S)e CoidócSoti/Yci/nt
Stalin speculeert op botsing tussen
kapitalistische staten
Hij ziet Frankrijk en Engeland
reeds los van Amerika
EERSTE BRITSE ATOOMBOM
ONTPLOFT
Moskou boos op Amerikaanse
ambassadeur
Directeur: C. M. v. HAMERS VELD.
Hoofdredacteur: L. C. J. ROOZEN.
KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
ZATERDAG 4 OCTOBER 1952
44ste JAARGANG No. 12706
Papengracht 32, Tel. 20015, Adm. en Adv. 20826, Abonn. 20935, Giro 103003. Abonnementsprijs f 0.47 p. w., f 2— p. mnd., f 6— p. kwart. Franco p. p. 1 6.80. - Advert.: 15 ct. p. mm. Telefoontjes t 1J0
WORSTELING
OM DE MACHT
Egypte zit op het ogenblik
met een. purgeermiddel in zijn
maag en wacht gelaten de gevolgen
af. De dosis, welke Naguib heeft toe-
fediend, is voldoende gebleken om
oning Faroek kwijt te raken als
mede een grote verscheidenheid van
corrupte elementen, welke het Egyp
tische volk reeds lang zwaar op de
maag hebben gelegen.
Eén man is er evenwel, die Na
guib de voet dwars zet en die man
is de traditionele leider van de
Wafd-partij, Nahas. Hij is wat men
noemt een hardnekkig geval en het
wachten is nu op de uitwerking van
de bepaling, dat de politieke par
tijen zich vóór 8 October a.s. moeten
hebben ..gezuiverd" op straffe van
ontbinding en confiscatie van hun be
zittingen.
Alle partijen hebben reeds aan de
eisen van Naguib's regering toege
geven, maar de Wafd- heeft openlijk
geweigerd. De zuivering, waaraan de
Wafd zich had moeten onder-
0 werpen, was de verwij
dering jan haar leider Na
has, maar het bestuur van de Wafd
heeft gezegd: „Zonder Nahas geen
Wafd".
Dat wordt een krachtproef voor de
militaire dictatuur van Naguib, want
het lijkt uitgesloten, dat Naguib en
Nahas het alsnog op een accoordje
zullen gooien. Dat de Wafd Nahas
niet wil laten schieten, is begrijpe
lijk, want Nahas, die de partij reeds
een kwart eeuw heeft geleid, wordt
geacht de enige man te zijn, die door
zijn prestige de uiteenlopende ele
menten in de grote partij bij elkaar
kan houden. Hij is ook de enige, die
bij de a.s. niéuwe verkiezingen de
Wafd weer de overwinning kan be
zorgen. Zonder Nahas is de Wafd de
Wafd niet meer.
De Wafd heeft niet alleen de pre
tentie de grootste politieke partij van
Egypte te zijn, maar wil zelfs de
uitdrukking zijn van het politieke
bewustzijn van het gehele Egyptsche
volk. En als Nahas de exponent is
van de Wafd dan is Nahas tevens de
politieke verteger.woordger van het
gehele Egyptisch volk.
Het is duidelijk, da generaal Na
guib, die zelf „de" vertegenwoordi
ger van het Egyptische volk wil zijn,
geen genoegen can nemen met zo'n
concurrent en daarom zal het wel
„buigen of barsten" worden. Het con
flict, dat nu is gerezen en zo graag
wordt voorgesteld als een botsing
tussen het leger en het volk, is dus
in wezen niets anders dan een strijd
om de macht tussen twee persoon
lijkheden.
sen af te leiden. Wie zich populair
wil maken in Egypte moet beginnen
met op de Engelsen te schelden en
hun de oorzaak van alle narigheid
en rampen in de schoenen te schui
ven.
