$z£&ldte(3ou/lcvnk
Adenauers Westerse politiek
Berlijnse Sovjetzöne
isoleert zich
Britten verlaten rood China
Te Culemborg kwamen 450 nazaten
van Jan van Riebeeck bijeen
Nieuw statuut
op R.T.C.
Het Noorden electrisch verbonden
Dreigementen op Korea
Senaatverkiezingen in Frankrijk
Jiavceitje
Directeur: C. M. v. HAMERS VELD.
Hoofdredacteur: L. C. J. ROOZEN.
KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
MAANDAG 19 MEI 1952
43ste JAARGANG
No. 12591
Beslissende dagen
voor Duitsland
I
Papengracht 32, Tel. 20015, Adm. en Adv. 20826, Abonn. 20935, Giro 103003. Abonnementsprijs f 0.47 p. w., f 2— p. mnd., 6.— p. kwart Franco p. p. f 6.80. - Advert.: 15 ct. p. mm. Telefoontjes f 1J0
Afwijzing zou een ramp betekenen
De West-Duitse bondskanselier, dr. Konrad Adenauer, heeft Zaterdag be
raadslaagd met 145 leden der Christen-Democratische Unie, de (Katholie
ke) grootste Duitse regeringspartij. Adenauer deelde zijn aanhangers mede,
dat, indien West-Duitsland thans niet de contractuele overeenkomsten zou
tekenen, welke in de plaats moeten komen van het Bezettingsstatuut, de
Westerse verbondenen geen aanbod zullen doen om nieuwe onderhandelin
gen te openen. Hij zeide dat de Sovjet-Unie in dat geval haar druk op West-
Duitsland „op reusachtige wijze zou versterken."
De West-Duitse bondskanselier gaf
toe, dat zijn politiek om West-Duits
land als vrije deelgenoot te doen
deelnemen aan de West-Europesche
Verdedigingsgemeenschap „een zeker
risico met zich brengt". „Doch", zeide
hij, „een „neen" nu van West-Duits
land zou tot onze neutralisatie en on
afwendbaar tot een ramp leiden. Een
neutralisatie van West-Duitsland zou
de vernietiging van West-Europa be
tekenen, met alle gevolgen van dien,
zoals de ontworteling der Westerse
cultuur en een vervolging tot het
uiterste van de Christelijke Kerk."
Dr. Adenauer gaf als zijn overtui
ging te kennen, dat de contractuele
overeenkomsten en het E. V. G.-ver-
drag het komende weekeinde voltooid
zullen zijn.
Radmadan
Tunesië
in
De Franse resident-generaal in Tu
nesië, de Hauteclocque, heeft Zondag
in Tunis bekend gemaakt, dat de
avondklok in Tunesië voor de duur
van 30 dagen, met het oog op de vie
ring van de Mohammedaanse Rama
dan, zal worden opgeheven. In ge
noemde periode mogen, voor het
vallen van de avond, Mohammedanen
geen spijs of drank tot zich nemen.
De Hautecloque maakte een en an
der bekend aan een banket, waaraan
o.m. de Franse minister voor de pen
sioenen, Emmanuel Temple, was aan
gezeten. Het bezoek van Temple
heeft de hoop gewekt, dat de vastge
lopen Frans-Tunesische onderhande
lingen weer op gang zullen kootten.
Temple, die in de jongste wereld
oorlog bij 'n Nrd-Afrikaanse divisie
gediend heeft, zou, naar verwacht
wordt, bij zijn besprekingen met ge
matigde nationalistische leiders, her
inneren aan de indertijd bestaande
Frans-Tunesisch wapenbroederschap.
Vernomen wordt, dat de 145 voor
aanstaande C. D. U.-leden na de be
raadslaging met de bondskanselier
diens werk aan bovengenoemde ver
dragen goedkeurden, doch hem ver
zochten te blijven pogen een wijzi
ging te krijgen in de z.g. „noodbepa-
ling", welke inhoudt dat de bevel
hebbers der verbonden troepen in
West-Duitsland gerechtigd zijn de
staat van beleg af te kondigen, in
dien zij dit uit veiligheidsoverwegin
gen noodzakelijk achten. De C. D. U.-
leden geven wel toe, dat deze bepa
ling noodzakelijk is, doch zij wensen
de bevoegdheden van de bevelheb
bers ten deze te beperken.
