$)e &2idóe6oti/fca/iit
Deportaties op grote schaal in
T sjecho-Slowakije
De drievoudige
moord
Gamma een overdreven
incident 1
De diensttijd-staking
in België
JCowteHje
Directeur: C. M. v. HAMERS VELD.
Hoofdredacteur: L. C. J. ROOZEN.
KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
ZATERDAG 9 AUGUSTUS 1952
43ste JAARGANG No. 12660
Papengracht 32» Tel. 20015» Adm. en Adv. 20826, Abonn. 20935, Giro 103003. Abonnementsprijs f 0.47 p. w.» f 2.p. mud., f 6.p. kwart. Franco p. p. f 6.80. - Advert.: 15 ct. p. mm. Telefoontjes f 1.50
EIEREN EN OLIE
pNGELAND SCHIJNT EIEREN
voor zijn geld te kiezen in de
kwestie van de Perzische olie. Zo
lang het nog de illusie koesterde, dat
Mossadeq vandaag of morgen toch
ten val moest komen wegens de
uitputting van de schatkist, hield het
't been stijf en liet Mossadeq in de
olie smoren. Perzië kreeg de kans
niet om iets van zijn olie kwijt te
raken, gesteld al, dat het erin zou
slagen om de oliewinningsinstallaties
weer op gang te krijgen en te hou
den. Waar ter wereld ook een tan
ker met Perzische olie zou aanko
men, zou onmiddellijk beslag gelegd
worden, omdat deze olie betwist be
zit is. De geschiedenis met de „Rose
Mary" is daarvan een bekend voor
beeld.
Maar sinds het duidelijk is gewor
den, dat de sluwe oude Mossadeq
het politieke spel in Teheran
0 heeft gewonnen, de Sjah prac-
tisch heeft uitgeschakeld en
vrijwel onbeperkte macht van het
parlement heeft gekregen sinds
dien is Londen plotseling omgesla
gen.
De Britse regering beseft, dat zij
haar verlies moet nemen om te voor
komen, dat zij straks een nog groter
verlies lijden zal.
De eerste klap voor Engeland was
de uitspraak van het Hof van Infer
nale Justitie te Den Haag, dat zich
onbevoegd verklaarde om kennis te
nemen van het Perzische oliegeschU,
omdat het hier geen twistpunt be
trof tussen twee landen, maar tus
sen een land (Perzië) en een parti
culiere maatschappij (de Anglo- Ira
nian Oil Cy). Dat was precies het
standpunt van Mossadeq's regering,
een standpunt overigens waar zij het
beste mee gebaat was.
De tweede klap was de bekende
rehabilitatie van de door de Sjah af
gezette premier, die nu op zijn beurt
de Sjah schaakmat zette.
Maar de derde klap zal de deur
dicht gedaan hebben en dat was- de
financieële hulp, welke Amerika be
reid is te geven aan de Perzische re
gering. De Amerikanen bekijken de
zaak nl. uit een ander oogpunt dan
de Engelsen. Terwijl de Engelsen op
de eerste plaats oog hebben voor
hun financiële belangen bij de Per
zische olie en erop uit zijn om zoveel
mogelijk schadeloosstelling uit de
naasting van de oliebedrijven los te
krijgen, kijken de Amerikanen meer
naar de loerende blikken van de
Russen aan de andere kant van de
Perzische grens. Zij redeneren zo: als
de toestand van de Perzische schat
kist zodanig wordt, dat de Perzen,
die toch al niet veel hebben om bij
te zetten, thans groen en geel van
de honger gaan zien, is de kans
groot, dat er relletjes gaan uitbreken
en dat de communistische Toedeh-
partij naar de macht grijpt. En dan
verdwijnt er weer een land achter
het IJzeren Gordijn. Vandaar de
scheutigheid der Amerikanen.
MU DE ZAKEN EENMAAL zó
staan, dunkt het Londen beter
om het roer te wenden. Wellicht zijn
Churchill en Eden ook onder de in
druk gekomen van de Amerikaanse
argumenten en zien zij zelf ook het
gevaar in van hun tot nu toe strak
volgehouden politiek. In elk geval
heeft Eden aangekondigd, dat Enge
land nu met Perzië tot overeenstem
ming moet komen en dat het Mossa
deq de hand wil reiken.
De zaak is Donderdag in het En
gelse kabinet besproken en wel
naar later bleek naar aanleiding
van een nota, welke Perzië naar
Londen had gestuurd, waarin werd
voorgesteld de besprekingen met de
Anglo-Iranian Oil Cy te hervatten.
