Omgeving
Het geslacht van Raephorst
speelde ook een belangrijke rol
Boekentafel
Op stoutmoedig staaltjes van
STUURMAN STEVEN
KNALI-OPRUIMING
'OENSDAG 31 DECEMBER 1952
je LEiDSK cotJRANT
EERSTE BLAD PAGINA S
Zo was Wassenaar
Een andere buitenplaats in Wasse
naar, die onze aandacht vraagt, is
„Raephorst", het oude stomslot van
het adellijk geslacht van die naam,
dat ongeveer op de helft van de 17e
eeuw is uitgestorven.
Twee broers, Dirk en Gerard van
Raephorst, vochten in 1272 met graaf
Floris V van Holland tegen de West
friezen en sneuvelden in de veldslag
op de Geest bij Heilo. In 1203 stierf
graaf Dirk VII en met hem stierf
het Hollandse gravenhuis, afstam
mende van Gerulf, in de mannelij
ke rechte lijn uit. Of zijn dochter
Ada kon opvolgen, was nog niet wet
telijk vastgelegd; het was een kwes
tie van leenrecht, uit te maken door
de koning als leenheer. Maar de we
duwe van graaf Dirk VII wachtte
dat niet af; zij tasttte door en nog
vóór de begrafenis van de overleden
graaf trouwde gravin Ada met graaf
Lodewijk van Loon, die zich meester
maakte van het bestuur over het
graafschap Holland. Ada's oom even
wel, Willem, broer van haar vader,
wist de steun te winnen van de in
landse bevolking; het werd een oor
log om de erfopvolging en Lodewijk
moest nog in 1203 Holland verlaten.
Glansloze overwinning.
Met de steun van de bisschop van
Utrecht en andere Nederlandse vor
sten wist hij een leger te vormen en
zijn leger en dat van zijn aange
trouwde oom Willem ontmoetten el
kaar te Leiden en in de buurt van
Voorschoten overwon Lodewijk.
Maar óndanks dit succes moest hij
toch het graafschap Holland overla
ten aan Willem, die algemeen als
graaf van Holland erkend werd. Hij
was ook graaf van Friesland, maar
de Friezen wilden hem niet meer er
kennen, nu hij graaf van Holland
was geworden en zo ging Westfries
land feitelijk verloren in deze op-
volgingsstrijd. Nadat graaf Willem I
kort na zijn kruistocht en de be
roemde tocht naar Damiate, waarbij
ook St. Franciscus van Assisië aan
wezig was en probeerde de sultan
tot het christendom te bekeren, in
1222 was overleden, begon in Holland
een zwak bestuur, omdat er her
haaldelijk minderjarige graven aan
het hoofd stonden, onder sterke in
vloed van hun grafelijke voogden of
raden. In 1427 werd graaf Willem II
gekozen tot Rooms-koning en hij
liet het bestuur van het graafschap
over aan zijn broer om de oude kro-
ningsstad Aken te veroveren, waar
hij tot koning werd gekroond. Toen
besloot hij de Westfriezen weer aan
zich te onderwerpen en in de zomer
van 1254 trok hij tegen hen op, maar
kon weinig bereiken in dit waterrij
ke land. Daarom besloot hij het nog
maals te proberen in de winter, wan
neer het water bevroren was. Maar
in Januari 1256 zakte hij met zijn
paard door het ijs en de Friezen bij
Hoogwoud sloegen hem dood; zijn
tweejarig zoontje Floris V volgde
hem op. In 1272 wilde de jonge Flo
ris het lijk van zijn vader, dat nog
altijd op een onbekende plaats in
het land van de Westfriezen verbor
gen was, terughalen en de smaad
van de nederlaag van 1256 uitwissen.
Daarom besloot hij tot een tocht te
gen Westfriesland en zijn leger trok
in de zomer van dat jaar naar Alk
maar. Het plan was eerst een dijk te
maken door de moerassen om de
Friezen beter te kunnen aanvallen.
Maar terwijl men daarmee bezig was,
overvielen de Friezen de werklieden;
het leger uit Alkmaar kwam te hulp,
maar werd verslagen en het was in
deze slag dat de beide broers van
Raephorst het leven lieten. Eerst in
1282 wist de graaf de Friezen te
dwingen het lijk van zijn vader uit
te leveren; het werd bijgezet in de
abdijkerk van Middelburg.
