Spanning in de steden van Marokko Eisenhower in Pearl Harbour GROTER M NOBELPRIJS Onder vier ogen Brits Gemenebest wil uitbreiding van handel Directeur: C. M. v. HAMERS VELD. Hoofdredacteur: L. C. J. ROOZEN. KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN CRIJDAG 12 DECEMBER 1952 44ste JAARGANG No. 12764 De firma Aden- en Ollenhauer Papengracht 32» Tel. 20015» Adm. en Adv. 20S26» Abonn. 20935, Giro 103003. Abonnementsprijs f 0.47 p. w.» f 2.p. mnd.» f 6.p. kwart. Franco p. p. f 6.80. - Advert.: 15 ct. p. mm. Telefoontjes f 1.50 De Vrijdag is een critieke dag De spanning hangt nog in de twee voornaamste steden van Marokko (Casa blanca en Rabat) waar elk ogenblik een nieuw oproer verwacht wordt, nu in de afgelopen nacht talrijke communistische en nationalistische leiders in arrest gesteld zijn. Verkenningsvliegtuigen cirkelden boven de inheemse wijken van Casablanca, waar duizenden Marokkanen te hoop gelopen zijn. Franse troepen hebben rond deze wijken een hecht cordon getrokken. Alle ziekenhuizen zijn in staat van alarm. En de toegangen tot de Europese kwartieren van Casablanca en Rabat worden streng bewaakt, nadat in laatstgenoemde stad (de regeringszetel) al 400 betogers getracht hadden, de Europese wijk binnen te dringen. De golf van arrestaties kwam als een volkomen verrassing. Bij de raz zia werden 24 nationalistische leiders onder wie de gehele „generale staf" van de Istiqlal-beweging en vak bondsbestuurders, benevens 12 com munisten (in hoofdzaak Fransen) ge grepen, doch'ook zijn nog talrijke an dere plaatselijke leiders van de Istiqlal gearresteerd. Terwijl de Franse communisten al per vliegtuig naar Frankrijk zijn gebracht, wach ten de nationalisten in Meknès op het ogenblik, dat zij in de Zuidelijke streken van Marokko worden geïn terneerd. Tot hen behoren de wnd. secretaris-generaal van de Istiqlal, Omar ben Abd Jellil, en zes leden van het partijbestuur. De enige lei ders, die nu nog vrij zijn, zijn de partijvoorzitter Allal el Fassi en de secretaris-generaal Ahmed Balafredj, die beiden in- New York vertoeven. Met dit alles is de spanning tot een ongekend hoogtepunt gestegen. Alle politieverloven in geheel Marokko zijn ingetrokken. De inlandse hoofden mogen hun districten niet verlaten. De nieuw gekozen president Eisen hower is op de terugreis van zijn tocht naar Korea aan boord van de kruiser „Helena" in Pearl Harbour aangekomen. Na een jubeltocht van 40 kilome ter over Honoloeloe en een kransleg- ging op de militaire begraafplaats be gaf Eisenhower zich naar zijn kwar tier in de marinebasis Kaneohe. Daar zal hij de reeks belangrijke politieke conferenties voortzetten, die hij in de afgelopen week tijdens de reis met de „Helena" van Guam naar Pearl Harbour aan boord van de „He lena" begonnen is. Dit weekend zal Eisenhower naar New York terugvlie gen, waar hij kort na aankomst met generaal MacArthur diens plan tér beëindiging van de Koreaanse oorlog zal bespreken. President Truman heeft op een persconferentie verklaard, dat hij geen nut ziet in een bespreking met ae generaals Eisenhower en MacAr thur over middelen tot beëindiging van de oorlog in Korea. Truman zei, dat hij MacArthur slechts wil ontvangen, als deze daar om verzoekt. „MacArthur maakt nog steeds deel uit van het leger en het is zijn plicht de regering te vertellen wat hij voor een plan heeft". De pre sident liet zich critisch uit over MacArthur's aandeel in de Koreaan se oorlog. Hij gelooft niet dat zijn plan ndeuw is. Gisteravond betraden een heer van middelbare leeftijd en een klein meisje de hall van het Grand Hotel te Stockholm. De heer verzocht te worden toege laten tot dr. Selman A. Waks man, winnaar van de Nobelprijs- 1952 voor de geneeskunde. Eerst werd zijn verzoek ge