S)e ftzidóeSoti/fcci/itt
Eisenhower ontvouwt groots vredesplan
EEN BEROEP
MACHTHEBBER
OP DE NIEUWE
VAN HET KREMLIN
Grote leider gauw vergeten
VRIJDAG 17 APRIL 1953
44stc JAARGANG No. 12866
Directeur: C. M. v. HAMERS VELD.
Hoofdredacteur: L. C. J. ROOZEN.
KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
EISENHOWER
„TroefBekennen
Papengracht 32# Tel. 20015# Adm. en Adv. 20826# Abonn. 20935, Giro 10300-3. Abonnementsprijs f 0.47 p. w., f 2.— p. tnnd., f 6.— p. kwart. Franco p. p. f 6.80. - Advert.: 15 ct. p. mm. releloimtjes 1 1.50
STRIJD OM DE
MACHT
Heersers, die zich omringen
met geheimzinnigheid moeten er
rekening mee houden, dat het rond
om hen heen gaat gonzen van de
praatjes. Sommige gefluisterde ver
halen zullen waar zijn, andere zullen
overdreven zijn en weer andere zul
len uit de duim gezogen zijn; maar
zij hebben één ding gemeen, dat zij
niet te controleren zijn.
Zo heeft het Kremlin sinds de bols
jewistische revolutie altijd in het
centrum gestaan van talloze
0 verhalen, de één nog ster
ker en gepeperder dan de an
der. En na Staiins dood, met de op
merkelijke paleisrevolutie van het
driemanschap, de concentratie van
macht' en als klap op de vuurpijl de
verrassende doorbraak van vriende
lijkheden was het helemaal niet te
\erwonderen, dat er van alles en nog
wat verteld en verondersteld werd.
Eén van die verhalen is de ver
klaring van de artsen-affaire door
prof. Franz Borkenau uit Duitsland,
die zich de laatste jaren op de stu
die van de Russische politiek heeft
toegelegd .Wij troffen diens proeve
van verklaring aan in een artikel
van een Duitse correspondent van de
„Maasbode", die de theorie van de
professor weergeeft omdat deze nu
eenmaal als een kenner van Rusland
wordt beschouwd en diens mening
dus enige waarde heeft. Overigens
lykt het ons nogal fantastisch.
Borkenau gaat er van uit, dat de
staf van de artsen in het Kremlin een
medisch apparaat vormde, waarop de
grote persoonlijke macht van Stalin
berustte. Het was een moord-com
mando, dat belangrijke politieke ta
ken moest uitvoeren. Onder de 9 eind
Januari veroordeelde en nu vrijgela
ten artsen bevinden zich drie lijf
artsen van Stalin; een van hen was
de chef van de artsen iA het Krem
lin. Borkenau toont aan, dat de art
sen niet onschuldig waren, zij hebben
vooraanstaande mensen door vergif
uit de weg geruimd maar zy de
den dit op 1-oger bevel! Toen zij
plotseling aangeklaagd en dan weer
vrijgelaten werden, werd het duide
lijk, dat twee vijandige groepen een
felle strijd om het bezit vqn dit ge
vaarlijke wapen voeren.
De artsen waren als instrument
van een politieke actie veel nuttiger
dan een monster-proces. Staiin Kon
mensen, die hem lastig weraen, in
het geheim laten vermoorden en zon
der enige schok voor de bevolking
na een oificiéle staatsbegrafenis liqui
deren. Door dit middel had Stalin
een grote macht plotseling werd
hem dit middel uit handen gerukt.
Dit was voor Borkenau een spre
kend, ja alarmerend bewijs, dat een
felle strijd om de macht was begon
nen. Luttelijke weken later was Sta
lin dood en Malenkof zijn opvolger.
Maar, zo redeneert Borkenau, de
overwinning van Malenkof was
slechts van tijdelijke aard. Dat de
artsen nu weer vrijgelaten en hun
beschuldigers in hechtenis geno
men zijn, bewijst, dat opnieuw een
I strijd begonnen is. Wie is nu de gro-
1 te tegenspeler van Malenkof? Vol
gens Borkenau wijzen alle sympto
men in één richting; het is Beria.