TREINRAMP IN TURKIJE.
Bij een spoorwegongeluk in Turkije
hebben 45 mensen het leven/ verloren,
aldus meldt A.F.P. Vierentwintig rei
zigers liepen zware verwondingen op.
Het ongeluk gebeurde in een berg
achtig gebied. Zestien wagons ont
spoorden en een aantal wagons
stortte langs de berghellingen om
laag. Maandagmorgen was de Turk
se politie bezig de wrakstukken bij
een te brengen, die over een gebied
van vijf kilometer verspreid liggen.
Volgens voorschrift van de Sow jet-
Russische bestuurscommissie, wordt
met ingang van heden alle spoorweg
verkeer op lange trajecten in de
Sowjet-zone van Duitsland, en van
en naar Oost-Berlijn, buiten de Wes
telijke sectoren van Berlijn omge
voerd. Tengevolge van deze maatre
gel doen de sneltreinen de stations
in de Westelijke sectoren niet meer
aan, behalve het station Zoo, dat
voor het interzonale verkeer wordt
gehandhaafd .Anhalter-Bahnhof en
Stettiner-Bahnhof zijn gesloten.
Handelszaken niet meer te houden
Alle Britse firma's, die tot dusver nog kantoren in China hadden, zullen dat
land op korte termijn verlaten en daarmee zullen investeringen tot een ge
zamenlijke waarde ean tenminste driehonderd millioen pond sterling verlo
ren gaan. Aldus meldt het „Alg. Dagblad". Waarschijnlijk zal minister Eden
dat besluit deze week in het Lagrhuis aankondigen.
De Londense directies van de fir
ma's zijn in overleg met de regering
tot de conclusie gekomen, dat men
voor de kantoren in China geen ver
betering in de situatie meer kan ver
wachten. Britse en andere buiten
lands handelszaken in China zijn
het slachtoffer van afpersing en men
heeft reeds tienduizenden ponden
boete betaald en fantastisch hoge
salarissen moeten uitkeren aan Chi
nese employe's, die soms niet eens
werk verrichten. Naar schatting
bedraagt de handelsschuld, die
China aan de Britse firma's heeft,
ongeveer zeshonderd millioen pond
en ook dat geld moet als verloren
worden beschouwd.
Od het Britse ministerie van bui
tenlandse zaken acht men de kans,
dat de Chinese regering enige schade
vergoeding zal uitkeren voor verlo
ren gegane bezittingen, uitermate
klein. Het besluit om zich geheel te
rug te trekken is overigens niet af
komstig van de regering, maar van de
betrokken handelshuizen gezamen
lijk. De regering zal echter wel hel
pen bij evacuatie van het Britse per
soneel ongeveer honderd mannen
en vrouwen. Daarna zullen nog
slechts enige kleine Britse handela
ren in China achterblijven en ook
die zullen wel spoedig vertrekken.
Voor de oorlog werkten er tiendui
zend Britten in China.
Het effect van deze maatregelen
•op Hongkong, waar Groot-Brittannië
een bloeiende handelskolonie heeft,
wordt te Londen nog bestudeerd,
maar het is wel reeds duidelijk, dat
Hongkong van het Chinese vasteland
geïsoleerd zal komen te liggen.
De evacuatie van Britten uit Rood
China zal geen afbreken van de di
plomatieke betrekkingen inhouden.
Groot-Brittannië heeft een diploma
tieke vertegenwoordiging te Peking,
maar hoewel die daar al verscheide
ne maanden verblijft, is hij nog altijd
niet ontvangen door de Chinese mi
nister van buitenlandse zaken.
„Jan van Riebeeck was geen genie
In Culemborg werd Zaterdag een
grote familiereünie gehouden. Onge
veer 450 afstammelingen van Jan
van Riebeeck zijn daar bijeen ge
weest ter herdenking van het leven
en de verdiensten van hun voorva
der.