weigerd, maar hij bleef aandrin gen en werd ten slotte tot de Nobelprijswinnaar toegelaten. Met het kleine meisje aan de hand liep hij op dr. Waksman toe en zei: „Dit is mijn dochter Eva. Vijf jaar geleden kreeg zij hersen vliesontsteking en de dokters hadden haar reeds opgegeven toen het nieuws van uw ontdek king van de streptomycine ons bereikte. Het geneesmiddel werd in allerijl naar het ziekenhuis gebracht en redde haar het le ven. „In een periode, waarin zoveel tijd, geld en inspanning worden besteed voor middelen om men. sen te doden, zouden wij gaarne een grote geleerde, die werkt aan het redden van mensenle vens, willen eren en bedanken". Het meisje overhandigde dr. Waksman daarop een ruiker van vijf rode anjelieren één voor elk jaar, dat zij tot dusver, dank zij zijn ontdekking van de strep tomycine, heeft, geleefd. Waksman was zichtbaar be wogen. „Het is het hartverwar- mendste, dat mij ooit is overko- komen. Ik schouw het als* een nog groter eer dan de Nobel prijs", zei hij. De bezoeker was de Zweedse ingenieur Bertil Hellstrom uit Midsoiïim ar kransen, een voor stad van Stockholm. In Casablanca en Rabat hebben de winkeliers hun zaken gesloten, daar mee gevolg gevend aan de oproep van de Istiqlal, drie dagen te sta ken uit protest tegen de arrestaties. In de grote moskee van Rabat heb ben zich honderden Marokkanen ver zameld. De dag van vandaag is een critieke dag. omdat vandaag in de moskeeën diensten worden gehouden voor de slachtoffers van de laatste relletjes. Om indruk te maken hiel den Franse troepen gisteren dan ook al een grote parade in Casablanca En zware straffen zijn in uitzicht ge steld voor hen, die willen deelne men aan nationalistische of commu nistische activiteit. Adenauer en Ollenhauer Bondskanselier Adenauer heeft zijn socialistische tegenstander, partijlei der Ollenhauer, uitgenodigd tot een gesprek onder vier ogen waar schijnlijk over de constitutionele cri sis, die zich heeft ontwikkeld rond de ratificatie van de Westfluitse verdra gen. Dit nieuws werd door een rege ringswoordvoerder bevestigd, kort nadat in de Bondsdag weer een kort, doch heftig dispuut over de ratifica- tievoorstellen was opgelaaid.. De pl.v. leider van de soc.-dem. partij, Mellies beschuldigde Adenauer er n.l. van, dat hij een grondwettelijke crisis had veroorzaakt door het constituti onele hof „onder druk te zetten" Maar terstond sprong de bondskanse lier recht: „Er is geen enkele reden om te spreken van een regeringscri sis of een constitutionele crisis". Wel hield hij vol, dat het federale hof „op gronwetteliike wijze had gehandeld, toen het Dinsdag jl. bepaalde, dat zijn advies over de wettigheid van de Westduitse verdragen bindend is voor de uitspraken van de twee kamers van het hof (de „rode" en de „zwar te" kamer). Ook wees Adenauer de socialistische beschuldigingen af, dat president Heuss op zijn (Aden auer's) aandringen zijn verzoek om een dergelijk advies had ingetrokken. OVERSTROMING IN NOORD GRIEKENLAND Militairen en politie werken dag en nacht om gezinnen en vee te evacu eren uit overstroomde gebieden in Noord-Griekenland. Door stortregens die volgden op zware sneeuwval, zjjn in de provincie Ervros vlakten in meren herschapen, gehele dorpen ge- isoleerd en 'verscheidene bruggen weggespoeld. Vele gezinnen hebben de nacht op de daken van hun hui zen doorgebracht. ACatuuiiamp in Zuid Clfiiika Dertig naturellen werden gedood en 8000 anderen gewond bij een tornado, die een uitgestrekt naturellendorp in Alberteynville, ongeveer 30 km. van Johannesburg, teisterde. In dit dorp woonden ongeveer 5000 naturellen, velen in zeer armoedige omstandigheden. Aile van modder en plaatijzer ge bouwde huisjes gingen tegen de grond. Er ontstond een paniek onder de