S)e ftzidóeSoti/fcci/itt Eisenhower ontvouwt groots vredesplan EEN BEROEP MACHTHEBBER OP DE NIEUWE VAN HET KREMLIN Grote leider gauw vergeten VRIJDAG 17 APRIL 1953 44stc JAARGANG No. 12866 Directeur: C. M. v. HAMERS VELD. Hoofdredacteur: L. C. J. ROOZEN. KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN EISENHOWER „TroefBekennen Papengracht 32# Tel. 20015# Adm. en Adv. 20826# Abonn. 20935, Giro 10300-3. Abonnementsprijs f 0.47 p. w., f 2.— p. tnnd., f 6.— p. kwart. Franco p. p. f 6.80. - Advert.: 15 ct. p. mm. releloimtjes 1 1.50 STRIJD OM DE MACHT Heersers, die zich omringen met geheimzinnigheid moeten er rekening mee houden, dat het rond om hen heen gaat gonzen van de praatjes. Sommige gefluisterde ver halen zullen waar zijn, andere zullen overdreven zijn en weer andere zul len uit de duim gezogen zijn; maar zij hebben één ding gemeen, dat zij niet te controleren zijn. Zo heeft het Kremlin sinds de bols jewistische revolutie altijd in het centrum gestaan van talloze 0 verhalen, de één nog ster ker en gepeperder dan de an der. En na Staiins dood, met de op merkelijke paleisrevolutie van het driemanschap, de concentratie van macht' en als klap op de vuurpijl de verrassende doorbraak van vriende lijkheden was het helemaal niet te \erwonderen, dat er van alles en nog wat verteld en verondersteld werd. Eén van die verhalen is de ver klaring van de artsen-affaire door prof. Franz Borkenau uit Duitsland, die zich de laatste jaren op de stu die van de Russische politiek heeft toegelegd .Wij troffen diens proeve van verklaring aan in een artikel van een Duitse correspondent van de „Maasbode", die de theorie van de professor weergeeft omdat deze nu eenmaal als een kenner van Rusland wordt beschouwd en diens mening dus enige waarde heeft. Overigens lykt het ons nogal fantastisch. Borkenau gaat er van uit, dat de staf van de artsen in het Kremlin een medisch apparaat vormde, waarop de grote persoonlijke macht van Stalin berustte. Het was een moord-com mando, dat belangrijke politieke ta ken moest uitvoeren. Onder de 9 eind Januari veroordeelde en nu vrijgela ten artsen bevinden zich drie lijf artsen van Stalin; een van hen was de chef van de artsen iA het Krem lin. Borkenau toont aan, dat de art sen niet onschuldig waren, zij hebben vooraanstaande mensen door vergif uit de weg geruimd maar zy de den dit op 1-oger bevel! Toen zij plotseling aangeklaagd en dan weer vrijgelaten werden, werd het duide lijk, dat twee vijandige groepen een felle strijd om het bezit vqn dit ge vaarlijke wapen voeren. De artsen waren als instrument van een politieke actie veel nuttiger dan een monster-proces. Staiin Kon mensen, die hem lastig weraen, in het geheim laten vermoorden en zon der enige schok voor de bevolking na een oificiéle staatsbegrafenis liqui deren. Door dit middel had Stalin een grote macht plotseling werd hem dit middel uit handen gerukt. Dit was voor Borkenau een spre kend, ja alarmerend bewijs, dat een felle strijd om de macht was begon nen. Luttelijke weken later was Sta lin dood en Malenkof zijn opvolger. Maar, zo redeneert Borkenau, de overwinning van Malenkof was slechts van tijdelijke aard. Dat de artsen nu weer vrijgelaten en hun beschuldigers in hechtenis geno men zijn, bewijst, dat opnieuw een I strijd begonnen is. Wie is nu de gro- 1 te tegenspeler van Malenkof? Vol gens Borkenau wijzen alle sympto men in één richting; het is Beria. Alle speculaties over een sterk blok Malenkof-Beria zijn belachelijk, zegt Borkenau. Want het was ook Beria, die eind Januari door het proces te gen de artsen bedreigd werd, want, tenslotte droeg hij als chef van de staatspolitie de laatste verantwoorde lijkheid voor de veiligheid van de po litieke leiders. Maar hij kon destijds nog niet terugslaan en moest zwij gen, de macht van Malenkof was nog te groot. De vriend van Malenkof, Ignatief, werd chef van het ministe rie van veiligheid en deze is met Ma lenkof de lejder van de nationalisti sche anti-semietische