Enige verbetering voor
financiën der gemeenten
iVOROL
Voorburgs katholieke wethouders
door P. v. d. A. en C.H.U. vervangen
Nederlandse graven bij Bremen overgedragen
Architecten en aannemers
ontwerpen voorstellen
DONDERDAG 2 JULI 1953
DE LEIDSE COURANT
i'WEEDE BLAD
PAGINA 1
Uitkeringen gemeentefonds met
5.4 millioen verhoogd
Wassenaar profiteert ervan
In een heden bij de Tweede Ka
mer ingediend wetsontwerp heeft de
regering de financiële verhouding
tussen het rijk en de gemeenten
vastgesteld voor de jaren 1953, 1954
en 1955. Daarbij wordt op de eerste
plaats voorgesteld uit het gemeente
fonds slechts twee uitkeringen te
geven, namelijk een „Algemene Uit
kering" en een „Belastinguitkering".
De voorgestelde regeling gaat uit van
de gedachte, dat in het algemeen de
uitkeringen voor de volgende drie
jaren afgestemd moeten zijn op de
middelen, die thans nodig zijn om in
de feitelijke behoeften der gemeenten
te voorzien. Er is een bepaling in het
wetsontwerp opgenomen voor een
minimum uitkering van 20 gulden per
inwoner. Dit heeft tot gevolg een
verhoging van het totaal der uitke
ringen van rond 5,4 millioen gulden.
Met dit bedrag wordt enige verbete
ring bereikt in de financiële positie
van 319 gemeenten.
In afwachting van de uitslag van
een onderzoek naar verdere moge
lijkheden ten aanzien van het eigen
belastinggebied der gemeenten, stelt
de regering voor de individuele ge
meenten in het genot te stellen van
de opbrengst van de hoofdsom der
grondbelasting en der personele be
lasting. Beide belastingen, waarop
reeds opcenten door de gemeenten
werden geheven, zijn nauw verbon
den met het territoir der gemeenten
waardoor de opbrengst op gemakke
lijke wijze aan de gemeenten kan
worden toebedeeld. Afgezien daarvan
echter lenen zij zich er goed voor,
om, evenals de opcentenregeling,
deel uit te maken van het belasting
gebied der individuele gemeenten.
In vrijwel alle gemeenten zal de op
brengst van de hoofdsom lager zijn
dan hetgeen thans ontvangen wordt
aan ondernemingsbelasting en sup
pletie. Het totaal der uitkeringen
Ondernemingsbelasting bedraagt rond
204 millioen gulden, terwijl de hoofd
som grondbelasting en de hoofdsom
personele belasting na raming res
pectievelijk bedragen 28 millioen gul
den en 27 millioen gulden.
Hogere opbrengst.
Naar thans bekende gegevens-zou
slechts in 13 gemeenten de nieuwe
opbrengst hoger zijn dan de oude en
wel tot een totaal bedrag van rond
309.600 gulden, met als hoogste voor
deel voor de gemeente Wassenaar
van 136.000 gulden en als laagste voor
de gemeente Willeskop van 100
gulden# Dat voor enkele gemeenten
een hogere opbrengst wordt verkre
gen, behoeft zeker niet als een be
zwaar te worden aangemerkt, om
deze belastingen naar de gemeenten
individueel over te hevelen.
Voor de resterende 150 millioen
gulden van het vervallen belasting
gebied kan thans nog geen voorzie
ning in de vorm van toedeling van
Rijksbelasting of door de gemeenten
zelf te hanteren belastingen worden
getroffen, zo wordt in de memorie
van toelichting gezegd. Om te laten
uitkomen, dat bij handhaving van de
tegenwoordige verhouding tussen ge
meentefonds en eigen belastingen nog
naar een bedrag van rond 150 mil
lioen gulden aan eigen belastingen
moet worden omgezien, zal voor dit
S AM ARIT AAN SE
in Voorburgse raadzaal
Tijdens de raadszitting te Voor.
