S)e CoidócSoti/Yci/nt Stalin speculeert op botsing tussen kapitalistische staten Hij ziet Frankrijk en Engeland reeds los van Amerika EERSTE BRITSE ATOOMBOM ONTPLOFT Moskou boos op Amerikaanse ambassadeur Directeur: C. M. v. HAMERS VELD. Hoofdredacteur: L. C. J. ROOZEN. KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN ZATERDAG 4 OCTOBER 1952 44ste JAARGANG No. 12706 Papengracht 32, Tel. 20015, Adm. en Adv. 20826, Abonn. 20935, Giro 103003. Abonnementsprijs f 0.47 p. w., f 2— p. mnd., f 6— p. kwart. Franco p. p. 1 6.80. - Advert.: 15 ct. p. mm. Telefoontjes t 1J0 WORSTELING OM DE MACHT Egypte zit op het ogenblik met een. purgeermiddel in zijn maag en wacht gelaten de gevolgen af. De dosis, welke Naguib heeft toe- fediend, is voldoende gebleken om oning Faroek kwijt te raken als mede een grote verscheidenheid van corrupte elementen, welke het Egyp tische volk reeds lang zwaar op de maag hebben gelegen. Eén man is er evenwel, die Na guib de voet dwars zet en die man is de traditionele leider van de Wafd-partij, Nahas. Hij is wat men noemt een hardnekkig geval en het wachten is nu op de uitwerking van de bepaling, dat de politieke par tijen zich vóór 8 October a.s. moeten hebben ..gezuiverd" op straffe van ontbinding en confiscatie van hun be zittingen. Alle partijen hebben reeds aan de eisen van Naguib's regering toege geven, maar de Wafd- heeft openlijk geweigerd. De zuivering, waaraan de Wafd zich had moeten onder- 0 werpen, was de verwij dering jan haar leider Na has, maar het bestuur van de Wafd heeft gezegd: „Zonder Nahas geen Wafd". Dat wordt een krachtproef voor de militaire dictatuur van Naguib, want het lijkt uitgesloten, dat Naguib en Nahas het alsnog op een accoordje zullen gooien. Dat de Wafd Nahas niet wil laten schieten, is begrijpe lijk, want Nahas, die de partij reeds een kwart eeuw heeft geleid, wordt geacht de enige man te zijn, die door zijn prestige de uiteenlopende ele menten in de grote partij bij elkaar kan houden. Hij is ook de enige, die bij de a.s. niéuwe verkiezingen de Wafd weer de overwinning kan be zorgen. Zonder Nahas is de Wafd de Wafd niet meer. De Wafd heeft niet alleen de pre tentie de grootste politieke partij van Egypte te zijn, maar wil zelfs de uitdrukking zijn van het politieke bewustzijn van het gehele Egyptsche volk. En als Nahas de exponent is van de Wafd dan is Nahas tevens de politieke verteger.woordger van het gehele Egyptisch volk. Het is duidelijk, da generaal Na guib, die zelf „de" vertegenwoordi ger van het Egyptische volk wil zijn, geen genoegen can nemen met zo'n concurrent en daarom zal het wel „buigen of barsten" worden. Het con flict, dat nu is gerezen en zo graag wordt voorgesteld als een botsing tussen het leger en het volk, is dus in wezen niets anders dan een strijd om de macht tussen twee persoon lijkheden. sen af te leiden. Wie zich populair wil maken in Egypte moet beginnen met op de Engelsen te schelden en hun de oorzaak van alle narigheid en rampen in de schoenen te schui ven. Generaal Naguib past hetzelfde gerenommeerde recept toe en werft zich daarmee een aanhang, welke hem te pas kan komen als straks eventueel de botsing met de aan hang van Nahas volgt. Ook onder de Joden heeft hij zich al vrienden ver worven door bij gelegenheid van het Loofhuttenfeest in de synogagé te verschijnen als gast van de Joodse gemeenschap. Uit dit alles blijkt, dat de gene raal er prijs op stelt het volk achter zich te hebben en dat hij niet alleen wenst te steunen op de kanonnen en geweren van zijn manschappen. Zo lang hij kan vertrouwen op de steun van het leger, heeft hij het heft in handen, maar over het volk en tegen het volk regeren is allerminst de op zet geweest van Naguib's grote schoonmaak. Hij heeft het volk wil len' verlossen vai de elementen, die het uitzogen en arm en klein hiel den; hoe zou hij nu een ander juk kunnen leggen op de schouders van dit zo pas bevrijde volk? Er zijn boze lieden, die beweren, dat de