S)e &2idóe(3ou/fca/nt
Rumoerige 1-Mei te Tokio en Berlijn
Ernstige onlusten in Japanse
hoofdstad
Titanenstrijd in de staalindustrie
Groeiende oppositie tegen
Adenauer
Vredescontract wordt „nieuw
Versailles" genoemd
Wrak gevonden van
stratocruiser
Directeur: C. M. v. HAMERS VELD.
Hoofdredacteur: L. C. J. ROOZEN.
KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
.VRIJDAG 2 MEI 1952
43ste JAARGANG No. 12977
Papengracht 32, Tel. 20015, Adm. en Adv. 20826, Abonn. 20935, Giro 103003. Abonnementsprijs f 0.47 p. w., t 2— p. mnd., t 6— p. kwart. Franco p. p. t 6.80. - Advert.: 15 ct. p. mm. Telefoontjes l 1.90
MINISTERIËLE
OVERTREDING
Tweede Kamer een kleine op
schudding geweest over een wets
ontwerp, dat minister In 't Veld on
geveer vier maanden na dato had
ingediend en dat bedoelde een aan
koop goed te keuren, die de minis
ter had doen verrichten zonder voor
afgaande goedkeuring door het par
lement, En dat bleek heel erg tegen
het zere been van de Kamer te zijn
geweest.
Laat ons voorop stellen, dat hier
het constitionele budgetrecht van de
Kamer door de minister zeker was
geschonden. Daar is geen ontkomen
aan. Een minister van de Kroon mag
nu eenmaal niet buiten zijn begro
ting gaan zonder dat hij de Kamer
om goedkeuring voor het doen van
die bepaalde uitgave heeft gevraagd.
Dat is nu eenmaal het constitutione
le recht van het parlement, dat de
begrotingen heeft goed te keuren,
dat wil zeggen alle uitgaven, welke
op deze begrotingen voorkomen.
Het betrof hier een pand in Den
Haag, dat de minister meende nodig
te hebben voor opslagruimte, waar
om hem reeds meermalen, zoals hij
nu verklaarde, van de zijde van an
dere departementen dringend was
verzocht. Het betrof een pand van
de firma Pander in de binnenstad,
dat met de verbouw meegerekend
voor zestig gulden per M2 te koop
was, heel wat goedkoper dan wan
neer er nieuw had moeten worden
gebouwd. Dit argument dat de mi
nister ter zijner verdediging aan
voerde deed natuurlijk helemaal niet
ter zake. Daar is nu eenmaal het
constitutionele recht van de Kamer,
waaraan niet te tornen valt.
Op dezelfde wijze moet men de
overige argumenten van de minister
beoordelen, die ook betoogde, dat er
niet langer kon worden gewacht en
dat de firma Pander ook niet langer
wenste te wachten. Zij had de eis
gesteld van: nu direct kopen of he
lemaal niet kopen. Een niet onbe
langrijke bijzonderheid was boven
dien nog, dat de firma Pander twee
jaar geleden bedoeld pand had ver
bouwd zonder de vereiste gemeen
telijke vergunning, waardoor de ge
meente gerechtigd zou zijn die ver
bouwing ongedaan te doen maken.
Deze euveldaad had de firma Pan
der nu bovendien afgekocht met een
vermindering op de koopsom van
25000.—.
Behalve de minister moest ook de
firma Pander worden gelaakt. Wie
een pand aan het Rijk verkoopt mag
nu eenmaal zulk een eis niet stellen.
Wie dat toch doet miskent bepaalde
beginselen van een democratisch
staatsbestel.
ALS MEN DEZE ZAAK eenmaal
aldus heeft gesteld en wij me
nen, dat zij aldus zuiver is gesteld,
kan men zich gaan afvragen of er nu
wel reden is om zo opgewonden te
doen als de redactie van „Trouw"
deed in een hoofdartikel over deze
zaak.