burg, waarvoor gisteravond een pu
blieke belangstelling bestond,
evenredig was aan de enorme hitte
in de raadzaal, werd na enkele uren
de zitting voor een korte tijd door de
voorzitter geschorst. De raadsleden
dromden bevrijd naar de hal, tenein
de zich aan koffie en coca-cola te
kunnen laven, maar op de uitpuilen
de publieke tribune, waar iedereen,
die een goed of vrij goed plaatsje
had, bevreesd was, dit te verlaten,
dreigden de dorstigen ongelaafd te
zullen blijven. Dit was voor het K.V.
P.-gemeenteraadslid mevr. M. E. M.
van WeereltPerquin een te wreed
lijden. Resoluut pakte zij enkele
glazen van de raadstafel en gewapend
met de waterkaraffen, die dienen om
de verdroogde kelen van vurige
raadsleden te bevochtigen, voorzag
zij de publieke tribune van water.
De gemeenteraadsleden vonden
bij hun terugkeer lege waterkaraf
fen, maar zij hadden in de pauze
voldoende spraakwater kunnen in
nemen, welke gelegenheid door hen
zoals bleek ten volle benut
was!
„TIZZENIGGI" TE DELFT.
In het kader van de feestelijkhe
den, verbonden aan het 21e lustrum
feest van de Delftse Hogeschool, is
gisteravond de gala-première gehou
den van het spektakel „Tizzeniggi".
Het spektakel werd uitgevoerd zo.
wel op het toneel, als in> de piste van
een circustent. In steeds wisselende
belichting volgden balletten, zang,
muziek, cabaret en circusnummers
o1kaar op; een klein mirakel, tech-
'ek, cultuur, kortomspektakel!
De talrijke aanwezigen bleken de
v'tvoering zeer te waarderen, hetgeen
in warm applaus tot uiting kwam.
bedrag een deel van het Rijksbelas
tinggebied in 't gemeentefonds wor
den gestort, hetwelk daarin afge
scheiden móet worden gehouden van
de overige middelen van het fonds.
Dit aandeel in de Rijksbelastingen
zal aan de gemeenten worden uitge
keerd door middel van de belasting
uitkering.
Voorgesteld wordt, de opbrengst
over de gemeenten te verdelen naar
een factor, die het verschil is tussen
de uitkering wegens ondernemings
belasting over 1950 en die van de
grond- en personele belasting te
zamen. Het voordeel van de voorge
stelde maatregel is in ieder geval,
aldus de memorie van toelichting, dat
deze de budgetaire behoeften der af
zonderlijke gemeenten zeer nabij
komt.
Volgens een herziene raming van
de Rijksbelastingen, waarin het ge
meentefonds deelt, kan de opbrengst
voor 1953 worden gesteld op 4901,1
millioen gulden, zodat in het gemeen
tefonds beschikbaar komt 9,75 pet.
van dit bedrag, of 477,8 millioen gul
den.
Voor 1954 en 1955 zal het aandeel
percentage in de Rijksbelasting op
nieuw in beschouwing moeten worden
genomen. De dekking van de nieuwe
belasting-uitkering geschiedt door
toekenning aan het fonds van 3,25
pet. van deze belastingopbrengst.
THUNDERJETS
NEERGESTORT
2 piloten gedood
Twee Thunderjet-straaljagers zijn
tijdens de rondvlucht ter gelegen
heid van het veertigjarig bestaan
van de Koninklijke Luchtmacht gis
termiddag om kwart voor vijf boven
Belgisch grondgebied met elkaar in
botsing gekomen. Beide toestellen
zijn in de buurt van Maasdijk, nabij
het militaire vliegveld Klein Breu-
gel neergestort. De vliegers zijn om
het leven gekomen. Het waren de
28-jarige ongehuwde eerste luite-
nant-viieger G. Voermans uit Am
sterdam en de 25-jarige ongehuwde
tweede luitenant vlieger J. Lemstra
uit Witmarsum (Fr.).