appetijt al etende komt en dat een dictator, eenmaal begonnen, er niet weer mee uit kan scheiden, maar van kwaad tot eige vervalt. Wij zullen met belangstelling het verloop van de krachtmeting volgen en zien hoe <le grote schoonmaak in Egypte uitpakt. De Engelsen laten zich voorlopig niet van de wijs bren gen door de propaganda-redevoerin- gen van de generaal. Wanneer een maal de binnenlandse toestand is opgeklaard en de buitenlanldse poli- Imatewc ,Jk.nipte" matetfiaad- - AE De amateur-fotograaf, die deze zeldzame opname maakte, had bepaald zijn _rogelukkige dag. De foto toont een enorme waterhoos, die uit zee omhoog komt tiek aan de beurt is gekomen, zal en afbuigt nabij de kust op het eiland Honshoe, Japan. Men schatte de blijken of Naguib ook hier het roer lengte van deze monsterstraal op vele tientallen meters ed de middellijn op zal omgooien. jiaim 9 meter. Sovjet-Unie zou er niet bij zijn naicvtcll Maarschalk Stalin heeft verklaard, dat het waarschijnlijker is, dat de kapi- Intussen is het nog lang niet zeker, talistische landen oorlog zullen krijgen, dan dat er een gewapend conflict _.i 2!komt, waarbij de Sovjet-Unie betrokken wordt. Volgens Stalin zal eerst Groot-Brittannië en daarna Frankrijk „zich genoodzaakt zien, zich los te scheuren uit de Amerikaanse omhelzing". Hij verklaart voorts, dat zijn eigen stelling, dat de markten gedurende een bepaalde periode van een algemene crisis der kapitalistische staten gestabiliseerd kunnen worden, thans niet langer opgaat. De kansen op een kapitalistische oorlog zouden voorts, vol gens Stalin, stijgen tegen de tijd, dat Japan en Duitsland „zich van de Ame rikaanse slavernij vrij maken". Stalin heeft zijn mening uitgeengezet in een artikel van 50 pagina's in het tijdschrift „Bolsjewiek", een officiële uitgave van de centrale commissie der Russische communistische partij. Het artikel is gisteren gepubliceerd aan de vooravond van het 19de congres van de com munistische partij, dat hier Zondag geopend wordt. Dit is het eerste con gres sinds 1939. dat de Wafd zal worden ontbonden, want naarmate de tijd verstrijkt, wor den er meer en meer stemmen ge hoord, die aandringen op toegeven. Dan komt er een splitsing in de par tij, dan scheiden zich degenen, die tenslotte de partij niet willlen offe ren op het altaar van Nahas, zich af van de volgelingen van de grijze lei der en danja, dan heeft de partij zichzelf ontbonden. Terwijl naguib aldus de tijd voor zich laat werken, is hij in middels de boer opgegaan. Hij spreekt de boeren van de Nijldelta toe, maakt ze wild van enthousias me voor zijn land verdelingsplannen en wekt ze op tot strijd voor de be vrijding van het land van de Engel se bezetting. Dat laatste is een oud en vertrouwd geluid, want Nahas heeft dat geluid ook altijd laten ho ren. Het was een geluid, dat de arme Egyptenaren hun zorgen en hun armoe deed vergeten, zodat het uiter mate geschikt was om de aandacht van de binnenlandse bekommernis- CRISIS VAN KAPITALISTISCH STELSEL Stalin's artikel is getiteld „De eco nomische vraagstukken van het so cialisme in de Sovjet-Unie". Hij geeft er een tot in bijzonderheden uitge werkt overzicht in van de economi sche vraagstukken, waartegenover Rusland zich gesteld ziet. „Het be- langrijkstb resultaat op economisch gebied der tweede wereldoorlog", aldus Stalin, „was de ineenstorting van één, de gehele wereld omvatten de markt. Dit heeft de algemene crisis van het kapitalistische wereld- Met „ataamkanati" in ateMing. Het Amerikaanse leger heeft voor het eerst gedemonstreerd met „het a» oomkanon" voor vertegenwoordigers van de pers. Het is een reusachtig stuk veldgeschut van 85 ton met een kaliber van 280 m.m. Het 'wapen kan in 20 minuten tijd in stelling worden gebracht en is te gebruiken bij alle weersgesteldheden. Het kan een granaat afvuren over een afstand van 32 km. Negen voertuigen, waaronder twee vrachtwagens, met een installatie voor het opwekken van electriciteit voor het