Twee jongens pleegden roofoverval
op de Boerenleenbank te Blaricum
Weer een proefproces over
nieuwe winkelsluitingswet
AKKERTJES
Vrouwe Machtelt van Raephorst
won in gedrang om vredeskus
MAANDAG 26 JANUARI 1953
3E LE1DSE CODRA T
EfiflS TE BLAD - PA^INA 2
Zaterdagavond werden een 15- en 19- jarige,
en „behulpzame'' oom in arrest genomen
De roofoverval op de boerenleenbank te Blaricum, waarbij op 8 Januari jl
twee gemaskerde individuen een bedrag van 17.130.50 in de wacht sleep
ten, is opgelost. Twee jongens uit Laren, de 19-jarige J. H. H. van T., dir
inmiddels in militaire dienst was gegaan en zich in de kazerne te Nijmegen
oevond, en zijn 15-jarige vriend G. J. J. C., die zijn vader in diens melkzaak
placht tc helpen, zijn gearresteerd en hebben na aanvankelijk hardnekkig
hun onschuld te hebben volgehouden thans een volledige bekentenis afge
legd. Bovendien is nog een oom van de oudste der beide jongens, de onge
veer 50-jarige ongehuwde bankwerker T. uit Laren, in hechtenis genomen,
omdat hij de jongens na de overval behulpzaam is geweest en zich van de
buit 1000.had toegeëigend. Bijria het gehele geroofde bedrag is terecht.
rijden, doch enkele honderden me
ters voor de grote rijksweg stapten
zij uit en stuurden de taxi terug naar
Hilversum. De rit kostte slechts zes
gulden, doch de oudste liet de chauf
feur de overblijvende viei gulden
behouden.
Gevaarlijk ventje
Bij de fouillering van de 15-jarige
van T. op het politiebureau te Bla
ricum troffen de agenten der rijks
politie. Zaterdagavond onder diens
lange broek een geladen revolver
aan, die de jongen vlak onder zijn
knie zo aan zijn been had opgehan
gen, dat hij het wapen in een omme
zien kon trekken cn er zich mee zou
kunnen verweren.
Reeds voordien had de politie aan
wijzingen, dat deze voor zijn leeftijd
bijzonder lange knaap zich zou heb
ben voorgenomen bij de overval de
kassier neer te schieten, zo deze zich
mocht verweren. Dat hij mogelijk
ook bij zijn arrestatie van zich zou
afbijten, achtten de agenten, die hem
Zaterdagavond moesten arresteren,
evenmin uitgesloten. Zij namen
daarom de nodige omzichtigheid in
acht en posteerden zich buiten het
ouderlijk huis van de jongen in La
ren om hem op te wachten, als hij
dit zou verlaten.
Dat deed hij inderdaad. Onver
hoeds en zonder talmen sloegen de
agenten hem daar in de boeien en
voerden hem naar het politiebureau.
Geraffineerde voorbereiding.
Met een fantasie en intelligentie,
een betere zaak waardig, hebben de
beide jongens bij hun uitgebreide
voorbereiding van de overval een tot
in de puntjes geregeld plan opge
steld, waarmede zij er inderdaad in
geslaagd zijn de politie geruime tijd
op een dwaalspoor te houden.
Zij zorgden er voor, dat ze anders
gekleed waren dan gewoonlijk,
waartoe zij zich ieder een gloednieu
we groene regenjas aanschaften.
Voorts kochten zij twee nieuwe lin
nen regenhoeden van lichte kleur en
bedekten daar hun hoofden mee.
Teneindt snel en geruisloos te kun
nen lopen trokken zij ieder een paar
nieuwe gymnastiekschoenen aan en
teneinde geen vingerafdrukken ach
ter te laten, ieder bovendien een
paar nieuwe handschoenen. Om de
vermomming te volmaken zetten zij
beiden een gewone bril jp en staken
zwarte maskers bij zich, die zij voor
neus, mond en kin trokken toen zij
de bank binnen traden.
Kleren verbrand.
Na de overval verbrandden en ver
nietigden zij de meeste dezer nieu
we kledingstukken in het huis van
de bankwerker T in Laren, de even
eens gearresteerde oom van de oud
ste jongen.
Daags na de overval liepen zij
weer in hun gewone plunje, waar
mede zij in geen enkel opzicht aan
het signalement der daders volde
den, door Laren.