Uit België wordt gemeld, dat vol
gens ooggetuigen de twee Thunder-
jets met 28 andere in formatie vlo
gen toen zij elkaar raakten. Een der
toestellen vloog na de aanraking in
brand en de andere kwam in een
vrille naar beneden. Het laatste toe
stel ontplofte op de grond. Beide
vliegers moeten op slag zijn gedood.
De stoffelijke resten der slachtoffers
zijn overgebracht naar het zieken
huis te Leopoldsburg.
Volgens het persbureau Belga zijn
wrakstukken van de vliegtuigen op
de daken van verschillende wonin
gen terecht gekomen.
De formatie Thunderjets was af
komstig van het vliegveld Volkel.
Het neusje van de zalm..»
En jiiet duurder dan andere»
(Advertentie)
Lange speeches vormden de vlag, die de lading moest
dekken, doch daar geheel niet in konden slagen
De strijd, die momenteel op politiek
terrein te Voorburg gestreden wordt,
heeft gisteren als resultaat gehad,
dat de twee wethouderszetels, die
door fractieleden van de K.V.P. wer
den ingenomen, doel een maand ge
leden door deze wethouders ter be
schikking werden gesteld, ingenomen
zijn door een lid van de C.H.U.- en
een lid van de P. v. d. A.-fracfcie.
Zoals men zich zal herinneren,
ontstonden de moeilijkheden, toen
een voorstel van B. en W. om aan 't
Kath. schoolbestuur van West Voor
burg een stuk grond te verkopen,
waarop een R.K. Lagere School ge
bouwd zou kunnen worden, door de
gehele raad met uitzondering van
wethouders en K.V.P.-fractie werd
verworpen.
De oorzaak.
Deze gang van zaken was daarom
verwond eerlijk, omdat gedurenüe
meer dan een jaar voorbereidende
werkzaamheden in de raad en in de
raadscommissie van Openbare Wer
ken en Financiën "waren goedge
keurd, waarbij slechts de C.H.U.-
fractie in de oppositie was, omdat de
nieuwe R.K. school naast een ter
rein zou komen te liggen, waarop de
Protestanten een Diaconessenzieken-
huis hadden geplanned.
Het bezwaar van een „Roomse"
school naast een Protestants zieken
huis vond uiteraard bij de V.V.D.-
en P. v. d. A.-fracties geen gehoor
en de verrassing, dat deze fractie tij
dens de raadsvergadering het van
te voren door hun commissieleden
goedgekeurde plan verwierpen, was
dan ook zeer begrijpelijk.
De oorzaak behoefte men echter
niet zo heel ver te zoeken. In Voor
burg verschijnt namelijk een neu
traal weekblad, dat op aandringen
van Katholiek Voorburg publicaties
en Teclame over het humanisme
staakte.
Alhoewel de P. v. d. A. haar
leiders hebben dit nu al zo dikwijls
betoogd, dat wij hieraan moeilijk
meer kunnen twijfelen! in wezen
geen binding met het humanisme
heeft, maakte de P. v. d. A. zich toch
geweldig kwaad over deze gang van
zaken en ook de V.V.D. kon zich
maar zeer matig met deze katholie
ke inmenging verenigen. Het resul
taat was de merkwaardige stemming
over een bij uitstek katholiek be
lang.
Beledigd!
De uitspraak „anti-katholieke
sfeer" zou een weldenkend bui
tenstaander nu alleszins op zijn
plaats vinden, zo niet echter de he
ren, die in de commissie vóór en tij
dens de raadszitting ongemotiveerd
tégen gestemd hadden.
Een groot gedeelte van de vergade
ring van gisteravond, die zich in een
grote publiekè belangstelling en een
nog grotere warmte mocht verheu
gen, werd besteed door de diverse
fractievoorzitters om dit idee weg
te werken bij de K.V.P.-fractie.
