Spanning in de steden
van Marokko
Eisenhower in
Pearl Harbour
GROTER M NOBELPRIJS
Onder vier ogen
Brits Gemenebest wil uitbreiding
van handel
Directeur: C. M. v. HAMERS VELD.
Hoofdredacteur: L. C. J. ROOZEN.
KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
CRIJDAG 12 DECEMBER 1952
44ste JAARGANG
No. 12764
De firma
Aden- en Ollenhauer
Papengracht 32» Tel. 20015» Adm. en Adv. 20S26» Abonn. 20935, Giro 103003. Abonnementsprijs f 0.47 p. w.» f 2.p. mnd.» f 6.p. kwart. Franco p. p. f 6.80. - Advert.: 15 ct. p. mm. Telefoontjes f 1.50
De Vrijdag is een critieke dag
De spanning hangt nog in de twee voornaamste steden van Marokko (Casa
blanca en Rabat) waar elk ogenblik een nieuw oproer verwacht wordt, nu
in de afgelopen nacht talrijke communistische en nationalistische leiders
in arrest gesteld zijn. Verkenningsvliegtuigen cirkelden boven de inheemse
wijken van Casablanca, waar duizenden Marokkanen te hoop gelopen zijn.
Franse troepen hebben rond deze wijken een hecht cordon getrokken. Alle
ziekenhuizen zijn in staat van alarm. En de toegangen tot de Europese
kwartieren van Casablanca en Rabat worden streng bewaakt, nadat in
laatstgenoemde stad (de regeringszetel) al 400 betogers getracht hadden,
de Europese wijk binnen te dringen.
De golf van arrestaties kwam als
een volkomen verrassing. Bij de raz
zia werden 24 nationalistische leiders
onder wie de gehele „generale staf"
van de Istiqlal-beweging en vak
bondsbestuurders, benevens 12 com
munisten (in hoofdzaak Fransen) ge
grepen, doch'ook zijn nog talrijke an
dere plaatselijke leiders van de
Istiqlal gearresteerd. Terwijl de
Franse communisten al per vliegtuig
naar Frankrijk zijn gebracht, wach
ten de nationalisten in Meknès op
het ogenblik, dat zij in de Zuidelijke
streken van Marokko worden geïn
terneerd. Tot hen behoren de wnd.
secretaris-generaal van de Istiqlal,
Omar ben Abd Jellil, en zes leden
van het partijbestuur. De enige lei
ders, die nu nog vrij zijn, zijn de
partijvoorzitter Allal el Fassi en de
secretaris-generaal Ahmed Balafredj,
die beiden in- New York vertoeven.
Met dit alles is de spanning tot een
ongekend hoogtepunt gestegen. Alle
politieverloven in geheel Marokko
zijn ingetrokken. De inlandse hoofden
mogen hun districten niet verlaten.
De nieuw gekozen president Eisen
hower is op de terugreis van zijn
tocht naar Korea aan boord van de
kruiser „Helena" in Pearl Harbour
aangekomen.
Na een jubeltocht van 40 kilome
ter over Honoloeloe en een kransleg-
ging op de militaire begraafplaats be
gaf Eisenhower zich naar zijn kwar
tier in de marinebasis Kaneohe. Daar
zal hij de reeks belangrijke politieke
conferenties voortzetten, die hij in
de afgelopen week tijdens de reis
met de „Helena" van Guam naar
Pearl Harbour aan boord van de „He
lena" begonnen is. Dit weekend zal
Eisenhower naar New York terugvlie
gen, waar hij kort na aankomst met
generaal MacArthur diens plan tér
beëindiging van de Koreaanse oorlog
zal bespreken.
President Truman heeft op een
persconferentie verklaard, dat hij
geen nut ziet in een bespreking met
ae generaals Eisenhower en MacAr
thur over middelen tot beëindiging
van de oorlog in Korea.
Truman zei, dat hij MacArthur
slechts wil ontvangen, als deze daar
om verzoekt. „MacArthur maakt nog
steeds deel uit van het leger en het
is zijn plicht de regering te vertellen
wat hij voor een plan heeft". De pre
sident liet zich critisch uit over
MacArthur's aandeel in de Koreaan
se oorlog. Hij gelooft niet dat zijn
plan ndeuw is.
Gisteravond betraden een heer
van middelbare leeftijd en een
klein meisje de hall van het
Grand Hotel te Stockholm. De
heer verzocht te worden toege
laten tot dr. Selman A. Waks
man, winnaar van de Nobelprijs-
1952 voor de geneeskunde.