Generaal Naguib past hetzelfde
gerenommeerde recept toe en werft
zich daarmee een aanhang, welke
hem te pas kan komen als straks
eventueel de botsing met de aan
hang van Nahas volgt. Ook onder de
Joden heeft hij zich al vrienden ver
worven door bij gelegenheid van het
Loofhuttenfeest in de synogagé te
verschijnen als gast van de Joodse
gemeenschap.
Uit dit alles blijkt, dat de gene
raal er prijs op stelt het volk achter
zich te hebben en dat hij niet alleen
wenst te steunen op de kanonnen en
geweren van zijn manschappen. Zo
lang hij kan vertrouwen op de steun
van het leger, heeft hij het heft in
handen, maar over het volk en tegen
het volk regeren is allerminst de op
zet geweest van Naguib's grote
schoonmaak. Hij heeft het volk wil
len' verlossen vai de elementen, die
het uitzogen en arm en klein hiel
den; hoe zou hij nu een ander juk
kunnen leggen op de schouders van
dit zo pas bevrijde volk?
Er zijn boze lieden, die beweren,
dat de appetijt al etende komt en dat
een dictator, eenmaal begonnen, er
niet weer mee uit kan scheiden, maar
van kwaad tot eige vervalt.
Wij zullen met belangstelling het
verloop van de krachtmeting volgen
en zien hoe <le grote schoonmaak
in Egypte uitpakt. De Engelsen laten
zich voorlopig niet van de wijs bren
gen door de propaganda-redevoerin-
gen van de generaal. Wanneer een
maal de binnenlandse toestand is
opgeklaard en de buitenlanldse poli-
Imatewc ,Jk.nipte" matetfiaad-
- AE
De amateur-fotograaf, die deze zeldzame opname maakte, had bepaald zijn
_rogelukkige dag. De foto toont een enorme waterhoos, die uit zee omhoog komt
tiek aan de beurt is gekomen, zal en afbuigt nabij de kust op het eiland Honshoe, Japan. Men schatte de
blijken of Naguib ook hier het roer lengte van deze monsterstraal op vele tientallen meters ed de middellijn op
zal omgooien. jiaim 9 meter.
Sovjet-Unie zou er niet bij zijn
naicvtcll Maarschalk Stalin heeft verklaard, dat het waarschijnlijker is, dat de kapi-
Intussen is het nog lang niet zeker, talistische landen oorlog zullen krijgen, dan dat er een gewapend conflict
_.i 2!komt, waarbij de Sovjet-Unie betrokken wordt. Volgens Stalin zal eerst
Groot-Brittannië en daarna Frankrijk „zich genoodzaakt zien, zich los te
scheuren uit de Amerikaanse omhelzing". Hij verklaart voorts, dat zijn eigen
stelling, dat de markten gedurende een bepaalde periode van een algemene
crisis der kapitalistische staten gestabiliseerd kunnen worden, thans niet
langer opgaat. De kansen op een kapitalistische oorlog zouden voorts, vol
gens Stalin, stijgen tegen de tijd, dat Japan en Duitsland „zich van de Ame
rikaanse slavernij vrij maken". Stalin heeft zijn mening uitgeengezet in een
artikel van 50 pagina's in het tijdschrift „Bolsjewiek", een officiële uitgave
van de centrale commissie der Russische communistische partij. Het artikel
is gisteren gepubliceerd aan de vooravond van het 19de congres van de com
munistische partij, dat hier Zondag geopend wordt. Dit is het eerste con
gres sinds 1939.
dat de Wafd zal worden ontbonden,
want naarmate de tijd verstrijkt, wor
den er meer en meer stemmen ge
hoord, die aandringen op toegeven.
Dan komt er een splitsing in de par
tij, dan scheiden zich degenen, die
tenslotte de partij niet willlen offe
ren op het altaar van Nahas, zich af
van de volgelingen van de grijze lei
der en danja, dan heeft de partij
zichzelf ontbonden.
