S)e ÊoidóeSoti^cmt AMERIKAANSE STRAALJAGER DOOR MIGS NEERGESCHOTEN De band tussen Moskou en Peking Ernstige schending der Amerikaanse zone-grens Toch onrust in Bulgarije Mossadeq blijft taai Deense vissersboten door Polen opgebracht Trygve Lie beschuldigt Moskou Minister Luns bij Eisenhower r 77,5 millioen gulden Directeur: C. M. v. HAMERS VELD. Hoofdredacteur: L. C. J. ROOZEN. KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN WOENSDAG 11 MAART 1953 44ste JAARGANG No. 12835 Tryvge Lie MaoTje-toeng MOSKOU Papengracht 32, Tel. 20015, Adm. en Adv. 20826, Abonn. 20935, Giro 103003. Abonnementsprijs l 0.47 p. w., f 2.p. mnd., f 6.p. kwart Franco p. p. f 6.80. - Advert.: 15 ct p. mm. felefotmtjes f 1.50 RAADSPRAATJE ïn de rond duizend gemeenten van Nederland, in grootte verschil lend van tegen het millioen tot een paar honderd zielen gelijkelijk verdeeld in mannen- en vrouwen zielen zullen in de schone maand Mei verkiezingen voor dé raden wor den gehouden. Allerwegen is men reeds bezig de lijsten op te stellen van de candidaten, die door de stem van hun stad- of dorpsgenoten zul len worden uitverkoren de belangen der gemeente te bedisselen. De zie len van de éne stad en van het éne dorp de jeugdige zielen niet mee gerekend zullen een aantal zielen ,uit hun midden kiezen, aan wie zij hun „zielige" aangelegenheden zullen toevertrouwen. Wat het huisgezin is in de volkshuishouding, dat is de gemeenteraad in het staatsbestel. De gemeenteraad is de oervorm van de democratie en de gemeenteraadsver kiezingen zijn in de verte vergelijk baar met stam-bijeenkomsten, waar het lot aanwees wie de stam zou be sturen. Want ook de gemeente is een eenheid binnen het grote volksver band, een eenheid, welke wordt be paald door de aardrijkskundige lig ging en door de geschiedenis, welke beide factoren oorsprong zijn van weer vele andere factoren zoals de bestaansmogelijkheid, de naijver met andere volks-eenheden en, niet altijd tc verklaren maar soms duidelijk aanwijsbaar; een gemeenschappelijke mentaliteit en een gemeenschappe lijke, althans de gemeenschap ken merkende uitspraak. De uitspraak van het Nederlands door de bevol king van Leiden steekt in juichende toonhoogte aanmerkelijk uit boven die van de omliggende gemeenten en van elke stad in Holland. Er is een zeker verschil in mentaliteit niet alleen tussen de Duinstreek en de Rijnstreek, maar ook tussen naast liggende dorpen als Lisse en Hille- gom, Boskoop en Bodegraven en tussen Zoeterwoude en Zoetermeer! Evenals het huisgezin is de ge meente in haar ooi-sprong als een natuurlijk verband te beschouwen van al degenen, die beladen n.een" of gezam.r '-jk hebben en „gemene zaak" met elkarar maakten. Bij de wanstaltige en abnormale uitgroei van sommige gemeenten komt van deze saamhorigheid weinig of niets meer terecht, maar in klei nere gemeenten hebben de gemeente raadsverkiezingen nog altoos een huiselijk karakter. Zij worden voor afgegaan door kleine ruzies en on enigheden, welke óók een uiting zijn van saamhorigheidsbesef, namelijk van een zeer levendige belangstel ling voor de samenstelling van de raad en van een persoonlijke band tüssén. kiezers en gekozenen. Voor wie er niet mee te maken heeft, is 't het v/ijste ook voor een dag blad! zich buiten die onenigheden te houden. ¥n 't algemeen kan gesteld worden, dat in de gemeenteraad of vroed schap zitting moeten nemen vroede, d.w.z. wijze mannen, eerlijk, om on partijdig, en bekwaam, en met ken nis van zaken, de gemeente te kun nen besturen. Daarom worden de raadsleden de vroede vaderen ge noemd, wat ten aanzien van vrou welijke