groep, terwijl Beria met Molotof en Bulgaznin een andere groep vormt. Malenkofs macht is sinds het laatste partij-con gres sterk gegroeid, maar de totale usurpatie van de macht lukte hem niet: hij kon het eger niet voor zich v/innen, moest het partij-secretariaat afstaan en ziet zijn macht beperkt door Molotof, Beria en Bulganin, die hem in de regering ter zijde gesteld zijn. Het is een feit, dat sinds 20 Maart j.l., toen hij het secretariaat van de partij aan Cihrusjtsjef over joeg. geen enkele verordening met zijn naam getekend is, door hem geen enkele openbare speech gehouden is en zijn naam in geen van de belang rijke artikelen in de pers genoemd wordt. Aan de andere kant moet het opvallen, dat de officiële verklaring, waardoor de vrijlating van de artsen bekend gemaakt wordt, getekend is door de minister van Binnenlandse Zaken: Beria. Het is volgens Borkenau een uniek geval, dat een zo belangrijke politieke zaak door een ministerie recht streeks publiek gemaakt wordt. Dit is een duidelijk symptoom, dat Beria's macht is toegenomen en Malenkof in het defensief gedrongen is. Borke nau zegt woordelijk: „Men begint nu belangrijke personen in de onmiddel lijke omgeving van Malenkof in hechtenis te nemen, en vandaar is het slechts één stap r.aar diens eigen val en ondergang". Of prof. Borkenau gelijk zal krij gen met deze laatste voorspelling, durven wij niet te beamen, maar het is in elk geval een interessante voor- Gelden voor bewapening kunnen beter besteed worden voor bestrijding van armoede IN EEN GROOTSE REDE HEEFT PRESIDENT EISENHOWER GISTEREN VOOR EEN GEHOOR VAN HOOFDREDACTEUREN VAN AMERIKAANSE BLADEN EEN BEROEP OP DE SOVJET-UNIE GEDAAN, MET DE VER ENIGDE STATEN SAMEN TE WERKEN OM DE „BIJNA VERLOREN HOOP" OP WERELDVREDE TE REDDEN DOOR ON i WAPENING EN >NTERNATIONALE SAMENWERKING. Eisenhower vroeg de Sovjet-Unie, de oprechtheid van het door haar uit gedrukte verlangen naar vrede te bewijzen met: 1. Als eerste stap het sluiten van een wapenstilstand op Korea. 2. Als niet minder belangrijke daad het beëindigen van de directe en indirecte aanvallen op de veiligheid van Indo-China en Malakka en het tot stand komen van een werkelijke vrede in Azië. 3. Het sluiten van een vredesverdrag met Oostenrijk en de vrijlating van duizenden gevangenen, die sedert de tweede wereldoorlog ge vangen worden gehouden. 4. Samen met anderen ernstige voorstellen te onderzoeken voor een ontwapening, die effectief gemaakt zou worden door strenge controle en Inspectie door de UNO. Eisenhower is bereid met andere landen een belangrijk gedeelte van de gelden, die door ontwapening worden bespaard, aan te wenden voor een fonds voor steun en opbouw in de wereld. Na dit program uiteen te hebben gezet, stelde de Amerikaanse president de vraag: „Wa't is Rusland bereid te doen?" De schaduw van de angst WIJ STAAN VOOR NIEUW TIJDPERK. Eisenhower begon zijn rede met een vergelijking tussen het voorjaar van 1945 en van 1953. Toen, na het beëin digen van de oorlog" de belofte van Eisenhower betoogt dan, dat de1 wereld op een keerpunt staat, dat nu het antwoord moet komen op de vraag van alle geestelijk gezonde mensen: „Is er gen andere levenswij-; ze voor de wereld?" Met de dood van Jozef Stalin is overwinning en vrijheid. De hoop een tijdperk afgesloten en thans van alle goede mensen was toen ge- hebben nieuwe leiders in de Sovjet- Unie de macht in handen genomen, vestlgd op een rechtvaardige en üuur-1 Dc banden met het verledben> hoe zame vrede. „In de acht jaar, die sterk zij ook mogen zijn, binden heb sinusaien zijn verstreken, heoben niet geheel en al. De toekomst kun- nen zij voor een groot gedeelte zelf wij die hoop zien aarzelen, kwenen j maken cn bijna sterven, ue schauuw van de Deze leiders, aldus Eisenhower, zien angst heeit opnieuw de wereid vcr- auxsteruaiuus ae presiaent. Sinds dat hoopvolle jaar 1945 wa ren AineriKd „met zyn géwaarueerue vrienaen en ae Bov.,et-üme een vei- scnnienue weg. gegaan, ue weg, uie de VS gingen, was