S)e &2idóe(3ou/fca/nt Rumoerige 1-Mei te Tokio en Berlijn Ernstige onlusten in Japanse hoofdstad Titanenstrijd in de staalindustrie Groeiende oppositie tegen Adenauer Vredescontract wordt „nieuw Versailles" genoemd Wrak gevonden van stratocruiser Directeur: C. M. v. HAMERS VELD. Hoofdredacteur: L. C. J. ROOZEN. KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN .VRIJDAG 2 MEI 1952 43ste JAARGANG No. 12977 Papengracht 32, Tel. 20015, Adm. en Adv. 20826, Abonn. 20935, Giro 103003. Abonnementsprijs f 0.47 p. w., t 2— p. mnd., t 6— p. kwart. Franco p. p. t 6.80. - Advert.: 15 ct. p. mm. Telefoontjes l 1.90 MINISTERIËLE OVERTREDING Tweede Kamer een kleine op schudding geweest over een wets ontwerp, dat minister In 't Veld on geveer vier maanden na dato had ingediend en dat bedoelde een aan koop goed te keuren, die de minis ter had doen verrichten zonder voor afgaande goedkeuring door het par lement, En dat bleek heel erg tegen het zere been van de Kamer te zijn geweest. Laat ons voorop stellen, dat hier het constitionele budgetrecht van de Kamer door de minister zeker was geschonden. Daar is geen ontkomen aan. Een minister van de Kroon mag nu eenmaal niet buiten zijn begro ting gaan zonder dat hij de Kamer om goedkeuring voor het doen van die bepaalde uitgave heeft gevraagd. Dat is nu eenmaal het constitutione le recht van het parlement, dat de begrotingen heeft goed te keuren, dat wil zeggen alle uitgaven, welke op deze begrotingen voorkomen. Het betrof hier een pand in Den Haag, dat de minister meende nodig te hebben voor opslagruimte, waar om hem reeds meermalen, zoals hij nu verklaarde, van de zijde van an dere departementen dringend was verzocht. Het betrof een pand van de firma Pander in de binnenstad, dat met de verbouw meegerekend voor zestig gulden per M2 te koop was, heel wat goedkoper dan wan neer er nieuw had moeten worden gebouwd. Dit argument dat de mi nister ter zijner verdediging aan voerde deed natuurlijk helemaal niet ter zake. Daar is nu eenmaal het constitutionele recht van de Kamer, waaraan niet te tornen valt. Op dezelfde wijze moet men de overige argumenten van de minister beoordelen, die ook betoogde, dat er niet langer kon worden gewacht en dat de firma Pander ook niet langer wenste te wachten. Zij had de eis gesteld van: nu direct kopen of he lemaal niet kopen. Een niet onbe langrijke bijzonderheid was boven dien nog, dat de firma Pander twee jaar geleden bedoeld pand had ver bouwd zonder de vereiste gemeen telijke vergunning, waardoor de ge meente gerechtigd zou zijn die ver bouwing ongedaan te doen maken. Deze euveldaad had de firma Pan der nu bovendien afgekocht met een vermindering op de koopsom van 25000.—. Behalve de minister moest ook de firma Pander worden gelaakt. Wie een pand aan het Rijk verkoopt mag nu eenmaal zulk een eis niet stellen. Wie dat toch doet miskent bepaalde beginselen van een democratisch staatsbestel. ALS MEN DEZE ZAAK eenmaal aldus heeft gesteld en wij me nen, dat zij aldus zuiver is gesteld, kan men zich gaan afvragen of er nu wel reden is om zo opgewonden te doen als de redactie van „Trouw" deed in een hoofdartikel over deze zaak. In dat artikel werd beweerd, dat een cynischer geval van rechtsover- treding, van mishandeling der demo cratie nimmer was vertoond. En het ergste vond „Trouw" nog, dat de minister wel spijt toonde over dit ge val, maar dat hij niet eens beter schap beloofde. Tot deze laatste con clusie komt de redactie van het blad, omdat de minister had beloofd bij