S)e CddóeSoti/ta/nt ADENAUER BEHAALT KLINKENDE OVERWINNING 0, kom er eens kijken Anti-Joodse wind achter IJzeren Gordijn Bevan mag toch meedoen De room die gecondenseerde melk werd De Mau Mau blijft gevaarlijk Directeur: C. M. v. HAMERS VELD. Hoofdredacteur: L. C. J. ROOZEN. KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN VRIJDAG 28 NOVEMBER 1952 44ste JAARGANG No. 12752 Adenauer kreeg zn zin Papengracht 32, Tel. 20015, Adm. en Adv. 20826, Abonn. 20935, Giro 103003. Abonnementsprijs f 0.47 p. w.» f 2.p. rand., f 6.p. kwart. Franco p. p. f 6.80. - Advert.: 15 ct. p. mm. Telefoontjes f 1.50 HET KARAKTER VAN DE P.B.O. H. IN HET VORIGE ARTIKEL beslo- ten wij met een opsomming van de mogelijke bevoegdheden van de lichamen in de Publiekrechtelijke Bedrijfsorganisatie. Wij wezen er vervolgens op dat dit alles aantoont dat naast de democratisering van het bedrijfsleven n.l. het regeren van de bedrijfstak door werkgevers en werknemers tezamen de econo mie een gebonden karakter zal dra gen. Wij vroegen ons toen af of dit betekent dat de economie van ons land zich van vrije economie of vrije concurrentie naar een gebonden zou bewegen en dus een geheel nieuw element aan onze economie zou wor den toegevoegd. Het antwoord moet dan ontkennend luiden. Wanneer men over vrije of gebon den economie spreekt, dan moet men een goed onderscheid maken. Men kan over vrije economie spreken, wanneer de overheid zich weinig met het economisch leven bemoeit, zoals dat enige tientallen jaren geleden te constateren viel. Men kan dan een gebonden economie definiëren als een economisch leven waarbij de overheid in aanzienlijke mate het economisch leven beheerst. Met overheid wordt hier dan voorname lijk de Staat bedoeld. Men kan ook aan een andere on derscheiding denken. De vrije econo mie is dan dat economisch leven hetwelk door de vrije concurrentie bepaald wordt. Het wezen van de vrije concurrentie is te vinden in de omstandigheid dat het aantal vra gers en aanbieders (consumenten en producenten) zo groot is, dat geen van hen afzonderlijk de prijs kan be ïnvloeden door zijn vraag of aanbod in omvang te veranderen. De prijs moet dan voor iedereen een gegeveh iets zijn, waaraan hij niets kan ver anderen. Precies tegenover deze vrije con currentie staat het volledige mono polie. Dan is er slechts één produ cent of één verbruiker en deze kan door variatie in de geproduceerde of gevraagde hoeveelheid go-deren of diensten in sterke mate de prijs be palen. Gas- en electriciteitsbedrijven en spoorwegen zijn voorbeelden van dit* monopolie. Doch daarmee is het economisch leven nog niet compleet beschreven, want zowel de volledig vrije concur rentie als het volledige monopolie komen in de moderne economie slechts in relatief geringe mate voor Verreweg de meeste concurrentie draagt een monopolistisch karakter Zowel door de verbreking van de eenheid van de markt (het merkar tikel), de invloed van de massa-pro ductie door enkele producenten ais door het vrijwel ontelbare aantal meer of minder straffe organisaties van en overeenkomsten tussen on dernemers, kan men de vrije con currentie practisch als acadenvsch geval zonder realiteit beschouwen Verder valt te bedenken dat in de loonvorming afgezien van over heidsinvloed ook practisch niet meer van vrije concurrentie gespro ken kan worden. Met andere woor den: het economisch leven vertoont in sterke mate gebondenheid en een steeds verder terugdringen van de vrije concurrentie. DE PUBLIEKRECHTELIJKE Be- drijfsorganisatié zal aan deze ontwikkeling en thans bereikte toe stand niet veel veranderen. Wel zal nu alles op een hoger niveau, in het openbaar kunnen gebeuren in de Bedrijfsorganisatie. Dit betekent dat