raadsleden enige hapering veroorzaakt. In de middeleeuwen kende men vroede moeders of vroe- moeren, maar wij denken, dat de aaneengekoppelde uitdrukking de „vroede vaders en vroemoeren" nooit in zwang zal komen nóch door vrouwelijke raadsleden op prijs zou worden gesteld. Er zijn in iedere gemeente waar schijnlijk nog vele eerlijke mensen te vinden, zodat de keuze van vroe de vaderen naar die maatstaf zeer ruim is. Bij dé schifting naar eer lijkheid en bekwaamheid beide, wordt de sortering geringer. Het hangt er daarbij van af, wat men verstaat onder de speciale bekwaam heid zijn mede-gemeentenaren in de raad te kunnen vertegenwoordigen. 11/ie over een langdurige ervaring beschikt van gemeenteraadsver gaderingen en die bezitten wij, ofschoon zeer terecht nooit als vroed en nog minder als vader beschouwd zal voorzichtig zijn de bekwaam heidseisen te formuleren, welke aan gemeenteraadsleden dienen te worden gesteld. Moet een raadslid vlot en vóór de vuist weg kunnen spreken? Het kan zeer dienstig zijn, maar wij hebben in een dertig-jari ge ervaring van regelmatig bezoek aan gemeenteraden in tien verschil lende gemeenten steeds de indruk gekregen dat men met vele woorden weinig kan zeggen, met weinig woor den veel kan zeggen en anderen (en daarom werd het destijds op mgr. Nolens toegepast!) met weinig woor den weinig zeggen. Sterker: wij hebben gemeenteraadsleden gekend van wie wij jaren-lang in het open baar geen ander geluid hebben op gevangen dan het „ja" of „neèn", als er gestemd werd. En toch waren dat raadsleden wier gedegen adviezen in de beslotenheid van voorberei dende commissies zeer op prijs wer den gesteld. Moet een raadslid een méér dan alledaagse schoolse ontwikkeling hebben ontvangen? Het kan ook al weer zeer dienstig zijn, maar die dertig-jarige ervaring van ons heeft geleerd, dat het lager onderwijs in een gezond, zakelijk verstand geval len, rijker en rijper vruchten draagt dan hoger onderwijs in een minder door de natuur begaafde. Minder geschikt kunnen uit dien hoofde candidaten worden geacht die, ge schoold of ongeschoold, geen heldere Washington dient een krachtig protest in Het eerste staaltje van de wijze, waarop de nieuwe machthebbers in het Kremlin zich hebben voorgesteld om te „strijden voor de vrede" is' er al. Twee Russische straaljagers van het type Mig-15, komende uit de richting Tsjecho-Slowakije en met Tsjecho-Slowaakse kentekenen, hebben gisterochtend een Amerikaanse straaljager neergeschoten, 24 km. binnen de Amerikaanse zone van Duitsland. De piloot van het aangevallen vlieg tuig wist zich met een parachute te redden Het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken heeft zijn ambassadeur in Praag, Wadsworth, op dracht gegeven „zo krachtig mogelijk te protesteren" tegen de aanval. ONVERHOEDSE AANVAL _ie radio van de Amerikaanse strijdkrachten in Duitsland maakte het incident bekend. Het was stra lend weer, omstreeks 11 uur in de ochtend, toen de Amerikaanse Thun der jet boven Regensburg (Beieren) vloog, te zamen met een andere straaljager. Zij waren van de lucht basis Fürstenfeldbrück opgestegen voor een normale patrouillevlucht. Zij bevonden zich „ruimschoots binnen de Amerikaanse zone", aldus de radio, toen plotseling twee Migs op een hoogte van 3600 meter van de Tsjechische zijde van de grens opdoken. Onmiddellijk losten zij een salvo op een van de twee Ameri kaanse toestellen. De jager werd ge troffen in de vleugeltank en de sta bilisator en enkele seconden na dat de bestuurder er uit gesprongen was, stortte zij neer. De andere Amerikaanse Thunderjet heeft geen