Deskundig.
Vooral de V.V.D.- en P. v. d. A.-
fracties, die voor de zeer moeilijke
opgave stonden hun houding aanne-
lijk te maken, muntten uit doOr het
zioh verliezen in bijkomstigheden,
terwijl men ook een grote bedreven
heid aan de dag legde in het omzei
len van de kern der zaak. De V.V.D..
fractieleider hield een kleine studie
over de wenselijkheid van het noe
men van namen van commissieleden
en kwam tot de conclusie, dat dit niet
juist was. Maar zo lang kon de frac
tieleider niet spreken over bijkom
stigheden als het loco-burgemeester
schap van eer wethouder, die ontslag
had aangeboden, de vrijheden van
voor- en tegenstemmen en de mo
gelijke vergelijking tussen Kamer
en Raadscommissies, of hij moest
toch eens komen aan de door de K.
V.P.-fractie tot in den treure gestel
de vraag: Wanneer iemand door
lopend zijn steun aan een voorstél
verleent en plotseling deze steun in
trekt, dient hij zicb te motiveren;
welnu, wat is de motivering van de
houding van uw fractie." In tegen
stelling met de woordenrijkdom ge
durende de uiteenzetting der bij
komstigheden, was de liberale leider
hiermede erg vlug klaar: „Het wa
ren doodgewoon zakelijke argumen
ten geweest". Als spr. er nu ook nog
bij gezegd had, wat die „zakelijke"
argumenten behelst hadden, was al
les duidelijk geweest, maar dit deed
de spr. niet.
Afschuw!
De fractie-leider van de P. v. d. A.
bracht het er nog slechter af, het
geen maar gedeeltelijk zijn schuld
was, omdat hij niet over de woor
denschat van de vorige spreker be
schikte. Hij gaf grote blijken van af
schuw, dat in de gehele katholieke
pers het idee geopperd zou zijn, dat
er tussen het tegenstemmen van zijn
fractie en het geschil over het week
blaadje ook maar enig verband zou
bestaan en volstond daarna ook weer
met te zeggen, diat het „zakelijke
motieven" geweest waren, die hem
na al de steun, die zijn fractie ge
durende de voorbereiding aan het
voorstel geschonken had, had doen
besluiten mede te helpen het voor
stel te verwerpen. Ook de P. v. d.
A.-fractieleider hoedde er zich be
hoedzaam voor ook maar het minste
motief laat staan zakelijk motief
naar voren te brengen.
Fel betoog.
Bij monde van de K.V.P.-fractie-
leider werd nog eens een korte reca
pitulatie van de gehele geschiedenis
gegeven en wederom' vroeg de voor
zitter der Kath. fractie naar de zake
lijke argumenten. Het K.V.P.-raadslid
Aarden trok even later feller van
leer. In een scherp betoog zette hij
de houding van de V.V.D. en P. v. d.
A. in deze kwestie zo duidelijk uit
een, dat dit in die kampen maar
uiterst matig gewaardeerd werd,
hetgeen bleek uit d<e antwoorden,
die na een korte pauze van deze
zijde kwamen en die wederom
angstvallig de zakelijke argumen
ten ontwijkend zich gretig wierpen
op het becritiseren van de woorden
van de heer Aarden.
Onbegrijpelijk.
Voordien was echter nog wethou
der Jonkergouw, de wethouder van
Openbare Werken, aan het woord
geweest en had zich verdedigd te
gen de aanvallen, die tijdens de ver
gadering op zijn houding tijdens en
na het geschil gelanceerd waren,
daarbij soms bijstaan door de bur
gemeester.