Nogmaals Raephorst.
Enkele jaren later vinden wij
weer hoe een van Raephorst zijn
diensten bewees aan de graaf. Diens
zoon Jan trouwde met een dochter
van de Engelse koning en onder de
gezanten, die voor het tot stand ko
men van dit politieke huwelijk had
den zorg te dragen, bevond zich ook
Christiaan van Raephorst. Maar een
heel ander geluid weerklinkt, wan
neer we lezen, dat Gerrit van Raep
horst cn zijn zuster Catharina, die
getrouwd was met Hugo van Velsen,
verbannen werden wegens mede
plichtigheid aan de moord op graaf
Floris V. De graaf had zich geleide
lijk aan afgewend van Engeland en
in 1296 een verdrag gesloten.met
Frankrijk. Toen probeerde de En
gelse koning de graaf in zijn macht
te krijgen en hem naar Engeland te
laten voeren en daarvoor zocht en
vond hij steun bü enkele -Hollandse
Prent welwillend afgestaan door
L. Bisterbosch, A'dam.
edelen; zo waren bij de samenzwe
ring betrokken: Gijsbrecht van Am-
stel, Gerard van Velsen, Willem van
ïylingen, Dirk van Brederode en
andere edelen.
De samenzweerders trachten Flo
ris buiten zijn gebied te lokken en
in 1296 op 23 Juni werd een feest
gehouden in Utrecht. Na de maal
tijd wilde Floris wat gaan rusten,
maar Gijsbrecht van Amstel vond
dat het daarvoor te mooi weer was
en nodigde hem uit voor de valken
jacht. Eenmaal buiten de stad, na
men de samenzweerders hem gevan
gen; hij werd naar het kasteel fcan
Muiden gevoerd met de bedoeling
hpm vandaar verder naar Engeland
te voeren. Inmiddels waren de Kén-
nemers, Westfriezen en Waterlanders
gealarmeerd; zij trokken op om de
graaf te bevrijden en de edelen zet
ten de graaf op een paard, stopten
hem een prop in de mond en reden
weg. Bil Muiderberg ontmoette men
het volk, dat de graaf zocht te be
vrijden, waarop van Velsen de graaf
met zijn degen dood stak en daarop
met de andere samenzweerders de
vlucht nam naar de burcht Kronen-
burg bij Loenen. Het volk vond het
lijk van de graaf, dat naar Alkmaar
werd vervoerd en later in de abdij
kerk van Rijnsburg werd bijgezet.
Omdat Floris V zoveel had gedaan
voor de bloei van de steden en van
het land en de welvaart bevorderde,
was hij erg gezien bij het volk en de
tragische dood van „der Keerlen
God" heeft zijn populariteit bij tijd
genoten en nageslacht niet weinig
vergroot. Het volk eiste dan ook
wraak en de gevluchte samenzweer
ders op Kronenburg moesten zich
overgeven; zij werden ter dood ge
bracht of verbannen. Onder de laat-
sten was Gerrit van Raephorst, die
in 1328 stierf.
Tot leeringe en de vermaek.
Wij vinden in de historie van dit
adellijk geslacht verder nog vermeld
dat Bartholomeus van Raephorst in
1396 hertog Albrecht van Beieren
vergezelde op «diens tocht naar Fries
land en dat een Gerrit van Raephorst
zich eens schuldig maakte aan vrou-
wenroof. Hij was verliefd geraakt op
Catharina de Grebber, die nog maar
13 jaar oud was en haar ouders wil
den geen toestemming geven voor
een huwelijk. Daarom schaakte Ger
rit zijn geliefde en hij wist een pries
ter te vinden voor wie hij met Ca
tharina kon trouwen. Maar dat alles
kostte hem een tijdlang ballingschap.