poging gedaan het vuur te beant woorden. „Dit is een ernstig incident", ver klaarde de Amerikaanse Hoge Com kijk op de ter tafel gebrachte voor stellen kunnen vormen. En wat de. goede „koppen" betreft, het raads lidmaatschap en met name de com missie- en fractie-vergaderingen, zijn een leerschool des levens, waardoor dé irt aahleg 'aanwezige begaafdheid spoedig tot ontbolstering komt. Niet temin is de pr act ijk zo ook in de arbeidersbeweging toegepast dat degenen, die begaafd met een goede aanleg zich een meer dan alledaag se ontwikkeling hebben eigen ge maakt, daardoor een breder kijk hebben verworven en bovendien wat ook voor een raadslid aanbeve lenswaardig is hun gedachten be ter, nauwkeuriger en vlugger kun nen vormen en uitspreken en zich gemakkelijker in de vraagstukken inwerken. *7èer verscheiden is het aantal pro- blemen, waarvoor een raadslid wordt gesteld. Het is met de beste wil van de wereld onmogelijk voor elk van die problemen een deskun dige als raadslid aan te trekken. De taak van de gemeenteraad van een dorp van enig formaat verschilt, wel in kwantiteit, maar niet in kwa liteit van die van de gemeenteraad van een stad (afgedacht van iedere bepaalde stad). Dezelfde zeer uit eenlopende vraagstukken komen ei tér sprake en moeten door de raden worden beslist. Over voorstellen, welke zo gespecialiseerd van aard zijn, dat niet-deskundigen er zich, zelfs met enige studie, geen oordeel over kunnen vormen, kunnen de raadsleden te rade gaan buiten de raad, zoals in zulke gevallen het col lege van burgemeester en wethou ders ook pleegt te doen. In dorps gemeenteraden is de aanwezigheid van deskundigen dikwijls een toe valligheid, in stedelijke gemeentera den streven de fracties er naar, te recht, ten minste enige deskundigen aan te trekken, maar dat streven zou veel beter uitwerking hebben, in dien de fracties, of althans de frac ties van verwante partijen, daarbij met elkaar in overleg traden. Het is immers ondoenlijk voor enige fractie alle specialisten aan te trekken voor die verscheidenheid van Vraagstuk ken op het gebied van onderwijs, financiën, beheer der gemeentebedrij ven en zo meer, welke bij tijd en wijle aan de raad worden voorge legd. Het is bovendien ongewenst te véél specialisten in de raad te heb ben, omdat dat minder strookt met de aard van de raad, die vertegen woordiging is van de gemeente, waar hij uit wordt gevormd. De raadsleden zijn de vertrouwensman nen der burgerij en de beste keuze wordt dan gemaakt, indien men, on- gelet op gespecialiseerde deskundig heid, ongelet ook op elk standsver schil, die mannen en vrouwen kiest, welke voldoende ervaren en be kwaam zijn om door de andere raadsleden voor ,vol" te worden aan gezien en aldus in staat zijn het ge schonken vertrouwen met enige kans op succes te belonen. ¥n zoverre zijn wij voorstanders van een volkomen gespecialiseerde fractie, dat aan de Kat' olieke af vaardigingen naai- de gemeenteraden stuk voor stuk en hoofd voor hoofd de eis kan worden gesteld, dat de Katholieke gemeenschapsgedachte, voortspruitend uit een evangelisch en doorleefd geloof, voor hen geen lege schaal is, maar als een hoorn van overvloed al hun woorden en daden overstroomt. missaris, James Conant, tegenover de pers. „Het betreft een flagrante schending van de Amerikaanse zo- negrens door vliegtuigen van Rus land of een van de satellietlanden. De Amerikaanse regering is inge licht, en ik verwacht, dat de nodige maatregelen genomen zullen wor den. Intussen vertrouw ik, dat de Ame rikaanse strijdkrachten in Duitsland wel zullen weten, hoe zij met enig toekomstig