Eerst werd zijn verzoek ge
weigerd, maar hij bleef aandrin
gen en werd ten slotte tot de
Nobelprijswinnaar toegelaten.
Met het kleine meisje aan de
hand liep hij op dr. Waksman
toe en zei:
„Dit is mijn dochter Eva. Vijf
jaar geleden kreeg zij hersen
vliesontsteking en de dokters
hadden haar reeds opgegeven
toen het nieuws van uw ontdek
king van de streptomycine ons
bereikte. Het geneesmiddel werd
in allerijl naar het ziekenhuis
gebracht en redde haar het le
ven.
„In een periode, waarin zoveel
tijd, geld en inspanning worden
besteed voor middelen om men.
sen te doden, zouden wij gaarne
een grote geleerde, die werkt
aan het redden van mensenle
vens, willen eren en bedanken".
Het meisje overhandigde dr.
Waksman daarop een ruiker van
vijf rode anjelieren één voor
elk jaar, dat zij tot dusver, dank
zij zijn ontdekking van de strep
tomycine, heeft, geleefd.
Waksman was zichtbaar be
wogen. „Het is het hartverwar-
mendste, dat mij ooit is overko-
komen. Ik schouw het als* een
nog groter eer dan de Nobel
prijs", zei hij.
De bezoeker was de Zweedse
ingenieur Bertil Hellstrom uit
Midsoiïim ar kransen, een voor
stad van Stockholm.
In Casablanca en Rabat hebben de
winkeliers hun zaken gesloten, daar
mee gevolg gevend aan de oproep
van de Istiqlal, drie dagen te sta
ken uit protest tegen de arrestaties.
In de grote moskee van Rabat heb
ben zich honderden Marokkanen ver
zameld. De dag van vandaag is een
critieke dag. omdat vandaag in de
moskeeën diensten worden gehouden
voor de slachtoffers van de laatste
relletjes. Om indruk te maken hiel
den Franse troepen gisteren dan ook
al een grote parade in Casablanca
En zware straffen zijn in uitzicht ge
steld voor hen, die willen deelne
men aan nationalistische of commu
nistische activiteit.
Adenauer en Ollenhauer
Bondskanselier Adenauer heeft zijn
socialistische tegenstander, partijlei
der Ollenhauer, uitgenodigd tot een
gesprek onder vier ogen waar
schijnlijk over de constitutionele cri
sis, die zich heeft ontwikkeld rond de
ratificatie van de Westfluitse verdra
gen.
Dit nieuws werd door een rege
ringswoordvoerder bevestigd, kort
nadat in de Bondsdag weer een kort,
doch heftig dispuut over de ratifica-
tievoorstellen was opgelaaid.. De pl.v.
leider van de soc.-dem. partij, Mellies
beschuldigde Adenauer er n.l. van,
dat hij een grondwettelijke crisis
had veroorzaakt door het constituti
onele hof „onder druk te zetten"
Maar terstond sprong de bondskanse
lier recht: „Er is geen enkele reden
om te spreken van een regeringscri
sis of een constitutionele crisis". Wel
hield hij vol, dat het federale hof „op
gronwetteliike wijze had gehandeld,
toen het Dinsdag jl. bepaalde, dat
zijn advies over de wettigheid van de
Westduitse verdragen bindend is voor
de uitspraken van de twee kamers
van het hof (de „rode" en de „zwar
te" kamer). Ook wees Adenauer de
socialistische beschuldigingen af,
dat president Heuss op zijn (Aden
auer's) aandringen zijn verzoek om
een dergelijk advies had ingetrokken.
OVERSTROMING IN NOORD
GRIEKENLAND
Militairen en politie werken dag en
nacht om gezinnen en vee te evacu
eren uit overstroomde gebieden in
Noord-Griekenland. Door stortregens
die volgden op zware sneeuwval,
zjjn in de provincie Ervros vlakten in
meren herschapen, gehele dorpen ge-
isoleerd en 'verscheidene bruggen
weggespoeld. Vele gezinnen hebben
de nacht op de daken van hun hui
zen doorgebracht.
