieren, maar de outillage van de
kerk en ook van de parochie laten,
dit thans nog niet toe. Voor het op
dragen van een plechtige H. Mis
zou ik paramenten hebben moeten
lenen en zelfs ook een kerkkoor.
Juist op de dag. dat de parochie als
zelfstandig wordt opgericht leek mij
dit echter niet zo passend. Deze toe
stand zal echter nu niet lang meer
duren. Vieren we deze dag in stil
te om des te grootser de consecratie-
dag te vieren van de gerestaureerde
en verbouwde kerk, tevens de eer
ste dag, dat de parochie volledig kan
gaan werken.
Voor de opbouw dezer kerk en pa
rochie 'zijn er nog vele problemen
op te lossen. Daar zijn problemen
bij, waarin U mij niet* anders kunt
helpen dan door Uw gebed en daar
om ben ik gisteren begonnen met een
Zaterdags Maria-Lof om Maria's ze
gen over de parochie af te roepen.
Mag ik U dringend verzoeken om zo
veel mogelijk allen en in iedef geval
met minstens één lid uit ieder gezin
daarbij geregeld tegenwoordig te
zijn?
Er is echter ook één probleem,
waartoe U Uw medewerking tot op
lossing wel kunt geven, ik behoef
U niet te zeggen, dat restauratie en
verbouwing van de kerk en de
bouw van de pastorie zeer grote
sommen gelds zullen vergen en soms
beangstigt mij de vraag, hoe ik daar
aan het hoofd zal kunnen bieden.
Maar twee dingen zijn een grote
steun voor mij en dat zijn: allereerst
het optimisme van de Bisschop en
vervolgens de zekerheid, dat ik hier
niet alleen voor sta, maar dat ik re
kenen kan op Uw aller medewer
king. Ook voor de organisatie van
deze steun zullen er plannen worden
uitgewerkt en binnenkort U ook
worden voorgelegd.
Met Gods zegen, met Maria's hulp
en ook met Uw steun zal de Lode
wijk een prachtige parochie worden,
een parochie, die geestelijk en ma
terieel bloeien zal tot heil van alle
parochianen. H. Lodewijk, bid voor
ons. Amen.