een volgende gelegenheid eerst de betrokken Kamercommissie te zul len raadplegen. Dat zou de minister dan doen om te zien of hij met dat geval in de Kamer last zou kunnen krijgen. „Maar zo schrijft het blad dan als hem dat bevredigend toe schijnt, zal hij met deze onwettige practijk doorgaan." Wel een heel vreemde conclusie naar onze smaak en vooral: een conclusie, welke voor de Kamerleden zelf, die in die com missie zitting hebben, nogal grof kan worden genoemd. Want hier wordt van deze Kamerleden eenvoudig de mogelijkheid verondersteld, dat zij in zulk een geval tegen een minis ter, die zich opnieuw aan zulk een practijk zou willen bezondigen, zou den zeggen: ga je gang maar weer met deze onwettige practijk. En dat wordt dan op deze grond veronder steld van Kamerleden, die nu om dit geval op hun achterste benen ston den. Voor een dergelijke conclusie uit de toezegging van de minister, dat hij in gevallen van grote haast daarom ging het hier de Kamer commissie zal raadplegen, was dunkt ons allerminst reden. Wij nemen aan, dat de minister eenvoudig de practijk heeft laten gaan boven de leer. Maar omdat dit met de grondwet in de hand geen verontschuldiging is, zouden wij het prettiger hebben gevonden, als de verontwaardiging over dit geval zo zou zijn geweest, dat ALLE partijen hierover hun afkeuring zouden heb ben doen blijken en zich niet zoals de K.V.P. nu deed in een stilzwijgen zou hebben gehuld. Ook van deze zijde had men kunnen zeggen, dat dit niet meer zou worden getole reerd. En dan had men achteraf evenals nu geschiedde, óók nog de goedkeuring voor deze aankoop kun nen geven. Er zijn nu eenmaal de mocratische grondrechten, die men ook niet door een goedbedoelde prac tijk stilzwijgend met voeten kan la ten treden. Een korte verklaring van de zijde der K.V.P.-fractie zou hier wel op haar plaats zijn geweest. JliUtiaiex apmt Jdatidfrouw&ewtó De minister van Landbouw, Visserij en Voedselvoorziening, de heer S. L. Mansholt, heeft Donderdag te Utrecht de Beurs voor Landbouw, Zuivel, Visserij en Techniek officieel geopend. Voordat de minister zijn rondgang over de Zuivelbeurs aanving, werd hem door twee meisjes in provinciale klederdrachten een schaaltje met „lammetjes-boter" aangeboden. EERSTE LIJNDIENST MET STRAALVLIEGTUIGEN. De eerste dagen van Mei van dit jaar zijn belangrijke dagen voor de burgerluchtvaart. Gisteren werd de toeristenklasse in gebruik genomen door de elf luchtvaartmaatschappijen, die diensten over het Noordelijke deel van de Atlantische Oceaan onderhou den. Vandaag zal voor het eerst in de geschiedenis van de burgerlucht vaart een lijndienst worden geopend die gevlogen zal worden met straal vliegtuigen. Hedenmiddag vertrekt van Londen Airport het van vier straalmotoren voorziene de Havilland „Cornet" ver keersvliegtuig van de BOAC (British Overseas Airways Corporaiton). Drie en twintig uur en veertig minuten la ter zal het in Johannesburg moeten zijn aangekomen. Het was 27 April jl. twintig jaar geleden, dat Engeland de eerste luchtdienst van Londen naar Johan nesburg opende. De reis nam toen tien en een halve dag in beslag. In Berlijn deed de brandspuit goede diensten De 1 Mei-viering, die in vrijwel de gehele wereld met grote demonstraties maar zonder ernstige incidenten is verlopen, was in Tokio aanleiding tot bloedige, voornamelijk anti-Amerikaanse betogingen, waarbij een dode en een vijfhonderdtal gewonden vielen. Ook in Berlijn, Athene en in China, in het Britse Hongkong en het Portugese Macao kwam het