Later kreeg hij verlof om weer terug
te komen op voorwaarde dat hij
zware boete zou doen voor zijn zon
de. Tot die boete behoorde o.a. de
verplichting dat hij in de Wassenaar-
se"^kerk een raam zou laten maken,
waarop deze geschiedenis zou-wor
den afgebeeld, „tot leeringe ende ver
maek" van het nageslacht. In 1563
vinden wij een Harbart van Raep
horst onder de edelen, die het be
kende smeekschrift aanboden aan
de landvoogdes Margareta. Hij be
hoorde ook tot de eerste onderteke
naars van het verbond van de ede
len. doorkruiste Holland niet zijn
benden en moest ten slotte uit het
land wijken naar Embden, waar hy
vermoord werd
VAN ONZE
„Het Snertjong", door Mau-
riac. Uitgave: „Foreholte",
Voorhout: „Het Parelsnoer".
Als een doffe, kostbare parel heeft
„Foreholte" het vertaalde werk van
Frangois Mauriac, de Franse Nobel
prijswinnaar, aan zijn snoer toege
voegd, waar het schittert tussen zijn
glanzende, maar wellicht minder
kostbare soortgenoten, als een levend
en tot stilstand gekomen water-ro
bijntje.. Mauriac heeft in „Le Sa-
gouin" (de oorspronkelijke titel) een
van zijn meesterlijk scherpe karak
tertekeningen gegeven, die zijn mees
terschap zowel op psychologisch als
op literair gebied volledig demon
streert. Hij heeft een menselijk we
zentje geschapen, dat onze walging
opwekt, maar tegelijkertijd dwingt
hij ons in de pspche van 't schepsel
tje door te dringen om te geraken tot
een groot mededogen, ja, men zou
kunnen zeggen, tot een grote liefde
voor het mensje, dat reeds mislukt
was voor het geboren werd. Een ge
degenereerd edelman loopt in de val,
die een eerzuchtig burgermeisje voor
hem uitgezet heeft en de vrucht van
deze verbintenis is een mislukking,
die de wereld om hem heen slechts
scheidt in mensen, die hem met rust
laten en mensen, die hem haten. Aan
de haard van een socialist dreigt dit
drenkelingetje de liefde te ontdek
ken, maar voordat hij hiertoe de
kans krijgt verbreekt een zinloos
doorgevoerde ideologie deze veelbe
lovende band. Het-kleine brokje wan
hoop voert -na het verlies van deze
laatste kans zijn willoze vader mee
naar het rijk van de dood, waar zij
beiden onbereikbaar zijn voor de
wreedheid der wereld.
Mauriac heeft in zijn roman niet
slechts zijn hoofdfiguur scherp om
lijnd uitgetekend, maar als een
meester op het schaakbord van kunst
en kennis, heeft hij al de pionnen,
die nodig waren om zijn koning zui
ver te belichten, tot waarachtig leven
geroepen. De grootheid van het werk
schuilt wellicht hierin, dat het een
sombere en met haat vervulde wereld
schept, zonder dat het een van zijn fi
guren gehaat maakt.. Met zijn hu
mane blik beziet Mauriac 't door hem
geschapen wereldje en weet de al
oude wet te bevestigen, dat in ieder
schepsel zoveel goeds of althans zo
veel verlangen naar goeds leeft, dat
het recht heeft op onze sympathie of
minstens op ons mededogen. De ver
taling van Herluf van Marlet heeft
de literaire schoonheid van het werk
op zeer goede wijze weergegeven en
behoudens de min of meer merk
waardige titelvertaling, spreekt Mau
riac in iedere regel. Deze vertaalde
roman kan beschouwd worden als 'n
kostbare aanwinst voor de Neder
landse boekenkast.
NIEUWE KALENDERS.
Wij ontvingen in de afgelopen we
ken wederom verschillende kalenders
voor het jaar 1953, sommige zeer
fraai verzorgd.
Wc noemen o.m. de Douwa Eg-
berts-maandkalender, welke firma in
het komende jaar tweehonderd jaar
hoopt te bestaan en wier koopmans
schap en koopmansgeest ook uit deze
kalender weer zeer duidelijk blijkt,
want deze kalender is in beknopte
vorm een vraagbaak voor zeer velen.
De firma L. Demmenie en Zoon te
Leiden bracht een overzichtelijke
maandkalender, evenals de Good
Year-bandenfabriek, de Stichtsche
Glasverzekering Mij. te Utrecht en
de bekende Esso-fabrieken, die voor
tal van bedrijven weer zal zorgen,
dat zij in 1953 kunnen werken.