In dat artikel werd beweerd, dat
een cynischer geval van rechtsover-
treding, van mishandeling der demo
cratie nimmer was vertoond. En het
ergste vond „Trouw" nog, dat de
minister wel spijt toonde over dit ge
val, maar dat hij niet eens beter
schap beloofde. Tot deze laatste con
clusie komt de redactie van het blad,
omdat de minister had beloofd bij
een volgende gelegenheid eerst de
betrokken Kamercommissie te zul
len raadplegen. Dat zou de minister
dan doen om te zien of hij met dat
geval in de Kamer last zou kunnen
krijgen. „Maar zo schrijft het blad
dan als hem dat bevredigend toe
schijnt, zal hij met deze onwettige
practijk doorgaan." Wel een heel
vreemde conclusie naar onze smaak
en vooral: een conclusie, welke voor
de Kamerleden zelf, die in die com
missie zitting hebben, nogal grof kan
worden genoemd. Want hier wordt
van deze Kamerleden eenvoudig de
mogelijkheid verondersteld, dat zij
in zulk een geval tegen een minis
ter, die zich opnieuw aan zulk een
practijk zou willen bezondigen, zou
den zeggen: ga je gang maar weer
met deze onwettige practijk. En dat
wordt dan op deze grond veronder
steld van Kamerleden, die nu om dit
geval op hun achterste benen ston
den.
Voor een dergelijke conclusie uit
de toezegging van de minister, dat
hij in gevallen van grote haast
daarom ging het hier de Kamer
commissie zal raadplegen, was dunkt
ons allerminst reden.
Wij nemen aan, dat de minister
eenvoudig de practijk heeft laten
gaan boven de leer. Maar omdat dit
met de grondwet in de hand geen
verontschuldiging is, zouden wij het
prettiger hebben gevonden, als de
verontwaardiging over dit geval zo
zou zijn geweest, dat ALLE partijen
hierover hun afkeuring zouden heb
ben doen blijken en zich niet zoals
de K.V.P. nu deed in een stilzwijgen
zou hebben gehuld. Ook van deze
zijde had men kunnen zeggen, dat
dit niet meer zou worden getole
reerd. En dan had men achteraf
evenals nu geschiedde, óók nog de
goedkeuring voor deze aankoop kun
nen geven. Er zijn nu eenmaal de
mocratische grondrechten, die men
ook niet door een goedbedoelde prac
tijk stilzwijgend met voeten kan la
ten treden. Een korte verklaring van
de zijde der K.V.P.-fractie zou hier
wel op haar plaats zijn geweest.
JliUtiaiex apmt Jdatidfrouw&ewtó
De minister van Landbouw, Visserij en Voedselvoorziening, de heer S. L.
Mansholt, heeft Donderdag te Utrecht de Beurs voor Landbouw, Zuivel,
Visserij en Techniek officieel geopend. Voordat de minister zijn rondgang
over de Zuivelbeurs aanving, werd hem door twee meisjes in provinciale
klederdrachten een schaaltje met „lammetjes-boter" aangeboden.
EERSTE LIJNDIENST MET
STRAALVLIEGTUIGEN.
De eerste dagen van Mei van dit
jaar zijn belangrijke dagen voor de
burgerluchtvaart. Gisteren werd de
toeristenklasse in gebruik genomen
door de elf luchtvaartmaatschappijen,
die diensten over het Noordelijke deel
van de Atlantische Oceaan onderhou
den. Vandaag zal voor het eerst in de
geschiedenis van de burgerlucht
vaart een lijndienst worden geopend
die gevlogen zal worden met straal
vliegtuigen.
Hedenmiddag vertrekt van Londen
Airport het van vier straalmotoren
voorziene de Havilland „Cornet" ver
keersvliegtuig van de BOAC (British
Overseas Airways Corporaiton). Drie
en twintig uur en veertig minuten la
ter zal het in Johannesburg moeten
zijn aangekomen.
Het was 27 April jl. twintig jaar
geleden, dat Engeland de eerste
luchtdienst van Londen naar Johan
nesburg opende. De reis nam toen
tien en een halve dag in beslag.