er meer waarborgen zijn in dan bui ten de Publiekrechtelijke Bedrijfs organisatie dat al deze regelingen Volgende week debat aan Europees leger EEN FEL DEBAT IN DE BONDSDAG r\E WESTDUITSE BONDSKANSELIER dr. Adenauer heeft gisteren een grote overwinning behaald in de Bondsdag. Dat was na een uitermate heftig en aan incidenten rijk debat in de Bondsdag, die ten slotte met een onverwachte grote meerderheid (220250) besloot, Woensdag a.s. te be ginnen met de definitieve ratificatie-debatten over het Westduitse „vredes- contract" en het verdrag voor het Europese leger (EDG). stemming deed plaatsvinden. Druk met zijn hamer zwaaiend moest de voorzitter zijn protesten ge lijkelijk verdelen naar uiterst rechts en uiterst links. De communist Renner moest zelfs het woord ontnomen worden, nadat hij driemaal, hevig zwaaiend met gebalde vuist, iets had NEDERLAAG VERKEERDE IN ZEGE. Daarmee was de nederlaag; wel ke Adenauer \orige week over het zelfde onderwerp leed toe n n.l. met 13 stemmen zijn voorstel om deze debatten deze week te houden, werd verworpen, in hoofdzaak door dat 20 afgevaardigden uit de rege ringspartijen tegenstemden of zich onthielden duidelijk verkeerd in een grote zege. En met diepe vol doening gaf de 'i 6-jarige bondskan selier dan ook na de zitting uiting aan zijn vertrouwen, dat hij ook bij de ratificatiedebatten zelf de over winning zal behalen een mening, die de meeste neutrale waarnemers met hem delen. Zwaar hing de spanning in de zaal, toen de debatten geopend werden. En het was met bijzondere nadruk, dat Adenauer zich richtte tot de le den van de coalitiepartijen om hen te weerhouaen van hun handelwijze van vorige week, toen 20 hunner tegenstemden, dan wel zich onthiel den. En hij had succes, want ditmaal waren het slechts twee „vrije demo craten", die zich tegen de bondskan selier keerden. Doch talryk waren de incidenten* eer de voorzitter de geschreeuwd over „de terreur van de oorlogsverdragen". En dan de grote oppositie van de sociaal-democraten, die zich al even min onbetuigd lieten. Zij kwamen by monde van dr. Arndt met het be zwaar, dat de Bondsdag met de rati ficatiedebatten moest wachten, tot dat het federale constitutionele hof te Karlsruhe had uitgemaakt, of de verdragen al dan niet in strijd zijn met de grondwet een uitspraak, die niet vóór medio-December ver wacht wordt. Toen kwam Adenauer overeind van de regeringsbanken. En onder gejoel van de oppositie zei hij, dat Hallstein, als dat nodig geacht wordt, volgende week wel in de Bondsdag wil komen „ondanks zijn ziekte". Waarop prompt de communisten weer luidkeels schreeuwden, dat de ziekte van de professor (die dezer dagen is geopereerd) wel „een diplo matieke ziekte' zou zijn. bij (Advertentie). ze is dan een prijzenstelsel zonder machtsfactoren (monopolies jf mo nopolistische concurrentie) of cen trale leiding van de overheid. De realiteit vertoont echter voorname lijk tussenvormen, mengvormen, zo wel wat betreft de vorm van con currentie als de invloed van de over heid op het economisch In ven. Men denke hier bijvoorbeeld ook aan de vele sociale wetten, die in aanzien lijke 'mate de prijzen van de pro ducten en diensten beïnvloeden. Daarnaast beïnvloeden de kostprijs- verhogende belastingen omzetbe lasting enz. de prijzen eveneens. DE FEITELIJKE ECONOMISCHE orde is dus een mengvorm in de concurrentie (geen volledig vrije concurrentie en weinig volledige monopolies) eh tevens een meng vorm van bedrijfsleven en overheid tezamen die het economisch leven bepalen en richten. Deze situatie ua, a, hadden de genoemde hoogleraren niet te exclusief op het groepsbelang I niet voldoende in hun opvattingen zijn gebaseerd. Niet alleen is er nu verwerkt, waardoor