Een zeer fraai verzorgde twee-
n.aands-ka'ender ontvingen we van
het Internationaal Wol-Secretariaat
met keurige platen uit dc historie,
muziek en kunstgeschiedenis.
De Leidse Onderwijs-Instellingen
lieten wederom haar bekende jaar
kalender het licht zien, waarbij de
aloude St. Lodewijkskerk geflan
keerd staat door de maanden van het
jaar.
Van Meerpoel's Naaimachinehandel
ontvingen we een dagkalender van
Koch's Adler-naaimachinefabriek.
WASSENAAR
GRANAAT LANGS DE LEIDSE
STRAATWEG GEVONDEN.
Een werkman van de Rijkswater
staat trof tijdens het baggeren van
een sloot langs de Leidse Straatweg,
een granaat van 50 kg. aan De op
ruimingsdienst werd gewaarschuwd.
KATWIJK
Geboren: Arie, z. van M. van Duyn
en C. Rcmmelszwaal; Maarten, z. van
van der Zwan en A. Jonker;
Antje, d. van C. T. van der Plas en
J. Dijkhuizen; Johannes Petrus, z
van P. H. Meijer en C. C. van Kam
pen; Cornelis L., z. van W. Vooys
en A. van der Plas; Niesje, d. van H.
Vooys en J. J. Korndorffer; Cornelis,
z. van P. van Beelen en A. van der.«
Oever; Maria C., d. van Jac. Schaap
C. Zwanenburg; Adrianus Jac.
L. M., z. van A. J. Luyten en M. J.
van der Schalk; Willy M., d. van W.
van der Boon en M. van der Plas;
Jacob, z. van N. van der Plas en C.
Berkheij; Amerik A. A., z. van H.
van Duyvenvoorde en P. van Duyn;
Willemina, d. van W. Hoek en W.
Houwer; Neeltje, d. van G. van Duyn
en N. van Duyvenvoorde; Catharina
Johanna, d. van W C. Verhaar cn
C. J. de Vreugd; Cornelis, z. van W.
Verhart en C. J. de Vreugd; Pie-
ter S., z. van N. Anes en M. H. van
der Meer.
Ondertrouwd: C. van Duyvenbode
en M. Groen; A. van der Bent en M.
M. Krijgsman; D. Hoek en J. G. van
Rijn; T. van der Plas en E. Jonker;
E. W. van Leijden en P. J. Hogewo-
ning; Jac. van Wijk en C. Kraaiën-
oord; C. van der Plas en A. Schaddee;
A. Wassenaar en C. van Duyn; J. van
Duyn cn W. de Jong.
Getrouwd; W. J. Verhoog en G. J.
van Andel; A. Minnee en M. van der
Plas; M. J. Dubbeldam en A. Bone
faas; W. Hoek en W. Barnhoorn; H.
V. van der Marei en M. S. van Duyn.
Overleden: A. L. van Zwet 62 j.,
echtgen. van J. van Duyn; G. van
Dijk 79 j., wed. van Jac. van Beelen;
J. van der Plas 59 j. echtgen. van
W. Haasnoot; W. Baarveldt 78 j.
HAZERSWQUDE
Geboren: Theodorus Jozef Marinus,
z. van L. M. de Boer en C. M. Kra
mer.
Getrouwd: J. C. Vosse 30 j. en A.
M. Straver 25 j.
Overleden: L. Straver 93 j., we
duwnaar van E. Rodenburg; L. de
Vogel 75 j., weduwnaar van A. Both.
ZOETERWOUDE
Geboren: Jacoba Margaretha An
na Maria, d. van C. E. Berg en A.
C. van Es; Petrus Cornelis Maria, z,
van L. J. M. Onderwater en C. M.
Stuifzand; Petrus Thomas Maria, z
van Th. C. van Veen en W. H M.
Wolvers; Andreas Theodorus Maria,
z. van K. Boer en C E. M. Berk; Jo
annes Adrianus Cornelis, z. van J. M.
van der Hoeven en P. A. Knijnen-
burg; Anna Petronella Maria, d. van
G. C. Ammerlaan en C. Th. A. van
der Hoeven: Johannes Engelbertus,
z. van G. J. Boere en M. van Tol; Ja-
coba Wilhelmina Maria, d. van L. J.
van de Akker en M. P. Remmerswaal;
Theodorus Antonius Innocentius, z.
van G. W. Versteegen en J. P. Vink;
Rudgeris Johannes Willibrordus, z.
van W. J. Vlasveld en A. J. van
Eeden.
