De derde middag werd door drie
wethouders geheel vol gepraat
Nijverheidsonderwijs toont
een zeer verheugende groei
Pas hedenavond (nacht) klaar!
Aan het einde van dit jaar
zijn er 549 woningen klaar
Stenografen, Prot. Chr. en P. v. d. A.
De fractieleiders en drie
andere leden repliceerden
Het valt nogal mee met de
schuld van f983 per hoofd
DINSDAG 18 NOVEMBER 1952
DE LE1DSE COUKANT
TWEEDE BLAD - PAGINA 1
BEGROTING 1953 IN DE LEIDSE RAAD
Wethouder Van Schaik
De derde ronde van de behandeling
der Leidse gemeentebegroting 1953
is gis.ermiddag om 'wee uur begon
nen met het antwoord van wethou-
der Van Schaik.
De wethouder merkte ten aanzien
van het kleuteronderwijs op, dat de
betreffende plannen binnenkort (1
Dec.) in de Raad zijlen komen.
Wat het Mytyl-onderwijS betreft,
er zal nog veel verbeterd moeten
worden. Een goede oplossing kan j
Leiden niet alleen bereiken; 14 van
de 24 kinderen komen van buiten;
ook die gemeenten zullen financiële
bijdragen moeten leveren. i
De schoolradio kost per jaar
68,per klas; alleen voor de 6e
klassen zou dit ƒ5.500,per jaar be- j
dragen. Is het bovendien wel juist,
dat de gemeente zich hierachter
stelt? De programma's zijn nog niet
van dien aard, dat men er erg en hou-
siast over moet zijn.
Het verschil in kosten voor leer
lingen van Leiden en van buiten be-
ƒ5,per jaar per leerling.
Over de scholenbouw merkte de
wethouder op, dat het aantal lagere
school-leerlingen thans 11.200 be
draagt, terwijl men in 1948 het aan
tal voor '52 op 12.000 schatte. Dit
heeft consequenties ten aanzien van
de scholenbouw.
Gevaar voor teveel scholen in
19571958 bestaat er echter niet; er
moet nog een aantal oude scholen
buiten gebruik gesteld worden:
Breestraat, Boommarkt, hoek Haar
lemmerstraatPelikaanstraat. Ook
voor het ULO zal nog wel ie's moe
ten gebeuren, o.a. ten aanzien van
de school Pieterslcerkstraaf, die over
enige jaren moet worden ontruimd.
Het B.L.O. heeft een zeer belang
rijke toename van leerlingen, het
geen ook in de komende jaren het ge
val zal zijn. Steeds meer gaat het
onderwijs er toe over kinderen met j
een I.a. beneden 20 naar apart on-
der wijs te verwijzen.
Het Leids Studiefonds.
Het Leids Studiefonds voorziet in
een behoefte, echter nog lang niet
voldoende. Het fonds tracht steeds
van particuliere zijden meer steun
te ontvangen. Uit het niet kapitaal- j
krachtige milieu is het aantal stu-
denten in vergelijking met andere
kringen nog zeer gering. Spr. hoopte,
daarom, dat B. en W. in staat zullen
zijn het fonds beter t' gedenken. j
Het vakonderwijs staat niet
slecht. Momenteel zijn er 660 leerlin
gen aan de Ambachtsschool-Haag-1
weg en 177 aan de nieuwe R.K. Tech
nische school. Volgend jaar mag het
totaal op meer dan 1.000 geraamd
worden, terwijl het aantal in 1946
nauwelijks 500 bedroeg. Bovendien
zijn er thans nof 150 leerlingen die
het nijverheidsonderwijs ten dele
volgen.
niet stand kunnen houden; de indus-
niet stand kunnen houdne; de indus
trie en andere krachten hebben zich
er te weinig achter gezet. Tegelij
kertijd bleef de Tilburgse school met
2 a 3 leerlingen gehandhaafd; thans
telt deze 300 leerlingen! Weer is het
Leidse gemeentebestuur besprekin
gen begonnen en misschien reeds
volgend jaar kan er een leerlingen-
stelsel voor wevers beginnen. Thans
moet Leiden wevers van elders aan
trekken, hetgeen met veel moeilijk
heden gepaard gaat.