In de Barbarakerk, waar Jan van
Riebeeck is gedoopt, werd een her
denkingsplechtigheid gehouden. De
voorzitter van het Koninklijk Ge
nootschap voor Geslacht- en Wapen
kunde jhr mr F. Beelaerts van Blok
land opende deze bijeenkomst. Hij
heette de aanwezigen onder wie de
ambassadeur van de Unie van Zuid-
Afrika, de heer P. I. Hoogerhout, de
minister van onderwijs, kunsten en
wetenschappen prof. dr F. J. Th.
Rutten en de burgemeester van Cu
lemborg, de heer H. A. J. M. van Ko-
ningsbruggen, welkom. De heer Bee
laerts die de Van Riebeeckfeesten in
Zuid-Afrika heeft bijgewoond, zeide
geconstateerd te hebben dat Jan van
Riebeeck daar in de herinnering ver
toeft. Daarna hield prof dr W. Ph.
Coolhaas de herdenkingsrede, waarin
hij het leven van Van Riebeeck
schetste. „Jan van Riebeeck was geen
genie", zo verklaarde hy. „Grote
genieën hebben geen, of zwakke on
evenwichtige nakomelingen, en dat
is van Jan van Riebeeck niet te zeg
gen". Tenslotte sprak namens dc af
stammelingen de commissaris der
koningin in de provincie Gelderland
jhr dr C. G. C. Quarles van Ufford
die zijn toesprak onder grote hilari
teit begon met „Waarde neven en
nichten". Hij dankte allen, die tot
het houden van deze bijeenkomst
hadden meegewerkt. Aan de voet
van de gedenkplaat in de kerk werd
tenslotte namens allen een krans ge
legd. Hierna verzamelde men zioh
aan een Gelderse koffietafel in het
klooster.
Aan de koffietafel werd het woord
gevoerd door jhr H. A. van Karne-
beek. Hij vertelde, dat Van Riebeeck
na honderd jaar 40 nakomelingen
had, na 200 jaar 250 en nu na 300
jaar 2000. Nog honderd jaar later
zullen het er omstreeks 20.000 zijn.
Jhr. Van Karnebeek vermoedde, dat
dit dan ook wel de laatste uitbreide
gezamenlijke lunch zou zijn. Voorts
richtte hij enkele woorden tot de
oudste aanwezige, mevrouw A. M.
Na de, koffiemaaltijd verzamelde
het gezelschap zich op de markt voor
het stadhuis. De burgemeester, de
heer H. A. J. M. van Koningsbrug-
gen, heette allen welkom namens
het gemeentebestuur. Hij verklaar
de dat het streven om aan Jan van
Riebeeck hulde te brengen, niet al
leen van nationale maar ook van in
ternationale betekenis is, daar hier
door wordt meegeholpen, de banden
met Zuid-Afrika te versterken.
De ambassadeur van Zuid-Afrika,
kolonel P. I. Hoogerhout, sprak ver
volgens enkele woorden ter herope
ning van de tentoonstelling „Zuid-
Afrika 300 jaar", die eerst in Amster
dam is gehouden. Hij legde er de na
druk op,, dat deze tentoonstelling een
beeld op, dat deze tentoonstelling een
de arbeid van een jong Nederlander.
Hij hoopte, dat de jeugd hier lering
uit zou trekken. Nadat hij de ten
toonstelling voor geopend had ver
klaard, ging de ambassadeur over tot
de aanbieding van een borstbeeld
van Jan van Riebeeck aan het ge
meentebestuur van Culemborg. Dit
beeld is een geschenk van het ge
meentebest. van Kaapstad. Kolonel
Hoogerhout zei te hopen, dat men
ieder jaar op 6 April de datum
van de landing te Kaapstad een
krans bij het beeld zou leggen, en
niet slechts eens in de honderd jaar.
De burgemeester sprak de dank en
erkentelijkheid van Culemborg uit
voor „dit geschenk van de moeder
stad van Zuid-Afrika aan de vader
stad". Hij beloofde dat Culemborg
Van Riebeeck voortaan moer zou
eren dan in de afgelopen 300 jaar.