Alle speculaties over een sterk blok
Malenkof-Beria zijn belachelijk, zegt
Borkenau. Want het was ook Beria,
die eind Januari door het proces te
gen de artsen bedreigd werd, want,
tenslotte droeg hij als chef van de
staatspolitie de laatste verantwoorde
lijkheid voor de veiligheid van de po
litieke leiders. Maar hij kon destijds
nog niet terugslaan en moest zwij
gen, de macht van Malenkof was nog
te groot. De vriend van Malenkof,
Ignatief, werd chef van het ministe
rie van veiligheid en deze is met Ma
lenkof de lejder van de nationalisti
sche anti-semietische groep, terwijl
Beria met Molotof en Bulgaznin een
andere groep vormt. Malenkofs
macht is sinds het laatste partij-con
gres sterk gegroeid, maar de totale
usurpatie van de macht lukte hem
niet: hij kon het eger niet voor zich
v/innen, moest het partij-secretariaat
afstaan en ziet zijn macht beperkt
door Molotof, Beria en Bulganin, die
hem in de regering ter zijde gesteld
zijn. Het is een feit, dat sinds 20
Maart j.l., toen hij het secretariaat
van de partij aan Cihrusjtsjef over
joeg. geen enkele verordening met
zijn naam getekend is, door hem geen
enkele openbare speech gehouden is
en zijn naam in geen van de belang
rijke artikelen in de pers genoemd
wordt. Aan de andere kant moet het
opvallen, dat de officiële verklaring,
waardoor de vrijlating van de artsen
bekend gemaakt wordt, getekend
is door de minister van Binnenlandse
Zaken: Beria.
Het is volgens Borkenau een uniek
geval, dat een zo belangrijke politieke
zaak door een ministerie recht
streeks publiek gemaakt wordt. Dit
is een duidelijk symptoom, dat Beria's
macht is toegenomen en Malenkof
in het defensief gedrongen is. Borke
nau zegt woordelijk: „Men begint nu
belangrijke personen in de onmiddel
lijke omgeving van Malenkof in
hechtenis te nemen, en vandaar is
het slechts één stap r.aar diens eigen
val en ondergang".
Of prof. Borkenau gelijk zal krij
gen met deze laatste voorspelling,
durven wij niet te beamen, maar het
is in elk geval een interessante voor-
Gelden voor bewapening kunnen beter
besteed worden voor bestrijding van armoede
IN EEN GROOTSE REDE HEEFT PRESIDENT EISENHOWER GISTEREN
VOOR EEN GEHOOR VAN HOOFDREDACTEUREN VAN AMERIKAANSE
BLADEN EEN BEROEP OP DE SOVJET-UNIE GEDAAN, MET DE VER
ENIGDE STATEN SAMEN TE WERKEN OM DE „BIJNA VERLOREN
HOOP" OP WERELDVREDE TE REDDEN DOOR ON i WAPENING EN
>NTERNATIONALE SAMENWERKING.
Eisenhower vroeg de Sovjet-Unie, de oprechtheid van het door haar uit
gedrukte verlangen naar vrede te bewijzen met:
1. Als eerste stap het sluiten van een wapenstilstand op Korea.
2. Als niet minder belangrijke daad het beëindigen van de directe en
indirecte aanvallen op de veiligheid van Indo-China en Malakka en
het tot stand komen van een werkelijke vrede in Azië.
3. Het sluiten van een vredesverdrag met Oostenrijk en de vrijlating
van duizenden gevangenen, die sedert de tweede wereldoorlog ge
vangen worden gehouden.
4. Samen met anderen ernstige voorstellen te onderzoeken voor een
ontwapening, die effectief gemaakt zou worden door strenge controle
en Inspectie door de UNO.
Eisenhower is bereid met andere landen een belangrijk gedeelte van de
gelden, die door ontwapening worden bespaard, aan te wenden voor een
fonds voor steun en opbouw in de wereld.