In Berlijn deed de brandspuit goede diensten
De 1 Mei-viering, die in vrijwel de gehele wereld met grote demonstraties
maar zonder ernstige incidenten is verlopen, was in Tokio aanleiding tot
bloedige, voornamelijk anti-Amerikaanse betogingen, waarbij een dode en
een vijfhonderdtal gewonden vielen. Ook in Berlijn, Athene en in China,
in het Britse Hongkong en het Portugese Macao kwam het tot botsingen,
die echter een minder ernstig karakter droegen In Tokio hebben de demon
stranten zich niet ontzien om massale aanvallen te doen op het paleis van
keizer Hirohito en het hoofdkwartier van generaal Ridgway.
welke richting de Oost-Duitsers hun
geweren zullen richten.
Kanselier Adenauer zeide te Bonn
dat Pieoks verklaring „niets nieuws"
behelst. Zij hebben reeds een lager
en sinds enige tijd een sterk leger in
de Volkspolitie. Er verandert een
voudig niets, zeide hij.
MINISTER BIEDT EXCUSES AAN.
De nieuwe Japanse minister van
Buitenlandse Zaken heeft reeds bij
de Amerikanen zijn verontschuldi
gingen aangeboden voor de aange
richte schade. De ruiten van gene
raal Ridgway's hoofdkwartier en vele
auto's van buitenlanders hebben het
o.a. moeten ontgelden.
Ongeveer honderd demonstranten
en politieagenten zijn ernstig en on
geveer 500 licht gewond. Uit Kyoto
wordt gemeld, dat ook aldaar 200 po-
litie-agenten en demonstranten ge
wond zijn. Volgens de politie en de
raad van het Japanse Vakverbond,
dat drie millioen leden telt, is het de
schuld van de communisten, dat de
Mei-bijeenkomsten zich tot bloedige
gevechten hebben ontwikkeld.
Amerikaanse troepen met de bajo
net op het geweer, hebben gisteren
met machinegeweren in de Ameri
kaanse woonwijk en bij andere bui
tenlandse gebouwen, de wacht be
trokken. De radio-omroep van het
Amerikaanse leger berichtte, dat de
politie een order had onderschept
van ondergedoken communistische
leiders aan jeugd-organisaties om
overvallen te plegen op fabrieken,
die munitie vervaardigen voor de
troepen der Verenigde Naties.
Er waren gisteravond 25.000 man
politie op de been. De binnenstad
zag er uit als een slagveld. De stra
ten lagen bezaaid met stokken en ge
broken flessen. De walm van traan
gas hing tussen de huizen.
De gevangenissen en ziekenhuizen
waren overvol.
IN BERLIJN.
De strijd in Oost- en West-Berlijn
werd voornamelijk met woorden uit
gevochten. Aan beide zijden van het
IJzeren Gordijn kwamen in totaal
ongeveer een millioen arbeiders bij
een om de Mei-dag te vieren. Slechts
een enkele maal moest de politie in
grijpen en daalden de gummiknup
pels neer op al te onstuimige hoof
den. Het doeltreffendste wapen om
de heethoofden af te koelen bleek de
brandspuit.
In West-Berlijn werd de invasie
van duizenden jonge communisten
tegengehouden door evenzovele po-
litie-agenten, die de grenzen zorg
vuldig bewaakten. De enige ernstige
botsing die zich voordeed werd door
de communisten gretig benut. Nadat
een groep jeugdige communisten van
wie enkele met bloedend hoofd, door
de politie de grens oVer waren ge
jaagd, werden zij in allerijl verbon
den om daarna in Oost-Berlijn t(
paraderen als levende getuigen van
de Westerse wreedheden.
Nieuw geluid van Pieck.
De Oostduitse president Wilhelm
Pieck liet een nieuw geluid horen.'
Hij verklaarde, dat wanneer West-
Duitsland zich zou gaan bewapenen,
Oost-Duitsland hetzelfde zou gaan
doen, om zich te beschermen. Aan
de andere kant maakte burgemees
ter Reuter van deze bedekte waar
schuwing gebruik door te verklaren,
dat, wanneer de communisten de
Oost-Duitsers bewapenen, zij zich er
l eerst wel van mogen vergewissen, in
IN MOSKOU.