incident van dit soort moeten afrekenen". Ook Amerika's ministc van Bui tenlandse Zaken, Dulles, achtte het voorval „zeer ernstig". Nieuwe geruchten over wijdver spreide onrust in het naburige Bul garije zijn tot Belgrado doorgedron gen. In verband daarmede zijn volgens het Joegoslavische blad „Politika" de veiligheidsmaatregelen sedert Stalin's dood, in het bijzonder in de grensgebieden, aanmerkelijk ver scherpt. Zo zijn Bulgaarse grenswachten die eerst alleen op wacht stonden, nu vervangen door patrouilles van vijf man. Reuzenmotor wordt op zijn plaats gebracht Nog deze week zal dr. Mossadeq de tekst van en zijn antwoord op de laatste Britse voorstellen voor het regelen van de Perzische oliekwestie bekendmaken, maar volgens diplo matieke kringen te Teheran heeft de premier reeds besloten de voorstel len niet te aanvaarden. Volgens de Perzische minister van Buitenlandse Zaken was het besluit om de tekst van de voorstellen openbaar te maken, gisteren tijdens een kabinetszitting genomen. Bij die gelegenheid was men tevens tot de conclusie gekomen, dat het laatste Britse aanbod enkele bijzondere „ve ge punten" bevatte, vooral wat be treft de kwestie van de schadever goeding. Volgenc hem kon er geen sprake van zijn, dat de „Anglo- Iranian" schadeloos zou worden ge steld voor de vervroegde beëindiging van de concessie, daar .dit het prin cipe van de nationalisatie der olie zou aantasten". Ook in het communiqué, zo zegt hij, dat Zaterdag door de Engelse en Amerikaanse ministers van Buiten landse Zaken over deze kwestie was uitgegeven, wordt wel over de com pensatieregeling gesproken, maar er wordt geen definitie van gegeven. Overigens zei hij hier nog over: „Als het bedoeld was als een politieke manoeuvre om druk op Perzië uit te oefenen, zal het land zijn verzet te gen dergelijke pressie en intriges slechts vergroten". (In dit communi qué werd Amerikaanse steun aange kondigd voof de „redelijke en eerlij ke" voorstellen van de vorige maand). Uit wraak voor de Mig? Zes Deense vissersboten, afkom stigr vaii het eiland Bornholm zijn door een Poolse patrouilleboot opge bracht naar een Poolse haven in de Bocht van Hela. Eén van de vissersschepen kwam gisteren in de haven van Bornholm aan met de lading vis van de andere boten. Volgens sommige berichten zou de Poolse patrouilleboot, die de andere schepen opbracht, aan één van hen opdracht hebben gegeven de lading over te nemen en naar De nemarken terug te brengen Volgens andere berichten zou dit éne schip ontsnapt Zijn na de lading van de an dere te hebben overgenomen. Indien de eerste lezing juist is, bevestigt dit het vermoeden, dat men in Denemarken heeft, dat de Polen de visschersschepen alleen maar hebben ontvoerd uit wraak voor het vast houden in Denemarken van een zeer modern Pools vliegtuig van Russische makelij. De scheepjes bevinden zich nu in een Poolse haven in de Bocht van Jaarlijkse beste huisvrouw in de dop Als het waar is, dat de liefde van de man door z'n maag gaat, dan zal dit zeventienjarige meisje, Michele Hart- mann uit Bcsangon geen gebrek heb ben aan aanbidders. Zij is nl. uitge roepen tot Frankrijks beste kookster in het jaar 1953. Zij werd gekozen na een wedstrijd tussen 20 meisjes, die waren uitverkoren uit 100.000 Franse meisjes, die allen les krijgen op huis houdscholen. De wedstrijden werden gehouden onder auspiciën van het Nationale programma van opvoeding, op de Huishoudtentoonstelling te Pa rijs. De gelukkige winnares ziet men hierboven. liet verwisselen van motoren in een vliegtuig is een zeer nauwkeurig werk dat veel technische kennis en