S)e ftjidaeSowïa/ut
ERNSTIGE ONLUSTEN IN STAD
CASABLANCA
In Cassablanca
ging 't er heet toe
Duizenden Marokkanen
bedreigden de Franse politie
De mist kost Londen
millioenen
Zij die eens de Kominform
oprichtten
Talkpoeder doodde 13 baby's
Blijft Epvofe
monarchie?
Er wordt weer
gearresteerd
in Praag
JCattetije
Directeur: C. M. v. HAMERS VELD.
doofdredacteur: L. C. J. ROOZEN.
KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
DINSDAG 9 DECEMBER 1952
44ste JAARGANG No. 12761
Papengracht 32, Tel. 20015, Adm. en Adv. 20826, Abonn. 20935, Giro 103003. Abonnementsprijs f 0.47 p. w., f 2.p. mnd., f 6.p. kwart. Franco p. p. f 6.80. - Advert.: 15 ct. p. mm. Telefoontjes f 1.50
De Sociaal-
economische Raad
DE WET op de Publiekrechtelijke
Bedrijfsorganisatie is een raam
wet. Dat wil zeggen: hij kan al of
liet worden toegepast via Konink
lijke of Ministeriële Besluiten of via
speciale wetten. De Vestigingswet
iQeinbedrijf 1937 is eveneens een
voorbeeld van een raamwet. Succes-
lievelijk zijn de meeste branches uit
unbacht en detailhandel thans on-
ler de werking van deze wet gesteld.
Bij de wet op de Publiekrechtelij
ke Bedrijfsorganisatie heeft men
achter één lichaam direct bij de wet
ingesteld, nl. het top-orgaan, de So
ciaal-Economische Raad. Dit lichaam
werkt dus nu ruim twee jaar.
Wat is de betekenis van dit
lichaam, hoe is het samengesteld en
wat heeft het tot nu zoal voor werk
verricht, in zoverre dit laatste uit de
publicaties kan blijken?
De Sociaal-Economische Raad
Heeft tot taak een het belang van het
Nederlandse volk dienende werk
zaamheid van het bedrijfsleven te
bevorderen, alsmede het belang van
het bedrijfsleven en de daartoe be
horende personen te behartigen. Het
bevorderen van het belang var. het
gehele Nëederlandse volk staat dus
voorop. Bovendien dient de Sociaal-
Economische Raad de Kroon van ad
vies over de uitvoering van de Wet
op de Publiekrechtelijke Bedrijfsor
ganisatie en andere zaken van socia
le of economische aard. De Raad be
strijkt dus het gehele bedrijfsleven.
De Sociaal-Economische Raad be
staat uit minstens 30 en hoogstens 45
leden. De Raad heeft een voorzitter,
2 plaatsvervangende voorzitters (één
vertegenwoordiger van de werkge
vers-organisaties en één van de
werknemersorganisaties), een dage
lijks bestuur en een secretariaat.
Minstens 2/3 van de leden van de
Sociaal-Economische Raad wordt be
noemd door organisaties van werk
gevers en werknemers, welke daar
toe door de Kroon zijn aangewezen.
Deze organisaties moeten represen
tatieve organisaties van werkgevers
of werknemers zijn., hetgeen door de
Kroon wordt uitgemaakt.
Door de organisaties van de werk
nemers worden evenveel leden be
noemd als door de organisaties van
de werkgevers. De overige leden van
de Raad maximaal 1/3 van het
totale aantal worden door de
Kroon aangewezen. Zij zijn de leden
die speciaal als deskundigen door de
Kroon in de Raad worden aangewe
zen.
Zowel de leden van de Sociaal-
Economische Raad als de besturen
van de andere lichamen hebben ge
heimhoudingsplicht en stemmen zon
der last of ruggespraak. Zij treden
om de 2 jaar tegelijkertijd af en
kunnen terstond opnieuw worden
benoemd. Voor elk lid kan een
plaatsvervanger worden benoemd.
De betrokken Ministers of hun
plaatsvervangers kunnen de verga
deringen van de Sociaal-Economi
sche Raad en van de besturen van
de andere lichamen bijwonen. Deze
vertegenwoordigers van centrale
overheid hebben in de vergaderingen
slechts een raadgevende stem.