De voorstellen zijn nogal sterk
Perzisch getint, want voor het geval
de rechtstreekse onderhandelingen
met de Anglo-Iranian geen resultaat
mochten opleveren hetgeen zeker
niet tot de onmogelijkheden behoort!
wordt voorgesteld, de zaak voor
een Perzisch gerechtshof te brengen.
Daar zullen de Engelsen wel niet in
trappen, veronderstellen v/e, want
dan zijn ze bij de duvel te biecht.
Arbitrage willen ze gaarne aanvaar
den, maar dan van een niet-belang-
hebbende instantie. Overigens gaat
de nota volgens aloud koopmansge-
bruik zich te buiten aan een sterke
overvraging, want zij stelt alvast
dat de Anglo-Iranian onrechtvaardi
ge maatregelen heeft getroffen ten
einde Perzië te verhinderen de ge
nationaliseerde olie te verkopen. De
maatschappij en de Britse regering
hadden daardoor in vele opzichten
verliezen aan de Perzische regering
berokkend.
Millioenen ponden, die de Brits-
Perzische maatschappij aan Perzië
was verschuldigd, waren nog niet
betaald.
In de nota wordt daarvan onmid
dellijke betaling geëist. Ook andere
sommen, die de Perzische regering
bij Britse banken had gestort, dien
den onmiddellijk betaald te worden.
En zo gaat het doorAls men
het op die manier gaat uitrekenen
mag Engeland nog blij zijn als het
met een gekwiteerde rekening naar
huis gaat, want volgens de nota is
het niet Perzië dat schadevergoeding
moet betalen maar integendeel de
Engelsen!
Men kent evenwel het recept: de
soep wordt zelden zo heet gegeten
als ze wordt opgediend. Misschien
valt er nog wel een mouw aan te
passen en gelukt het Amerika om als
bemiddelaar tussen de twee kemp
hanen op te treden. Engeland kan
nu trouwens best een succesje in het
Midden-Oosten gebruiken, nu er in
Egypte ook een andere wind is gaan
waaien.
MIDDENSTANDERS UIT HUN
HUIZEN GEZET
Slavenarbeiders op het platteland
Op het ogenblik worden er op grote schaal deportaties uitgevoerd in Tsje-
cho-Slowakije. Zij begonnen op 18 Juli en in de eerste week hebben min
stens 10.000 mensen in Praag en Bratislava hun woningen moeten verlaten.
Wekelijks verlaten twee tot drie treinen met dakloze gezinnen de grote ste
den. De Tsjechische communistische regering heeft met deze massa-depor
taties het Hongaarse en Roemeense voorbeeld gevolgd, om door het weg
voeren van tienduizenden middenstanders uit de steden de bourgeoisie te
vernietigen en woonruimte voor bevoorrechte communisten te verkrijgen.
OOK INTELLECTUELEN.
In Tsjeohoslowakije worden nu
echter niet enkel de middenstanders
weggevoerd, doch ook intellectuelen
die er van worden verdacht omgang
te hebben gehad met mensen uit het
Westen. Alleen uit Praag werden 1500
gezinnen gedeporteerd. De commu
nisten vrezen blijkbaar een reactie
in de vrije wereld, daar zij menselij-
Franse politie houdt vol
De 32-jarige Franse boer Gustave
Dominici is, na voor de vierde maal
te zijn ondervraagd, weer naar huis
gezonden. De laatste ondervraging
duurde vier uur. Dominici is de man,
die het eerst de lijken van de Drum-
monds zag en de politie waar
schuwde.
De politie deeld~ verslaggevers on
der meer mede, dat zij een aantal spo
ren volgt, „die mogelijk nog tot een
verrassend resultaat zullen leiden."
Dominici had verteld dat hij de
lichamen vond, toen hij op verzoek
van Faustin Roure, een voorman bij
de spoorwegen, Dinsdagmorgen ging
kijken naar een aardverschuiving
langs de baan bij zijn bedrijf. De
voorman zeide echter zich niets van
deze boodschap aan Dominici te her
inneren. Iemand, die beweerd had
Dominici's vader te horen zeggen, dat
zijn zoon op de dag van de moord om
10 uur des avonds was uitgegaan,
heeft zich niet gemeld, ondanks een
oproep van de politie. Dominici's
vrouw ontving haar man op de boer
derij met de woorden: „Ik wist, dat ze
je los moesten laten."
De politie heeft in antwoord op ge
ruchten dat Dominici's arrestatie op
handen zou zijn, verklaard, dat zij
alléén een onderzoek naar zijn getui-
genverlaring heeft ingesteld en dat
hij een vrij man is.