De vermomming had haar nut be
wezen. Met genoegen lazen de beide
jongens in de bladen, dat de politie
naar twee volwassen mannen zocht.
De overvallen kassier M. A. Bek en
de twee andere personen, die tijdens
de overval in de bank aanwezig wa
ren, hadden zich in de leeftijd van
de 15-jarige C. die langer is dan zijn
19-jarige vriend, wel heel erg vergist.
Hem hadden zij voor een man van
omstreeks 32 aangezien. De 19-jarige
van T. hadden ze op ongeveer 26 jaar
geschat.
Langs een omweg.
Ook op andere wijze hebben de
jongens getracht de politie op een
dwaalspoor te brengen. Vermomd in
zijn nieuwe regenjas en hoed nam
op de bewuste avond de oudste in
Laren een taxi naar Hilversum. Hij
vermeed de bus, omdat daarin be
kenden zouden kunnen zitten. In
Hilversum nam hij opnieuw een taxi
en gaf de Hilversumse chauffeur op
dracht hem naar Blaricum te rijden.
Voorziende dat de taxichauffeur, die
hem naar de bank zou rijden en na
afloop van de overval uit de buurt
zou brengen, zich zeker bij de politie
zou melden, nadat hij van de over
val zou hebben gehoord, achtte de
jongen het raadzaam op deze wijze
de indruk te wekken, dat hij uit Hil
versum afkomstig was, althans van
uit die stad naar Blaricum gegaan
was.
Aldaar aangekomen liet hij de
chauffeur, die inderdaad later zijn
belevenissen aan de politie mede
deelde, dichtbij de Boerenleenbank
stilhouden. Hij verzocht hem een
kwartiertje te willen wachten tot hij
terug zou komen en gaf hem als borg
tien gulden.
Vijftig meter verder stond zijn
jonge kameraad die lopende uit La
ren was gekomen, op hem te wach
ten. Te zamen traden zij het bankge
bouw binnen, terwijl zij de maskers
over hun geicht trokken. De oudste
hield daar de enige klant, een bloe
menhandelaar uit Blaricum met zijn
revolver in bedwang, en de 15-jarige
van T stak de kassier een ï-evolver
onder de neus Hij was het, die van
achter het loket het geld wegnam.
Geruisloos, zoals zij binnen waren
gekomen, haastten zij zich daarna
op hun gymnastiek schoenen snel te
rug naar de taxi en namen beiden
achterin plaats. De oudste gaf de
chauffeur opdracht naar Crailo te
Te voet baande het tweetal zich
daarna in het duister door de bossen
en over de hei een weg terug naar
Laren. Daar gingen zij het huis van
de reeds genoemde oom binnen, die
naast de ouders van van T. woont.
Binnen verdeelden zij de buit broe
derlijk. Ieder kreeg 8500 en beiden
propten deze bankbiljetten in een
jampotje. De potjes werden daarna
met lak geverfd en aldus ondoorzich
tig gemaakt. Nog dezelfde avond of
daags daarna zijn de jongens met be
hulp en toestemming van de oom
(die dit tegenover de politie heeft er
kend) er toe overgegaan hun ver
mommingsattributen in de kachel te
verbranden.
Ieder met zijn eigen jampotje ver
trokken zij later op de avond naar
huis. Beiden begroeven .lvorens bin
nen te treden het potje in de tuin
van hun ouderlijk huis.
Blijkbaar kon oom zich met deze
gang van zaken niet erg verenigen.
Of de jongens geweigerd hebben
hem in de winst te laten delen is ons
thans nog niet bekend. Wel staat
vast, dat oom in de nacht in de naast
zijn perceel gelegen tuin van neef
lief diens potje opgroef en er in to
taal 1000,uitnam.
De enige man.
Nadat de twee overvallers bekend
hadden cn de rijkspolitie hadden
verteld waar zij het geld verborgen
hadden, zijn de potjes opgegraven en
naar het bureau gebracht. Daar
bleek, dat in het potje van Van T
1000.minder zat, dan hij had op
gegeven. Aangezien er slechts één
man ter wereld was, die van het be
staan van het potje afwist, was het
vermoeden gewettigd, dat deze zich
de 1000.had toegeëigend. Dus
werd ook de oom gearresteerd. Ont
kennen baatte hem niet meer. De
bewijslast was te groot. Hij erkende
tenslotte de jongens geholpen te
hebben, hoewel hij van de overval
op de hoogte was gesteld. Tevens
wees hij de politie thuis waar hij de
10 bankbiljetten van 100 gulden had
verstopt: Acht, achter een spiegel
die aan de muur hing, en twee in een
boek.