Na dit program uiteen te hebben gezet, stelde de Amerikaanse president
de vraag: „Wa't is Rusland bereid te doen?"
De schaduw van
de angst
WIJ STAAN VOOR NIEUW
TIJDPERK.
Eisenhower begon zijn rede met een
vergelijking tussen het voorjaar van
1945 en van 1953. Toen, na het beëin
digen van de oorlog" de belofte van
Eisenhower betoogt dan, dat de1
wereld op een keerpunt staat, dat nu
het antwoord moet komen op de
vraag van alle geestelijk gezonde
mensen: „Is er gen andere levenswij-;
ze voor de wereld?"
Met de dood van Jozef Stalin is
overwinning en vrijheid. De hoop een tijdperk afgesloten en thans
van alle goede mensen was toen ge- hebben nieuwe leiders in de Sovjet-
Unie de macht in handen genomen,
vestlgd op een rechtvaardige en üuur-1 Dc banden met het verledben> hoe
zame vrede. „In de acht jaar, die sterk zij ook mogen zijn, binden heb
sinusaien zijn verstreken, heoben niet geheel en al. De toekomst kun-
nen zij voor een groot gedeelte zelf
wij die hoop zien aarzelen, kwenen j maken
cn bijna sterven, ue schauuw van de Deze leiders, aldus Eisenhower, zien
angst heeit opnieuw de wereid vcr-
auxsteruaiuus ae presiaent.
Sinds dat hoopvolle jaar 1945 wa
ren AineriKd „met zyn géwaarueerue
vrienaen en ae Bov.,et-üme een vei-
scnnienue weg. gegaan, ue weg, uie
de VS gingen, was aigeoaicenu uoor
enkele auiaeujice principes, cue aan
zich geplaatst tegenover een wereld,
die vrij wil blijven, die daarvoor of
fers wil brenger. En die weet, dat
de verdediging van West-Europa
eenheid van doel en actie eist, het
geen door de Noord-Atlantische Ver
dedigingsorganisatie, waarvan een
Europese Defensief Gemeenschap
deel zal uitmaken, mogelijk wordt
Die ook weet, dat West-
cniwit; uuiugujn-c
hun beleid in ae internauonaie Kwes- 2, "i
tien ten gronaslag lagen. Ueze wa. 1 °uJts'an^ een ™»e.en geH|kber«h-
6 0 i tigde deelgenoot in deze gemeenschap
J verdient te zijn,
ren:
1. Geen volk ter aarde kan als
volk ais vijand worden beschouwd,
want de geneie mensheid deelt de
honger naar vrede, broederschap en
rechtvaardigheid.
2. De veiligheid van het welzijn
van geen enkel ïand kan duurzaam
worden bereikt, wanneer het zienzelf
isoleert. Dit kan alleen door een doel
treffende samenwerking met anuere
naties.
3. Het recht van elk land om zijn
eigen regeringsvorm en economisch
stelsel te kiezen is onvervreemdbaar.
4. Elke poging van een land, om
andere lanuen zijn regeringsvorm op
te leggen, is niet te verdedigen.
5. De hoop op een duurzame vrede
kan niet stevig gegrondvest zijn op
een bewapeningswedloop, maar wel
op rechtvaardige verhoudingen met
en een eerlijk begrip voor alle an
dere naties.
RUSLANDS INZICHTEN.
Daar tegenover staan de inzichten
van de Sovjet-Unie. Volgens haar op>-
vattingen moest veiligheid gevonden
worden in kracht: geweldige legers
en# onderdrukking en overheersing
van naburige landen. „Het resultaat
is tragisch voor de wereld geweest",
aldus Eisenhower, „en voor de Sov
jet-Unie ook ironisch".