La Plata wordt
Eva Peron
La Plata, hoofdstad van de Argen
tijnse provincie Buenos Aires, zal
voortaan „Eva Peron" heten. Dit be
sluit is Vrijdag door het provinciale
bestuur genomen.
Een tandarts te Buenos Aires die
weigert in de rouw te gaan voor Eva
Peron, is om die reden uit de dienst
van de staatsspoorwegen ontslagen.
Het is niet de eerste ambtenaar te
gen wie op deze manier wordt opge
treden.
ker te werk gaan dan bij de depor
taties in de Oosteuropese satelliet
staten. De woningen van de slacht
offers worden nu overdag, inplaats
van 's nachts door regeringsvertegen
woordigers bezocht. De aanzeggingen
die worden uitgereikt verschillen ook
naar de zwaarte van de „misdaden"
der gedeporteerden. In alle gevallen'
krijgen de betrokkenen van de rege
ring 2 weken, inplaats van de ge
bruikelijke 24 uur, tijd om heen te
gaan. De groep die het geluk heeft
het meest soepel te worden behan
deld mag alle huisraad meenemen.
De tweede groep krijgt vergunning
enkel een bepaald gedeelte mee te
nemen en de derde groep mag niet
meer dan 25 tot 50 kilo met zich mee
voeren.
Op het platteland in de steek
gelaten.
De gedeporteerden worden dicht
opeengepakte in treinen naar platte-'
landsgebieden aan de Silezisohe, Hon
gaarse of Russische grenzen gevoerd,
waar zij aan hun lot worden overge
laten. De bannelingen moeten dan
zelf onderdak zoeken bij boeren en
arbeiders. De mannen worden in de
meeste gevallen gedwongen werk te
zoeken in de staatsmijnen, -fabrieken
of -boerenbedrijven.
Onder de gedeporteerden zijn vele
oude mensen die vóór de communis
tische staatsgreep in 1948 staatspen
sioen genoten. Zij zijn nu te oud om
te werken en worden gedwongen hun
pensioen te gebruiken voor het vin
den van onderdak.
De communistische opzet de mid
denstand te vernietigen is ook ge
slaagd, want de vroegere winkeliers
uit Praag en Bratislava moeten al him
kapitaal aanwenden om op het lang
zamerhand overbevolkte platteland
nog woonruimte te vinden. Nu dui
zenden voormalige winkeliers, advo
caten, architecten, fabrikanten en
directeuren worden gedwongen als
arbeider in een fabriek of op het land
hun brood te verdienen, komen de
communisten op een goedkope ma
nier aan slavenarbeiders.
Ook in de dorpen.
De deportaties bepalen zich echter
niet tot de grote steden, ook in de
dorpen langs de Oostenrijkse grens
vindt een massale verwijdering van
„onbetrouwbare personen" plaats.
Honderden families worden gedwon
gen het grensgebied te verlaten, een
maatregel die kennelijk de uitbrei
ding van een brede „veiligheidszone"
voorafgaat. Door het goede weer van
de laatste weken en het ontbreken
van prikkeldraad over grote gebie
den langs de grens een gevolg van
het prikkeldraadtekort in Tsjeoho
slowakije was het aantal vluchte
lingen naar Oostenrijk de laatste tijd
opgelopen. Door het verscherpen van
de bewaking, het gebruiken van
bloedhonden en het leggen van mij
nenvelden probeerden de communis
ten de on vluchtingen te bemoeilij
ken. Door de deportaties hopen zij ze
onmogelijk te maken.
„Uno-commissie verloor koelbloedigheid"
Een woordvoerder van de Griekse regering heeft gisteravond de UNO-waar-
nemers, die bij het grensincident om het eilandje Gamma aanwezig zijn ge
weest, er van beschuldigd, dat zij „door gebrek aan ervaring hun koelbloe
digheid hadden verloren." Hij verklaarde, dat de actie der Griekse troepen,
die het vuur hadden geopend op de Bulgaren, die op het eiland waren ge
zien, slechts van „plaatselijke betekenis" was, en nodeloos was overdreven.
Eerder op de dag had premier Venizelos medegedeeld, dat het overal langs
de grensrivier de Maritza (waarin Gamma is gelegen) rustig was, en dat er
geen Bulgaarse troepenconcentraties op de Noordelijke rivieroever waren
Er werd gisteren geen schot gelost.
EEN LASTIG EILANDJE.