ACatuuiiamp in Zuid Clfiiika
Dertig naturellen werden gedood en 8000 anderen gewond bij een tornado,
die een uitgestrekt naturellendorp in Alberteynville, ongeveer 30 km. van
Johannesburg, teisterde. In dit dorp woonden ongeveer 5000 naturellen,
velen in zeer armoedige omstandigheden. Aile van modder en plaatijzer ge
bouwde huisjes gingen tegen de grond. Er ontstond een paniek onder de
inwoners, toen de tornado het dorp bereikte. Velen vluchtten uit hun in
stortende woninkjes de straat op, waar zij door de hevige rukwinden op de
grond werden geworpen en werden gewond door neervallend puin. 308 per
sonen van de 800 gewonden, zijn in zeer ernstige toes'and, vele van hen zijn
vrouwen en kinderen. Op de foto een overzicht van de ravage na de ramp.
VLIEGTUIGONGELUK OP
FORMOSA.
Donderdag is Taipen (Formosa)
bekend gemaakt, dat 31 personen, on
der wie drie kinderen, Maandag zijn
omgekomen bij een vliegtuigongeluk.
De bestuurder van een Dakota van
de Chinese nationalistische lucht
macht probeerde bij slecht zicht op
een vliegveld op 120 km. afstand van
Taipeh te landen. Het toestel vloog
evenwel tegen een heuvel te pletter.
Grotewohl kondigt
maatregelen aan
De Oostduitse premier Grotewohl,
heeft op een vergadering van het
centrale comité van de communisti
sche partij te Oost-Berlijn verklaard,
dat „het bestaan van de democrati
sche republiek" bedreigd wordt.
Hij kondigde een versterking van
de staatsveiligheidspolitie aan. een
nieuw arbeidswetboek, een nieuw
burgerlijk wetboek en een nieuw
strafwetboek.
„De financiering van onze herbe
wapening aldu* Grotewohl zal
niiet door leningen geschieden, of door
belastingverhoging, of door verho
ging van de prijzen, maar volgens so
cialistische methoden".
Hij gaf te verstaan, dat de rege
ring zou overgaan tot heffingen van
de meerwaarde van de gesocialiseer
de economie, tot gerichte consumptie
en beperking van> de sociale verzeke
ring.
Militaire verloven in
O.-Java ingetrokken
„Het Indonesische blad „Merdeka"
meldt, dat alle verloven van de Bra-
widjaja-divisie sinds Woensdag zijn
ingetrokken.
De Brawidjaja-divisie is gelegerd
op Oost-Java.
Als Tito op bezoek
komt
De Katholieke aartsbisschop van
Westminster, kardinaal Griffin, heeft
dezer dagen naar aanleiding van het
a.s. bezoek van Tito gezegd te hopen,
dat de Britse minister van buiten
landse zaken Eden „zijn gast in ken
nis zal stellen van onze zeer sterke
gevoelens ten aanzien van de gods
dienstvervolging in Zuid-Slavië"
Wanneer de minister dit doet, aldus
kardinaal Griffin. dan mogen wij
aannemen dat dit bezoek misschien
iets goeds zal hebben opgeleverd,
want naar wij menen is het bedoeld
om beter begrip tussen de twee lan
den te bevorderen. „Wanneer hij
zich echter niet in staat acht aldus
de kardinaal zelf deze mening op
de juiste wijze over te brengen, wil
hij misschien regelingen treffen voor
ce vorming van een representatieve
afvaardiging van parlementsleden en
anderen die, naar ik vertrouw, maar
al te gaarne zijn gast een beter be
grip zullen willen bijbrengen van de
mening in dit land over godsdienst
vervolging".
3iet gatdat de „&.auatua" aiaegia meen, dicht
Een omwisselbaarheid van het pond
Gisteren is de conferentie van de premiers van het Britse Gemenebest tei
Londen geëindigd met de uitgifte van een communiqué, waarin een „we
reldomvattend plan voor de uitbreiding van handel en productie" wordt
aangekondigd, dat ook aan Amerika en Europa zal worden voorgelegd. De
premiers zullen streven naar de volledige omwisselbaarheid van het pond,
welke slechts etappegewljze kan worden bereikt. Hun plan voorziet tevens
in een „positieve internationale actie" voor het wegnemen van de invoerbe
perkingen, waarmede andere landen tot dusver gepoogd hebben hun beta
lingsbalans in evenwicht te houden.
SAMENWERKING MET EUROPA.
Samenwerking met Europa en de
V.S. is daarom voor het welslagen
van het Gemenebestplan noodzake
lijk. aldus net communiqué, dat drie
grondbeginselen aangeeft als basis
voor het plan:
1. De landen van het Gemenebest
moeten anti-inflatorische maatregelen
wemen en aan de stijging van de kos
ten van het levensonderhoud een
halt toeroepen.