afschieten van de granaten, behoren bij deze batterij. Ook „gewone" granaten, kunnen met dit reuzen- kanon worden afgevuurd. De voorbereidingen voor het afschieten van een projectiel worden getroffen (links); foto rechts, de lengte van de loop is 13 meter, evenals bij het standaardkanon krijgen de projectielen een draaiende beweging. stelsel verscherpt. Er hebben zich thans twee onafhankelijk van elkan der werkende markten ontwikkeld, namelijk die, gevormd door de Sov jet-Unie, China en Oost-Europa en de rest van de wereld. De blokkade der Westerse mogendheden heeft het aanzien gegeven aan de thans door de communistische staten gevormde markt. Ik voorspel een verdere in krimping van de markten der kapi talistische staten, hetgeen hun on derlinge naijver zal vergroten". „Het is een fout te denken, dat een onderlinge oorlog tussen de kapita listische staten thans niet meer on vermijdelijk is. In theorie is het juist, dat de tegenstelling tussen de kapi talistische en socialistische stelsels scherper is dan die tussen de kapi talistische landen onderling. Doch deze stand van zaken bestond vóór de tweede wereldoorlog. Wat zien wij bij het uitbreken van deze oorlog? Aanvankelijk een onderlinge krijg tussen de kapitalistisch? staten, waarbij de Sovjet-Unie niet betrok ken was". Waarom? „Waarom was dit zo?" vraagt de Russische regeringsleider. En hij antwoordt dan: „In de eerste plaats omdat het voeren van een oorlog te gen de Sovjet-Unie, het land van het in de practijk gebrachte socialisme, voor een kapitalistische staat en sta ten gevaarlijker is dan een onder linge krijg. De tweede reden is, dat de kapi talistische landen, terwijl zij ter wil le van propagandistische redenen veel misbaar maken over de agressi viteit der Sovjet-Unie, weten, dat Rusland de kapitalistische landen niet zal aanvallen. In de practijk is de worsteling tussen de kapitalis tische staten onderling om het be houd of uitbreiding hunner markten en de wens om zich van concurren ten te ontdoen, sterker gebleken dan de tegenstelling tussen de kapita listische en socialistische leerstellin gen". „De mogelijkheid bestaat, dat de moderne wereldvredesbeweging er in zal slagen een bepaalde oorlog te verhinderen of uit te stellen. Dit is echter niet voldoende om de onver mijdelijkheid van oorlog tussen de kapitalistische staten uit te schake len,', vervolgt maarschalk Stalin. „Het imperialisme moet vernietigd worden wil men de onvermijdelijk heid van een oorlog teniet doen. Het is onjuist te menen, dat West- Duitsland, Groot-Brittannië, Frank rijk, Italië en Japan tot in het on eindige de Amerikaanse overheer sing en onderdrukking zullen ver dragen en dat deze landen niet zul len pogen zich te ontworstelen aan de Amerikaanse slavernij en niet zullen pogen de weg, die leidt naar een onafhankelijke ontwikkeling, in te slaan. Genoemde staten zullen zich verplicht zien, zich te ontworstelen aan de Amerikaanse omhelzing. Zij zullen in conflict met de Verenigde Staten komen om hun onafhanke lijkheid en natuurlijk, de door hen begeerde hoge winsten te verzekeren", aldus schrijft de Rus sische regeringsleider. EERSTE REACTIES „Het kan thans wel zeker worden geacht, dat de Russische buitenland se politiek een nieuwe wending heeft genomen, die er vooral op is gericht te pogen Europa los te maken van de Verenigde Staten en waarbij er zelfs naar zal worden gestreefd de Europese landen stelling tegenover de Verenigde Staten te doen nemen", aldus menen deskundigen te Wash ington op het gebied van Russische vraagstukken, na kennis te hebben genomen van Stalin's artikel. In Londense politieke kringen is men daarentegen van mening, dat Stalin's artikel geen nieuwe wen ding in de Russische buitenlandse politiek betekent. Men ziet er inte- NIET DE GEWONE PADDENSTOEL-WOLK Vrijdagochtend acht uur plaatselijke tijd is op de Monte Bello-eilanden, ten Noord-Westen van het vasteland van Australië, de eerste Britse atoombom tot ontploffing