Terwijl naguib aldus de tijd
voor zich laat werken, is hij in
middels de boer opgegaan. Hij
spreekt de boeren van de Nijldelta
toe, maakt ze wild van enthousias
me voor zijn land verdelingsplannen
en wekt ze op tot strijd voor de be
vrijding van het land van de Engel
se bezetting. Dat laatste is een oud
en vertrouwd geluid, want Nahas
heeft dat geluid ook altijd laten ho
ren.
Het was een geluid, dat de arme
Egyptenaren hun zorgen en hun
armoe deed vergeten, zodat het uiter
mate geschikt was om de aandacht
van de binnenlandse bekommernis-
CRISIS VAN KAPITALISTISCH
STELSEL
Stalin's artikel is getiteld „De eco
nomische vraagstukken van het so
cialisme in de Sovjet-Unie". Hij geeft
er een tot in bijzonderheden uitge
werkt overzicht in van de economi
sche vraagstukken, waartegenover
Rusland zich gesteld ziet. „Het be-
langrijkstb resultaat op economisch
gebied der tweede wereldoorlog",
aldus Stalin, „was de ineenstorting
van één, de gehele wereld omvatten
de markt. Dit heeft de algemene
crisis van het kapitalistische wereld-
Met „ataamkanati" in ateMing.
Het Amerikaanse leger heeft voor het eerst gedemonstreerd met „het
a» oomkanon" voor vertegenwoordigers van de pers. Het is een reusachtig
stuk veldgeschut van 85 ton met een kaliber van 280 m.m. Het 'wapen kan
in 20 minuten tijd in stelling worden gebracht en is te gebruiken bij alle
weersgesteldheden. Het kan een granaat afvuren over een afstand van 32
km. Negen voertuigen, waaronder twee vrachtwagens, met een installatie
voor het opwekken van electriciteit voor het afschieten van de granaten,
behoren bij deze batterij. Ook „gewone" granaten, kunnen met dit reuzen-
kanon worden afgevuurd. De voorbereidingen voor het afschieten van een
projectiel worden getroffen (links); foto rechts, de lengte van de loop is 13
meter, evenals bij het standaardkanon krijgen de projectielen een draaiende
beweging.
stelsel verscherpt. Er hebben zich
thans twee onafhankelijk van elkan
der werkende markten ontwikkeld,
namelijk die, gevormd door de Sov
jet-Unie, China en Oost-Europa en
de rest van de wereld. De blokkade
der Westerse mogendheden heeft het
aanzien gegeven aan de thans door
de communistische staten gevormde
markt. Ik voorspel een verdere in
krimping van de markten der kapi
talistische staten, hetgeen hun on
derlinge naijver zal vergroten".
„Het is een fout te denken, dat een
onderlinge oorlog tussen de kapita
listische staten thans niet meer on
vermijdelijk is. In theorie is het juist,
dat de tegenstelling tussen de kapi
talistische en socialistische stelsels
scherper is dan die tussen de kapi
talistische landen onderling. Doch
deze stand van zaken bestond vóór
de tweede wereldoorlog. Wat zien wij
bij het uitbreken van deze oorlog?
Aanvankelijk een onderlinge krijg
tussen de kapitalistisch? staten,
waarbij de Sovjet-Unie niet betrok
ken was".
Waarom?
„Waarom was dit zo?" vraagt de
Russische regeringsleider. En hij
antwoordt dan: „In de eerste plaats
omdat het voeren van een oorlog te
gen de Sovjet-Unie, het land van het
in de practijk gebrachte socialisme,
voor een kapitalistische staat en sta
ten gevaarlijker is dan een onder
linge krijg.
De tweede reden is, dat de kapi
talistische landen, terwijl zij ter wil
le van propagandistische redenen
veel misbaar maken over de agressi
viteit der Sovjet-Unie, weten, dat
Rusland de kapitalistische landen
niet zal aanvallen. In de practijk
is de worsteling tussen de kapitalis
tische staten onderling om het be
houd of uitbreiding hunner markten
en de wens om zich van concurren
ten te ontdoen, sterker gebleken dan
de tegenstelling tussen de kapita
listische en socialistische leerstellin
gen".