zij tot ernstige inclonrealistische critiek od de meer openbaarheid, doch tevens heeft de Staat meer toezicht, hetgeen ook betekent dat meer dan vóór de Publiekrechtelijke Bedrijfsorganisa tie het algemeen belang in het oog gehouden moet worden. De Publiek rechtelijke Bedrijfsorganisatie is de meest redelijke weg om in een „we reld van monopolies" de harmonie te brengen, die het algemeen belang vergt. De groei van de monopolis tische concurrentie is niet te stuiten; de Publiekrechtelijke Bedrijfsorga nisatie zal deze groei in goede banen houden. Voorwaar een uiterst be langrijk aspect van de Publiekrech telijke Bedrijfsorganisatie. Niet allen denken blijkbaar zo over dit aspect van de Bedrijfsorganisatie. Indertijd, bij het begin van de open bare behandeling van de Wet op de Publiekrechtelijke Bedrijfsorganisa tie, is door een 9-tal hoogleraren in de economie een adres van ernstige critiek op het ontworpen stelsel van Publiekrechtelijke Bedrijfsorganisa tie gepubliceerd. Deze 9 hoogleraren schijnen slechts twee stelsels van coördinatie in het economisch leven te kennen n.l. het prijzenstelsel ener zijds of de totale centrale leiding door de overheid anderzijds. Deze tegenstelling is veel te scherp, want zoals wij reeds hierboven zagen, is een mengvorm van bedrijfsleven en overheid niet alleen mogelijk, maar zelfs gezien de monopolistische ter.lenzen noodzakelijk. Men kan gerust stellen dat deze 9 hoogleraren waarbij zich la,ter nog enige an dere hebben gevoegd niet realis- tisch-economisch de betekenis van de Publiekrechtelijke Bedrijfsorga nisatie hebben beschouwd. Zij me nen feitelijk dat er geen andere keu- Processen in de maak Uit berichten, die van communis tische radiostations worden opgevan gen, valt te concluderen, dat de lan den achter het IJzeren Gordijn een steeds fellere anti-Zionistische en anti-Joodse politiek zullen volgen. Het monsterproces van Praag, waar bij de voornaamste beschuldiging te gen de veertieu beklaagden „samen werking met kapitalistische Zionis ten" was, zal waarschijnlijk door twee andere „processen" van het zelfde kaliber worden gevolgd, na melijk een tegen de ex-premier van Polen Gomoelka en eet. tegen Anna Pauker, ex-minister van buitenland se zaken van Roemenië. Het communistische dagblad van Warschau Trybun-i Ludu heeft Go moelka er gisteren van sehuldigd „dezelfde opdrachten te hebben ge had als Slansky in Praag. Rajk in Hongarije en Kostof in Bulgarije". Gomoelka werd in October 1951 we gens hoogverraad gearresteerd. Hij is geen Jood, maar r»y wordt „de Pool se Slansky' genoemd en dat maakt het waarschijnlijk dat anti-Zionisme een belangrijke rol in zyn proces zal spelen. Anna Pauker, die verleden jaar Juli haar ontslag kreeg, is de doch ter van een rabb en haai eigenlijke naam luidt Rabinsohn. In Roemenië is haar ontslag gevolgd door het eli mineren op grote schaal van Joden uit regeringsposten. Het Roemeense Politburo heeft nog slechts één lid van Joodse Hoede, hoewel Roeme- onrealistische critiek op de Publiekrechtelijke Bedrijfsorganisa tie konden komen. De Publiekrech telijke Bedrijfsorganisatie zal deze monopolistische concurrentie en mo nopolies in betere banen leiden en tevens de overheidstaak doen ver minderen, daar diverse werkzaamhe den welke nu nog door de staat ge schieden straks door het georgani seerde bedrijfsleven onder toe zicht van de overheid gedaan kun nen worden. De staat zal dan van zelf meer op zijn eigenlijke taak kunnen terugvallen: beschermen van het algemeen belang. Het toe zicht van de Staat op de Publiek rechtelijke Bedrijfsorganisatie zal danook voornamelijk gezocht moeten worden in het bewaken van het al gemeen belang, d.w.z. voorkomen dat de