Twee Leidse fabrieken moeten
thans het stoppen en noppen van
kledingstoffen in andere plaatsen la
ten verrichten. Er wordt getracht
aan beide Leidse huishoudscholen
een opleiding voor stopsters en nop-
sters te verbinden.
Heel graag had Leiden een M.T.S.
gehad; de pogingen hebben echter
gefaald. Mogelijk komt e. een be
tere kans wanneer het Nijverheids
onderwijs blijft opnemen.
Voorlichting over de voeding geeft
op de lagere scholen grote moeilijk
heden, omdat er practische lessen
aqn verbonden moeten worden. Het
V.G.L.O. doet op dit terrein echter
heel goed werk. Enig. klassen van
meisjes-ULO's hebben bovendien
thans enige lessen op de huishoud
school.
meer kunnen doen, vooral wat de j besteding zeker een taak!
opleiding van leiders betreft.
In de Professorenwijk woredn j
thans verschillende plannen uitge- I
werkt; reeds is men begonnen met1
het vormen van jeugd-natuurwach-1
ten.
Nog geen nieuwe schouwburg.
Het hele college is er van over
tuigd, dat het schouwburgprobleem
urgent is, maai spr. kan nog geen
toezeggingen doen omtrent nieuw
bouw.
Op het gebied van de zweminrich
tingen is Leiden zeer slecht bedeeld.
Enkele van de zeer gro.e zwemver
enigingen kunnen geen leden meer
aannemen; er is er zelfs éé.i met een
wachtlijst van 400 aspirantleden.
Een nieuw zwembad (open en over-
'dekt gecombineerd) is dringend no
dig, eventueel met een badinrich
ting.
Uitvoerig ging de wethouder in op
het particulier initiatief in culturele
aangelegenheden. Enige leden meen
den, dat het initiat'ef uitsluitend in
particuliere handen moet blijven,
maar spr. was van mening, dat de
overheid op cultureel gebied het
„Laisser aller, laisser passer'' niet toe
mag passen; de overheid heeft op het
belangrijke ge-bied van de vrije tijds-
Wat de opmerkingen van de heer
Geertsema over deze kwestie betrof,
wilde de wethouder slechts zeggen,
dat een verschil in politieke opvat-
tngen niet wegneemt dat men op
waardige wijze hierover kan spreken.
Zowel de toon ah d». argumenten
van de heer Geertsema hadden de
wethouder teleurgesteld, zo niet ge
griefd; zij waren een wetenschappe
lijk gevormd mens als de heer
Geertsema onwaardig.
Spr. sloot zich aan bij de hulde
aan K. en O De Stichting doet voor
treffelijk cultu.eel werk. De finan
ciële steun van K. en O. aan het
amateurisme diende volgens de heer
Van Dijk in handen van de cul
turele commissie te komen; tot be
studering van dit vraagstuk is de
commissie nog niet gekomen, aldus
de wethouder. Deze commissie
wordt overigens niet uitgeschakeld,
maar geeft adviezen aan B. en W.,
o a. ten aanzien van het inschakelen
van kunstenaars bij de stadsver-
fraaiïng.
De Boerhaavezaal heeft in 1951
aan huur opgebracht 212,15. Er zou
wel meer belangstelling voor het
gebruik van ce zaal zijn, wanneer
de verwarming niet 'o'n grote han
dicap was.
Wat we in ons blad van Zaterdag zo vurig gehoopt hadden, is geen
werkelijkheid geworden. De gemeenteraad heeft gisteravond geen
croquetjes gegeten, niet geroken zelfs. Hetgeen betekent, dat de be
handeling van de gemeente-hegroting 1953 niet klaar gekomen is.