Hechte politionele samenwerking
Dat deze overval is opgelost, is
voornamelijk te danken aan de grote
samenwerking tussen de rijkspolitie
van Blaricum met de gemeentelijke
politiecorpsen in andere plaatsen van
het Gooi, met name dat van Laren,
en met de recherche van de rijkspo
litie in het district Amsterdam.
Naar men zich zal herinneren zijn
kort na de overval twee corveeërs
van de „Monnikenberg" verdacht
van de overval gearresteerd. Hoewel
de taxichauffeur en een der getuigen
uit de bank met stelligheid beweer
den een van deze corveeëers als de
dader te herkennen bleek zijn on
schuld alras uit een door hem aan
gevoerd alibi.
Van de twee jongens heeft de oud
ste erkend, dat van hem het initiatief
voor de overval is uitgegaan. Zij be
weren de nieuwe kleding en de an
dere attributen van hun eigen spaar
geld te hebben gekocht. De pistolen
zouden nog uit de oorlog stammen.
Dat van de oudste overvaller werd
teruggevonden achter de dubbele
wand van een kastje, dat thuis in
zijn slaapkamer stond. De jongens
hebben medegedeeld, dat hun revol
vers tijdens de overval geladen wa
ren.
UIT HET RAAM GEVALLEN.
Zondagmorgen vroeg hebben om
wonenden in de tuin achter het flat
gebouw aen het Uiverp'ein te Gouda
het ontzielde lichaam gevonden van
de 67-jauge J C. A. Twigt, oud-
marktopzichter van Gouda. De man
is in df nacht van Zaterdag op Zon
dag vermoedelijk uit het venster van
de slaapkamer var zijn etage op de
derde verdieping van dit flatgebouw
gevallen De dood moet vrijwel on
middellijk na de val zijn ingetreden.
en koHie
zijn onafschei
delijk Samen
verrichten zij
een wonder in
besparing, geur
t en smaak I
Niemand begreep er meer iets van
Heeft Departement iets over 't hoofd gezien
De rechter van de Economische
Rechtbank te Rotterdam wilde het
Zaterdag de 50-jarige bakker uit
Rotterdam niet kwalijk nemen, wan
neer deze niets van de winkelslui
tingswet en speciaal met de winkel
sluitingswet voor de bakkers, be
greep, want voor hemzel.f was het
een onontwarbaar raadsel. De rech
ter had voor de zitting zijn echtge
note over de practijk van de de wet
geraadpleegd en zelfs toen was het
hem niet duidelijk geworden.
Er werd in de rechtszaal druk ge-
scheimd met artikelen, die speciaal
voor de bakkers erg belangrijk zou
den zijn, omdat daarin het afleveren
van artikelen na sluitingstijd werd
behandeld Maar tegenover het ene
artikel, dat de bakker die vóór zes
uur met een paar broden vertrokken
en na half zeven nog een broodie
had afgeleverd gelijk gaf, stond weer
een ander artikel, die dit strafbaar
stelde
De getuige-deskundige van het
departement van Ecoromische Zaken,
die aan de tot stand!: oming van de
wet had medegewerkt legde een ver
klaring ten gunste van de bakker af.
maar het O. M wist weer wat anders
in de wet te lezen en poneerde zelfs
de vermetele stelling, dat men op
het departement bij het maken van
de wet iets over het hoofd gezien had.
Omdat het hier een principiële zaak
betrof, eiste de officier van justitie
MGR. J. TH. LAGERWEY. f
Gisteravond is te Amsterdam
overleden mgr. J. Th. Lagerwey.
Mgi Lagerwey werd geboren qp 2
Jan. i865 te Scheveningen. Hij werd
priester gewijd op 15 Aug. 1889 en
was achtereenvolgens kapelaan te
Zoeterwoude, Amsterdam (H. Boni-
facius) en Rotterdam (St. Lauren-
tius).
In 1906 volgde zijn benoeming tot
pastoor te Den Burg op Texel. Ver
volgens was de thans ontslapene
pas'oor te Rotterdam (St Lauren-
lius) en te Amsterdam (O.L Vrouw
Onbevlekt Ontvangen). Op 2 Oct.
'38 werd pastoor Lagerwey benoemd
tot Geheim Kamerheer van Z.H. de
Paus.