organisaties maatregelen ne men welke met het algemeen belang strijdig geacht moeten worden. Zo blijkt dus dat de Publiekrech telijke Bedrijfsorganisatie ook als vorm van gebonden economie ge heel in de lijn van de historische ont wikkeling ligt. Met deze organisatie wordt geen breuk in de ontwikke ling gebracht en wordt niet getracht een niet te stuiten maatschappelijke ontwikkeling toch uit zijn banen te duwen Het initiatief tot de Bedrijfs organisatie is typisch passend bij een volk als het Nederlandse, dat niet gewend is hersenschimmen na te ja gen, gewend nuchter realistisch te Opslagplaats voor atoombommen Het Britse socialistische parle mentslid Driberg heeft in de nacht van Donderdag op Vrijdag in het Lagerhuis meegedeeld, dat zich dicht bij de weg naar het Amerikaanse vliegveld Withersfield in Groot-Brit. tannië een „opslagplaats voor tacti sche atoomwapenen" bevindt. Driberg zeide, dat hij niet iets ont hulde, dat de veiligheid in gevaar bracht. Het was reeds door de plaat selijke bladen besproken. nië het communistische land met de grootste Joodse bevolkingsgroep is. In Polen is de haatcampagne tegen het Zionisme eerst onlangs ingezet, nl. verleden week Vrijdag, toen Bei roet, de nieuwe Poolse premier, het sein gaf tot een nieuwe anti-Zionis tische campagne, welke de laatste dagen door radio-Warschau en de Poolse pers met hevigheid is ingezet Als reactie op het proces te Praag is Donderdag vrn het gebouw der Tsjecho-Slowaakse legatie te Tel Aviv een ruit ingegooid. De deur werd beschadigd. Op verzoek var de legatie hebben twee Israëlische politiemannen de wacht voor het gebouw betrokken. SOEKARNO MOET RUST HOUDEN De president van de Republiek In donesië, Soekarno zal eind Novem ber naar Bali vertrekken. De presi dent moet op medisch advies rust houden. 3ta*tzeg.et& aaat de V,et. Afxitieö De Verenigde Naties hebben Dinsdag bekend gemaakt, dat de Neder lander Dirk van Gelder, een eerste prijs heeft gewonnen in een prijsvraag van de UNO voor het ontwerpen van postzegels voor de organisatie. De heer Van Geldor won zijn prijs (S 1000) in de groep, die betrekking had op de werkzaamheden of doelstellingen van een van de bijzondere lichamen. De heer Van Gelder is leraar aan de Academie van Beeldende Kunsten te Den Haag. Het bekroonde ontwerp (links), rechts Dirk van Gelder. Aneurin Bevan, leider van de lin kervleugel van de Britse Labourpar- tij, is gisteren bij een tweede stem ming als enige van zijn groep geko zen in het „schaduwkabinet", de lei ding van de socialistische fractie in het Lagerhuis. Bij de eerste stem ming, waarvan het resultaat verleden week werd bekendgemaakt, was geen enkele aanhanger van> Bevan geko zen. Als lid van de opperste partijlei ding zal Bevan niet langer de vrij heid hebben, onbeperkte critiek te le veren in de door zijn aanhangers ge wenste zin van een vertraging van de herbewapening en een onafhan kelijker koers ten opzichte van Ame- I rika. Boeten van millioenen francs gen van beide landen de gemoederen druk bezig. De hoogste eisen tot schadevergoeding en boeten door de Belgische regering zijn in België ge vallen. Van de ruim 300 millioen francs echter worden ongeveer 70 mil- lioen van drie Nederlandse betrokkenen gevorderd, namelijk, blijkens Bel gische gegevens, van een grote Brabantse fabriek tot een bedrag van 50 millioen. van een fabriek in Zuidelijk Drenthe van ongeveer twee mil lioen en van een Noordhollandse exporteur van ongeveer 17 millioen francs. Dat ook namen van andere zuivelfabrieken in dit proces worden genoemd, is vermoedelijk gelegen in het feit, dat een of meer dezer drie van diverse andere bedrijven room hebben betrokken en naar België door leverden. SD.e iliifd in 