inwoners, toen de tornado het dorp bereikte. Velen vluchtten uit hun in stortende woninkjes de straat op, waar zij door de hevige rukwinden op de grond werden geworpen en werden gewond door neervallend puin. 308 per sonen van de 800 gewonden, zijn in zeer ernstige toes'and, vele van hen zijn vrouwen en kinderen. Op de foto een overzicht van de ravage na de ramp. VLIEGTUIGONGELUK OP FORMOSA. Donderdag is Taipen (Formosa) bekend gemaakt, dat 31 personen, on der wie drie kinderen, Maandag zijn omgekomen bij een vliegtuigongeluk. De bestuurder van een Dakota van de Chinese nationalistische lucht macht probeerde bij slecht zicht op een vliegveld op 120 km. afstand van Taipeh te landen. Het toestel vloog evenwel tegen een heuvel te pletter. Grotewohl kondigt maatregelen aan De Oostduitse premier Grotewohl, heeft op een vergadering van het centrale comité van de communisti sche partij te Oost-Berlijn verklaard, dat „het bestaan van de democrati sche republiek" bedreigd wordt. Hij kondigde een versterking van de staatsveiligheidspolitie aan. een nieuw arbeidswetboek, een nieuw burgerlijk wetboek en een nieuw strafwetboek. „De financiering van onze herbe wapening aldu* Grotewohl zal niiet door leningen geschieden, of door belastingverhoging, of door verho ging van de prijzen, maar volgens so cialistische methoden". Hij gaf te verstaan, dat de rege ring zou overgaan tot heffingen van de meerwaarde van de gesocialiseer de economie, tot gerichte consumptie en beperking van> de sociale verzeke ring. Militaire verloven in O.-Java ingetrokken „Het Indonesische blad „Merdeka" meldt, dat alle verloven van de Bra- widjaja-divisie sinds Woensdag zijn ingetrokken. De Brawidjaja-divisie is gelegerd op Oost-Java. Als Tito op bezoek komt De Katholieke aartsbisschop van Westminster, kardinaal Griffin, heeft dezer dagen naar aanleiding van het a.s. bezoek van Tito gezegd te hopen, dat de Britse minister van buiten landse zaken Eden „zijn gast in ken nis zal stellen van onze zeer sterke gevoelens ten aanzien van de gods dienstvervolging in Zuid-Slavië" Wanneer de minister dit doet, aldus kardinaal Griffin. dan mogen wij aannemen dat dit bezoek misschien iets goeds zal hebben opgeleverd, want naar wij menen is het bedoeld om beter begrip tussen de twee lan den te bevorderen. „Wanneer hij zich echter niet in staat acht aldus de kardinaal zelf deze mening op de juiste wijze over te brengen, wil hij misschien regelingen treffen voor ce vorming van een representatieve afvaardiging van parlementsleden en anderen die, naar ik vertrouw, maar al te gaarne zijn gast een beter be grip zullen willen bijbrengen van de mening in dit land over godsdienst vervolging". 3iet gatdat de „&.auatua" aiaegia meen, dicht Een omwisselbaarheid van het pond Gisteren is de conferentie van de premiers van het Britse Gemenebest tei Londen geëindigd met de uitgifte van een communiqué, waarin een „we reldomvattend plan voor de uitbreiding van handel en productie" wordt aangekondigd, dat ook aan Amerika en Europa zal worden voorgelegd. De premiers zullen streven naar de volledige omwisselbaarheid van het pond, welke slechts etappegewljze kan worden bereikt. Hun plan voorziet tevens in een „positieve internationale actie" voor het wegnemen van de invoerbe perkingen, waarmede andere landen tot dusver gepoogd hebben hun beta lingsbalans in evenwicht te houden. SAMENWERKING MET EUROPA. Samenwerking met Europa en de V.S. is daarom voor het welslagen van het Gemenebestplan noodzake lijk. aldus net communiqué, dat drie grondbeginselen aangeeft als basis voor het plan: 1. De landen van het Gemenebest moeten anti-inflatorische maatregelen wemen en aan de stijging van de kos ten van het levensonderhoud een halt toeroepen. 