Dat de raad niet zou klaar komen, was gistermiddag al duidelijk,
toen de laatste wethouder om 5.21 uur zijn slotwoord sprak en de
voorzitter onmiddellijk daarop de vergadering verdaagde tot 8 uur. Hy
probeerde dus niet eens er een beetje haast achter te zetten; anders
hadden er vóór zes uur nog wel enige sprekers een beurt kunnen
krijgen.
Wethouder Van Schaik had gistermiddag de meeste tyd nodig: een
uur en 35 minuten. Wethouder Jongeleen was iets korter: een uur en 7
minuten Nog korter was wethouder Van det Kwaak, die slechts 34
minuten nodig had. Wethouder Menken had Vrijdagavond 53 mi
nuten gesproken.
's Avonds kwamen eerst de fractieleiders aan de beurt voor de
replieken. Dat dit niet allemaal even vlug ging, bewijzen de volgende
cijfers: Goslings 28 minuten, Woudstra 11, Van Dijk 34, Frohwein 20,
Van Weizen 41.
Maar daarmede was de sok nog niet af. Er waren nog andere
leden, die iets in het midden te brengen hadden. De voorzitter gaf er
nog drie het woord: Knol 16 minuten, BraggaarDe Does 18,
Kortmann 10.
Wat ons nu nog rest? Het valt moeilojk te zeggen hoeveel'
raadsleden van de overige 24 (de heer Lombert buiten beschouwing
latend) nog het woord wensen te voeren. Het zouden er nog wel eens
20 kunnen zijnDan komen de voorzitter en de wethouders nog
aan de beurt voor de duplieken. Pas daarna kan de begroting artikels-
gewijze worden aangenomen waar ook nog wel een slordige ander
half uur mee heen zal gaan. Aangezien er hedenmiddag niet
vergaderd wordt en de raad dus pas om 8 uur begint, kon het wel
eens nacht worden voordat de croquetjes op tafel komen.De voor
zitter waarschuwde trouwens gisteravond al, dat hij Dinsdagavond
beslist wil klaarkomen en dat de leden er dus maar op moeten reke
nen, dat het wel eens laat zou kunnen worden
Wethouder Jongeleen
De schoolgeldkwestie.
De wethouder ko: zich voorstel
len, dat de heer Van Dijk de school
geldkwestie zo belangrijk vindt
(vermenigvuldigingscijfer voor het
L.O. op 1 stellen). In feite is het cij
fer 2 door verandering der normen
reeds tot 1,2 teruggebracht, waar-1
door het schoolgeld van 13.500 tot
9.000 is teruggelopen, terwijl het
aantal kinderen met 700 steeg. 1-Iet
U.L.O. staat er nog gunstiger voor;
de factor is hier zelfs al 0.8. Bij het
M.O. en het V.H.O. zijn de cijfers
meer dan de helft gedaald. Spreker
wilde van het voorstel-Van Dijk een
nadere omschrijving horen.
Meer leidersvorming.
Het jeugdwerk wordt overkoepeld
door de Leidse Jeugdactie. De sa
menwerking met het gemeentebe
stuur is prettig, al zou de L.J.A. iets
Wethouder Jongeleen had weer
een ruime keuze uty een veelheid
van onderwerpen Allereerst wees
hij er op, dat de Plantsoendienst al
hel mogelijke doet om zoveel moge
lijk bloemen in de stad te planten.
De stadskwekerij is overbelast door
de uitbreiding van de stad.
De veranderingen in de raadzaal
zijn inderdaad nodig. B. en W. heb
ben trouwen meer wensen wat dé
afbouw van het stadhuis betreft o.a.
de verlichting van de kamers van
B en W. Spr. kon no niet toezeg
gen, dat de ULO-school aan de Bree
straat t.z.t. bij de Gehoorzaal ge
trokken zal worden. B. en W willen
het wel overwegen.