De Sociaal-Economische Raad
heeft verordenende bevoegdheid ten
aanzien van de onderwerpen, waar
van de regeling bij de wet aan hem
is overgelaten. Dit is de autonomie
van de Raad. Overtreding van deze
verordeningen kan tot het geven van
straffen leiden.
VOOR HET VASTSTELLEN VAN
verordeningen is een meerder
heid van twee derde van de uitge
brachte stemmen nodig. Andere be
sluiten kunnen met volsterkte meer
derheid worden genomen. De veror
deningen kunnen door de Kroon
worden vernietigd. Zo lang dat niet
is gebeurd, wordt een verordening
geacht een onderwerp te regelen als
bedoeld in de taakopdracht van de
Raad. Besluiten van de Raad kunnen
door de Kroon worden geschorst of
vernietigd, voorzover zij met de wet
of het algemeen belang strijden. Hier
treedt duidelijk naar voren wat wij
in ons vorig artikel zagen, n.l. dat
de Publiekrechtelijke Bedrijfsorga
nisatie de ontwikkeling naar een
„wereld van monopolies" in goede
banen houdt, d.w.z. zorgt dat deze
regelingen en verordeningen niet in
strijd komen met het algemeen be
lang.
Naast de autonomie geniet de So
ciaal-Economische Raad evenals
de andere lichamen het recht van
zelfbestuur of medebewind. De wet
kan hem nl. verplichten mee te wer
ken tot uitvoering van wetten van
de centrale Overheid. De Raad kan
bij verordening ook bepalen, dat de
uitvoering van die verordening door
de andere lichamen geschiedt.
De Sociaal-Economische Raad
dient desgevraagd of uit eigen be
weging de diverse Ministers van ad
vies over de uitvoering van de Wet
op de Publiekrechtelijke Bedrijfs
organisatie en andere aangelegenhe
den van sociale of economische aard.
De Ministers zijn verplicht adviezen
aan de Sociaal-Economische Raad te
vragen over alle belangrijke maat
regelen op sociaal en economisch ter
rein, tenzij het landsbelang zich
hiertegen verzet. Nu de Raad ruim
twee jaar werkt en allerlei adviezen
heeft gegeven of nog andere in stu
die heeft krijgt men blijkens re
cente uitlatingen in de Staten Gene
raal de indruk dat wel eens zo-
Het aantal doden bedraagt reeds vijftig
In Casablanca zijn Maandag ernstige onlusten uitgebroken, waarbij een
vijftigtal personen zijn gedood. De schietpartijen tussen de duizenden demon
stranten en de Franse politie hebben urenlang geduurd. Zeven Europeanen
onder wie twee vrouwen werden door inheems gepeupel gestenigd en
gedood. Terwijl in allerijl aangerukte Franse verslerkingen, mariniers en
Marokkaanse Goumiers met tanks de Europese wijken van de stad bewa
ken hebben Franse vliegtuigen de eentra van onrust gedurende een halfuur
met traangasbommen gebombardeerd. Van militaire zijde werd dit later
evenwel tegengesproken. Het bericht over het bombardement was echter
afkomstig van de polilie. Europeanen, die in de buurt van deze wijken wo
nen zijn geëvacueerd en zwaar-gewapende afdelingen militairen en politie
patrouilleren door de stad.
HET BEGON ZONDAGAVOND.
De rebellie brak uit, toen na een
rede van Mohammed Bouazza, de se
cretaris-generaal van het communis
tische Marokkaanse algemene vak
verbond, ongeveer 3000 Marokkanen
Zondagavond onverwacht een anti-
Westerse demonstratie begonnen,
welke reeds spoedig uitliep in een
gevecht met de met Marokkaanse
troepen versterkte politie.
De demonstranten, die in het be
zit waren van geweren, scheermessen
en stokken, verwondden een aantal
politie-agenten en namer. enkele gij
zelaars mee, die echter later, tijdens
een hevig gevecht, konden worden
ontzet.
De politie kreeg toen langzamer
hand een overwicht over de oproer
lingen, waarna zij tot de arrestatie
van de grootste raddraaiers kan over
gaan. V0ngeveer 70 demonstranten,
onder wie ook Bouazza, werden inge
sloten, terwijl de verliezen aan de
zijde van de politie twee vermisten
en een groot aantal gewonden be
droegen.