Hierna bestond gelegenheid de
beide exposities te bezoeken, name
lijk „Zuid-Afrika 300 jaar" en „Jan
van Riebeeck en zijn tyd". Bij deze
laatste was ook een tentoonstelling
van tekeningen en schilderijen uit
Zuid-Afrika van Waalko Dingemans.
In de middag gaf de Delftse beiaar
dier Leen 't Hart een concert op het
carillon van de Barbarakerk.
MOSSADEQ 26 MEI NAAR
DEN HAAG
De Perzische minister-president,
Mossadeq, vertrekt 26 Mei uit Tehe
ran naar Den Haag. Hij zal vermoe
delijk voor zijn vertrek zich niet
meer roet het nieuwe parlement kun
nen verstaan, daar de mandaten der
leden noch niet bekrachtigd zijn.
NAZARETH COMMUNISTISCH
CENTRUM.
Nazareth is een der belangrijkste
communistische centra van Israël ge
worden. Tijdens de onlangs gehouden
gemeenteraadsverkiezingen stemde 42
pet. der kiezers op de communisti
sche lijst. Het communisme maakt
vooral grote vorderingen onder de
vluchtelingen, dank zij de slechte om
standigheden, waaronder zij reeds ja
ren moeten leven.
Nazareth zit vo: met vluchtelingen.
De meesten van hen zijn boeren, af
komstig van Israëlisch grondgebied.
Zij kunnen niet terugkeren, omdat
de regering hun huizen en land heeft
geconfiskeerd. De voedselsituatie is i._
Nazareth ernstiger dan waar ook in
Israël.
BRAND IN FILMSTUDIO.
Torenhoge vlammen, die door een
reeks ontploffingen/ nieuw voedsel
kregen, hebben de grote geluidsstu
dio en zes buiteninstallaties van de
„Warner Brothers" te Burbank (Hol
lywood) verwoest.
Volgens de bedrijfsleider, T. C.
Wright, zal de schade millioenen
dollars bedragen. De waarde van de
geluidsstudio wordt geschat op twee
mililoen dollars.
De brand brak uit bij een decor,
dat een straat in New York voor
stelde.
De voorzitters» der delegaties ter
conferentie NederlandSuriname
Ned. Antillen hebben het volgende
communiqué uitgegeven.
In de Zaterdag gehouden vergade
ring van de centrale commissie is het
voorstel voor een nieuw ontwerp
statuut behandeld.
In dat voorstel i. uitgegaan van de
gedachte, dat de grondbeginselen van
de nieuwe rechtsorde in een statuut
vani eenvoudige opzet worden neer
gelegd, terwijl daarnaast een aantal
statutaire regelingen zal worden ge
troffen ter uitwerking van deze
grondbeginselen.
De centrale commissie heeft beslo
ten dit ontwerp-statuut nog heden
aan de drie delegaties voor te leggen.
HITTEGOLFJE IN LONDEN.
Zaterdag wezen de thermometers
in Londen temperaturen van 79 gra
den/ Fahrenheit aan een stand, die
subtropische gebieden misschien
normaal is, maar in Londen een hitte-
golfje betekent. Duizenden zaten in
Londens vele parken te zonnen, ter
wijl de uitvalswegen der stad zwart
van de auto's zagen. Velen gingen
kamperen ini de heuvels van Surrey,
terwijl de badplaatsen vol zaten. Het
was de warmste 17de Mei sinds 1871
en de warmste Meidag sinds 1947.
Zaterdag is onder grote belangstel
ling zowel van autoriteiten, als van
bewoners, de spoorlijnen, die als een
grote schaar naar het Noorden lopen
en Groningen en Leeuwarden met
het meer Zuidelijke deel van Neder
land verbinden, als geëlectrificeerd
net opengesteld.
De feestelijke openingsrit kenmerk
te zich niet door een uitbundige ont
vangst op de passerende stations,
maar door een sfeer van dankbaar
heid, die zowel de reizigers in deze
feesttrein, als wel degenen, die op de
stations de trein opwachtten, vervul
den. Op alle passerende stations wer
den door burgemeesters en spoorweg
autoriteiten redevoeringen gehouden,
terwijl dit meestal vergezeld ging van
een geschenk voor de spoorwegen.