tot botsingen, die echter een minder ernstig karakter droegen In Tokio hebben de demon stranten zich niet ontzien om massale aanvallen te doen op het paleis van keizer Hirohito en het hoofdkwartier van generaal Ridgway. welke richting de Oost-Duitsers hun geweren zullen richten. Kanselier Adenauer zeide te Bonn dat Pieoks verklaring „niets nieuws" behelst. Zij hebben reeds een lager en sinds enige tijd een sterk leger in de Volkspolitie. Er verandert een voudig niets, zeide hij. MINISTER BIEDT EXCUSES AAN. De nieuwe Japanse minister van Buitenlandse Zaken heeft reeds bij de Amerikanen zijn verontschuldi gingen aangeboden voor de aange richte schade. De ruiten van gene raal Ridgway's hoofdkwartier en vele auto's van buitenlanders hebben het o.a. moeten ontgelden. Ongeveer honderd demonstranten en politieagenten zijn ernstig en on geveer 500 licht gewond. Uit Kyoto wordt gemeld, dat ook aldaar 200 po- litie-agenten en demonstranten ge wond zijn. Volgens de politie en de raad van het Japanse Vakverbond, dat drie millioen leden telt, is het de schuld van de communisten, dat de Mei-bijeenkomsten zich tot bloedige gevechten hebben ontwikkeld. Amerikaanse troepen met de bajo net op het geweer, hebben gisteren met machinegeweren in de Ameri kaanse woonwijk en bij andere bui tenlandse gebouwen, de wacht be trokken. De radio-omroep van het Amerikaanse leger berichtte, dat de politie een order had onderschept van ondergedoken communistische leiders aan jeugd-organisaties om overvallen te plegen op fabrieken, die munitie vervaardigen voor de troepen der Verenigde Naties. Er waren gisteravond 25.000 man politie op de been. De binnenstad zag er uit als een slagveld. De stra ten lagen bezaaid met stokken en ge broken flessen. De walm van traan gas hing tussen de huizen. De gevangenissen en ziekenhuizen waren overvol. IN BERLIJN. De strijd in Oost- en West-Berlijn werd voornamelijk met woorden uit gevochten. Aan beide zijden van het IJzeren Gordijn kwamen in totaal ongeveer een millioen arbeiders bij een om de Mei-dag te vieren. Slechts een enkele maal moest de politie in grijpen en daalden de gummiknup pels neer op al te onstuimige hoof den. Het doeltreffendste wapen om de heethoofden af te koelen bleek de brandspuit. In West-Berlijn werd de invasie van duizenden jonge communisten tegengehouden door evenzovele po- litie-agenten, die de grenzen zorg vuldig bewaakten. De enige ernstige botsing die zich voordeed werd door de communisten gretig benut. Nadat een groep jeugdige communisten van wie enkele met bloedend hoofd, door de politie de grens oVer waren ge jaagd, werden zij in allerijl verbon den om daarna in Oost-Berlijn t( paraderen als levende getuigen van de Westerse wreedheden. Nieuw geluid van Pieck. De Oostduitse president Wilhelm Pieck liet een nieuw geluid horen.' Hij verklaarde, dat wanneer West- Duitsland zich zou gaan bewapenen, Oost-Duitsland hetzelfde zou gaan doen, om zich te beschermen. Aan de andere kant maakte burgemees ter Reuter van deze bedekte waar schuwing gebruik door te verklaren, dat, wanneer de communisten de Oost-Duitsers bewapenen, zij zich er l eerst wel van mogen vergewissen, in IN MOSKOU. Moskou vierde 1 Mei met de tra ditionele parade, welke door maar schalk Stalin, voor het Lenin-ge- denkteken werd afgenomen. Gekleed in militair uniform en met Malenkof, Molotof en Wysjinski naast zich, sa lueerde Stalin maarschalk Govoror, die op een prachtige witte schimmel als paradecommandant het défilé opende. Terwijl