Wat de nieuwe schouwburg be
treft, vond spr. het Stationsplein niet
geschikt vanwe? het trein-lawaai.
De vaarweg naar de Lichtfabrieken
heeft de volle aandacht van B. en
W. Binnenkort komt er een voorstel.
Wat de warmte-technische advie
zen betreft, is er nog geen overeen
stemming t.a.v. de benoeming van een
eigen adviseur.
Het aantrekken van de industrie
heeft de voortdurende zorg van B.
en W. Het college heeft alles gepro
beerd de Colgate in Leiden te hou
den. De directie heeft echter beslo
ten de productie in Leiden te sta
ken, zonder het oordeel van het ge
meentebestuur af te wachten. Op de
vraag of alleen het protest van de
Meelfabriek oorzaak van het ver
dwijnen van de Colgate is, zou men
anders antwoorden wanneer men
wist, welke gegadigden er nog meer
waren voor het pand van de voor
malige sigarenfabriek.
Wat de verbreding van de Koe-
poorts- en Boste brug betreft, merk
te spr. op, dat dit uitermate kostbaar
is. Het heeft de aandacht van B. en
W., maar voorlopig komt er nog
niets van. De Bostelbrug is verleden
jaar pas gerestaureerd; in het geval
Koepoortsbrug ware het beter een
geheel nieuwe wegbedekking aan te
brengen. Maar plannen zijn er nog
niet. v
Inderdaad is de verbinding van
Leiden met de kustplaatsen zeer
slecht. De zaak heeft de aandacht
van het Prov. bestuur en het ge
meentebestuur zal aandrang uitoefe
nen tot verbetering hiervan.
De kwestie van het rioolgemaal
aan de Parkstraat is een moeilijk
geval. Verhoging van de huis-vloe-
ren is echter zeer kostbaar. Er zijn
plannen voor een nieuw rioolgemaal,
zodat de klachten dan wel zullen
verdwijnen.
B. en W. zullen ernstig overwe
gen aan jonge beeldhouwers werk
te geven bij de stadsverfraaiïng.
Op de hoek JulianastraatBern-
hardkade komt een openbaar ge
bouw. Wat er komt en wanneer, kon
spr. nog niet zeggen.
Saneringsplannen.
De wethouder verheugde zich over
de belangstelling voor de sanerings
plannen. Zo gauw als het woningte
kort ongeveer opgeheven zal zijn,
kan het saneringsplan uitgevoerd
worden. Het college zal de plannen
tijdig voorleggen.
In opdracht van de Raad is spr.
bezig een aantal woningen in de
Gortestraat te slechten. Maar hij
heeft slechts één bewoner bereid ge
vonden naar een betere woning te
verhuizen. Het sociale element speelt
in de sanering een belangrijke rol.
Wat de woningbouw voor grote ge
zinnen betreft, had spr. de ondervin
ding dat er vaak bij de gro'e gezin
nen weinig aandrang is om nieuwe
grote woningen te betrekken. Het
was spr. bekend, dat de duplexwo-
nlngen de normale gezinsvorming
belemmeren, maar het kan thans niet
anders.
De werkloosheidscommissie doet
alle pogingen zo snel mogelijk tot
uitvoering van werken te komen. Er
zijn reeds voorstellen gedaan aan
hogere instanties.
De sportvelden aan de Haarlem
merweg komen spoedig in de raad.
Er is een rapport onderweg. Overi
gens hebben er verleden week ook
andere terreinen blank gestaan.
De riolering van de Langebrug
wacht nog steeds. Er wachten ech
ter nog meer plannen; sommige zijn
nog dringerder. Bovendien speelt de
financiële positie een belangrijke
rol. Mogelijk kan het college het Rijk
een financiële tegemoetkoming vra
gen voor het Langebrugplan.
Het terrein Herengracht ligt er
nog steeds. Een deel hiervan is rijks-
bezit; de zaak komt spoedig in B.
en W.