Op 9 Nov. 1946 werd mgr. Lager
wey eervol uit 'ijn ambt ontslagen.
GREEP IN ETALAGE.
Vrijdagnacht werd te Bennekom
een brutale diefstal gepleegd. De
horloger juwelier P., wonende aan
de Dorpsstraat lag nog niet lang in
bed, toen hij het was omstreeks
halfeen twee doffe klappen
hoorde. Hij sprong uit bed, rende
naar beneden en zag dat in de spie
gelruit een gat geslagen was. Er ble
ken 86 hor'oges t)t een gezamenlijke
waarde van ƒ6000 ontvreemd.
De beer P., de deur van zijn win
kel openend, hoorde iuist nog het
geronk van een wegrijdende auto, zo
dat aangenomen i:an worden, dat de
dieven zich per auto met hun buit
uit de voeten hebben gemaakt.
twee kwartjes boete, maar de deskun
dige vertelde dat er een brochure in
de maak was, waarin aan de gemeen
te-besturen de bevoegdheid zal wor
den gegeven plaatselijk over de pro
blemen te beslissen
Daarop werd de uitspraak verscho
ven naar 5 Febr a.s
De nationale wisselvlag van de in
zamelingsactie in verband met het
eeuwfeest Hei-stel Hiërarchie is deze
week naar Rijen (N.-Br.) in het bis-
dam Breda gegaan. Met een bedrag
van 3133.33 was deze plaats de
grootste inzender.
De winnaars in ieder bisdom zijn:
voor het bisdom Haarlem Nootdorp
met 933.voor het bisdom Roer
mond Posterholt met 1212.50; voor
het bisdom Den Bosch Mierlo (dorp)
met 672.50; voor het bisdom Utrecht
Deventer met 1506.
De parochies, die deze week hun
bijdrage inzonden, hebben in totaal
13.351.61 bijeengebracht. De totale
opbrengst van de nationale inzame
ling is tot dusver 30.604.95; dit be
drag omvat de inzendingen van 51
parochies. Dit betekent, dat het in
gezamelde per Katholieke Nederlan
der thans ruim drie kwart cent be
draagt.
Na vijf weken is Roermond met
7.132.49 de winnaar der bisdommen.
Haarlem is tweede met ƒ6.817.71. Het
bisdom Breda is derde met 6.547.76,
Den Bosch vierde met 5.378.03,
Utrecht vijfde en laatste met
ƒ4.603.95.
Op een gisteren gehouden bijeen
komst van de jongerenorganisatie in
de Katholieke Volkspartij heeft mi-
rister A. C. dé Bruijn een beschou
wing gegeven over de betekenis van
de wet op de publiekrechtelijke be
drijfsorganisatie voor de jongeren
Hij achtte het van groot belang, dat
de jongeren aandacht en belangstel
ling hebben voor de P.B.O., omdat
deze wet in sociaal economisch op
zicht voor hen van de allergrootste
betekenis is. Zij, die vele jaren heb
ben gegeven voor de totstandkoming
van de P.B.O. wister dat zij werkten
in het belang van hen, die na hen
kwamen aldus minister De Bruijn.
Hij motiveerde dit oordeel op vele
gronden. De belangentegenstellin
gen liggen achter ons, zo betoogde
hij. In de moderne maatschappelijke
orde is de ondernemer ndet de kapi
talist, doch de bewindvoerder van
zijn ondeneming. Er dient goed te
worden beseft, dat we ons bevinden
in een nationale en internationale
omwentelingsperiode en dat deze om
wenteling zich reeds aan het vol
trekken is. De jongeren van nu zijn
de hervormers en de uitvoerders van
de toekomst. De P.B.O. bedoelt ge
stalte te geven aan wat men deze
omwenteling noemt, aldus de heer De
Bruijn.
(Advertentie)
Directeur-Generaal
voedselvoorziening
plotseling overleden
In de leeftijd van bijna 64 jaar is
in de afgelopen nacht in zijn woon
huis te Den Haag de directeur-gene
raal van de voedselvoorziening, over
leden.
Dr. ir. Stepnanus Louwe Louwes,
die op 29 Maart 1889 te Ulrum (Gr
werd geboren, studeerde, na zijn
HBS-onderwijs in Groningen, aan de
landbouwhogeschool te Wageningen.