Staking.
Rond de arbeiderswijk van Cassa
blanca had de Isiqlal, de Marokkaan
se nationalistische partij, gisteroch-
ten een aantal wachtposten opge
steld die de arbeiders, welke het be
vel voor een 24 uursstaking van deze
partij niet wildan opvolgen, van hur
voornemen moesten afbrengen.
Dit stakingsbevel is vrijwel alge
meen opgevolgd en de duizenden op
gewonden arbeiders, die nu niets te
doen hadden, begonnen gisterochtend
nieuwe demonstraties.
Ongeveer 6000 Marokkanen tracht-
FRANS MAROKKO
ten reeds vroeg in de ochtend met
de va^idels van de Istiqlal de na-
tiona|plische beweging voorop,
door net Franse cordon te breken.
De Fransen, die door de opdringende
menigte onder de voet gelopen dreig
den te worden, openden het vuur en
25 oproerlingen werden gedood.
,Tegen de middag kwam het op
nieuw tot wanordelijkheden. Duizen
den Marokkanen verzamelden zich in
de inheemse stadswijk Carrières Cen
trales en weer moesten de Franse
troepen, hoofdzakelijk Marokkanen
onder Franse commando het vuur
openen, waarbij ten minste tien men-
ten het leven verloren.
Tegen de avond waren de Franse ka wordt besproken.
troepen de toestand meester en was
het betrekkelijk rustig in de ftad.
Er is een uitgaansverbod voor de
racht afgekondigd en het Franse be
stuur heeft drie nationalistische
kranten verboden.
Wel moest de politie nog geweld
gebruiken om het hoofdkantoor van
deze bond binnen te kunnen dringen.
Een 2000 nationalisten hadden zich
in dit gebouw verschanst en de poli
tie, die het reeds gisterochtend vroeg
omsingeld had, werd met stenen be
kogeld toen zij trachtte de ingang te
forceren. Ook hier werd de orde ech
ter hersteld, nadat een aantal met
dolken gewapende lieden in arrest
was gnomen.
OOK IN ALGIERS EN TUNIS.
Ook in Algiers kwam het tot een
overigens niet ernstig relletje,
toen de politie enkele demonstranten,
die pamfletten verspreidden, arres
teerde. Een Europees lid van de com
munistische partij werd o.a. gevan
gen genomen. In de rest van Algerië
was het rustig, evenals in Tunis,
waar de demonstraties beperkt ble
ven tot het bekogelen van een tram.
Te Parijs noemden woordvoerders
van de Franse regering de toestand
in Noord-Afrika ernstig, daar er voor
het eerst gelijktijdig in Tunesië en
Marokko grote spanning heerst. Er
bestaat vrees, dat de onlusten ook
raar Algerië zullen overslaan. Hier
kwamen Zondag reeds kleine inci
denten voor tijdens een begrafenis.
Men is in de kringen van de Fran
se regering van mening, dat deze on
lusten het werk zijn van extreme na
tionalisten, die hierdoor druk willen
uitoefenen op de UNO, waar op het
ogenblik de toestand in Noord-Afri-
Koude in Frankrijk
De Londenaren hebben slechts een
kort respijt van de mist gekregen.
Na drie dagen „nacht" brak gister
morgen omstreeks elf uur de zon
door, de mist de zwaarste sinds
mensenheugenis trok op en hef
verkeer kwam langzamerhand weer
op gang, na drie da^en practisch stil
gelegd te zijn geweest.
Maar met het naderen van de
nacht kwam eveneens het mengsel
van rook en mist terug en om vier
uur 's middags was het zicht in de
Noordwestelijke districten weer „vrij
wel nihil".
Volgens schattingen van deskun
digen kost de mist Londen dagelijks
meer c'anr 20 millioen gulden.
Op de weg kwamen vele ongeluk-1
ken voor, met als resultaat vele ge
land reden ten gevolge van de mist
twee treinen op elkaar in„ waardoor
één persoon werd gedood en elf ge
wond. De scheepvaart op de Elbe en
in het Kielerkanaal was gestremd.