2. In de Gemenebestlanden moeten
nieuwe industriële en agrarische ont
wikkelingsprojecten worden uitge
voerd om de productie te verhogen
en de mogelijkheid om met het bui
tenland te concurreren te vergroten.
De economische ontwikkeling moet
werkgelegenheid scheppen en de le
vensstandaard verhogen.
3. Een vrijer handels- en betalings
stelsel moet over een zo groot mo
gelijk deel van de wereld worden
verbreid.
De premiers leggen er bij dit alles
de nadruk op, dat zij niet de bedoe
ling hebben van het Gemenebest een
economisch blok te maken, dat dis
criminaties tegenover het buitenland
zal toepassen-.
De premiers zijn het eens gewor
den over de politiek voor 1953, welke,
naar zij hopen, zal leiden tot een ver
dere verbetering van de reserves van
het sterlinggebied. Het peil dezer re
serves was nog altijd te laag om een
belangrijke verlichting der invoerres-
tricties van de sterlinglanden moge
lijk te maken.
Men was het er ook over eens, dat
de beperkingen, welke sommige ster
linglanden hebben gelegd op de in
voer uit Engeland en andere landen
van het Gemenebest, verlicht moeten
worden, zodra de financiële positie
dezer landen verbetert.
Plan wordt voorgelegd.
Hoewel het communiqué het niet
met zoveel wcorden zegt, is het reeds
bekend geworden, dat Churchill ko
mend voorjaar naar Washington zal
gaan om het plan met Amerika's
nieuwe president Eisenhower te be
spreken.
Minister Eden zal te Parijs het plan
behandelen met de leden van de O.
E.E.C.
Bijzonderheden over het plan wor
den intussen in- het communiqué niet
verstrekt. Maar niet-officieel is vol
gens Reuter medegedeeld, dat het Ge
menebest Amerika'? steun zal vra
gen voor een verhoging van de goud
prijs.
Alle regeringen van het Gemene
best hebben er mede ingestemd En
geland te steunen bi, een verzoek aan
de GATT (de internationale organi
satie voor handel en tarieven) om
zijn industrieën en landbouw tegen
buitenlandse concurrentie te mogen
beschermen.
Op het ogenblik staat de GATT
Het gat, dat door het Panamese vrachtschip „Faustus" in de late avond van Vrijdag 7 November in de Noor-
derpier te Hoek van Holland werd geslagen, is gisteren gedicht, dat wil zeggen, dat men weder verbinding heeft
gekregen met het nog bestaande deel van de pier. Op de voorgrond het vernieuwde gedeelte en op achtergrond
en links van de z.g. bak, die de bazaltblokken aanvoert, de palen, die intact zijn gebleven. Duizenden tonnen
materiaal zijn nodig geweest om te komen tot dit resultaat, waarvoor vooral de laatste dagen het weer
erg gunstig was. Als men weet, dat er per dag plm. 70 wagens van ruim 6 ton zijn leeggestort en dat de grote
bak van tijd tot tijd ook zijn lading van 200 ton aanvoert, kan men begrijpen, dat voor het dichten enorme hoe
veelheden materiaal nodig zijn. Om de pier nu op hoogte en breedte te krijgen moet op de nu gestortte
bazaltblokken nog een laag puin gestort worden, welke dan weer wordt afgedekt met zand.
Het rumoer te Vucht
Vijf Ambonnezen
in arrest
In de afgelopen nacht zijn in het
Amboneze woonoord Lunetten te
Vught 32 aanhoudingen verricht, niet
27 zoals eerder was gemeld. Vijf Am
bonezen zullen voor de officier van
justitie te 's Hertogenbosch worden
geleid, verdacht van mishandeling,
cpruiïng, vernieling en het onbe
voegd voorhanden hebben van muni
tie en trotyl.
De versterkte politie heeft een on
derzoek ingesteld in het tiental ba
rakken, waar de aanhangers van de
C.R.A.M.S. (commissie repatriëring
Ambonese miltaire schepelingen) zijn
gehuisvest.
Ondanks de per 15 September ver
leden jaar door de burgemeester van
Vught uitgevaardigde verordening,
waarbij verboden werd wapens voor
handen te hebben in het woonoord,
is een grote hoeveelheid slag- en
steekwapens, munitie, handgranaten
en trotyl gevonden.
De gezinnen van de 32 aangehou
den Ambonezen werden vandaag,
bij wijze van strafmaatregel, naar
een ander woonoord overgebracht.