2. In de Gemenebestlanden moeten nieuwe industriële en agrarische ont wikkelingsprojecten worden uitge voerd om de productie te verhogen en de mogelijkheid om met het bui tenland te concurreren te vergroten. De economische ontwikkeling moet werkgelegenheid scheppen en de le vensstandaard verhogen. 3. Een vrijer handels- en betalings stelsel moet over een zo groot mo gelijk deel van de wereld worden verbreid. De premiers leggen er bij dit alles de nadruk op, dat zij niet de bedoe ling hebben van het Gemenebest een economisch blok te maken, dat dis criminaties tegenover het buitenland zal toepassen-. De premiers zijn het eens gewor den over de politiek voor 1953, welke, naar zij hopen, zal leiden tot een ver dere verbetering van de reserves van het sterlinggebied. Het peil dezer re serves was nog altijd te laag om een belangrijke verlichting der invoerres- tricties van de sterlinglanden moge lijk te maken. Men was het er ook over eens, dat de beperkingen, welke sommige ster linglanden hebben gelegd op de in voer uit Engeland en andere landen van het Gemenebest, verlicht moeten worden, zodra de financiële positie dezer landen verbetert. Plan wordt voorgelegd. Hoewel het communiqué het niet met zoveel wcorden zegt, is het reeds bekend geworden, dat Churchill ko mend voorjaar naar Washington zal gaan om het plan met Amerika's nieuwe president Eisenhower te be spreken. Minister Eden zal te Parijs het plan behandelen met de leden van de O. E.E.C. Bijzonderheden over het plan wor den intussen in- het communiqué niet verstrekt. Maar niet-officieel is vol gens Reuter medegedeeld, dat het Ge menebest Amerika'? steun zal vra gen voor een verhoging van de goud prijs. Alle regeringen van het Gemene best hebben er mede ingestemd En geland te steunen bi, een verzoek aan de GATT (de internationale organi satie voor handel en tarieven) om zijn industrieën en landbouw tegen buitenlandse concurrentie te mogen beschermen. Op het ogenblik staat de GATT Het gat, dat door het Panamese vrachtschip „Faustus" in de late avond van Vrijdag 7 November in de Noor- derpier te Hoek van Holland werd geslagen, is gisteren gedicht, dat wil zeggen, dat men weder verbinding heeft gekregen met het nog bestaande deel van de pier. Op de voorgrond het vernieuwde gedeelte en op achtergrond en links van de z.g. bak, die de bazaltblokken aanvoert, de palen, die intact zijn gebleven. Duizenden tonnen materiaal zijn nodig geweest om te komen tot dit resultaat, waarvoor vooral de laatste dagen het weer erg gunstig was. Als men weet, dat er per dag plm. 70 wagens van ruim 6 ton zijn leeggestort en dat de grote bak van tijd tot tijd ook zijn lading van 200 ton aanvoert, kan men begrijpen, dat voor het dichten enorme hoe veelheden materiaal nodig zijn. Om de pier nu op hoogte en breedte te krijgen moet op de nu gestortte bazaltblokken nog een laag puin gestort worden, welke dan weer wordt afgedekt met zand. Het rumoer te Vucht Vijf Ambonnezen in arrest In de afgelopen nacht zijn in het Amboneze woonoord Lunetten te Vught 32 aanhoudingen verricht, niet 27 zoals eerder was gemeld. Vijf Am bonezen zullen voor de officier van justitie te 's Hertogenbosch worden geleid, verdacht van mishandeling, cpruiïng, vernieling en het onbe voegd voorhanden hebben van muni tie en trotyl. De versterkte politie heeft een on derzoek ingesteld in het tiental ba rakken, waar de aanhangers van de C.R.A.M.S. (commissie repatriëring Ambonese miltaire schepelingen) zijn gehuisvest. Ondanks de per 15 September ver leden jaar door de burgemeester van Vught uitgevaardigde verordening, waarbij verboden werd wapens voor handen te hebben in het woonoord, is een grote hoeveelheid slag- en steekwapens, munitie, handgranaten en trotyl gevonden. De gezinnen