„De mogelijkheid bestaat, dat de
moderne wereldvredesbeweging er
in zal slagen een bepaalde oorlog te
verhinderen of uit te stellen. Dit is
echter niet voldoende om de onver
mijdelijkheid van oorlog tussen de
kapitalistische staten uit te schake
len,', vervolgt maarschalk Stalin.
„Het imperialisme moet vernietigd
worden wil men de onvermijdelijk
heid van een oorlog teniet doen.
Het is onjuist te menen, dat West-
Duitsland, Groot-Brittannië, Frank
rijk, Italië en Japan tot in het on
eindige de Amerikaanse overheer
sing en onderdrukking zullen ver
dragen en dat deze landen niet zul
len pogen zich te ontworstelen aan
de Amerikaanse slavernij en niet
zullen pogen de weg, die leidt naar
een onafhankelijke ontwikkeling, in
te slaan. Genoemde staten zullen zich
verplicht zien, zich te ontworstelen
aan de Amerikaanse omhelzing. Zij
zullen in conflict met de Verenigde
Staten komen om hun onafhanke
lijkheid en natuurlijk, de door
hen begeerde hoge winsten te
verzekeren", aldus schrijft de Rus
sische regeringsleider.
EERSTE REACTIES
„Het kan thans wel zeker worden
geacht, dat de Russische buitenland
se politiek een nieuwe wending heeft
genomen, die er vooral op is gericht
te pogen Europa los te maken van
de Verenigde Staten en waarbij er
zelfs naar zal worden gestreefd de
Europese landen stelling tegenover
de Verenigde Staten te doen nemen",
aldus menen deskundigen te Wash
ington op het gebied van Russische
vraagstukken, na kennis te hebben
genomen van Stalin's artikel.
In Londense politieke kringen is
men daarentegen van mening, dat
Stalin's artikel geen nieuwe wen
ding in de Russische buitenlandse
politiek betekent. Men ziet er inte-
NIET DE GEWONE PADDENSTOEL-WOLK
Vrijdagochtend acht uur plaatselijke tijd is op de Monte Bello-eilanden, ten
Noord-Westen van het vasteland van Australië, de eerste Britse atoombom
tot ontploffing gebracht. De ontploffing, die een succes genoemd wordt, is
reeds twee jaar op deze eilanden, ter plaatse duivelseilanden genoemd, on-
ler strikte geheimhouding voorbereid. Voor de ontploffing hebben Austra-
'ische patrouilleschepen het gebied om de eilanden afgezocht naar voor hen
ongewenste duikboten of andere schepen.
De door de ontploffing gevormde
wolk had volgens Reuters corres
pondent een andere vorm dan de
„traditionele paddestoelvorm" van
de Amerikaanse proeven. De wolk
was breed aan de basis en steeg met
i grote snelheid in een grillige zigzag-
vorm tot ongeveer vier kilometer.
Eén uur na de ontploffing kon men
nog slechts twee wolkenstrepen zien,
die in niets van gewone wolkenfor
maties verschilden.
Kort na de ontploffing kon men
een tweede wolk zien opstijgen,
waarschijnlijk bestaande uit opge
waaid stof.
Op een punt bij Onslow, ongeveer
90 kilometer van de plaats van ont
ploffing, kon men een oranje licht
flits zien, gelijkend op het licht van
,de opgaande zon. Vier minuten en
vijftien seconden later trof een
zware luchtstoot het vasteland, die
gepaard ging met een rommelend
■;eluid, gelijkend op dat van een
rein, die door een tunnel rijdt. Te
midden daarvan hoorde men twee
ntploffingen, een lichte en een
ware. Men neemt aan, dat de eer-
-e slag afkomstig was van de „ont-
r lekingsbom". Ongeveer 25 minuten
na de ontploffing steeg nog steeds
een wolk op, waarschijnlijk afkom
stig van verhit water en verhitte
grond.