Want de opeenstapeling van de
Russische macht heeft de vrije vol
ken wakker gemaakt voor het nieuwe
gevaar van agressie. Uit zelfverdedi
ging gingen zij bewapenen, nieuwe
wapens werden ontwikkeld, „die in
staat zijn elke aanvaller een onmid
dellijke en verschrikkelijke straf toe
te dienen
Eén ding bleef evenwel in de grond
van de zaak onberoerd door de hou
ding van de vrije volken om op
rechte en ware bewijzen van vrede
lievendheid te verwelkomen, waar-
Joor alle volkei, weer in staat wor
den gesteld hun gemeenschappelijk
streven naar een rechtvaardige vre
de te hervatten.
Tegenover deze vrije wereld staan
de nieuwe 'eiders van Rusland. Zij
hebben nu „een kostbare gelegen
heid om met de rest van de wereld
te ontwaken en mee te helpen, het
getijd van de Keschieaenis te keren/
„Zullen zij dit doen?"
WOORDEN GENOEG, MAAR
DADEN?
Er zijn enkele verklaringen, die er
op wijzen, ,dat de .egering van de
Sovjet-Unie dit critieke moment er
kent. Maar", zo vervolgt Eisenhower,
„wij geven niets om rhetoriek alleen."
Wij geven alleen om oprechte vrede
lievende doelstellingen, die zich in
daden uiten. En er zijn vele gele
genheden voor het verrichten van
zulke daden."
Eisenhower noemde als voorbeel
den: een vredesverdrag met Oosten
rijk en het vrijlaten van gevangenen,
die sedert het einde van de laatste
oorlog in Rusland worden vastgehou
den. Zij zouden een indrukwekkend
bewijs van goede bedoelingen kunnen
zijn.
DE EERSTE STAP.
De eerste stap op weg naar vrede
moet evenwel de sluiting van een
eervolle wapenstilstand in Korea zijn.
Dit houdt „de onmiddellijke stopzet
ting der vijandelijkheden in en de
onmiddellijke opening van politieke
besprekingen, die tot het houden van
vrije verki°-ingen in Korea moeten
leiden.
Tevens moet het betekenen en
dit is niet minder belangrijk dat
een einde komt aan de directe en in
directe aanvallen op de veiligheid
'van Indo-China en Malakka.. Want
elke stopzetting van vijandelijkheden,
die alleen maar tot gevolg zou heb
ben, dat ag-essieleger:- vrij komen om
elders aan te vallen, zou bedriegerij
zijn."
Amerika is bereid op basis van
de bestaande pla» nen mede te wer
ken aan de verwezenlijking van een
de srjging van
de defensie-uitgaven
IS3T
grotere Europese gemeenschap, wel
ke ook een vrij en verenigd Duits
land met een regering, die tot stand
is gekomen na vrije en geheime ver
kiezingen, moet omvatten Deze vrije
gemeenschap en „de volledige onaf
hankelijkheid van de Oost-Europese
landen zou een einde kunnen bete
kenen van de huidige onnatuuurlijke
verdediging van Europa.
Daarnaast zou men vast kunnen
beginnen met het volgende grote
werk: de vermindering van de be
wapeningslast.
NIET TEGEN MENSEN MAAR
TEGEN ARMOE.
Het succes van deze taak zou de
wereld vervolgens plaatsen voor de
grootste taak en haar grootste
kans: het voeren met alle menselijke
hulpbronnen van een totale oorlog,
niet tegen enige menselijke vijand,
maar tegen „de brute krachten van
de armoede, en de nooddruft van de
De Amerikaanse regering is bereid
„het volk te verzoeken, te zamen
met alle overige volken, een aan
zienlijk percentage van de gelden, die
tengevolge van een eventuele ontwa
pening zoud*n /Tijkomen, ter be
schikking te stellen van een fonds
voor hulpverlening en wederopbouw
in de gehele wereld."
„Het doel van dit grote werk zou
zjjn: andere volken te helpen om de
weinig ontwikkelde gebieden van de
aarde tot ontplooiing te brengen,
winstgevende en eerlijke wereldhan
del te stimuleren en er toe bij te dra
gen, dat alle volken de zegeningen
der productieve vrijheid leren ken
nen."
„De monumenten van deze nieu
we vorm van oorlog," aldus de Ame
rikaanse president, „zouden zijn:
wegen en scholen, ziekenhuizen en
woningen, voedsel en gezondheid".