routine vereist. Hier ziet men hoe een nieuwe motor wordt aangebracht in een van de reusachtige dubbeldeks—„clippers" van de „Pan American World Airways". Deze motor heeft een vermogen van 3500 p.k. In spanning kijkt men toe, terwijl de man in de „heftruck* dc motor langzaam op zijn plaats brengt. Hela, dicht bij het voormalige Dant- zig. Zij mogen gebruik maken van hun radio-zenders en staan in voort durend contact met Bornholm. Wanneer de vissers een of andere overtreding hadden begaan, zouden zij door de Polen veel minder vrien delijk zijn behandeld. Dan zou hun lading in beslag zijn genomen, even als hun netten, en hun zenders zou den verzegeld zijn. Dat is al zo vaak gebeurd met schepen die bijvoor beeld hadden gevist binnen de twaalf mijl brede territoriale wa teren van een van de Russische sa tellietlanden. Vrijgelaten Nader wordt gemeld, dat de Deen se vissersvaartuigen, die waren opge bracht, inderdaad Woensdagochtend zyn vrijgelaten. Een „zware" ambassadeur Zonder commentaar hebben de Russische Maden gisteren bekend ge maakt, dat Vassili Kocsnetzof, die zo juist onder-minister van buitenland se zaken was gemaakt, benoemd is tot Russische ambassadeur te Peking. In die functie volgt hij Alexander Pan- joesjkin op. Koesnetzofs benoeming wordt bui ten Rusland algemeen beschouwd als een maatregel van Malenkof, die ten doel heeft de vriendschap tussen Rusland en Rood China zo spoedig mogelijk opnieuw te bevestigen. Koesi.etzof is namelijk een zeer be langrijk man in d MosKouse niërar- chie. Gedurende de laatste maanden voor Stalins dood was hij lid van de zes-en-twintig leden tellende hoogste instantie in de Sovjet-Unie, het pre sidium. dat verleder jaar October door Stalin weri opgericnt ter ver vanging van het Politburo. Malen kof gaf hem verleden week de post van onder minister van buitenlandse zaken, in welke functie hij vrijwel dp gelijke werd van Visjinski. Koesnetzof behoort tot dezelfde ge neratie als Malenkof en zijn benoe ming op de ambassadeurspost te Pe king wordt in de eerste plaats gezien als een gebaar van toenadering tot Mao Tse-toeng, die bij de begrafenis van Stalin schitterde door afwezig heid. Men denkt, dat Mao het uit overwegingen van prestige beter vond om niet zijn compliment te ko men aanbieden aan Malenkof. Mao DE „RUWSTE VORM VAN PRESSIE'' In een felle rede heeft Trygve Lie, de secretaris generaal van de UNO, de Sovjet-Unie er van beschuldigd, „de ruwste vorm van pressie" op hem te hebben uitgeoefend. Drie jaar had hij over deze kwestie gezwegen, nu achtte hij het tijd om te spreken over deze „ernstige schending van artikel J00 van het handvest der Verenigde Naties", omdat hij vreest, dat <?eze dijuk op zijn opvolger zal oveTgaan, wanneer hij „dooi zijn plicht te doen de ontevredenheid van Rusland zich op de hals haalt Vandaag komt de Algemene Vergadering bijeen om een eventuele op volger van Lie aan te wijzen. Voor deze post is al eerder de naam genoemd van de Canadees Lester Pearson. KOREA ACHTERGROND VAN CONFLICT Lie, die in zijn rede zijn houding t.a.v. het onderzoek naar de loyali teit van het Amerikaanse personeel van de Verenigde Naties verdedig de, verklaarde, dat hij bij zijn per soneelsbeleid in de laatste zeven ja ren van vele zijden onder druk had gestaan. Alle leden, op één na, had den echter zijn recht als secretaris generaal om te spreken en te hande len, zoals hij deed, gerespecteerd, „waarbij het een ieder natuurlijk vrij stond om privé of in het open baar hem te steunen of niet". Deze ene uitzondering was de Sovjet-Unie met haar vier satellietstaten. Lie weet dit aan