Op de Rijr. bij Ivrefeld-Uerdingen
zijn Maandag in dikke mist een on
bekend aantal Rijnaken met elkaar
in botsing gekomen. Waarschijnlijk
zijn twaalf tot vijftien schepen bij
deze aanvaring betrokken.
Door de mist waren reddingsvaar
tuigen niet in- staat uit te varen om
de schepen te helpen. Volgens de ri
vierpolitie gelooft men niet, dat er
gewonden zijn te betreuren.
Midden-Frankrijk werd geteisterd
door een koudegolf. In Tours zijn
drie ouden van dagen aan de koude
bezweken.
België en Denemarken hebben
eveneens met verkeersstremmingen
Keizer Bao Dai en de verdedigers van Nasam
Keizer Bao Dai heeft de strijdkrachten geïnspecteerd, belast met de verde
diging van Nasam. Enige dagen lang hebben zij de woedende aanvallen van
de Vietminh moeten weerstaan. De Keizer drukt de hand van een van de
soldaten.
„Hoe zere vielen ze af..."
Nu er de laatste tijd zovele voor
malige kopstukken van het commu
nisme in ongenade gevallen zijn, is
het wel interessant eens na te gaan, I
hoevclen er nog overgebleven zijn
van degenen, die in 1947 de Komin
form hebben opgericht. Van de 18 op
richters is nog slechts de helft over
gebleven. De andere negen zijn dood,
gevangen, verwijderd, in ongenade,
of hebben zicli afgescheiden.
Twee werden reeds binnen negen
maanden uitgeworpen: de Joegoslavi
sche vice-premier Eduard Fardelj en
minister zonder portefeuille Milovan
Djilas. Twee zijn gestorven: Andrei
Zjdanow, die men zag als de „archi
tect van de Kominform". stierf in
goeddeels verbroken en het scheep
vaartverkeer op de Schelde is tot stil
stand gekomen.
Intense koude heerst ook in We
nen. In Zweden: een strak-blauwe
lucht, zonrteschijn, maar temperatu
ren beneden het vriespunt.
Aan de mond van de rivier de Po
staan grote gebieden onder water.
Een vloedgolf uit de Adriatische Zee
te kampen. De luchtverbindingen zijn 1 doorbrak de dijken in dit gebied.
wonden. Een vrouw verdwaalde,
kwam in een verlaten gebied terecht
en stierf van uitputting. Eén weg
moest worden afgesloten nadat vijf
tien voertuigen op elkaar waren ge
reden.
Maar ook dit kwam voor: in zie
kenauto's die in de mist bleven ste
ken, werden gisteravond twee babies
geboren.
Deze toestand van verwarring en
chaos deed zich ook in een groot deel
van- West-Europa voor. In Noord-Duits
veel problemen aan de Raad ter stu
die worden gegeven, dat de Raad
gaat dienen als kapstok voor allerlei
moeilijke of penibele problemen. El
ke medaille pleegt nu eenmaal een
keerzijde te hebben.
Tot zover de taak en de organisa
tie van de Sociaal-Economische Raad
de industrie; premievaststelling
verplichte ziekenfondsverzekering;
voorontwerp-Vestigingswet 1951;
v oorontwerp-Bedrijfsvergunningswet
1951; wet tot regeling van de zieken
fondsverzekering; wettelijke voorzie
ningen ten behoeve van de grote ge-
Bevatte arsenicum jLfnaïr"
na te ziin gepoederd, op verschrikke-
De Franse publieke opinie wordt Hike wijze is ontstoken en beschadigd
thans beziggehouden door een ernstig en dat een aantal van hen aan de ont-
geval van vergiftiging dat zich bij stane vergiftiging is overleden,
een groot aantal baby's in de omge-1 Bij h t onderzoeU is reeds komen
ving van de stad Quimpcr heeft voor-1 vast ,e staan dat ook dezc fabricaf,e
oror ->or. n o «ion <- weer met de „Franse slag" werd vol-
wat de Raad gedurende de laat
ste twee jaar zoal gedaan heeft
voor zover dat uit publicaties althans
blijkt. Men kan voor beantwoording
van deze vraag het beste de reeds
verschenen nummers van het „Me
dedelingenblad Bedrijfsorganisatie"
raadplegen. Deze publicatie i op 1
Dec. 1950 aangevangen. Naast dit
Mededelingenblad geeft de Sociaal-
Economische Raad uit het Verorde
ningenblad Bedrijfsorgan'satie. In
dit laatste blad zullen ook de ver
ordeningen van de andere lichamen
worden opgenomen.