Ondertrouwd: L. G. Hoogenboom
24 j. en Th. Spierenburg 20 j.
Gehuwd: G. H. van Kampen 22 j.
en A. F. Hulsbos 23 j.; L. P. C. van
Es 26 j. en B. Th. Overdevest 25 j.;
W. F. Wolvers 25 j. en C. H. Vink
22 j.; J. Graat 35 j. en M. J. van der
Krogt 27 j.
Overleden: H. Sonneveld 66 j.,
echtg. van J. J. van de Does; M. Th.
Koppers vr. 86 j.
weer:
(Geldig van Woensdagavond tot
Donderdagavond. Opgemaakt to
10 uur).
AANHOUDEND KOUD.
Half tot zwaar bewolkt met
vooral aanvankelijk neerslag
hoofdzakelijk in dc vorm van
sneeuw. Matige wind uit Ooste
lijke richtingen. Lichte vorst tot
temperaturen om het vriespunt.
Laatste Berichten
DE KABINETSCRISIS IN
FRANKRIJK.
President Auriol van Frankrijk zal
vandaag de radicale leider René
Mayer verzoeken, te proberen een
nieuwe regering te vormen, aldus
heeft een lid van het secretariaat van
de president medegedeeld.
VEEDIEFSTAL BERECHT.
Het Haags Gerechtshof heeft de
Katwijkse schelpenvisser M. van R.
veroordeeld tot één jaar en drie
maanden gevangenisstraf met aftrek.
Appellant was door de Haagse
Rechtbank tot één jaar en drie
maanden gevangenisstraf veroor
deeld wegens diefstal van vijf koeien
uit de weide van twee landbouwers
in Sassenheim en Noordwijk. Van R.
zou samen met de veehandelaar C.
H. te Nieuwkoop de plannen tot de
diefstal hebben beraamd. Appellant
meende ten onrechte tc zijn veroor
deeld. De diefstal te Noordwijk werd
door hem ontkend. Wel gaf hij toe,
dat hij C, H. geholpen had om vier
koeien uit een weide in Sassenheim
te halen, doch hij meende, dat H.
hiertoe gerechtigd was.
De procureur-generaal had beves
tiging van het vonnis van de recht
bank gevraagd, evenwel zonder af
trek van voorarrest.
1 Jan.: zon op 8.48 en onder 16.39;
maan op 17.54 en onder 9.52 uur.
2 Jan.: zor. op 8.48 en onder 16.40;
maan op 19.08 en onder 10.14 uur.
Utt tueei. in Swiojxa
De wcerrapporten van het K.N.M.I.
varu hedenmorgen 7 uur luiden:
weer temp.
OSLO sneeuw 6 C.
STOCKHOLM mist —4
KOPENHAGEN geheel bew. 1
LONDEN
AMSTERDAM
BRUSSEL
PARIJS
NICE
FRANKFORT
MüNCHEN
ZURICH
—2
—2
—1
regen
geheel bew.
geheel bew.
geheel bew.
regen 6
geheel bew. 2
geheel bew. 3
geheel bew. 2
Aanhoudend koud
In bijna geheel Europa zijn de tem
peraturen de laatste dagen langzaam
In Denemarken, Duitsland en Frank
rijk vriest het over het algemeen
slechts licht.
Boven Engeland bevindt zich een
hoeveelheid minder koude lucht, die
gisteren op weg was in de richting
van ons land, maar die door de ont
wikkelingen van de afgelopen nacht
nu naar het Zuiden wegstroomt. Bij
Schotland is namelijk een diepe de
pressie verschenen, die langs de En
gelse Noordzeekust naar het Zuiden
beweegt. Deze storing veroorzaakte
vanochtend ini het Westen van het
land reeds sneeuw. De krachtige wind
neemt geleidelijk af cn draait naar
richtingen tussen Noord cn Oost,
waarbij in de kustgebieden tijdelijk
Noordzeelucht kan binnenstromen
met temperaturen even boven het
vriespunt. Het koude weer duurt
echter voort. In het binnenland, waar
sneeuw is blijven liggen, is in een
van de komende nachten matige
vorst waarschijnlijk.