„Wij zijn", zo formuleert Eisen
hower het ten slotte, „bereid onze
krachten te geven aan de noden, meer
dan aan de vrees van de wereld. Ik
ken slechts één vraag, alvorens vor
deringen gemaakt kunnen worden:
„Wat is de Sovjet-Unie bereid om te
doer
„Wat het antwoord ook moge zijn,
laat het een duidelijk antwoord zijn."
Russen# luistert
Radio-Vrij Europa, een Amerikaan
se zender in het Westen van Duits-
uand, heeft gisteren zijn gewone pro
gramma onderbroken en de rede van
Eisenhower in het Russisch uitgezon
den. De omroeper van» het station, dat
alleen uitzendingen gjseft wor de
landen achter het IJzeren Gordijn,
zei: „Alle Russische burgers in Oost-
Europa opgelet! Russische solda
ten, onderofficieren en officieren, op
gelet! Russische diplomaten, ambte
naren en adviseurs in Oost-Europa,
opgelet! wegens het geweldige belang
dat het voor u allen heeft .zullen wij
in uw eigen taal een samenvatting
geven van de belangrijke politieke
rede van president Elsenhower".
Onuitputtelijke dankbaarheid
DENKT U ER OM:
Collecte
van dankbaarheid!
„Maar nu deze vraag aan
U: Moeten wij onze dank
baarheid en onze vreugde
toch ook niet stoffelijk to
nen? Wij. het bestuur van
de Sticnting 1853—1053
menen van wél. De gena
debronnen der Sacramen-
ten, waartoe de Bisschoppen ons voeren zyn onuitputtelijk. Dus kan
ook onze dankbaarheid moeilijk anders dan onuitputtelijk zijn". Aldus
lezen we in de lekenbrief, die Zondag 1.1. in alle katholieke kerken
.van de preekstoel is voorgelezen. De brief van de Stichting 1853
1953, die ons aanspoort a s. Zondag een offer te brengen voor het
feestgeschenk, dat Nederlands katholieken r.un bisschoppen op het
feest van Honderd Jaar Kromstaf zullen aanbieden. Wanneer onze
dank inderdaad onuitputtelijk is, betekent dit, dat onze gave op de
collecteschaal iets van die onuitputt» lijkheid moe» weergeven. Van
zelfsprekend is het moeilijk in deze dure tijd veel te geven. Maar hoe
heerlijk wordt ons geschenk aan onze bisschoppen wanneer we onze
bijdrage niet geven uit overvloed, doch met moc'te, omdat we het
eigenlijk niet kunnen missen. Het zal de vreugde om het feest zijn,
die ons deze moeite licht doet vallen. Een vreugde die de bisschop
pen een overtuigend bewijs zal zijn van onze aanhankelijkheid en
van ons medeleven met het grote feest.
Critiek op Stalin
De „Prawda", het officiële blad
van de Russische communistische
partij, heeft een opmerkelijk artikel
gepubliceerd, waaruit blijkt, dat de
nieuwe bewindhebbers in het Krem
lin zich steeds meer gaan dlstan-
ciëren van de figuur van Stalin.
Zonder overigens Stalin met name
te noemen, schreef het blad, dat be
slissingen, die door „één persoon"
worden genomen, altijd „eenzijdige
beslissingen' zijn en de „Pravda"
drong daarom aan op collectieve ver
antwoordelijkheid in de partijlei
ding.
IJdelheid uw naam is vrouw.
spelling, zoals de herleiding van de
geheimzinnige artsen-affaire tot een
onderlinge strijd om de macht even
eens een interessante theorie is.
Dat er in de topleiding een intense
spanning heerst en dat er vandaag of
morgen één is die het onderspit delft,
daarvan zyn we in gemoede over
tuigd.