In 1912 werd hij voor een jaar as
sistent-rij kslandbouwoonsulent te
Schagen, waarna hij tot 1917 direc
teur van de rijkslandbouwwinter-
school en rijkslandbouwconsulent
voor Overijssel te Meppel was en
daarna directeur van een dergelijke
school in Hengelo
Van 19231935 was de heer Lou
wes lid van de Provinciale Staten
van Overijssel, waarvan de laatste 4
jaar lid van Gedeputeerde Staten de
zer provincie Tot 1945 was hij voor
zitter van het Nederlands Genoot
schap van Landbouwwetenschappen
en Regeringscommissaris voor de
Akkerbouw en Veehouderij.
In 1940 volgde benoeming tot di
recteur-generaal van de voedselvoor
ziening. Van 1945 tot 1948 was ir.
Louwes adviseur van de directeur-
generaal van de „Federation of Agri
culture Organiatsions''.
In 1947 verleende de Senaat van de
Landbouwhogeschool te Wageningen
ir. Louwes het doctoraat honorus
causa.
De overledene was ridder in de or
de van de Nederlandsche Leeuw.
De heer Louwes heeft Zaterdag een
hartaanval gehad.
Dr. Louwes, die de omvang en de
intensiteit van zyr arbeid de laatste
tijd enigszins had verminderd, had
niettemin nog een veelomvattende
taak, waai aan hij zich wellicht te
veel heeft gegeven Met zijn plotse
ling verscheiden verliest ons land
een belangrijke figuui die ook inter
nationaal een grote reputatie genoot.
Jiwtte GOLF
Luitenant-generaal A. Q. H.
Dljxhoorn, minister van Defensie in
het 2e kabinet-De Geer en daarna
in de regering te Londen, is, terwijl
hij in zijn huis een telefoongesprek
voerde, aan een hartverlamming
overleden. Hij bereikte de leeftijd van
63 jaar.
Een 10-jarig meisje, dat Zater
dagmiddag te Nijmegen onvoorzich
tig de weg overstak, werd door een
auto gegrepen ij gedood. Een voor
bijganger wilde vlug de dokter op
bellen en rende by de ouders van
het meisje binnen, die zo het ver
schrikkelijke nieuws vernamen.
Een 20-jarige M.T.S-er, die in
aanraking met een hoogspanningska
bel, waar 5000 volt op staat. Hij werd
op slag gedood.
Verdacht van malversaties is de
voormalige administrateur van het
Alg. Ziekenfonds te Vlaardingen in
arrest genomen.
Jubeltonen van Snip en Snap,
de jubelrevue van de „NeJ. Revue,"
werd Zaterdagavond te Baarn, waar
ten bate van „Het vierde Prinsen
kind" een opvoering gegeven werd,
bijgewoond door de Koninklijke
familie.
Onvoorzichtig het trottoir ver
latende werd de 43-jarige weduwe H.
J. A. D.-S. uit Den Haag Zaterdag
middag door een personen-auto aan
gereden en gedood.
Een diepslapcnde heer werd
Vrijdagnacht het slachtoffer van een
uitgeslapen inbreker, die tot bij zijn
bed wist te komen, om daar een wel
gevulde portemonnaie uit de broek
zak te halen.
Vogelpest te Bergen op Zoom
heeft de burgemeester van die ge
meente genoodzaakt een ophokbevel
uit te vaardigen vóór een gedeelte
van zijn gemeente. De pluimveesta-
nel van de landbouwer 150 hoen
ders moest reeds worden, vernie
tigd
Het lichaam van de in Novem
ber vermiste scheepskok uit Gronin
gen, die met het m.s. „Tide" naar
Ham-burg voer, is in een vissersha
ven bij Hamburg aangespoeld. Politie
steld een onderzoek in.
Pijn... overal!
Pijn in rug, armen en benen:
dat draait vast op griep uit!
Tenzij U zo wijs bent om het
kwaad te bestrijden met
...die helpen direct! J
Zo was Wassenaar
I
De ruzie tussen de twee addellijke
geslachten in Wassenaar's middel
eeuwse parochie, waarover we reeds
in het vorig artikel spraken ging
over de volgorde bij het offeren en
bij het kussen van het zogenaamde
paisberd. Nog in de dagen van St.
Bonifacius bestond het oud-liturgi
sche gebruik, dat de gelovigen brood
en wijn aanbrachten voor de H. Mis.