De Raad hield zijn eerste openba
re vergadering op 21 Juli 1950 en
heeft er daarna nog vele gehouden
Vele vaste commissies zijn opge
richt, zoals de Beneluxcommissie;
Organisatie-Commissie; Comprssie-
Ondcrnemingsraden; Sociale Com
missie; Commissie voor Landbouw
en Voedselvoorziening; Commissie
cadeaustelsel. Daarnaast zijn er di
verse tijdelijke commissies geweest
of momenteel nog werkzaam, zoals
die voor de lonen en prijzen; de
Vestigingswet; gezinsinkomsten; eco
nomische mededinging; invoering
werkloosheidswet; werkgelegenheid
en werkloosheid.
Tevens heeft de Raad reeds vele
adv'ezen uitgebracht aan de Minis
ters zoals inzake het Wetsontwérp
Toezicht Credietwezen; assurantiebe
middeling; wachtgeld- en werkloos
heidsverzekering; ploegenarbeid van
vrouwen en jeudige personen in
Daarnaast heeft de Raad reeds ve
le adviezen uitgebracht betreffende
de in te stellen bedrijfsschappen en
productschappen.
nog lang niet volledige upsom-
ming opmaken dat de Raad reeds
volop werkt en een uiterst belangrij
ke functie ir het sociaal-economische
leven van ons land vervult. In de di
verse commissies hebben als regel
vele deskundigen die geen lid van
de Raad zijn zitting. Het zou an
ders onmogelijk zijn dat dit vele
werk in zo korte tijd verzet had
kunnen worden. De adviezen van de
Raad hebben een groot gezag. Het is<
des te meer jammer dat het kortge
leden uitgebrachte advies over de
kinderbijslag aan grote gezinnen te
recht in katholieke kring geen waar-
der'ng kon vinden, zowel wat betreft
de conclusies als he" wetenschappe
lijk gehalte van he* advies. De katho
lieke leden van de Raad hebben bij
die gelegenheid een minderheidsno
ta uitgebracht. Het is te hopen voor
het gezag van de Sociaal-Economi
sche ^Raad dat dergelijke soort advie
zen tot een zeer gering aantal be
perkt zullen blijven of hetgeen
nog beter zou zijn niet meer zul
len verschijnen. Overigens mag men
ni' overdrijven wat betreft de ge
voelens ten opzichte van de Raad.
Al kan de Raad over bepaalde on
derwerpen niet bevredigend advi
seren, tot nu toe bleek dat dit met de
meeste wel bevredigend kon gebeu
ren.
gedaan. In totaal telt men reeds der
tien gevallen met dodelijke afloop.
Ze zijn te wijten aan het feit dat in
de fabriek van een bepaald soort
talkpoeder bij de fabricage fouten
ziin gemaakt, meldt het Alg. Dag
blad. Het baby-poeder bestond voor
98 pet. uit talk en voor 2 pet. uit
andere stoffen o.a. 1 pet. zink-oxyde.
Bij het vergiftige poeder heeft men
dit uit nalatigheid, in plaats van dat
zinkoxyde, arsenicum door de talk
Vrijdag a.s. hoopt de Katholieke Eco
nomische Hogeschool te Tilburg haar
25ste Dies Natalis te herdenken. De
rector magnificus van deze Hoge
school is prof. dr M. J. H. Smeets,
die o.a. ter ere van het jubileum de
nerdenkingsrede zal uitspreken.
bracht en gecontroleerd,
Via de dagbladen en de radio zijn
thans alle mogelijke gebruikers ge
waarschuwd dat het poeder in kwes
tie vergiftigd kan zijn en men heeft
in alle gemeenten door de Dlaatselij-
ke politie bij de wederverkopers op
de voorraden beslag laten leggen. Als
gevolg van de slechte administratie
van de fabriek het namelijk niet
meer mogelijk na te gaan, waar de
vergiftige partij is verkocht. Waar
men bovendien bevreesd is dat er op
de radio luistert f zulke bestaan er
zeer vele in dit land) nog van het
ooeder zou kunnen zijn, hebben de
burgemeesters van plattelandsge
meenten opdracht gekregen, de be
woners van zulke veraf liggende
woonsteden door de plaatselijke poli-
Me mondeling te doen waarschuwen.