Het betwiste gebied is een onbe
woond, onvruchtbaar stukje grond
van ongeveer vierduizend vierkante
meter en ligt in de rivier die door
het verdrag van Lausanne in 1923 als
de natuurlijke grens werd aangeno
men tussen Griekenland en Bulga
rije. De grens loopt over een afstand
van ongeveer zeven kilometer pre
cies door het midden van de rivier.
Onlangs raakten de Griekse en
Bulgaarse strijdkrachten! slaags. Het
is niet de eerste maal dat Gamma
een precedent voor internationale
moeilijkheden schept.
Toen in 1923 het verdrag werd ge
sloten lag het eiland aan de Griekse
Egyptisch leger verwelkomt vrouwen
Generaal Mohammed Naguib tezamen met mevrouw Doria Shafik, leidster
van de feministische Bent el-Nil Unie tijdens hun conferentie, waarin de
generaal haar mededeelde, dat hij de vrouwen in militaire dienst zou
„verwelkomen". Hij verklaarde, dat hij een voorstander is van het toelaten
van vrouwen bij de gewapende macht voor arbeid op kantoren, dienst als
chauffeuses, of voor het bedienen van afweergeschut. Toen mevrouw Shafik
verklaarde, dat de vrouwen ook het stemrecht wensten, antwoordde Naguib
dat hij deze kwestie voor het ogenblik moest laten rusten „totdat de zui
veringsactie in het land geëindigd zou zijn."
zijde van de rivier en in de eerste
jaren ontstonden er geen moeilijkhe
den over het bezit. De loop van een
rivier is echter grillig, en er kwam
een tijd dat Gamma in het midden
kwam te liggen en zelfs dichter bij
de Bulgaarse oever.
Dat was voor het communistische
regiem in Bulgarije een gerede aan
leiding om aanspraken op het
eilandje te doen gelden. Weer greep
de natuur in en enige tijd later lag
Gamma weer op de Griekse helft.
Twee jaar geleden besloten de Bul
garen een einde te maken aan het ge
schil door een dam te leggen die het
rivierwater in vaste banen zou leiden.
Het mislukte en het zwervend eiland
bleef een voortdurende bron van
kleine ruzies tussen plaatselijke auto
riteiten.
Moeilijkheden aan de
Grieks-Bulgaarse grens
Naguib dreigd met
dictatuur
Egypte's „sterke man", generaal
Naguib heeft gisteren verklaard, dat
hij „op het ogenblik" nog geen reden
zag om een dictatuur te vestigen.
Maar hij voegde er in een adem aan
ïoe, dat een dergelijke maatregel
welicht noodzakelijk zou worden,
wanneer de politieke partijen er niet
in slagen het nationale politieke le
ven grondig van corruptie te zuive
ren.
Muziek in Koreaanse regen
De hevige regens in Korea schijnen het enthousiasme van deze muzikanten
van het Koninklijke Canadese 22ste Regiment niet te bekoelen. Dc leden
van het orkest schuilen onder een tent, de dirigent moet buiten staan en
wordt tegen de watervloed beschermd door een „gasjas".
Douane en spoorwegen
doen niet mee
De Belgische socialistische en com
munistische partijen hebben voor
vandaag, Zaterdag, een „algemene
ééndag-staking" uitgeschreven om te
protesteren tegen de dienstplicht van
24 maanden. Men verwacht evenwel
niet dat de staking zo algemeen zal
zijn als beraamd wordt.
De Belgische socialistische leiders
hebben zich deze week in verbinding
gesteld met de vakbonden in Frank
rijk, Duitsland, Italië, Nederland en
Luxemburg. Het resultaat is dat de
socialistische arbeidersbewegingen in
deze landen met betrekking tot de
duur der militaire dienstplicht een
zelfde standpunt zullen innemen en
in het bijzonder de actie van Belgi
sche arbeiders zullen steunen.
Het socialistische vakverbond heeft
er bij de transportarbeiders op aange
drongen aan het werk te blijven ten
einde het vervoer van de stakers tc
verzekeren. De metaalbewerkers mo
gen een uur werken om hun week
loon in ontvangst te nemen.
Het ABW heeft 500.000 leden ter
wijl het RK en het liberale vakver
bond die tegen de staking gekant zijn,
er ongeveer evenveel hebben.
De transportarbeiders in Luik heb-
De eerste Britse
A-bomexplosie
De eerste Britse atoomexplosie is
aanstaande, zo concludeert men uit
een officiële mededeling, waarin ge
zegd wordt, dat alle schepen, die de
wateren in de buurt van de Monte
Bello-eilanden (ten N. van Austra
lië) willen bevaren, een speciale ver
gunning moeten hebben.