Toen in de Karolingische tijd het
aantal Missen toenam en er ook min
der gecommuniceerd ging worden,
verdween dit gebruik cn in plaats
daarvan liet men priesters de offer
gaven aanbieden of begon men geld
te offeren, voor welk doel een offer
blok bij het priesterkoor werd ge-,
plaatst. De offerende gelovigen
werden in drie groepen onderschei
den: de vorsten, dt geestelijken en
de eenvoudige leken. Over de volg
orde bij dat offeren ontstonden ge
makkelijk en vaak kwesties, n.l. over
de vraag en het recht, aan wie de
eer toekwam het eerste te gaan.
Eveneens was dat het geval, wan
neer men, weer in volgorde van rang
en stand naar voren kwam om de
vredeskus te ontvangen of het paes-
berd, ook peese of pits geheten tè|
kussen Dit bord, een soort pateen.j
werd sinds de 13de eeuw vaak ge
bruikt ter vervanging van de vredes
kus.
Moeilijkheden.
Vrouwe Machtelt van Raephorst
meende de voorrang by deze litur
gische plechtigheden te hebben voor
de vrouwe van Zandhorst. Graaf
Willem van Henegouwen besliste als
volgt in deze hooglopende kwestie:
de vrouw van Dirk van Zandhorst
zou, omdat haar man afstamde van
het huis van Wassenaer, de voorrang
hebben gehad maar omdat zij ni^t
kerkelijk was getrouwd, mocht de
vrouwe van Raephorst voorgaan, zo
lang het huwelijk van Dirk van
Zandhorst niet kerkelijk gewettigd
zou zijn.
Over hetzelfde recht van voorrang
was twaalf jaar vroeger kwestie ge
weest in Leiderdorp tussen de rid
ders Jan van den Zyl, Daniël Uyt-
tenwaert, Dirck var. der Does en
Gerrit Ramp en Dirck en Boudewyn
en Floris en Thyman van Swieten
met Gysbrecht van Leyderdorp, om
dat Dirck van der Does als de oud
ste zoon van Maudyn van der Does
en dementia van Zandhorst, meende
de voorrang te moeten hebben; de
ridders van Zandhorst beriepen zich
op hun afstamming in de mannelijke
linie van de heren van Wassenaer,
die gewoonlijk ook burggraven van
Leiden en heren vart Rijnland waren
Het slot van het geslacht van der
Does, huis ter Does geheten lag aan
de Does bij Leiderdorp; het stamslot
van Swieten lag toen in Leiderdorp,
later onder Zoeterwoude.
Juist omdat de oude zo echt litur
gische gebruiken van offeren en de
vredeskus voortdurend aanleiding
werden tot allerlei kwesties en ru
zies over de voorrang tussen de adel
en voorname personen, heeft de
Kerk ze afgeschaft. In plaats van
vrede brachten ze soms moord en
doodslag of werden ze aanleiding tot
jarenlange veete in een parochie.
De Wassenaarse parochie.
De Domrekening van het jaar 1404
kan ons wat meer vertellen over de
betekenis van de Wassenaarse paro
chie in die tijd, wanneer wij een ver
gelijking maken met de andere pa
rochies in Rijnland.
Wassenaar betaalde toen ruim 7
pond tegen bijv. Noordwyk ruim 3
pond, Voorschoten 4, Voorhout 2 en
Oegstgeest ruim 3 pond.
Betere gegevens verschaffen ons
de gehouden informaties naar de ge
goedheid van steden en dorpen om
volgens de verkregen inlichtingen de
verponding te kunnen vaststellen.
De verponding dateert van de 15de
eeuw, de tijd van de Bourgondische
vorsten, die telkens aanzienlijke be
dragen vroegen, welke over de dor
pen en steden moesten worden om
geslagen. De inwoners werden dus
niet gelijk tegenwoordig gebeurt,
rechtstreeks aangeslagen; de ge-
(Geldig van Maandagavond tot
Dinsdagavond. Opgemaakt te 10
uur).
ZWAAR BEWOLKT.
Zwaar bewolkt met enkele op
klaringen en aanvankelijk hier
en daar mist. Overwegend droog
weer. Aanvankelijk zwakke en
later tot vrij krachtig toenemen
de Zuid-Westelijke wind. Van
nacht in het binnenland hier en
daar lichte vorst, overdag de
zelfde temperaturen als vandaag.
27 Jan.: zon op 8.28 en onder 17.18;
maan op 14.29 en onder 7.22 uur.