Niet zelden bestond dit geschenk uit
een geldelyke gift voor het T.B.C.-
of kindercentrum van d3 N.S.
De feesttrein, uit Den Haag af
komstig, startte zijn/ officiële rit te
Zwolle en reed eerst door naar
Leeuwarden. Hierna werd naar Mep-
pel teruggereden, en vertrok de trein
naar Groningen. In N.S.-kringen
toonde men zich zeer voldaan over
deze rit, waarbij geen grote uitbun
digheid maar wel een grote hartelijk
heid op de voorgrond was getreden.
Men bleek in het Noorden inderdaad
onomwonden zeer verheugd met de
grote verbetering in de treinenloop,
die vandaag ingaat.
Gedurende een deel van deze reis
werd de trein getrokken door de
gloednieuw Franse 6-assige electri-
sche locomotief nr. 1301, die een ver
mogen heeft van 4.200 pk. Dit exem
plaar van een nieuw type is pas in
ons land aangekomen.
Foto boven: In Beilen hadden de jongste leden van de Gymnastiekvereni
ging op een weiland bij het station de letters N. S. gevormd als hulde voor
de Nederlandse Spoorwegen.
Foto onder: In Grouw werd door de Burgemeester aan de president-Direc
teur van de Spoorwegen, Ir. F. den Hollander temidden van enige dames in
Friese klederdracht. Achter de microfoon Burgemeester Renken.
Zaterdag werd in Culemborg een bijeenkomst gehouden van afstammelin
gen van Jan van Riebeek. Ongeveer 450 personen kwamen in de Barbara
kerk bijeen ter herdenking van het leven en de verdiensten van hun voor
vader. Nadat gezamenlijk de koffietafel was gebruikt werd door de ambas
sadeur van Zuid-Afrika in Nederland, de heer P. I. Hoogenhout, ter herope
ning van de tentoonstelling „Zuid-Afrika 300 jaar" een korte toespraak ge
houden. Onze foto toont dé heer Hoogenhout tijdens zijn rede.
Gevangenen op Koje zijn nog roerig
In een uitzending van radio-Peking zijn de V.N. Zaterdagavond ervan be
schuldigd 67 maal aan het front in Korea gifgasgranaten te hebben afge
schoten. De geallieerden vatten d,eze beschuldiging en die van het voeren
van een bacteriologische oorlog blijkbaar op als een mogelijke inleiding van
de zijde der communisten' er zelf toe over te kunnen gaan, zogenaamd aki
repressaille. De Amerikaanse minister van defensie, Robert Lovett, heeft
ill. reeds de waarschuwing geuit, dat indien van communistische zijde i n
Kdfrea gebruik gemaakt zou worden van gas of bacteriologische wapenen,
dit een beantwoording zou uitlokken, waarvan de vrije wereld zich tot nog
toe heeft onthouden.
KLETSPRAAT TE PANMOENDJON.
Te Panmoendjon werd ook Zondag
met de besprekingen niets bereikt.
Admiraal Turner Joy verklaarde te
genover de communisten, dat de geal
lieerden hun gevangenen naar hun
mening hadden gevraagd, en dat „de
mythe, dat al uw mensen uit vrijwil
ligers bestaan, voor goed uit de we
reld is geholpen en niet meer kan te
rugkeren."
Joy beschuldigde de communisten
van „kletspraat" door steeds te spre
ken over „onmenselijke behandeling"
van krijgsgevangenen en andere „mis
dadige handelingen" in Korea.
„U gelooft niet in uw eigen beschul
digingen. Het is een speciale eigen
schap van uw ideologie, het bestaan
van feiten en de waarheid te ontken
nen, wanneer deze ongunstig voor u
zijn, en daarmee te trachten uw doel
te bereiken", aldus admiraal Joy.
Na de bijeenkomst zei de admi
raal: „Naar mijn mening werd het nu
tijd hun eens de les te lezen".