Deze vergunningen zullen echter
tot vlak voor de dag van de explosie
worden verstrekt. Een gebied van
58.000 km2 rond deze eenzame eilan
dengroep is door de marine tot nader
order voor schepen en vliegtuigen tot
„gevaarlijk gebied" verklaard.
Een vloot van elf schepen met als
vlaggeschip het vliegdekschip „Cam-
panda" dat naar men vermoedt de
eerste Britse atoombom vervoert
zal aan de proefneming deelnemen.
De „Campnnia" heeft Dinsdag de
haven van Peth verlaten.
Ontstellende toestanden
in O.-Duitse kampen
Het Westberlijnse anti-communisti
sche informatiebureau heeft gemeld,
dat de zevenduizend inwonenden van
het Oostduitse concentratiekamp te
Bautzen, nabij de Tsjecho-Slowaakse
grens, een beroep om hulp hebben
gezonden aan de Verenigde Naties en
aan het internationale Roode Kruis.
In die brief, die uit het kamp werd
gesmokkeld en West-Berlijn bereik
te, wordt meegedeeld, dat sinds 1945
te Bautzen twintigduizend personen
zijn overleden. „De toestanden in de
Oostduitse concentratiekampen en
gevangenissen zijn met geen pen te
beschrijven. Uithongering en mis
handeling zijn aan de orde van de
dag", wordt in de brief verklaard.
Van de zevenduizend inwonenden
van het concentratiekamp lijden er
1700 aan tuberculose. Er zijn vijf dok
ters, die echter niet over medicijnen
of uitrusting beschikken. Er is vaak
tekort aan water.
ben besloten toch in staking te gaan.
De bijeenkomst in Luik is afgelast
en de Luikse arbeiders gaan naar
Brussel om te betogen. De vakbond
van spoorwegarbeiders zal drie uur
staken. De arbeiders in het gas- en
elctriciteitsbedrijf zullen het werk
slechts gedeeltelijk neerleggen.
Het Belgische spoorwegpersoneel
zal niet aan de algeméne staking
deelnemen, zodat de treinenloop nor
maal zal zijn.
Het douanepersoneel aan de gren
zen zal in plaats van te staken de
reglementen met bijzondere nauw
keurigheid toepassen.
Afvaardigingen uit alle provincies
zullen bij de betogingen van het AB
VV te Brussel aanwezig zijn. Alle
grote plaatsen in de provincies zen
den een 100-tal afgevaardigden,
's Middags wordt in de Vlaamse
schouwburg te Brussel een grote ver
gadering gehouden, waar de natio
nale secretarissen van het ABVV Re-
nard en Major het woord zullen voe
ren.
N. V. V. verleent geen steun
aan de Belgische staking
Zoals gemeld, heeft de secretaris
van de afdeling Brussel van het Al
gemeen Belgisch Vakverbond tegen
over de pers verklaard, dat, als resul
taat van een overleg van dit verbond
met de vakbonden in Frankrijk,
Duitsland, Italië, Nederland en
Luxemburg, de socialistische arbei
dersbewegingen in die landen tegen
over de duur van de militaire dienst
plicht eenzelfde standpunt als de
Belgische beweging zouden innemen
en in het bijzonder de door de Bel
gische arbeiders ondernomen actie
zouden steunen.
Wij vernemen echter bij informa
tie, dat het N.V.V. zich op generlei
wijze met deze actie wenst in te Ia-
ten, aangezien het naar zijn inzicht
een politieke aangelegenheid betreft.
GROTE SORTERING
GEBOORTE
aankondigingen
vindt U bij
Geijer's Kantoorboekhandel
Botermarkt 28, Leiden, Tel. 20519
(Advertentie)
DE BISSCHOP VAN ROERMOND
ONTHULT GEDENKSTEEN IN
EIFFELDORPJE.
De bisschop van Roermond, mgr.
dr. G. Lemmens, zal op Zondag 10
Aug. in het dorpje Rollesbroich in de
Eiffel een gedenksteen onthullen,
welke is aangebracht in het geboor
tehuis van moeder Maria Stollenwerk,
mede-stichteres en eerste generale
overste van de congregatie van de
missiezusters van Steijl (de z.g.
„Blauwe Zusters"). Deze zuster ligt
begraven in Steijl. In October 1950
werd de eerste zitting van het pro
ces voor haar zaligverklaring gehou
den. Mgr. dr. Lemmens is voorzitter
(„judex ordanarius"), van het tribu
naal, dat zich met dit proces bezig
houdt.
De gang van zaken in het leven
kunnen wij niet zelf bepalen.