9nda-Qfiina Vietminh-troepen, die een aanval ondernamen tussen Hanoi en Lai Chau, in dc nabijheid van weg RC 41, moesten op Na Sam terugtrek ken, toen Franse strijdkrachten, ge steund door hevige artillerie-aanval len en door de luchtstrijdkrachten, denken en dus vanzelf tot de meest een tegenaanval ondernamen op de Zoals men weet, wordt ter nivel lering van het verschil in productie prijzen tussen Nederlandse en Bel gische producenten op diverse land bouwproducten een heffing gelegd. Men kan de geschiedenis van deze heffingen t.a.v. boter en room in drie perioden verdelen. De eerste loopt van 1 September 1949 tot 1 Maart 1950, toen Nederland op ver zoek van België een heffing legde op uit te voeren boter en op room met meer dan 20 percent vetgehalte in verpakkingen van meer dan een liter. Van 1 Maart tot 31 December 1951 valt de tweede periode, waarin België de heffing zelf in handen nam. Aan de Belgische grens hief men van 1 Maart tot 7 April op room in verpakkingen tot 1 liter 3,55 francs en op room in grotere ver pakkingen 7,10 francs per liter. Aan gezien deze methode niet waterdicht doelmatige oplossing van het vraag stuk van de toenemende machtscon centraties kon komen. Het kwam dus tot de Publiekrechtelijke Be drijfsorganisatie. Dr. J. G. M. DELFGAAUW. Ontnaasting Britse staalindustrie Het Britse Lagerhuis heeft met 305 tegen 269 stemmen het wetsontwerp inzake de ontnaasting van de staal industrie aangenomen. Het Huis nam het ontwerp in twee de lezing aan. Dit is de voornaam ste phase, die een wetsontwerp door maakt. De aanvaarding betekent, dat het ontwerp in zijn algemene begin selen is goedgekeurd. Er is twee dagen over het ontwerp gedebatteerd. De Labourleden pasten een vertragingstactiek toe. De Labourregering heeft alle grote ijzer- en staalbedrijven in Februari 1951 genationaliseerd. De Labour- partij heeft meegedeeld, dat zy de industrie weer zal nationaliseren, in dien de partij weer aan de macht komt. Woordvoerders van de (conserva tieve) regering zeiden, dat de indus- vijandelijke troepen, die uit meer trie door de voorstellen buiten de dan 18.000 man bestonden. Op ongeveer 50 km van Lai Ghan, ontvangt dit groepje strijders aan vullingen voor proviand en wapens uit de lucht. partijpolitiek gehouden zou worden. Dit zou geschieden door een raad, welke in het openbaar belang toezicht zou houden op de industrie, verklaar den zij. bleek te zijn, omdat in die tijd vrij wel uitsluitend room in literflessen werd aangeboden, werd na 7 April voor alle room 9,50 francs per liter geheven. De derde periode loopt van 1 Jan 1951 tot op heden door. Krachtens het protocol van Luxemburg wordt thans weer door Nederland de heffing op boter en room bij uitvoer naar Bel gië gelegd. Sedertdien delen België en Nederland de heffing. In Neder land verdween het aandeel aanvan kelijk in de schatkist, doch sedert 1 November 1951 ontvangt het zuivel- fonds dit geld. Beziet men deze drie perioden, dan is er alle reden om aan te ne men, dat de roomsmokkel alleen in de twee eerste perioden, toen de uitvoer in flessen van een liter vrij was en later, toen de heffing van Belgische kant werd geïnd, gescjiied zal zijn. Zolang immers in Neder land op de te exporteren room een heffing wordt gelegd, waarbij scherp wordt gecontroleerd, is de aardigheid voor de smokkel er af. In de eerste periode is dus waar schijnlijk vele malen de heffing aan de Nederlandse kant op boter ontdo ken, door room in literverpakking voor verkarning naar België te leve ren. Toen dit spelletje na 7 April 1950 niet meer opging, ging men „ge condenseerde melk" voor die ver karning in België in elke willekeu rige verpakking leveren. De leverin gen liepen in die periode