Moskou vierde 1 Mei met de tra
ditionele parade, welke door maar
schalk Stalin, voor het Lenin-ge-
denkteken werd afgenomen. Gekleed
in militair uniform en met Malenkof,
Molotof en Wysjinski naast zich, sa
lueerde Stalin maarschalk Govoror,
die op een prachtige witte schimmel
als paradecommandant het défilé
opende.
Terwijl luchtmacht-eskaders onder
bevel van Stalin's zoon, die generaal
van de luchtmacht is, over het Rode
Plein daverden, trokken eindeloze
rijen gemotoriseerde troepen, infan-
De besprekingen
in Korea
De Noordelijke onderhandelaars
hebben Vrijdag tijdens een voltallige
bijeenkomst te Panmoendjon het
voorstel der verbondenen voor een
regeling van
kwesties verworpen.
Zij zeiden bereid te zijn Zaterdag
een nieuwe bijeenkomst te houden.
terie en artillerie langs de leiders
van het Russische rijk.
Op de militaire parade volgde een
défilé van arbeiders naar schat
ting wel een millioen die gedu
rende 6y2 uur in onafzienbare colon
nes langs het monument van Lenin
trokken. Grote portretten van Lenin,
Stalin en ook van buitenlandse com
munistenleiders, werden meegevoerd
in de stoet.
KLAPPEN IN HONGKONG.
In Hongkong, waar naar schatting
300.000 mensen verdeeld over een
aantal bijeenkomsten, demonstreer
den, werden 18 mensen ernstig ge
wond tijdens een botsing tussen
links- en rechts-gezinde vakbonds
leden.
In de Portugese kolonie Macao zijn
achttien personen gewond, van wie
acht ernstig.
In Douai en Valenciennes (Noord-
Frankrijk) is het tot botsingen geko
men tussen Noord-Afrikaanse de
monstranten en afdelingen van de
republikeinse garde.
Amerikaanse regering kan loon verhogen
„Amerika heeft staal nodig. Steeds heb ik getracht meer staal te verkrijgen
en ik zal daarmee doorgaan. Maar ik koester geen dictatoriale ambities.
Ik zal dan ook de uitspraak van het Hooggerechtshof over de rechtsgeldig
heid van de vordering der staalindustrie zonder meer accepteren". Aldus
verdedigde Truman gisteren in een persconferentie zijn houding in het staal-
conflict, dat naar de kort te voren uitgesproken verklaring van zijn minister
van Handel, Sawyer, „het economische en sociale leven in de V.S. dreigt
te verlammen". Intussen behaalde de president weer een succes in het geschil
met de staalmaatschappijen die zijn bevoegdheid om de industrie over te
hemen betwisten doordat 't Hof van Appèl met 5 tegen 4 stemmen be
sloot, de regering niet te beletten de arbeiders een loonsverhoging toe tc
kennen. Minister Sawyer zei echter in een verklaring, dat hij niet voorne
mens is, daartoe onmiddellijk over te gaan.
SUCCES VOOR TRUMAN.
Toen het Hof van Appèl eergiste
ren besloot het vonnis van de fede
rale rechter Pine in afwachting van
hoger beroep op te schorten, waar
door de staalindustrie weer in han
den van de Amerikaanse regering
kwam, verzochten de staalmaat
schappijen het Hof de regering te
verbieden wijzigingen te brengen in
de lonen en in de arbeidsvoorwaar
den in de gevorderde industrie, zo
lang het Hooggerechtshof het von
nis van rechter Pine nog niet heeft
herzien. Zij vreesden nl., dat de re
gering met het toekennen van de
loonsverhoging, die de loonstabilisa-
tiecommissie heeft aanbevolen, maar
waarmee de staalmaatschappijen
niet accoord gaan, zou pogen de ar
beiders tot werkhervatting te bewe
gen.
Intussen ligt de bedrijvigheid in
de staalindustrie nog volkomen stil.
Een productie van 300.000 ton staal
gaat dagelijks verloren.
OLIE-UITVOER GESTOPT.
Ook in de olie-industrie duurt de
staking van 90.000 arbeider voort.
En de regering heeft derhalve giste
ren de olie-uitvoer naar alle landen,
behalve Canada, verboden.