de steun, die hy aan de actie van de Verenigde Na ties in Korea had gegeven. Zelfs hadden zij sedert 1950 geweigerd cm hem als secretaris-generaal te erkennen. Drie jaar had hij gezwegen, maar nu achtte hij het tijd om te zeggen, dat deze actie een ernstige schending is van artikel 100 van het Handvest der UNO. Artikel 100 verklaart: Bij de uit oefening van hun plicht zullen de secretaris-generaal en het personeel geen instructies vragen of ontvan gen van enige regering of enige autoriteit, die buiten de organisatie staat". Ten slotte verklaarde Lie, dat hij geen ontslag had genomen om aan deze aanvallen van de Sovjet-Unie te ontkomen. Zijn overweging was, dat de secretaris-generaal in staat moest zijn, zijn bevoegdheden uit te oefenen met het grootst mogelijke prestige en met zoveel mogelijk in vloed. Bij zijn handelingen moet, volgens Lie, de secretaris-generaal niet alleen kunnen steunen op zijn bevoegdheden, die in het Handvest zijn vastgelegd, maar tevens op de kracht van de politieke invloed, die hij verkregen heeft doordat alle vijf permanente leden van de Veilig heidsraad hem aan het bewind heb ben gebracht. Tse-toeng is immer? als „profeet van het Leninisme-Marxisme" altijd on middellijk van Stalin gekomen. De Pravda heeft gisteren een eer betuiging van Mao aan de overleden Stalin gepubliceerd, waarir. de Chi nese leider zeide, dat de Russische partij een voorbeeld is voor de Chi nese communisten. De Chinese com munisten, aldus MaoTse-toeng, zijn èr diep van overtuigd, dat de regering- Malenkof „het werk van Stalin on voorwaardelijk zal kunnen voortzet ten". De Nederlandse minister van bui tenlandse zaken, mr. J. M. A. H. Luns heeft Dinsdag verklaard, dat presi dent Eisenhower het met hem eens was, dat de Westelijke bondgenoten hun defensie-inspanningen niet kun nen verslappen als gevolg van de wijziging in het Sowjet-Russisch re giem. Minister Luns zeide Dinsdag met president Eisenhower over de nieuwe situatie in de Sowjet-Unie gesproken te hebben in een onder houd van een half uur in het Witte Huis. President Eisenhower was het er mee eens, dat de Westelijke landen zich „geenszins om de tuin moeten laten lieden" door de huidige hou ding van de nieuwe leiders in dc Sowjet-Unie in dit vroege stadium. Eisenhower was van gevoelen, dat „eer onverflauwde inspanning" van de Westelijke landen nodig was, aldus veegde minister Luns er aantoe. Hij en Eisenhower hadden de gehele in ternationale situatie in ogenschouw genomen, „waarbij vooral aan Euro pa en de Europese verdedigingsplan nen aandacht werd geschonken". Mi nister Luns had president Eisenho wer duidelijk te kennen gegeven, dat Nederland vastbesloten is, zijn vol ledige militaire verplichtingen in Navo-verband dit jaar na te komen niettegenstaande het feit van de reusachtige kosten in verband met de watersnood. Verder zeide minister Luns, tegen over president Eisenhower als zijn overtuiging te hebben uitgesproken, dat er zich geen vertraging zal voor doen bij de bekrachtiging door Ne derland van het Europeses Verdedi gingsverdrag. Vandaag zal minister Luns een on derhoud hebben met de Amerikaanse minister van buitenlandse zaken Foster Dulles en Bedell Smith. Mi nister Luns denkt Vrijdag naar Ne derland terug te keren. WEER RUIM EEN MIL LIOEN IN HET RAMPEN FONDS. Tot Dinsdagavond 77 5 mil lioen gulden ontvangen In één dag is er dus weer ruim een millioen gulden bijgeko men. Maandag was de stand 76.3 millioen. JCavtettje Wat waard is gedaan te worden, is ook waard goed gedaan te worden.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1953 | | pagina 1