Elke vrouw, of zij nu een „aankomende" van 2 jaar is. of een die de honderd
al is gepasseerd, is er op gesteld er goed uit te zien. Zij houdt van mooie
mantels en bloesjes, hoedjes en schoentjes. Oók Oma Goose van de Rose
Farm, in Martham nabij Great Yarmouth (Eng.). Zij te'.i. 103 jaar, maar
wanneer zij zich een hoedje aanschaft, bekijkt zij zich met critische blik ia*
de spiegel. Zij besloot tot de koop van het hoedje, dat zij hier oppast. Na
alloop van het winkelen gebruikte zij de lunch met de directeur van da
hoedenzaak.
„Het doet er niet toe, hoe ervaren
een leider is cn het doet er evenmin
toe, welke talenten hij bezit hij
zal er niet in kunnen slagen de par
ty leiding-als-groep te vervangen".
Het blad zette vervolgens uiteen,
dat waar dit beginsel wordt geschon
den, leiders zich gaan gedragen als
„autocraten".
En juist in een dergelijke omge
ving wordt een gunstige atmosfeer
geschapen voor „gebrek aan begin
sel, voor een vreerde moraal, voor
pluimstrijkerij en serviliteit", aldus
de „Pravda".
Hieruit blijkt volgens dc „Prav
da", hoe belangrijk het is, dat de be
slissingen, die worden genomen, zijn
gebaseerd op de ervaring van velen,
en bovendien de vrucht zijn van
colleotief werk.
Ten slotte veroordeelde het orgaan
van de communistische partij de lei
ders, die niet bestand zijn tegen <yi-
tiek en het adviseerde hen zich hier
van te genezen en hun persoonlijke
wil aan de collectieve wil onderge
schikt te maken.
Volgens dc nieuwscommentator
van A.P., William L. Ryan, wyst dit
artikel er op, dat het proces om de
betekenis van de figuur van Stalin
te verkleinen, welk proces klaarblij
kelijk onmiddellijk na zijn dood be
gon, thans wordt versneld.
In wezen schijnt het artikel tevens
te zeggen, dat dc partij terugkeert
tot de opvatting van Lenin over dc
„inwendige partijdemocratie".
Ten gevolge hiervan zouden voor
taan alle kwesties binnen dc partij
worden besproken en de beslissing
van de partij zou ook voor allen bin
dend zijn.
MALAN WINT
Naar thans bekend is heeft de Na
tionale Partij van dr. Malan in Zuid-
Afrika reeds minstens 90 van de in
totaal 159 zetels in de Volksraad
verkregen.
Hiermede is zij verzekerd van de
absolute meerderheid. Blijkens de
reeds bekende uitslagen bestaat er
Ivoor de Nationale Partij echter geen
ikans op een meerderheid van twee
derden
Het totaal aanai zetels is 159 en
hiervan staan reeds minstens 57 op
naam van de Verenigde Partij. Dit
is dus reeds meer dan een derde.
GROTE BRANDEN IN CHICAGO
Bij twee branden in de Ameri
kaanse stad Chicago zijn tenminste
achttien personencn om het leven
gekomen.
Twintig arbeiders uit een fabriek,
waar één van de branden woedde,
worden nog vermist. 36 Arbeiders
zijn naar het ziekenhuis gebracht.
De andere brand woedde in een
flatgebouw, vier kilometer van de
fabriek verwijderd. Hier zijn ten
minste vier-personen om het leven
gekomen.
'N NIEUWE COLLECTIE
NYLONS
5.75 4.95 3 95 2.75
raadpleeg eerst onze voorjaars
courant als U inkopen gaat doen.
Het is Uw eigen belang.
Koop voordelig - Koop bfj
Z. H. Exc. de Bisschop van
Haarlem zal Woensdag 22 April a.s.
geen Audiëntie verlenen.
WEER EEN MILLIOEN BIJ HET
RAMPENFONDS
Het Nationale Rampenfonds heeft
tot gistermiddag 106 mlllloen gulden
ontvangen. Sinds Donderdag is er
dus weer een mlllioen bijgekomen.
JiovteUje
Bij tegenspoed blijkt het duide
lijkst, hoe groot iemands deugd is
geweest.
Thomas a Kemp is.