Wel hebben de stakers iets van
hun looneisen laten vallen, en zij
nemen nu genoegen met een verho
ging van 22 ets per uur i.p.v, 25 ets.
De onderhandelingen hierover wer
den door een vakbondsleider „veel
belovend" genoemd.
President Truman verklaarde, dat
hij alle mogelijke maatregelen zou
nemen om aan de oliestaking een
einde te maken en dat het wellicht
noodzakelijk zal zijn, dat het Cón-
gres een wetgevende maatregel treft.
En minister Sawyer zei zonder meer,
dat het „hoog tijd werd voor het
Een verontruste Adenauer en drie Hoge Commissarissen confereerden gis
teren op de Godesberg over bet snel groeiende verzet van de West-Duitse
Bondsdag tegen het sluiten van een vredescontract tussen de Geallieerden
en West-Duitsland. Het verzet kreeg het karakter van een revolte tegen de
Bondskanselier, teen gisteren een tweede I.id van Adenauer's regerings
coalitie de Duitse partij het contract als „een nieuw Versailles" van de
hand wees. Zelfs leden van Adenauer's eigen Christen-democratische Unie
mokken tegen de verdragstekst die, naar het oordeel der Duitsers, de Bonds
republiek niet werkelijk vrij zal maken.
De bondsdagfracties der regerings
partijen komen Woensdag bijeen om
hun standpunt te bepalen voor het
geval, dat Adenauer er niet in slaagt
de verdragstekst zó ge wijzig dte krij-
de nog onopgeloste gen, dat hij voor een meerderheid
in het parlement aanvaardbaar wordt.
Vóór die kritieke termijn zal een
speciale commissie van christen
democraten, liberalen en „vrije Duit-
£h,enflaut&t faengt afócfieidóSezaed
Vóór zijn vertrek naar de Verenigde Staten, waar hij zich candidaat heeft
gesteld voor de presidentsverkiezingen, brengt Generaal Dwight Eisenhower
afscheidsbezoeken aan de verschillende NATO-landen. Tijdens zijn bezoek
aan de Franse strijdkrachten in Koblenz, Duitsland, inspecteert Generaal
Eisenhower de regimentsvlag van het regiment „Royal Port aux Princes",
een regiment dat nog meegevochten heeft in de Amerikaanse Vrijheidsoor
log. De vlag wordt hem getoond door één der manschappen, gekleed in het
uniform van die tijd. Links luit. gen. Roger Moiret, commandant Franse
troepen in Duitsland. Rechts luit. generaal Paul Cherrière, bevelhebbend
generaal van het Tweede Franse Legercorps.
sers" de meest omstreden punten van
het contract nog eens onder het oog
nemen. Alle partijen achten het uit
gesloten, dat het verdrag vóór de
vastgestelde datum 20 Mei
wordt ondertekend.
Het moeilijkste punt in het ver
drag, de financiële lasten, die Duits
land op zich zou moeten nemen, is
op de Godesberg nog niet opgelost.
De Duitse minister van financiën dr.
Sohaffer, na Adenauer de belangrijk
ste man in het kabinet, heeft zich bij
voorbaat schrap gezet tegen de ge
allieerde eisen, die naar zijn mening
de Duitse betaalkracht te boven
gaan. Schaffer heeft de vrees uitge
sproken, dat zijn gehele budget in
het ongerede zal raken, nu de geal
lieerden in de laatste twee maanden
de uitgaven voor bezettingskosten tot
ongeveer het dubbele hebben opge
voerd. In Bonn wordt niet betwist,
dat de geallieerden hiermede in hun
recht staan, daar zij nog meer dan
een millioen mark aan achterstallige
vorderingen hebben, maar de over
gevoelige Duitsers beschouwen de
verhoging als een „demonstratie", die
aan de vooravond der Duitse souve-
reiniteit zeer ongelegen komt.
Amerika maant tot spoed.
Amerika heeft er bij de Westeuro-
pese landen op aangedrongen, dat zij
binnen drie weken de Europese De
fensie Gemeenschap tot stand bren
gen, omdat het anders voor het Ame
rikaanse Congres wellicht te laat is,
het verdrag nog vóór het zomerreces
te ratificeren.