van de 32 aangehou den Ambonezen werden vandaag, bij wijze van strafmaatregel, naar een ander woonoord overgebracht. Voor het gedeelte van het woonoord, waar de leden van de C.R.A.M.S. zijn gehuisvest, is een uitgaansver bod ingesteld. Naar een mededeling van de politie te Vught hebben de le den van de B.P.R.M.S. (vereniging tot behartiging der belangen van het Zuid-Molukse volk in kampen), zich geheel afzijdig gehouden. Het rumoer speelde zich alleen af tussen de C.RAMS en de Nederlandse politie. niet aan een lid-staat toe, zijn in voerrechten zodanig te verhogen, dat het ene land wordt bevoordeeld bo ven het andere. Engeland wil niu echter in staat worden gesteld zijn tarieven op en kele buitenlandse producten te ver hogen, zonder tegelijkertijd de rech ten op de invoer uit het Gemenebest op een hoger percentage te brengen. Hij houdt het vol Te Parijs wordt gemeld, dat de Fransman Alain Bombard, die op 16 October de Canarische eilanden ver liet om in een rubberboot de Atlan tische Oceaan over te steken, is waargenomen op een afstand van on geveer 1 300 k.m. van West-Indië. Dit is het eerste nieuws over Bom bard sedert hij vertrok. Hij leeft uitsluitend op vis en wat hij verder kan vangen. Hij drinkt zeewater, dat volgens zUn eigen systeem drink baar wordt gemaakt. Het doel van zijn reis is, zoals be kend. te onderzoeken op welke wijze sch inbreuk el in gen lange tijd ln leven kunnen blijven. STAATSGREEP IN ECOUADOR STAATSGREEP IN ECUADOR Volgens radio-New York is in Ecuador een poging om de regering ten val te brengen verijdeld. President José Maria Velasio Ibar ra heeft verklaard, dat de voorgeno men staatsgreep geleid werd door Carlos Guevara Moreno, burgemees ter van Guayaquil en leider van de partij „Concentratie van de volks macht", aldus de radio. Moreno is ge arresteerd. NEHROE HERKOZEN ALS VOORZ. VAN DE CONGRESPARTIJ. Djawaharlal Nehroe is herkozen als voorzitter van de regeringspartij van India, de congrespartij Hiermede gaat zijn zesde ambtsperiode in Deze zal volgens het nieuwe partijregle ment twee jaar en niet een jaar du ren. Nehroe verklaarde dat in de laatste drie weken in Kasjmir en Dj am moe ongeveer 400 personen wa ren gearresteerd bij demonstraties voor volledige opneming van Kasjmir en Djammoe bij India. De demon stranten, behorende tot de Hindoe partij Pradja Parirjad", eisten zelf beschikkingsrecht voor Djammoe en het recht voor I£a?imir de Indische vlag te gebruiken Nehroe zeide, dat zy gebruik maakten van geweld. Er was ook een aantal gewonden. KONINGIN JULIANA ZAL MONUMENT FEBRUARI-STAKING ONTHULLEN. H M. de Koningin en Z K. H. de Prins der Nederlanden zullen Vrij dagmiddag 19 December a.s. naar Amsterdam komen ter plechtige ont hulling van het monument op het Tonas Daniel Meyerplein ter herinne ring aan de Februari-staking (de ge- boortt van het verzet in 1941). De plechtigheid zal te kwart voor twee beginnen. BANKIER FAILLIET Wegens het ontdekken van aan zienlijke verduisteringen op het ban kierskantoor Kuiper en Smelting te Den Haag, werd enige tijd geleden de 78-jarige bankier J. S., de procu ratiehouder van de ban*' pn diens echtgenote gearresteerd. Thans heeft de Haagse rechtbank heeft 't faillisse ment uitgesproken over het vermo gen van de bankier. Eenzelfde ver zoek betref fendp het vermogen van de procuratiehouder is afgewezen. Benoeming niet aanvaard De heer J. C. Schrama, uit Sassen - heim, die benoemd was verklaard tot lid van de Prov. Staten van Zuid- Holland ter voorziening in de vaca ture B. J. M. H. Bolsius, heeft zijn benoeming niet aangenomen. Thans is C. P. Vergouwen te Voor hout benoemd verklaard. JCanteUje Van een dwaze tong komen veel onheilen.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1952 | | pagina 1