luchtmacht-eskaders onder bevel van Stalin's zoon, die generaal van de luchtmacht is, over het Rode Plein daverden, trokken eindeloze rijen gemotoriseerde troepen, infan- De besprekingen in Korea De Noordelijke onderhandelaars hebben Vrijdag tijdens een voltallige bijeenkomst te Panmoendjon het voorstel der verbondenen voor een regeling van kwesties verworpen. Zij zeiden bereid te zijn Zaterdag een nieuwe bijeenkomst te houden. terie en artillerie langs de leiders van het Russische rijk. Op de militaire parade volgde een défilé van arbeiders naar schat ting wel een millioen die gedu rende 6y2 uur in onafzienbare colon nes langs het monument van Lenin trokken. Grote portretten van Lenin, Stalin en ook van buitenlandse com munistenleiders, werden meegevoerd in de stoet. KLAPPEN IN HONGKONG. In Hongkong, waar naar schatting 300.000 mensen verdeeld over een aantal bijeenkomsten, demonstreer den, werden 18 mensen ernstig ge wond tijdens een botsing tussen links- en rechts-gezinde vakbonds leden. In de Portugese kolonie Macao zijn achttien personen gewond, van wie acht ernstig. In Douai en Valenciennes (Noord- Frankrijk) is het tot botsingen geko men tussen Noord-Afrikaanse de monstranten en afdelingen van de republikeinse garde. Amerikaanse regering kan loon verhogen „Amerika heeft staal nodig. Steeds heb ik getracht meer staal te verkrijgen en ik zal daarmee doorgaan. Maar ik koester geen dictatoriale ambities. Ik zal dan ook de uitspraak van het Hooggerechtshof over de rechtsgeldig heid van de vordering der staalindustrie zonder meer accepteren". Aldus verdedigde Truman gisteren in een persconferentie zijn houding in het staal- conflict, dat naar de kort te voren uitgesproken verklaring van zijn minister van Handel, Sawyer, „het economische en sociale leven in de V.S. dreigt te verlammen". Intussen behaalde de president weer een succes in het geschil met de staalmaatschappijen die zijn bevoegdheid om de industrie over te hemen betwisten doordat 't Hof van Appèl met 5 tegen 4 stemmen be sloot, de regering niet te beletten de arbeiders een loonsverhoging toe tc kennen. Minister Sawyer zei echter in een verklaring, dat hij niet voorne mens is, daartoe onmiddellijk over te gaan. SUCCES VOOR TRUMAN. Toen het Hof van Appèl eergiste ren besloot het vonnis van de fede rale rechter Pine in afwachting van hoger beroep op te schorten, waar door de staalindustrie weer in han den van de Amerikaanse regering kwam, verzochten de staalmaat schappijen het Hof de regering te verbieden wijzigingen te brengen in de lonen en in de arbeidsvoorwaar den in de gevorderde industrie, zo lang het Hooggerechtshof het von nis van rechter Pine nog niet heeft herzien. Zij vreesden nl., dat de re gering met het toekennen van de loonsverhoging, die de loonstabilisa- tiecommissie heeft aanbevolen, maar waarmee de staalmaatschappijen niet accoord gaan, zou pogen de ar beiders tot werkhervatting te bewe gen. Intussen ligt de bedrijvigheid in de staalindustrie nog volkomen stil. Een productie van 300.000 ton staal gaat dagelijks verloren. OLIE-UITVOER GESTOPT. Ook in de olie-industrie duurt de staking van 90.000 arbeider voort. En de regering heeft derhalve giste ren de olie-uitvoer naar alle landen, behalve Canada, verboden. Wel hebben de stakers iets van hun looneisen laten vallen, en zij nemen nu genoegen met een verho ging van 22 ets per uur i.p.v, 25 ets. De onderhandelingen hierover wer den door een vakbondsleider „veel belovend" genoemd. President Truman verklaarde, dat hij