De bom werd volgens waarnemers
op een toren tot ontploffing
bracht en men neemt aan, dat
omliggende eilanden met radioactief
water overspoeld zijn, zodat zij ge
ruime tijd gevaarlijk zullen blijven
door de stralingen. Het is mogelijk,
dat bij de plaats van ontploffing een
„namaakstad" in gebouwd, teneinde
de uitwerking van de ontploffing in
een bebouwd gebied te kunnen na
gaan.
Volgens een correspondent van
Reuter is het eerste tot ontploffing
gebrachte atoomwapen „een bom
van bijzondere aard", die naar men
gelooft zodanig werd afgeschoten,
dat de dodelijke uitstraling vlak bo
ven de grond wordt verspreid.
In de Britse, Australische en Ame
rikaanse pers werd gisteren veel
aandacht besteed aan de ontploffing.
Do meeste bladen leggen de nadruk
op het feit, dat de wolk na de ont
ploffing verschilde van de „padde
stoel", die door de ontploffingen van
Amerikaanse atoombommen werd
veroorzaakt.
gendeel een terugvallen in op de
oude, zo niet Leninistische, dan toch
zeker Stalinistische theorie, volgens
welke de kapitalistische staten voor
bestemd zijn om hetzij elkander te
vernietigen, hetzij door inwendige
ontbinding uiteen te vallen.
Men merkt in dit verband op, dat
laatstgenoemde theorie kort na de
tweede wereldoorlog in de Sovjet-
Unie algemeen werd aangehangen.
Toen echter bleek, dat de Ameri
kaanse economische crisis, hoe vaak
ook door de Russische economen
voorspeld, niet intrad, begon het
Kremlin te twijfelen. Nu echter de
Europese landen in moeilijkheden
verkeren en dollartekorten hebben
en er zelfs in de Verenigde Staten
vrees heerst voor de economische ge
volgen van de herbewapening, schijnt
men in de Sovjet-Unie de hoop weer
te hebben opgevat op een in vervul
ling gaan van de oude Stalinistische
theorie omtrent de zelfvernietiging
en/of zelfontbinding der kapitalis
tische staten, aldus meent men in
Londense politieke kringen.
Stalin's artikel wordt beschouwd
als een inleiding tot het Zondag a.s.
beginnende congres der Russische
communistische partij. De thans in
Moskouse hotels verblijvende afge
vaardigden hebben uren bij de kios
ken gestaan om de eerste exempla
ren van de „Bolsjewiek" met Stalin's
artikel, die gistermiddag verkrijgbaar
werden gesteld, te bemachtigen. Men
beschouwde het artikel verder als een
richtlijn voor het economische den
ken der Sovjet-Unie.
Verklaring te Berlijn onaangenaam
Rusland heeft de Amerikaanse ambassadeur George Kennan, „persona non
grata" verklaard en zijn onmiddellijke terugroeping geëist naar aanleiding
van enkele recente verklaringen van Kennan over het leven in de Sovjet-
Unie. Dit werd gisteravond medegedeeld door minister Acheson, die ver
klaarde, dat de Verenigde Staten de door de Sovjet-Unie in een nota tegen
Kennan aangevoerde beschuldigingen niet kan aanvaarden.
pen, noch de betrekkingen met Rus
land wil verbreken.
Sprekende over Kennan's Berlijn
se verklaring zei Acheson nog: „Er
bestaat geen twijfel aan, dat het be
sluit van de Russische regering een
gevolg is van haar wetenschap, dat
de woorden van ambassadeur Ken
nan in het grootste deel van de we
reld als waarheid zullen worden be
schouwd".