Hij verklaarde ten slotte nadruk
kelijk, dat hij de mening was toe
gedaan, dat hij na de afgelopen ge
beurtenissen het vertrouwen van de
raad niet meer genoot en deed een
scherpe aanval op de Prót.-Chr.
raadsfractie, die van hem en zijn
De Senaat van Bremen heeft Dinsdag een kerkhof met
35 Nederlanders, die in de oorlog in Bremen en omge
Oorlogsgravenstichting. De grafstenen en het monument
kalk. De aanleg van het kerkhof is verzorgd door de
van de begraafplaats in BremenOsterholz. Boven: de
in het bijzijn van de zeventig familieleden van gevallen
ker, Ds. Swagermann tijdens de plechtige inwijding van
graven van 169 Nederlanders en een gedenkteken voor
ving zijn gestorven, overgedragen aan de Ncderlandsche
werden vervaardigd in Nederland, uit Engelse schelp-
Gemeentelijke dienst van Bremen, en is een onderdeel
aalmoezenier P. G. M. Schoonebeek, heeft na de opening,
Nederlanders, de wijding verricht. Onder: De veldpredi-
het kerkhof.
fractie in het verleden meer steun,
begrip, en medewerking ontvangen
hadden dan omgekeerd. „Men heeft",
zo zei de wethouder, „gezegd, dat
het niet fijnvoelend was, om naast
een Prot. ziekenhuis een Kath. school
te bouwen. Het is voor mij een vol
komen raadsel hoe men in het Ne
derland van 1953 tot zo'n uitspraak
kan komen."
Na de pauze bleken de partijen
nog even ver van elkaar verwijderd
te zijn. De nieuwe debatten leverden
geen enkel nieuw gezichtspunt meer
op en ten slotte werd tot stemming
overgegaan.
Spontaneïteit.
Zowel de Prot. Chr. fracties, als de
V.V.D. en de P. v. d. A.-leden had
den zich gedurende de avond zeer
verbolgen getoond over de suggestie
van de K.V.P., dat zij bij de stem
ming over het beschikbaar stellen
van de grond een gezamenlijke ac
tie gevoerd zouden hebben en dasj-
om zullen we maar aannemen, dat
met dezelfde spontaneïteit, waar
mede toen het voorstel verworpen
werd door de (afzonderlijke) leden
van de vier fracties, gisteravond alle
stemmen voor de zetel van wethou
der Jonkergouw met uitzonde
ring van 7 K.V.P.-stemmen, een
blanco en een ongeldige stem
uitgebracht werden op het C.H.U.-
raadslid Langevoort. Met dezelfde
goedgelovigheid nemen we dan ook
maar aan, dat de Prot. Chr.-fractie-
leden en (vooral) de liberalen in
de fieuur van het P. v. d. A.-raads-
lid Gorter de ideale man voor de
zetel van Soc. Zaken zagen.
Eerste klas begrafenis.
Toen deze stemuitslag bekend werd
en de katholieke v/ethouders hun
zetels verlieten, sprak de burge
meester woorden van dank voor het
werk van beide wethouders, en woor
den van spijt over de gang van za
ken. Vooral wethouder Jonkergouw,
die sinds 1945 de wethouder van
Openbare Werken is geweest, werd
hogelijk door de burgemeester om
zijn vakbekwaamheid en toewijding
geprezen.
De afgetreden wethouder Jonker
gouw trok in zijn antwoord aan de
burgemeester een vergelijk tussen
Keizer Wilhelm, toen deze een af
scheidswoord sprak tot Bismarck:
„Het is gewoon een eerste klas be
grafenis; maar het is niet zwaar om
„Opzetregelingen" onder controle?
Een studiecommissie bestaande uit vertegenwoordigers van de Raad van
Bestuur Bouwbedrijf en de Bond van Nederl. Architecten is onlangs gereed
gekomen met een rapport dat betrekking heeft op de materie van de z.g.n.