gebracht. De ontploffing, die een succes genoemd wordt, is reeds twee jaar op deze eilanden, ter plaatse duivelseilanden genoemd, on- ler strikte geheimhouding voorbereid. Voor de ontploffing hebben Austra- 'ische patrouilleschepen het gebied om de eilanden afgezocht naar voor hen ongewenste duikboten of andere schepen. De door de ontploffing gevormde wolk had volgens Reuters corres pondent een andere vorm dan de „traditionele paddestoelvorm" van de Amerikaanse proeven. De wolk was breed aan de basis en steeg met i grote snelheid in een grillige zigzag- vorm tot ongeveer vier kilometer. Eén uur na de ontploffing kon men nog slechts twee wolkenstrepen zien, die in niets van gewone wolkenfor maties verschilden. Kort na de ontploffing kon men een tweede wolk zien opstijgen, waarschijnlijk bestaande uit opge waaid stof. Op een punt bij Onslow, ongeveer 90 kilometer van de plaats van ont ploffing, kon men een oranje licht flits zien, gelijkend op het licht van ,de opgaande zon. Vier minuten en vijftien seconden later trof een zware luchtstoot het vasteland, die gepaard ging met een rommelend ■;eluid, gelijkend op dat van een rein, die door een tunnel rijdt. Te midden daarvan hoorde men twee ntploffingen, een lichte en een ware. Men neemt aan, dat de eer- -e slag afkomstig was van de „ont- r lekingsbom". Ongeveer 25 minuten na de ontploffing steeg nog steeds een wolk op, waarschijnlijk afkom stig van verhit water en verhitte grond. De bom werd volgens waarnemers op een toren tot ontploffing bracht en men neemt aan, dat omliggende eilanden met radioactief water overspoeld zijn, zodat zij ge ruime tijd gevaarlijk zullen blijven door de stralingen. Het is mogelijk, dat bij de plaats van ontploffing een „namaakstad" in gebouwd, teneinde de uitwerking van de ontploffing in een bebouwd gebied te kunnen na gaan. Volgens een correspondent van Reuter is het eerste tot ontploffing gebrachte atoomwapen „een bom van bijzondere aard", die naar men gelooft zodanig werd afgeschoten, dat de dodelijke uitstraling vlak bo ven de grond wordt verspreid. In de Britse, Australische en Ame rikaanse pers werd gisteren veel aandacht besteed aan de ontploffing. Do meeste bladen leggen de nadruk op het feit, dat de wolk na de ont ploffing verschilde van de „padde stoel", die door de ontploffingen van Amerikaanse atoombommen werd veroorzaakt. gendeel een terugvallen in op de oude, zo niet Leninistische, dan toch zeker Stalinistische theorie, volgens welke de kapitalistische staten voor bestemd zijn om hetzij elkander te vernietigen, hetzij door inwendige ontbinding uiteen te vallen. Men merkt in dit verband op, dat laatstgenoemde theorie kort na de tweede wereldoorlog in de Sovjet- Unie algemeen werd aangehangen. Toen echter bleek, dat de Ameri kaanse economische crisis, hoe vaak ook door de Russische economen voorspeld, niet intrad, begon het Kremlin te twijfelen. Nu echter de Europese landen in moeilijkheden verkeren en dollartekorten hebben en er zelfs in de Verenigde Staten vrees heerst voor de economische ge volgen van de herbewapening, schijnt men in de Sovjet-Unie de hoop weer te hebben opgevat op een in vervul ling gaan van de oude Stalinistische theorie omtrent de zelfvernietiging en/of zelfontbinding der kapitalis tische staten, aldus meent men in Londense politieke kringen. Stalin's artikel wordt beschouwd als een inleiding tot het Zondag a.s. beginnende congres der Russische communistische partij. De thans in Moskouse hotels verblijvende afge vaardigden hebben uren bij de kios ken gestaan om de eerste exempla ren van de „Bolsjewiek" met Stalin's artikel, die gistermiddag verkrijgbaar werden gesteld, te bemachtigen. Men beschouwde het artikel verder als een richtlijn voor het economische den ken der Sovjet-Unie. Verklaring te Berlijn onaangenaam Rusland heeft de Amerikaanse ambassadeur George Kennan, „persona non grata" verklaard en zijn onmiddellijke terugroeping geëist naar aanleiding van enkele