met maar liefst 30 ton pee maand op. Na 1 Januari 1951, toen de heffing op naar België te exporteren room, in welke verpakking dan ook, aan Nederlandse zijde geheven werd, was het spel uit. In 1951 werd in to taal slechts 1600 ton room naar Bel gië geleverd, of gemiddeld 133 ton per maand. Hoe driest de smokkelaars te werk gingen mag wel hieruit blijken, dat zij er niet voor terugschrokken, soms vier keer op een dag tien ton room over de grens te brengen. De kwestie van de aansprakelijkheid voor de vervalste facturen, alsook de schuld vraag rond het verwisselen der roofn- etiketten voor die van geconden seerde melk in „Niemandsland" tus- De politie van Nairobi heeft Don derdag bij een sportterrein het ver minkte lijk van het inheemse lid van de gemeenteraad Tom Mbotela ge vonden. Zij stelde direct een onder zoek in met speurhonden. Mbotela bedankte enige tijd geleden voor het lidmaatschap van de Afrikaanse Unie. In het district Fort Hall, een van de gebieden waar de Mau Mau zeer actief is, poogden twee inheemsen van een hinderlaag uit het Kikoe- joestamhoofd Kito te vermoorden, toen deze in zyn auto passeerde. Het escorte wist één van de aanvallers, die met lange messen bewapend wa ren, te arresteren. In hetzelfde district werden vyf Kikoejoes tot langdurige gevange nisstraffen veroordeeld wegens het dwingen van twee oude me.isen tot het afleggen van de eed aan de Mau Mau. Nabij Njeri ten Noorden van Nai robi hebben Britse soldaten een aan tal razzia's bij daglicht voltooid. 300 Inheemsen werden korte tijd vast gehouden, 39 van hen werden gear resteerd. Bij grote operaties in de Kikoe- joereservaten te Kjamboe en Fort Hall zijn in de afgelopen 24 uur 400 500 inheemsen bijeengedreven. Een regeringswoordvoerder ver klaarde Donderdagavond, dat 3.000 Kikoejoes, mannen, vrouwen en kin deren, in het gebied van Thompsons Fal gereed stonden om overgebracht te worden naar Kikoejoereservaten. sen de douaneposten, is nog niet dui delijk. Het is de vraag, in hoeverre de Nederlandse justitie hierin zal worden gemoeid. Van aanklachten is tot dusverre nog niets gebleken. Deviezenbepalingen schijnen niet overtreden te zijn. De betalingen aan de Nederlandse leveranciers zijn naar alle waarschijnlijk normaal ge weest, alhoewel in eventuele „over winst" een addertje onder het gras kan schuilen. Toen de Belgen in de gaten kre gen, dat het met de grote invoer van „gecondenseerde melk" uit Neder land niet pluis was, werden grote borgstortingen van de importeurs ge- eist. Deze beliepen ettelijke mil lioenen en kunnen thans mede ter afdoening van de door de justitie geëiste schadevergoedingen worden gebruikt. Te Antwerpen wordt verteld, dat het bedrijf van de „Roombaron" failliet is, doch dat deze inmiddels alweer in een nieuwe fabriek zit. In België vraagt men zich af, waarom de Nederlandse douane zich niet met het verwisselen der etiket ten heeft bemoeid. Men had toch kunnen vermoeden, dat er waar schijnlijk geknoeid werd, omdat de roometiketten soms als sneeuwbuien rondwaaiden en ook, dat op sommige Belgische douaneposten de zaak niet pluis moet zijn geweest. Formeel had de Nederlandse douane met het ganse geval niet van doen, omdat alles tot en met de Neder landse grens, waar de goede factu ren en de door België niet erkende uitvoermachtigingen juist werden be vonden, in orde was. Het is echter de vraag of de Nederlandse douane niet iets geweten of vermoed heeft. Aangezien de fraude echter buiten Nederlands gebied is gepleegd, lijken rechtstreekse verwijten tegen de Ne derlandse douane onjuist. JC weertje Bij geldkwesties houdt de gemoe delijkheid meestal op. Shakespeare.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1952 | | pagina 1