ütt iu&e>i in Euiojia
De weerrapporten var. hedenochtend
0700 uur luiden:
weer temp.
OSLO zwaar bew. 18 C.
STOCKHOLM licht bew. —11
KOPENHAGEN licht bew.
LONDEN
AMSTERDAM
BRUSSEL
PARIJS
BORDEAUX
NICE
BERLIJN
FRANKFORT
MUNCHEN
ZURICH
WENEN
geheel bew. 2
nevel 2
nevel 1
geheei bew. 3
geheel bew. 3
geheel bew. 3
onbewolkt 3
nevel 4
nevel 2
gehee1 bew. 2
gehee bew.
meente kreeg de aanslag en het be
stuur van stad of dorp moest maar
zien het geld van de ingezetenen te
vorderen. De vorst had dus alleen
maar het gezamenlijke vermogen
van een stad of dorp te onderzoeken
en omdat toen rijkdom nog hoofdza
kelijk bestond uit grondeigendom,
werden vooral de morgen land ge
teld de zogenaamde morgentalen.
Bij het opkomen van handel en nij
verheid naast de landbouw, werd het
heffen van belasting naar morgenta
len onbillijkheid en men begon het
belastbaar vermogen te tellen naar
het aantal schilden, de meeste ge
bruikelijke munt. Weer later hield
het schild op de gewone rekenmunt
te zijn en kwam het pond daarvoor
in de plaats.
Dan gaat men spreken zowel' van
schiltalen als van verponding. In
1494 werd Philips de Schone, klein
zoon van de in 1477 op het slagveld
gesneuvelde Kai"el de Stoute, meer
derjarig en in 1495 stonden de steden
hem in Brussel een eerste bede toe.
Daarom werd er in 1496 een infor
matie gehouden naar de belastbare
draagkracht van steden en dorpen.
Een commissie van informatoren
trok rond en Wassenaar kreeg op 7
Juni een beurt. Gedagvaard werden
naar Rijnsburg, waar de commissie
zitting hield: schout Jan Baerentse.
en vijf gedeputeerden. En deze per
sonen antwoordden dat Wassenaar
138 haersteden groot was Maar van
die 138 huizen, waren er 22, die niet
in aanmerking zouden komen om
aan de belasting mee te betalen Het
dorp was niet vooruit gegaan; in te
gendeel. Want in de tijd van Karei
de Stoute telde het nog 160 haertste-
den.
Achteruitgang.
Op de vraag, waaraan die achter
uitgang te wijten was, gaven zij ten
antwoord, dat vooral de grote lasten
van de laatste jaren daarvan de oor
zaak waren. Zowel Philips van Bour-
gondië als Karei de Stoute kwamen
steeds geld te kort voor hun leven
van pracht en praal en de rijke bur*
gerij van deze eerste gouden eeuw
moedigde de praalzucht van de
Bourgondiërs nog aan, omdat zij de
verarmende adel wilde overvleuge
len. Al die luxe en weelde hadden
tot gevolg, dat de bevolkingssterkte
in deze periode van opleving vrijwel
stabiel bleef en in het laatste kwar
taal van de 15de eeuw zelfs ging da
len.
De vele oorlogen, die de Bourgon
diërs voerden, kostten daarbij han
den vol geld; Karei de Stoute droom
de van een groot Bourgondisch rijk
als hart van Europa; zijn dood op het
slagveld van Nancy maakte aan die
droom een einde. Het is dus te be
grijpen dat de mensen van Wasse
naar klaagden, zoals lieel het platte
land deed, over de vele oorlogen, die
schatten geld hadden gekost en die
zoveel tot de verarming en achter
uitgang hadden bijgedragen. Ook
vindt men dan al de trek van het
land naar de stad; „vele van haren
ryexsten van heuren dorpe zyn van
danen getogen metter woone".
Hadden zij dan ook ten tijde van
Karei de Stoute nog 9 vissersschui
ten nu waren er maar 4 meer, waar
mee zij de zee optrokken om vis te
vangen. In 1477 inden zij 3300 schel
lingen belasting; dat getal was nu
gedaald tot 1694 en dan rekenden
zij tot de belastbare personen nog
25 mensen mee, die feitelijk niet
meer konden betalen.
Behalve visvangst, geven zij als
bronnen van bestaan op: hoofdzeke-
lijk „lantelinghe" en verder wat
„metter koe". Maar ook hier ellende
en miserie, want de prijzen voor zui
velproducten waren slecht.