De opperbevelhebber van de V.N.
in Korea, generaal Clark, heeft be
kend gemaakt, dat ter versterking
van de bewakingstroepen een Ameri-
kanse regiment naar het eiland Koje
is gezonden, „teneinde algehele con
trole over de gevangenen aldaar te
Weinig verandering, weinig belangstelling
.Geen veranderingen" was de algemene tendens, die bleek uit de eerste uit
slagen van de gedeeltelijke Senaatsverkiezingen, welke Zondag in Frankrijk
werden gehouden. Er weiden geringe Gaullistische verliezen gemeld, die
winst betekenden voor de conservatieven en onafhankelyken steunpila
ren van Pinay's „redt de franc"-programma. In het algemeen ook hebben
deze verkiezingen weinig belangstelling opgewekt bij de kiezers.
Onofficieel zijn thans de uitslagen
bekend geworden voor 138 zetels,
waaronder alle 124 van candidaten
in Frankrijk zelf. De stand luidt:
Gaullisten 26.
Communisten 14,
Socialisten 19,
Radicalen 30,
Volksrepublikeinen 12
Gematigd Conservatieven 36,
Partijlozen 1.
De Gaullisten zouden, volgens niet-
officiële berekeningen, 7 zetels ver
loren, de Conservatieven 6 gewonnen
hebben. Overigens zijn er geen ver
rassingen. Van de 114 senatoren, die
zich herkiesbaar hebben gesteld, heb
ben 94 hun zetels behouden. 20 uit
slagen uit overzeese gebiedsdelen zul
len vandaag nog bekend gemaakt
worden. De resterende drie niet eer
der dan over een week of wellicht
nog later.
vereekeren".
„Öe communistische gevangenen
hebben niet slechts herhaaldelijk hun
toevlucht genomen tot geweld, doch
klaarblijkelijk handelend volgens in
structies van buiten af, gedreigd met
een massale poging tot uitbreken, die
onherroepelijk zou leiden tot geweld
en bloedvergieten", aldus de verkla
ring van generaal Clark.
De generaal verklaarde, dat V.N.
zullen voortgaan de gevangenen te
behandelen volgens de conventie van
Genève, doch ook de gevangenen zul
len zich aan de bepalingen van deze
conventie moeten houden. Te allen
tijde wordt van hen discipline en orde
geëist, aldus generaal Clark.
TURNER JOY WORDT
VERVANGEN.
Vice-admiraal Turner Joy zal als
bevelhebber der vlootstrijdkrachten
in het Verre Oosten worden vervan
gen door vice-admiraal Robert Bris
coe, aldus maakt het hoofdkwartier
der Amerikaanse vloofetrijdkrachten
in het Verre Oosten bekend.
Generaal-majoor William Harri
son, lid van de delegatie voor de be
sprekingen/ over een wapenstilstand
in Korea, zal Turner Joy van Vrydag
af in Panmoendjon vervangen. Vice-
admiraal Joy keert naar de V.S. te
rug. Hij wordt directeur van de mari
ne-academie te Annapolis (Mary
land).
RUMOER OM TONEELSTUK.
De politie te Parijs heeft verdere
vertoningen van het toneelstuk „Ko
lonel Foster bekent" van Roger Vail-
land verboden, nadat het tijdens de
première op Vrijdagavond tot ern
stige ongeregeldheden was gekomen.
Het sterk anti-Amerikaanse stuk is
de geschiedenis van een Amerikaans
kolonel op Korea, die een gevangen
genomen communistisch meisje laat
doodschieten. Wanneer hij later zelf
door de Noordelijken krijgsgevangen
wordt gemaakt, besluit hij zijn/ oor
logsmisdaden te bekennen. Het Am
bigu- theater, waar het stuk zijn
eerste en (tot nu toe) enige opvoe
ring beleefde, werd kort nadat het
spel was begonnen een soort slag
veld. Jonge mannen sprongen op het
toneel, vernielden decors en wierpen
traangasbommen tussen het publiek.
In liefdevolle handen worden de
dingen vanzelve mooi.