recente verklaringen van Kennan over het leven in de Sovjet- Unie. Dit werd gisteravond medegedeeld door minister Acheson, die ver klaarde, dat de Verenigde Staten de door de Sovjet-Unie in een nota tegen Kennan aangevoerde beschuldigingen niet kan aanvaarden. pen, noch de betrekkingen met Rus land wil verbreken. Sprekende over Kennan's Berlijn se verklaring zei Acheson nog: „Er bestaat geen twijfel aan, dat het be sluit van de Russische regering een gevolg is van haar wetenschap, dat de woorden van ambassadeur Ken nan in het grootste deel van de we reld als waarheid zullen worden be schouwd". WAT HIJ NIET ZEGGEN MOCHT De Russen baseren het intrekken van Kennan's agrément op de ver klaring, die de ambassadeur op 19 September bij zijn aankomst te Ber lijn aflegde en waarin hij de behan deling van de buitenlandse diploma ten te Moskou vergeleek met die, welke zij destijds in nazi-Duitsland ondervonden. Het Kremlin sprak in dit verband van „lasterlijke aanvallen tegen de Sovjet-Unie die in strijd zijn met de algemeen erkende vormen van In ternationaal recht". De „Pravda" had naar aanleiding van deze verklaring reeds een zeer scherpe aanval op de Amerikaanse ambassadeur gedaan. Desgevraagd verklaarde minister Acheson, dat de Amerikaanse rege ring momenteel niet het plan heeft, de Russische regering te vragen haar ambassadeur Zaroebm terug te roe- GEEN NOBELPRIJS VOOR DE VREDE Volgens een officiële bekendma king te Oslo zal dit jaar geen Nobel prijs voor de vrede toegewezen wor den. Voor de toekenning van deze prijs is een bijzondere commissie van het Noorse parlement verant woordelijk. Bulgaarse bisschop ter dood veroordeeld Een R.K. bisschop en 27 priesters, die thans te Sofia terechtstaan op beschuldiging van spionnage en te gen de staat gerichte activiteit, heb ben Vrijdag „schuld bekend", zo meldt een Bulgaars persbureau. De beklaagden, aldus dit bericht, vroegen om „een rechtvaardige be straffing en clementie" eri een kans „om onze schuld jegens de natie goed te maken". Zij zeiden misleid te zijn geweest door het Vaticaan en leden van de geheime diensten van buiten landse mogendheden. De beklaagden waren oorspronkelijk, tezamen met 12 andere Bulgaren, beschuldigd van spionnage ten gunste van het Va ticaan „ter voorbereiding van een imperialistische oorlog tegen de Sow jet-Unie". Volgens een nader bericht van het Bulgaarse persbureau zijn de bis schop en drie paters veroordeeld tot de dood door de kogel. De president van een R.K. seminarie, en een priester uit de stad Stalin, kregen twintig jaar gevangenisstraf, terwijl zes beklaagden tot 15 jaar, twee tot 14 jaar en tien tot twaalf jaar ge vangenisstraf werden veroordeeld. Europeanisering van de Saar? De West-Duitse bondskanselier dr. Adenauer heeft Frankrijk in een boodschap voorgesteld het Saarge- bied te „Europeaniseren" door het gebied onder het gezag van de Ho ge Autoriteit van de Kolen en Staal Gemeenschap te plaatsen. Adenauer wilde met zijn voorstel iets bijdragen tot oplossing van deze kwestie, wel ke de verhouding tussen West-Duits- land en Frankrijk vertroebelt en een hinderpaal is op de weg van de West-Europese éénwording. Adenauers voorstellen zijn echter te Parijs slecht ontvangen. Hoewel van officiële zijde niets wordt uitgelaten over de inhoud van Adenauers boodschap, verklaren ge woonlijk welingelichte kringen, dat Frankrijk vooral onaangenaam ver rast is over het Duitse voorstel om de „Europeanisering" een voorlopig karakter te geven, zulks in tegen stelling met het Franse standpunt. Ook het oordeel van Adenauer, dat de pro-Duitse partijen in de Saar moeten worden toegelaten en de al gemene verkiezingen in dit gebied moeten worden uitgesteld, zou geen gunstig onthaal hebben gevonden. Voor de regering van de Saar zou den deze laatste twee voorstellen on aanvaardbaar zijn. Mo.w,ettje „Vertrouwen wordt gewonnen met toegestoken vriendenhand

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1952 | | pagina 1