aigeoaicenu uoor enkele auiaeujice principes, cue aan zich geplaatst tegenover een wereld, die vrij wil blijven, die daarvoor of fers wil brenger. En die weet, dat de verdediging van West-Europa eenheid van doel en actie eist, het geen door de Noord-Atlantische Ver dedigingsorganisatie, waarvan een Europese Defensief Gemeenschap deel zal uitmaken, mogelijk wordt Die ook weet, dat West- cniwit; uuiugujn-c hun beleid in ae internauonaie Kwes- 2, "i tien ten gronaslag lagen. Ueze wa. 1 °uJts'an^ een ™»e.en geH|kber«h- 6 0 i tigde deelgenoot in deze gemeenschap J verdient te zijn, ren: 1. Geen volk ter aarde kan als volk ais vijand worden beschouwd, want de geneie mensheid deelt de honger naar vrede, broederschap en rechtvaardigheid. 2. De veiligheid van het welzijn van geen enkel ïand kan duurzaam worden bereikt, wanneer het zienzelf isoleert. Dit kan alleen door een doel treffende samenwerking met anuere naties. 3. Het recht van elk land om zijn eigen regeringsvorm en economisch stelsel te kiezen is onvervreemdbaar. 4. Elke poging van een land, om andere lanuen zijn regeringsvorm op te leggen, is niet te verdedigen. 5. De hoop op een duurzame vrede kan niet stevig gegrondvest zijn op een bewapeningswedloop, maar wel op rechtvaardige verhoudingen met en een eerlijk begrip voor alle an dere naties. RUSLANDS INZICHTEN. Daar tegenover staan de inzichten van de Sovjet-Unie. Volgens haar op>- vattingen moest veiligheid gevonden worden in kracht: geweldige legers en# onderdrukking en overheersing van naburige landen. „Het resultaat is tragisch voor de wereld geweest", aldus Eisenhower, „en voor de Sov jet-Unie ook ironisch". Want de opeenstapeling van de Russische macht heeft de vrije vol ken wakker gemaakt voor het nieuwe gevaar van agressie. Uit zelfverdedi ging gingen zij bewapenen, nieuwe wapens werden ontwikkeld, „die in staat zijn elke aanvaller een onmid dellijke en verschrikkelijke straf toe te dienen Eén ding bleef evenwel in de grond van de zaak onberoerd door de hou ding van de vrije volken om op rechte en ware bewijzen van vrede lievendheid te verwelkomen, waar- Joor alle volkei, weer in staat wor den gesteld hun gemeenschappelijk streven naar een rechtvaardige vre de te hervatten. Tegenover deze vrije wereld staan de nieuwe 'eiders van Rusland. Zij hebben nu „een kostbare gelegen heid om met de rest van de wereld te ontwaken en mee te helpen, het getijd van de Keschieaenis te keren/ „Zullen zij dit doen?" WOORDEN GENOEG, MAAR DADEN? Er zijn enkele verklaringen, die er op wijzen, ,dat de .egering van de Sovjet-Unie dit critieke moment er kent. Maar", zo vervolgt Eisenhower, „wij geven niets om rhetoriek alleen." Wij geven alleen om oprechte vrede lievende doelstellingen, die zich in daden uiten. En er zijn vele gele genheden voor het verrichten van zulke daden." Eisenhower noemde als voorbeel den: een vredesverdrag met Oosten rijk en het vrijlaten van gevangenen, die sedert het einde van de laatste oorlog in Rusland worden vastgehou den. Zij zouden een indrukwekkend bewijs van goede bedoelingen kunnen zijn. DE EERSTE STAP. De eerste stap op weg naar vrede moet evenwel de sluiting van een eervolle wapenstilstand in Korea zijn. Dit houdt „de onmiddellijke stopzet ting der vijandelijkheden in en de onmiddellijke opening van politieke besprekingen, die tot het houden van vrije verki°-ingen in Korea moeten leiden. Tevens moet het betekenen en dit is niet minder belangrijk dat een einde komt aan de directe en in directe aanvallen op de veiligheid 'van Indo-China en Malakka.. Want elke stopzetting van vijandelijkheden, die alleen maar tot gevolg zou heb ben, dat ag-essieleger:- vrij komen om elders aan te vallen, zou bedriegerij zijn." Amerika is bereid op basis van de bestaande pla» nen mede te wer ken aan de verwezenlijking van een de srjging van de defensie-uitgaven IS3T grotere Europese gemeenschap, wel ke ook een vrij en verenigd Duits land met een regering, die tot stand is gekomen na vrije en