WAT HIJ NIET ZEGGEN MOCHT
De Russen baseren het intrekken
van Kennan's agrément op de ver
klaring, die de ambassadeur op 19
September bij zijn aankomst te Ber
lijn aflegde en waarin hij de behan
deling van de buitenlandse diploma
ten te Moskou vergeleek met die,
welke zij destijds in nazi-Duitsland
ondervonden.
Het Kremlin sprak in dit verband
van „lasterlijke aanvallen tegen de
Sovjet-Unie die in strijd zijn met de
algemeen erkende vormen van In
ternationaal recht". De „Pravda" had
naar aanleiding van deze verklaring
reeds een zeer scherpe aanval op de
Amerikaanse ambassadeur gedaan.
Desgevraagd verklaarde minister
Acheson, dat de Amerikaanse rege
ring momenteel niet het plan heeft,
de Russische regering te vragen haar
ambassadeur Zaroebm terug te roe-
GEEN NOBELPRIJS VOOR
DE VREDE
Volgens een officiële bekendma
king te Oslo zal dit jaar geen Nobel
prijs voor de vrede toegewezen wor
den. Voor de toekenning van deze
prijs is een bijzondere commissie
van het Noorse parlement verant
woordelijk.
Bulgaarse bisschop
ter dood veroordeeld
Een R.K. bisschop en 27 priesters,
die thans te Sofia terechtstaan op
beschuldiging van spionnage en te
gen de staat gerichte activiteit, heb
ben Vrijdag „schuld bekend", zo
meldt een Bulgaars persbureau.
De beklaagden, aldus dit bericht,
vroegen om „een rechtvaardige be
straffing en clementie" eri een kans
„om onze schuld jegens de natie goed
te maken". Zij zeiden misleid te zijn
geweest door het Vaticaan en leden
van de geheime diensten van buiten
landse mogendheden. De beklaagden
waren oorspronkelijk, tezamen met
12 andere Bulgaren, beschuldigd van
spionnage ten gunste van het Va
ticaan „ter voorbereiding van een
imperialistische oorlog tegen de
Sow jet-Unie".
Volgens een nader bericht van het
Bulgaarse persbureau zijn de bis
schop en drie paters veroordeeld tot
de dood door de kogel. De president
van een R.K. seminarie, en een
priester uit de stad Stalin, kregen
twintig jaar gevangenisstraf, terwijl
zes beklaagden tot 15 jaar, twee tot
14 jaar en tien tot twaalf jaar ge
vangenisstraf werden veroordeeld.
Europeanisering
van de Saar?
De West-Duitse bondskanselier dr.
Adenauer heeft Frankrijk in een
boodschap voorgesteld het Saarge-
bied te „Europeaniseren" door het
gebied onder het gezag van de Ho
ge Autoriteit van de Kolen en Staal
Gemeenschap te plaatsen. Adenauer
wilde met zijn voorstel iets bijdragen
tot oplossing van deze kwestie, wel
ke de verhouding tussen West-Duits-
land en Frankrijk vertroebelt en een
hinderpaal is op de weg van de
West-Europese éénwording.
Adenauers voorstellen zijn echter
te Parijs slecht ontvangen.
Hoewel van officiële zijde niets
wordt uitgelaten over de inhoud van
Adenauers boodschap, verklaren ge
woonlijk welingelichte kringen, dat
Frankrijk vooral onaangenaam ver
rast is over het Duitse voorstel om
de „Europeanisering" een voorlopig
karakter te geven, zulks in tegen
stelling met het Franse standpunt.
Ook het oordeel van Adenauer, dat
de pro-Duitse partijen in de Saar
moeten worden toegelaten en de al
gemene verkiezingen in dit gebied
moeten worden uitgesteld, zou geen
gunstig onthaal hebben gevonden.
Voor de regering van de Saar zou
den deze laatste twee voorstellen on
aanvaardbaar zijn.
Mo.w,ettje
„Vertrouwen wordt gewonnen met
toegestoken vriendenhand