De Spoorwegwerken hebben een
zware tegenvallei gehad. Of er te
voren voldoende geboord was, wilde
de w ouder in het midden laten.
In het begin was de samenwerking
tussen Spoorwegen, Gemeente en
Rijk niet zo bijzonder goed, thans
wel. Over de Leidse portie in de ex
tra kosten wilde spr. nog niets zeg
gen.
De busverbinding met de buiten
wijken heeft nog geen oplossing ge
vonden. Vele belangen spelen hier
bij een rol, o.a. van twee trammaat
schappijen en van de busondernemer.
De onderhandelingen verlopen zeer
moeizaam. Een der drie partijen
heeft thans een concreet voorstel ge
daan, dat eerst nog in B. en W. be
sproken worden.
(Zie vervolg pag. 3 eerste blad).
Tweede ronde ingegaan
De avondzitting bracht eerst de
replieken van de fractieleiders.
De heer Goslings (P.v.dA.) wees
er op, dat de P. v. d. A. niet tegen
particuliere bouw is, maar dat deze
de bouw van woningwetwoningen
niet mag belemmeren.
XXX
De heer Woudstra (prot. chr. was
verheugd over dt cijfers, die wet
houder Jongeleen ten aanzien van
de woningbouw had medegedeeld en
die een gunstiger beeld gave dan
uit de Memorie van Antwoord bleek.
De heer Van Dijk K V.P.) nam het
de heer Schüller kwalijk, dat deze
hem een demagoog had genoemd bij
het beschouwen van de woning-
bouwcijfers. Spr. vond 1585 wonin
gen na de bevrijding, dus in 7 jaar
een gemiddelde van 226, teleurstel
lend in zoverre, dat men dit na de
bevrijding niet verwacht had, omdat
er vóór de oorlog zonder achter
stand 400 jer jaar gebouwd wer
den. Spr. had ondanks zijn teleur
stelling slechts achting voor hetgeen
het college onder zeer moeilijke om
standigheden had verricht
Terugkomend op zijn voorstel over
het omlaag brengen van het ver-
Wethouder Van der Kwaak
Een kijkje in de raadzaal, gezien vanachter de voorzittér sstoel. Geheel vooraan zitten de twee stenografen, die
al het gesprokene letterlijk noteren en later uitwerken. Op de voorste rij ziet men een deel van de prot. chr.
fractie, van links naar rechts: de heren Knol, Knetsch, Woudstra, Van Iterson en Questroo. Mevrouw Vijlbrief
(C. P N.) is slechts gedeeltelijk zichtbaar. Op de achterste rij de andere helft van de prot. chr. fractie met uit
zondering van de heer Hordijk. Van links naar rechts: de heren Elsgeest, Stolp en De Kier. Verder naar rechts
de „kop" van de P. v. d. A.-fractie; de heer Goslings, mevr. BraggaarDe Does en de heer Schüller.
nroto: „De Leidse Courant"). i
Wethouder Van der Kwaak noem
de de liquiditeitspositie van de ge
meente gunstig; er zijn geldmidde
len aanweizg om alle onder handen
zijnde werken uit te voeren. Geluk
kig maar, dat B. en W verleden jaar
besloten hebben in de mist op
eigen kracht en naar eigen inzicht
verder te varen. Dit zal ook het vol
gend jaar het geval zijn.
Toen de begroting werd opgesteld,
was nog niet bekend hoe de verhou
ding rijk-gemeenten zijn zou. Men
kan zich afvragen hoe het dan ge
steld is met de hogere uitkering van
650.000,uit het gemeentefonds.
Deze raming mag stellig verant
woord genoemd worden.
Het is van groot belang, dat Leilen
nu in staat is een reserve te vormen.