Voor het gedeelte van het woonoord,
waar de leden van de C.R.A.M.S.
zijn gehuisvest, is een uitgaansver
bod ingesteld. Naar een mededeling
van de politie te Vught hebben de le
den van de B.P.R.M.S. (vereniging
tot behartiging der belangen van het
Zuid-Molukse volk in kampen), zich
geheel afzijdig gehouden. Het rumoer
speelde zich alleen af tussen de
C.RAMS en de Nederlandse politie.
niet aan een lid-staat toe, zijn in
voerrechten zodanig te verhogen, dat
het ene land wordt bevoordeeld bo
ven het andere.
Engeland wil niu echter in staat
worden gesteld zijn tarieven op en
kele buitenlandse producten te ver
hogen, zonder tegelijkertijd de rech
ten op de invoer uit het Gemenebest
op een hoger percentage te brengen.
Hij houdt het vol
Te Parijs wordt gemeld, dat de
Fransman Alain Bombard, die op 16
October de Canarische eilanden ver
liet om in een rubberboot de Atlan
tische Oceaan over te steken, is
waargenomen op een afstand van on
geveer 1 300 k.m. van West-Indië.
Dit is het eerste nieuws over Bom
bard sedert hij vertrok. Hij leeft
uitsluitend op vis en wat hij verder
kan vangen. Hij drinkt zeewater,
dat volgens zUn eigen systeem drink
baar wordt gemaakt.
Het doel van zijn reis is, zoals be
kend. te onderzoeken op welke wijze
sch inbreuk el in gen lange tijd ln leven
kunnen blijven.
STAATSGREEP IN ECOUADOR
STAATSGREEP IN ECUADOR
Volgens radio-New York is in
Ecuador een poging om de regering
ten val te brengen verijdeld.
President José Maria Velasio Ibar
ra heeft verklaard, dat de voorgeno
men staatsgreep geleid werd door
Carlos Guevara Moreno, burgemees
ter van Guayaquil en leider van de
partij „Concentratie van de volks
macht", aldus de radio. Moreno is ge
arresteerd.
NEHROE HERKOZEN ALS VOORZ.
VAN DE CONGRESPARTIJ.
Djawaharlal Nehroe is herkozen
als voorzitter van de regeringspartij
van India, de congrespartij Hiermede
gaat zijn zesde ambtsperiode in Deze
zal volgens het nieuwe partijregle
ment twee jaar en niet een jaar du
ren. Nehroe verklaarde dat in de
laatste drie weken in Kasjmir en
Dj am moe ongeveer 400 personen wa
ren gearresteerd bij demonstraties
voor volledige opneming van Kasjmir
en Djammoe bij India. De demon
stranten, behorende tot de Hindoe
partij Pradja Parirjad", eisten zelf
beschikkingsrecht voor Djammoe en
het recht voor I£a?imir de Indische
vlag te gebruiken Nehroe zeide, dat
zy gebruik maakten van geweld. Er
was ook een aantal gewonden.
KONINGIN JULIANA ZAL
MONUMENT FEBRUARI-STAKING
ONTHULLEN.
H M. de Koningin en Z K. H. de
Prins der Nederlanden zullen Vrij
dagmiddag 19 December a.s. naar
Amsterdam komen ter plechtige ont
hulling van het monument op het
Tonas Daniel Meyerplein ter herinne
ring aan de Februari-staking (de ge-
boortt van het verzet in 1941). De
plechtigheid zal te kwart voor twee
beginnen.
BANKIER FAILLIET
Wegens het ontdekken van aan
zienlijke verduisteringen op het ban
kierskantoor Kuiper en Smelting te
Den Haag, werd enige tijd geleden
de 78-jarige bankier J. S., de procu
ratiehouder van de ban*' pn diens
echtgenote gearresteerd. Thans heeft
de Haagse rechtbank heeft 't faillisse
ment uitgesproken over het vermo
gen van de bankier. Eenzelfde ver
zoek betref fendp het vermogen van
de procuratiehouder is afgewezen.
Benoeming niet
aanvaard
De heer J. C. Schrama, uit Sassen -
heim, die benoemd was verklaard tot
lid van de Prov. Staten van Zuid-
Holland ter voorziening in de vaca
ture B. J. M. H. Bolsius, heeft zijn
benoeming niet aangenomen.
Thans is C. P. Vergouwen te Voor
hout benoemd verklaard.
JCanteUje
Van een dwaze tong komen veel
onheilen.