alle mogelijke maatregelen zou nemen om aan de oliestaking een einde te maken en dat het wellicht noodzakelijk zal zijn, dat het Cón- gres een wetgevende maatregel treft. En minister Sawyer zei zonder meer, dat het „hoog tijd werd voor het Een verontruste Adenauer en drie Hoge Commissarissen confereerden gis teren op de Godesberg over bet snel groeiende verzet van de West-Duitse Bondsdag tegen het sluiten van een vredescontract tussen de Geallieerden en West-Duitsland. Het verzet kreeg het karakter van een revolte tegen de Bondskanselier, teen gisteren een tweede I.id van Adenauer's regerings coalitie de Duitse partij het contract als „een nieuw Versailles" van de hand wees. Zelfs leden van Adenauer's eigen Christen-democratische Unie mokken tegen de verdragstekst die, naar het oordeel der Duitsers, de Bonds republiek niet werkelijk vrij zal maken. De bondsdagfracties der regerings partijen komen Woensdag bijeen om hun standpunt te bepalen voor het geval, dat Adenauer er niet in slaagt de verdragstekst zó ge wijzig dte krij- de nog onopgeloste gen, dat hij voor een meerderheid in het parlement aanvaardbaar wordt. Vóór die kritieke termijn zal een speciale commissie van christen democraten, liberalen en „vrije Duit- £h,enflaut&t faengt afócfieidóSezaed Vóór zijn vertrek naar de Verenigde Staten, waar hij zich candidaat heeft gesteld voor de presidentsverkiezingen, brengt Generaal Dwight Eisenhower afscheidsbezoeken aan de verschillende NATO-landen. Tijdens zijn bezoek aan de Franse strijdkrachten in Koblenz, Duitsland, inspecteert Generaal Eisenhower de regimentsvlag van het regiment „Royal Port aux Princes", een regiment dat nog meegevochten heeft in de Amerikaanse Vrijheidsoor log. De vlag wordt hem getoond door één der manschappen, gekleed in het uniform van die tijd. Links luit. gen. Roger Moiret, commandant Franse troepen in Duitsland. Rechts luit. generaal Paul Cherrière, bevelhebbend generaal van het Tweede Franse Legercorps. sers" de meest omstreden punten van het contract nog eens onder het oog nemen. Alle partijen achten het uit gesloten, dat het verdrag vóór de vastgestelde datum 20 Mei wordt ondertekend. Het moeilijkste punt in het ver drag, de financiële lasten, die Duits land op zich zou moeten nemen, is op de Godesberg nog niet opgelost. De Duitse minister van financiën dr. Sohaffer, na Adenauer de belangrijk ste man in het kabinet, heeft zich bij voorbaat schrap gezet tegen de ge allieerde eisen, die naar zijn mening de Duitse betaalkracht te boven gaan. Schaffer heeft de vrees uitge sproken, dat zijn gehele budget in het ongerede zal raken, nu de geal lieerden in de laatste twee maanden de uitgaven voor bezettingskosten tot ongeveer het dubbele hebben opge voerd. In Bonn wordt niet betwist, dat de geallieerden hiermede in hun recht staan, daar zij nog meer dan een millioen mark aan achterstallige vorderingen hebben, maar de over gevoelige Duitsers beschouwen de verhoging als een „demonstratie", die aan de vooravond der Duitse souve- reiniteit zeer ongelegen komt. Amerika maant tot spoed. Amerika heeft er bij de Westeuro- pese landen op aangedrongen, dat zij binnen drie weken de Europese De fensie Gemeenschap tot stand bren gen, omdat het anders voor het Ame rikaanse Congres wellicht te laat is, het verdrag nog vóór het zomerreces te ratificeren. Daar deze rectificatie dan niet voor het volgend jaar zou kunnen plaats vinden, zou dat niet alleen de bewa pening van West-Duitsland in grote mate vertragen, maar ook in