Het is van groot belang, dat Leiden
(volgens de heer Kortmann 983,—
per hoofd) nogal mee; er moet hier
bij rekening gehouden worden met
productieve en improductieve beleg
gingen. Bij het. vergelijken met an
dere gemeenten dient men zich af te
vragen of die gemeenten ook gas-
en lichtbedrljven hebben, waarvoor
Leiden 20 millioen moest investeren.
Niet ongerust.
Over de verhoging der electrici-
teitstarieven behoeft de raad zich
niet ongerust te maken; deze kwes
tie eist zeer veel voorbereiding en
komt eerst nog in de commissie.
De wethouder was tevreden over
het werk van de Volkscredietbank
en het Financieringsinstituut; er
wordt een voorzichtig beleid gevoerd,
waarbij gewaakt wordt tegen over-
creditering.
De voorbereidingen voor een
nieuwe veemarkt zijn reeds zeer in
tensief ter hand genomen.
Spr. wilde graag erkennen, dat het
Morskwartier behoefte heeft aan een
electrische klok. Maar aangezien er
geen klokkenkabel ligt zou een klok
de gemeente thans 4.135,— kosten.
Daarom wilde de wethouder nog
even wachten; misschien komt er
een goede electrische klok in de to-
ren van de te bouwen Herv. Marana-
thakerk.
menigvuldigingscijfer, voor het
schoolgeld van 2 op 1., wees de
heer Van Dijk er op, dat hij doelde
op de categoriën, die niet onder
de rijksregeling van soepeler school
geldheffing vielen Hij wijzigde
daarom zijn voorstel door ae ver
laging tot 1 te beperken tot het L.O.
en V.G.L.O.
Het had spr. gespeten, dat B. en
W. niet geantwoord hadden op zijn
drie suggesties inzake een actieve
gezinspolitiek, die hij slechts ter be
studering had gegeven.
Spr. was ook niet tevreden over
het antwoord betreffende de com
missies van bijstand, met name wat
de Leidse Duinwatermaatschappij
betrof.
XXX
De heer Frohwein (VV.D.) wilde
van de wethouder een concreet ant
woord hebben op de kwestie van de
particuliere bouw. Wanneer B. en
W. geen garantie willen geven, zoals
de heer Ten Broeke vroeg, willen zij
dan wel grond en bouwvolume be
schikbaar stellen?
De V.V.D.-fractie stelde zich ach
ter het voorstel-Piena-Van Stralen
(straten te noemen naar verzetslie
den) en verzocht het voorstel-Van
Dijk in prae-advles te nemen (ver-
meningvuldiglngscijfer.)
XXX
De heer Van Weizen (C.P.N bé-
pleitte nogmaals de noodzaak van
een groter bouwvolume en drong
weer aan op maatregelen ter bestrij
ding van de werkloosheid.
XXX
Nadat de fratieleiders aldus gere
pliceerd hadden, kwam er nog een
aantal andere leden in tweede in
stantie aan het woord.
De eerste was de heer Knol (prot.
chr.), die ten aanzien van de Miner-
va-stoep opmerkte de indruk te heb
ben, dat hier met twee maten geme
ten werd. Waarom moesten van alle
Breestraat-huizen de stoepen en
hekken verdwijnen en van de stu
denten-sociëteit niet?
XXX
Mevr. Braggaar-De Does (P.v.d.A.)
bereed onder grote hilariteit van de
Raad weer eens haar stokpaardje
over inschakeling van de vrou\/ en
over de onvolmaaktheid van de man.
XXX
De heer Kortmann (K.V P.) gaf
wethouder Jongeleen toe, dat er in
derdaad grote gezinnen zijn. die geen
prijs stellen op een grote woning,
omdat zij de hoge huur niet kunnen
betalen. Dit neemt niet weg, dat er
nog vele andere grote gezinnen zijn,
die met de beste wil van de wereld
geen groter huis kunnen krijgen,
hoewel zij in staat en bereid zijn de
hoge huur te betalen. Daarom bleef
spr. de bouw van woningen voor
grote gezinnen aanbevelen.