geheime ver kiezingen, moet omvatten Deze vrije gemeenschap en „de volledige onaf hankelijkheid van de Oost-Europese landen zou een einde kunnen bete kenen van de huidige onnatuuurlijke verdediging van Europa. Daarnaast zou men vast kunnen beginnen met het volgende grote werk: de vermindering van de be wapeningslast. NIET TEGEN MENSEN MAAR TEGEN ARMOE. Het succes van deze taak zou de wereld vervolgens plaatsen voor de grootste taak en haar grootste kans: het voeren met alle menselijke hulpbronnen van een totale oorlog, niet tegen enige menselijke vijand, maar tegen „de brute krachten van de armoede, en de nooddruft van de De Amerikaanse regering is bereid „het volk te verzoeken, te zamen met alle overige volken, een aan zienlijk percentage van de gelden, die tengevolge van een eventuele ontwa pening zoud*n /Tijkomen, ter be schikking te stellen van een fonds voor hulpverlening en wederopbouw in de gehele wereld." „Het doel van dit grote werk zou zjjn: andere volken te helpen om de weinig ontwikkelde gebieden van de aarde tot ontplooiing te brengen, winstgevende en eerlijke wereldhan del te stimuleren en er toe bij te dra gen, dat alle volken de zegeningen der productieve vrijheid leren ken nen." „De monumenten van deze nieu we vorm van oorlog," aldus de Ame rikaanse president, „zouden zijn: wegen en scholen, ziekenhuizen en woningen, voedsel en gezondheid". „Wij zijn", zo formuleert Eisen hower het ten slotte, „bereid onze krachten te geven aan de noden, meer dan aan de vrees van de wereld. Ik ken slechts één vraag, alvorens vor deringen gemaakt kunnen worden: „Wat is de Sovjet-Unie bereid om te doer „Wat het antwoord ook moge zijn, laat het een duidelijk antwoord zijn." Russen# luistert Radio-Vrij Europa, een Amerikaan se zender in het Westen van Duits- uand, heeft gisteren zijn gewone pro gramma onderbroken en de rede van Eisenhower in het Russisch uitgezon den. De omroeper van» het station, dat alleen uitzendingen gjseft wor de landen achter het IJzeren Gordijn, zei: „Alle Russische burgers in Oost- Europa opgelet! Russische solda ten, onderofficieren en officieren, op gelet! Russische diplomaten, ambte naren en adviseurs in Oost-Europa, opgelet! wegens het geweldige belang dat het voor u allen heeft .zullen wij in uw eigen taal een samenvatting geven van de belangrijke politieke rede van president Elsenhower". Onuitputtelijke dankbaarheid DENKT U ER OM: Collecte van dankbaarheid! „Maar nu deze vraag aan U: Moeten wij onze dank baarheid en onze vreugde toch ook niet stoffelijk to nen? Wij. het bestuur van de Sticnting 1853—1053 menen van wél. De gena debronnen der Sacramen- ten, waartoe de Bisschoppen ons voeren zyn onuitputtelijk. Dus kan ook onze dankbaarheid moeilijk anders dan onuitputtelijk zijn". Aldus lezen we in de lekenbrief, die Zondag 1.1. in alle katholieke kerken .van de preekstoel is voorgelezen. De brief van de Stichting 1853 1953, die ons aanspoort a s. Zondag een offer te brengen voor het feestgeschenk, dat Nederlands katholieken r.un bisschoppen op het feest van Honderd Jaar Kromstaf zullen aanbieden. Wanneer onze dank inderdaad onuitputtelijk is, betekent dit, dat onze gave op de collecteschaal iets van die onuitputt» lijkheid moe» weergeven. Van zelfsprekend is het moeilijk in deze dure tijd veel te geven. Maar hoe heerlijk wordt ons geschenk aan onze bisschoppen wanneer we onze bijdrage niet geven uit overvloed, doch met moc'te, omdat we het eigenlijk niet kunnen missen. Het zal de vreugde om het feest zijn, die ons deze moeite licht doet vallen. Een vreugde die de bisschop pen een overtuigend bewijs zal zijn van onze aanhankelijkheid en van ons medeleven met het grote feest. Critiek op Stalin De „Prawda", het officiële blad van de Russische communistische partij, heeft een opmerkelijk artikel gepubliceerd, waaruit blijkt, dat de nieuwe bewindhebbers in het Krem lin zich steeds meer gaan dlstan- ciëren van de figuur van Stalin. Zonder overigens Stalin met name te noemen, schreef