„Oud-en-Nieuw aan de wal vieren?
Nou, dat overkomt een zeeman
maar zelden I Het ene jaar viert-ie
het ergens middenop de Stille
Oceaan, een volgende keer tussen
het Poolijs I Ja, zo heb ik 1951 ingeluid, daar
ergens bij New-Foundland. Frisjes, hoor! Alles wat
je aanraakte was ijs, en je kleren kraakten van de
aangevroren sneeuw. Maar dat mocht aan de
goeie stemming toch niks afdoen. En ik kan jullie
verzekerenalle kou was voor een ogenblik ver
geten, toen de Ouwe plechtig „ACHT GLAZEN"
liet slaan, en we ons glas hieven om elkaar een
gezegend jaar en een behouden thuiskomst
toe te drinkea
„Die klok is zeker ook bevroren", zeg ik. „Die
klinkt net als een lege shagdoosl Maar van shag
gesproken: wat zouden jullie ervan zeggen, als we
eens een lekkere STERLING draalden om het
Nieuwe Jaar goed te beginnen 7'
Daar kwam Darling al met STERLING aanvliegen
en even later doen tientallen gloeiende sigaretten-
puntjes hun best, de Poolkou te verjagen. Dan,
terwijl ieder lekker-rustlg van z'n sigaret zit te
genieten, krijst ineens mijn trouwe Darling
„Sta op STERLING! Sti op STERLING!"
ledereen schiet in de lach. „Goed zo, jongen I',
zeg ik, en scharrel een klontje op in m'n zakken. „Dit
zal ook voor het Nieuwe Jaar ons aller devies zijn:
„STA OP STERLING!"
OVERHEMDEN - PYAMA's - ONDERGOED
SOKKEN - SHAWLS - TWEED-JASSEN
REGENJASSEN - PANTALONS ©tc.
voor HALVE PRIJZEN en LAGER.
BREESTRAAT 114B
Een kleine greep uit onze
GROTE BALANS-OPRUIMING:
f 1.69
Restanten
DAMESPYAMA'S
alleen zalm 8.79
HERENPYAMA'S 7.98
Zwanendons f 8.98
MEISJESPYAMA'S
allen met 15% korting
TR. PAKJES
25%
korting
En nog veel meer
Op alle artikelen buiten
f 1.49,98 ct
Restanten
ONDERJURKEN
2.98
Onze bekende
ENKALONS
11 dagen f 4.98
Bijzondere aanbieding:
LAKENS 150 cm ƒ4.98
Bijp. SLOPEN /1.59
Ziet onze etalages!
de opruiming 107o korting.
VRIJDAG 9 UUR
weer zo'n echte ouderwetse
Kroonkapjes in zijden en plastic
van 3.90 voor0.98
Slaapkamerschalen
2.98, 1.-98; 1.48 0.79
Speciale aanbieding: Snoer
alle kleuren, per meter vanaf 0.14
Delfts blauwe Schemerlampjes
van 3.90 voor f 2.48
Old fin. Wandlampjes
compleet 3.85
Houten Kronen in diverse variaties
van 49.75 voor29.75
Koperen Kronen 7 armen
met onderlicht van 58.75 voor 39.75
Tientallen koopjes in
HUISKAMERLAMPEN
6.90, 5.90, 3.90 2.90, 1.90
In de „LICHTHAL" met
ongekende koopje» I
Electr. Strijkijzers, zwaar verchr.
(met 1 jaar garantie) t 8.9i
Electr. Huza Kachels, g elem.,
van 18.90 voor12.91
Old fin. Leeslampen met rietbak
en mooi zijden rokkapje 39.7
Glazen Slaapkamervcrlichting
met glasplaat, mooie kleuren
10.75, 9.75 8.90 6.91
AL ONZE le klas goederen tegen STERK VERLAAGDE PRIJZEN 1
RAAPHORST - HAARLEMMERSTRAAT 291-293 - LEIDEN - TELEFOON 26190