Tegen de directeur van de fabriek
wordt een vervolging ingesteld; bo
vendien hebben reeds drie ouderpa
ren van overleden baby's een rechts
vordering tegen hem aanhangig ge
maakt.
Een Egyptische regeringswoord
voerder heeft gisteravond aangekor.»-
digd, dat de nationale grondwettelij
ke commissie binnen een week zal
beslissen of de kwestie van de staats
vorm republiek of monarchie
aan het volk voorgelegd zal worden.
Het is mogelijk dat de kwestie op
genomen wordt in een clausule van
de nieuwe grondwet of dat de com
missie opdracht geeft tot het houden
van een volksstemming om te be
slissen over het regiem.
Augustus 1948, Vladimir Poptomov
van Bulgarije stierf in Mei van dit
jaar. Rudolf Slansky van Tjechoslo-
wakije werd Woensdag j.l. geëxecu
teerd.
De andere Tsjechoslowaakse me
de-oprichter Stefan Bastovansky be
vindt zich thans, naar men aanneemt,
in de gevangenis.
Wladislaw Gomulka van Polen be
vindt zich ook in de gevangenis, in
afwachting van zijn „berechting". De
enige vrouw onder de oprichters, Ana
Pauker, voormalig minister van Bui
tenlandse Zaken van Roemenië, ver
loor deze zomer al haar functies.
Deelnemers aan volgende Komin-
form-conferenties vielen ook uit: Be-
clrich Geminder van Tsjechoslowa-
kije werd met Slanskv en anderen
geëxecuteerd. Gustav Bares, een an
dere Tsjech, viel ook in ongenade en
wacht waarschijnlijk op zijn proces.
De voormalige Roemeense minister
van Buitenlandse Zaken, Vasile Luca.
viel dit voorjaar aan de „zuivering"
ten offer.
In 1949 besloot de Kominform, dat
„de Joegoslavische partij gevallen is
in handen van de vijanden des
volks". Dit betekende het uitstoten
van Tito, Kardelj, Rankovitsj e.d.
Kominform-leiders, die nu nog in
het rode kamp in tel ziin, zijn: Geor
ge Malenkow (Rusland), Duclos en
Fajon (Frankrijk). Togliatti en Lon-
go (Italië), Georghioe-Dej (Roeme
nië), Tsjèrvenkov (Bulgarije). Far-
kas en Revai (Hongarije) en Hilary
Mine (Polen).
WISJINSKI VERTREKT.
De Sovjet-minister van buiten
landse zaken, Wisjinski, zou zich naar
in goed ingelichte kringen is verno
men vandaag op de „Liberté" in
schepen om de terugreis naar Moskou
te aanvaarden. Wisjinski is leider
van de Sowjet-afvaardiging bij de
Algemene Vergadering van de Ver
enigde Naties.
Het officiële Joego-SIavische pers
bureau Tanjoeg maakt melding van
een nieuwe golf van arrestaties in
Tsjecho-Slowakije, waaraan vijf oud-
ministers en „vele anderen" ten
slachtoffer zijn gevallen. De arres
tanten worden beschreven ais vrien
den van Rudolf Slansky, de vroegere
secretaris-generaal van de Tsjecho-
Slowaakse communistische partij, die
vijf dagen geleden met tien andere
■communistische leiders wegens ver
raad en spionuage is terechtgesteld.
Radio-Praag heeft echter over de
arrestaties nog niets gezegd.
Onder de Hist van arrestanten was
ook de naam van oud-premier Fier-
Jinger, maar latei werd gemeld, dat
dit een vergissing was. De oud-mi
nisters, die wèl in arrest zijn ge
steld volgens radio-Belgrado: op
bevel van Moskou zijn Gregor
(Buitenlandse Handel), generaal Svo-
boda) (Defensie) Kopriva (Politie),
Erban (Openbire Werken en Socia
le Veiligheid, later gezant in Den
Haag) en Kliment (Zware Industrie).
Het leven is strijden met een doel,
daarom volharding.