„opzetregelingen", waarover de laatste jaren in de bouwwereld zoveel te
doen is geweest. Dit werd gisteren medegedeeld tijdens de te 's-Hertogen-
bosch gehouden jaarvergadering van de Nederl. Chr. Aannemers en Bouw
vakpatroonsbond.
De „opzetregelingen" zijn, gelijk men weet, tweeledig van aard. Ener
zijds bedoelen zij aan inschrijvende aannemers een vergoeding voor ge
maakte onkosten te verstrekken, anderzijds dragen zij een prijsregeiend
karakter. De moeilijkheid was hoe deze materie op een redelijke basis zou
kunnen worden geregeld.
De commissie is tot de conclusie
gekomen, dat een redelijke vergoe
ding van de onkosten billijk moet
worden geacht, dooh dat „klaplo
pers" hiervan niet zullen mogen mee
profiteren, aldus deelde het bestuurs
lid, de heer J. de Ruiter van Heem
stede mede.
Het voorstel van de commissie is,
dat men in de onkostenvergoeding
alleen mee zal kunnen delen, wan
neer de inschrijver aantoont, dat hij
in de laatste drie jaar een werk
heeft uitgevoerd van de omvang als
waarvan in de aanbesteding sprake
is. Bij onderhandse aanbestedingen
komt de helft van de onkostenver
goeding aan alle inschrijvers ten
goede, terwijl de andere helft ver
deeld wordt naar rato van het ge
maakte werk in de drie paren voor
afgaande aan de aanbesteding.
Wat de prijsregeling betreft heeft
de commisie in principe het stelsel
aanvaard dat in Denemarken geldt.
Dit komt er op neer, dat wanneer
aan de mede-inschrijvers blijkt, dat
de prijs in werkelijkheid de rede
lijke kosten van het werk niet dekt,
er gelegenheid is in beroep te gaan.
Een speciale commisie zal dan naar
vaste maatstaven de inschrijvings
prijs beoordelen.
In de voorstellen der commissie
is ook een beroepsmogelijkheid voor
architecten ontworepen, wanneer deze
in twijfel verkeren over de vraag of
het bedrag van de laagste inschrij
ver toch nog niet te hoog moet wor
den geacht. Maakt de architect van
deze beroepsmogelijkheid geen ge
bruik, dan zal hij pas na negen maan
den tot herbesteding over kunnen
gaan.
Tenslotte is voorzien in een regle
mentering van de beroepsbegren
zing waarbij de wederzijdse ver
plichtingen van aannemers en archi
tecten worden vastgelegd. Hierbij
zal een aannemef zich moeten ver
plichten slechts in te schrijven bij
aanbestedingen van erkende archi
tecten, terwijl de architecten zich
verbinden geen werk op te dragen
aan niet erkende aannemers.
Uiteraard betreft het hier nog
slechts voorlopige voorstellen van
de commisie. De heer De Ruiter zei-
de, dat deze voorstellen nu naar de
organisaties gaan ter verder bestu
dering. Pas later zal dus een defi
nitieve beslissing kunnen vallen.
„Trouw".
UITBREIDING MEDISCHE
FACULTEIT NIJMEEGSE
UNIVERSITEIT.
Door het architectenbureau ir J.
van der Laan ir J. B. Hermens is
aanbesteed de bouw van de prae-
klinistische instituten en het cen
traal ketelhuis voor de medische fa
culteit der R. K. Universiteit op
Heijdaal bij Nijmegen. De laagste
inschrijver was de N.V. Berntsen en
Braam te Nijmegen met 1.726.800,
de hoogste was J. H. Heimerink te
Utrecht met 1.805.000. De raming
van het architectenbureau was
1.818.800. Het werk zal binnen
kort aan de laagste inschrijver wor
den gegund.
Aan de R.K. Universiteit te Nijme
gen slaagde voor 't doctoraal examen
psychologie de zeereerw. pater Ama-
deus Hermans, O.F.M. geboren te
Leiden, thans wonend te Maastricht.