West- Europa onzekerheid scheppen over de toekomstige Amerikaanse politiek. Het ministerie van Buitenlandse Zaken heeft daarom de Westcuro- pese landen verzocht vóór 20 Mei de nodige stappen te nemen. Congres om kalm, weloverwogen en zonder dralen het hoofd te „bieden" aan de „verlamming van een vitale bedrijfstak", veroorzaakt door „de titanenstrijd tussen een machtige in dustrie en een machtig vakverbond". Dinsdag zal de Huis-commissie voor de strijdkrachten waarschijn lijk beginnen met de bespreking over een nieuw wetsontwerp (gisteren door de democratische afgevaardigde Howard Smith ingediend), dat in tijden van nood stakingen voor onbe paalde tijd wil verbieden. Geen overlevenden De vermiste Stratocruiser „Good Hope" van de Pan American Airways, waarnaar ongeveer 25 Amerikaanse en Braziliaanse vliegtuigen twee da gen lang boven de oerwouden van N.-Brazilië hebben gespeurd, is gevon den. Het toestel ligt, in tweeën ge broken en volkomen uitgebrand, bij Carolina (Brazilië). Van de 50 passagiers, onder wie één Nederlander, de heer D. Radersma, onderdirecteur van de Borneo-Suma- tra-Handelsmij., heeft, althans vol gens de eerste berichten, niemand de ramp overleefd. Onmiddellijk nadat een vracht vliegtuig van de PAA het wrak van de „Good Hope" onitdekt had. zijn Amerikaanse vliegtuigen uit Belem (N.-Brazilië) vertrokken mei artsen aan boord, die per parachute bij het verongelukte toestel zullen worden neergelaten. De Stratocruiser, een luxe dubbel deks-toestel met een waarde van 1.250.000 dollar, was onderweg van Buenos Aires naar New York. Pools diplomaat verdwenen Jan Drohojofski, tot veertien da gen geleden Pools gezant te Cairo, is zoek. Teruggeroepen, omdat zijn aan wezigheid in de Egyptische hoofdstad niet langer „wenselijk werd geacht" hij zou de hand hebben gehad in de voorbereiding der ongeregeldheden van de „Zwarte Zaterdag" is hij met vrouw en zoon per vliegtuig ver trokken. Waar hij gebleven is, nadat zijn toestel in Parijs arriveerde, is onzeker. Er zijn twee lezingen over Droho- jofski's lotgevallen na zijn aankomst in de Franse hoofdstad. Vóór hy Caïro verliet zou hij aan enkele in tieme vrienden, zo luidt de ene le zing, verteld hebben van plan te zijn in Parijs een vliegtuig naar Mexico te nemen, waar hij vóór zijn Egyp tisch verblijf als diplomaat gewerkt heeft, om daar asyl te zoeken als po litiek vluchteling. Zijn plan zou zijni uitgelekt en communistische agenten in Parijs zouden hem opgevangen hebben en per eerste gelegenheid over zee naar Polen hebben getrans porteerd. In Westerse diplomatieke kringen in Cairo staat men tegenover deze lezing nogal gereserveerd. Dhoho- jofski heeft zich als diplomaat ini Zuid-Amerika en Afriak ontpopt als op-en-top samenzweerder. Hij onder hield nauwe contacten met de revo- lutionnaire en anti-Westelijke leiders. Zijn bij geruchte verspreide voorne men om naar Mexico te vluchten, zo zegt men, was slechts camouflage. Onder de dekmantel van êen politie ke vluchteling zou hij in Mexico zijn samenzweerderspraktijken wil len hervatten. SUPERFORT IN ZEE GESTORT. Een Amerikaans „Superfort" is Donderdag ter hoogte van Cedox Key in de Golf van Mexico neergestort. Verscheidene overlevenden zijn door vissers opgepikt en naar het zieken huis overgebracht. Men gelooft, dat zich 10 of 11 personen aan boord be vonden. JiovceCtje Sterke mannen worden gevormd door tegenstand; net als vliegers sty gen zij omhoog tegen de wind in.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1952 | | pagina 1