het blad, dat be slissingen, die door „één persoon" worden genomen, altijd „eenzijdige beslissingen' zijn en de „Pravda" drong daarom aan op collectieve ver antwoordelijkheid in de partijlei ding. IJdelheid uw naam is vrouw. spelling, zoals de herleiding van de geheimzinnige artsen-affaire tot een onderlinge strijd om de macht even eens een interessante theorie is. Dat er in de topleiding een intense spanning heerst en dat er vandaag of morgen één is die het onderspit delft, daarvan zyn we in gemoede over tuigd. Elke vrouw, of zij nu een „aankomende" van 2 jaar is. of een die de honderd al is gepasseerd, is er op gesteld er goed uit te zien. Zij houdt van mooie mantels en bloesjes, hoedjes en schoentjes. Oók Oma Goose van de Rose Farm, in Martham nabij Great Yarmouth (Eng.). Zij te'.i. 103 jaar, maar wanneer zij zich een hoedje aanschaft, bekijkt zij zich met critische blik ia* de spiegel. Zij besloot tot de koop van het hoedje, dat zij hier oppast. Na alloop van het winkelen gebruikte zij de lunch met de directeur van da hoedenzaak. „Het doet er niet toe, hoe ervaren een leider is cn het doet er evenmin toe, welke talenten hij bezit hij zal er niet in kunnen slagen de par ty leiding-als-groep te vervangen". Het blad zette vervolgens uiteen, dat waar dit beginsel wordt geschon den, leiders zich gaan gedragen als „autocraten". En juist in een dergelijke omge ving wordt een gunstige atmosfeer geschapen voor „gebrek aan begin sel, voor een vreerde moraal, voor pluimstrijkerij en serviliteit", aldus de „Pravda". Hieruit blijkt volgens dc „Prav da", hoe belangrijk het is, dat de be slissingen, die worden genomen, zijn gebaseerd op de ervaring van velen, en bovendien de vrucht zijn van colleotief werk. Ten slotte veroordeelde het orgaan van de communistische partij de lei ders, die niet bestand zijn tegen <yi- tiek en het adviseerde hen zich hier van te genezen en hun persoonlijke wil aan de collectieve wil onderge schikt te maken. Volgens dc nieuwscommentator van A.P., William L. Ryan, wyst dit artikel er op, dat het proces om de betekenis van de figuur van Stalin te verkleinen, welk proces klaarblij kelijk onmiddellijk na zijn dood be gon, thans wordt versneld. In wezen schijnt het artikel tevens te zeggen, dat dc partij terugkeert tot de opvatting van Lenin over dc „inwendige partijdemocratie". Ten gevolge hiervan zouden voor taan alle kwesties binnen dc partij worden besproken en de beslissing van de partij zou ook voor allen bin dend zijn. MALAN WINT Naar thans bekend is heeft de Na tionale Partij van dr. Malan in Zuid- Afrika reeds minstens 90 van de in totaal 159 zetels in de Volksraad verkregen. Hiermede is zij verzekerd van de absolute meerderheid. Blijkens de reeds bekende uitslagen bestaat er Ivoor de Nationale Partij echter geen ikans op een meerderheid van twee derden Het totaal aanai zetels is 159 en hiervan staan reeds minstens 57 op naam van de Verenigde Partij. Dit is dus reeds meer dan een derde. GROTE BRANDEN IN CHICAGO Bij twee branden in de Ameri kaanse stad Chicago zijn tenminste achttien personencn om het leven gekomen. Twintig arbeiders uit een fabriek, waar één van de branden woedde, worden nog vermist. 36 Arbeiders zijn naar het ziekenhuis gebracht. De andere brand woedde in een flatgebouw, vier kilometer van de fabriek verwijderd. Hier zijn ten minste vier-personen om het leven gekomen. 'N NIEUWE COLLECTIE NYLONS 5.75 4.95 3 95 2.75 raadpleeg eerst onze voorjaars courant als U inkopen gaat doen. Het is Uw eigen belang. Koop voordelig - Koop bfj Z. H. Exc. de Bisschop van Haarlem zal Woensdag 22 April a.s. geen Audiëntie verlenen. WEER EEN MILLIOEN BIJ HET RAMPENFONDS Het Nationale Rampenfonds heeft tot gistermiddag 106 mlllloen gulden ontvangen. Sinds Donderdag is er dus weer een mlllioen bijgekomen. JiovteUje Bij tegenspoed blijkt het duide lijkst, hoe groot iemands deugd is geweest. Thomas a Kemp is.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1953 | | pagina 1