Daar deze rectificatie dan niet voor
het volgend jaar zou kunnen plaats
vinden, zou dat niet alleen de bewa
pening van West-Duitsland in grote
mate vertragen, maar ook in West-
Europa onzekerheid scheppen over
de toekomstige Amerikaanse politiek.
Het ministerie van Buitenlandse
Zaken heeft daarom de Westcuro-
pese landen verzocht vóór 20 Mei
de nodige stappen te nemen.
Congres om kalm, weloverwogen en
zonder dralen het hoofd te „bieden"
aan de „verlamming van een vitale
bedrijfstak", veroorzaakt door „de
titanenstrijd tussen een machtige in
dustrie en een machtig vakverbond".
Dinsdag zal de Huis-commissie
voor de strijdkrachten waarschijn
lijk beginnen met de bespreking over
een nieuw wetsontwerp (gisteren
door de democratische afgevaardigde
Howard Smith ingediend), dat in
tijden van nood stakingen voor onbe
paalde tijd wil verbieden.
Geen overlevenden
De vermiste Stratocruiser „Good
Hope" van de Pan American Airways,
waarnaar ongeveer 25 Amerikaanse
en Braziliaanse vliegtuigen twee da
gen lang boven de oerwouden van
N.-Brazilië hebben gespeurd, is gevon
den. Het toestel ligt, in tweeën ge
broken en volkomen uitgebrand, bij
Carolina (Brazilië).
Van de 50 passagiers, onder wie één
Nederlander, de heer D. Radersma,
onderdirecteur van de Borneo-Suma-
tra-Handelsmij., heeft, althans vol
gens de eerste berichten, niemand
de ramp overleefd.
Onmiddellijk nadat een vracht
vliegtuig van de PAA het wrak van
de „Good Hope" onitdekt had. zijn
Amerikaanse vliegtuigen uit Belem
(N.-Brazilië) vertrokken mei artsen
aan boord, die per parachute bij het
verongelukte toestel zullen worden
neergelaten.
De Stratocruiser, een luxe dubbel
deks-toestel met een waarde van
1.250.000 dollar, was onderweg van
Buenos Aires naar New York.
Pools diplomaat
verdwenen
Jan Drohojofski, tot veertien da
gen geleden Pools gezant te Cairo, is
zoek. Teruggeroepen, omdat zijn aan
wezigheid in de Egyptische hoofdstad
niet langer „wenselijk werd geacht"
hij zou de hand hebben gehad in de
voorbereiding der ongeregeldheden
van de „Zwarte Zaterdag" is hij
met vrouw en zoon per vliegtuig ver
trokken. Waar hij gebleven is, nadat
zijn toestel in Parijs arriveerde, is
onzeker.
Er zijn twee lezingen over Droho-
jofski's lotgevallen na zijn aankomst
in de Franse hoofdstad. Vóór hy
Caïro verliet zou hij aan enkele in
tieme vrienden, zo luidt de ene le
zing, verteld hebben van plan te zijn
in Parijs een vliegtuig naar Mexico
te nemen, waar hij vóór zijn Egyp
tisch verblijf als diplomaat gewerkt
heeft, om daar asyl te zoeken als po
litiek vluchteling. Zijn plan zou zijni
uitgelekt en communistische agenten
in Parijs zouden hem opgevangen
hebben en per eerste gelegenheid
over zee naar Polen hebben getrans
porteerd.
In Westerse diplomatieke kringen
in Cairo staat men tegenover deze
lezing nogal gereserveerd. Dhoho-
jofski heeft zich als diplomaat ini
Zuid-Amerika en Afriak ontpopt als
op-en-top samenzweerder. Hij onder
hield nauwe contacten met de revo-
lutionnaire en anti-Westelijke leiders.
Zijn bij geruchte verspreide voorne
men om naar Mexico te vluchten, zo
zegt men, was slechts camouflage.
Onder de dekmantel van êen politie
ke vluchteling zou hij in Mexico
zijn samenzweerderspraktijken wil
len hervatten.
SUPERFORT IN ZEE GESTORT.
Een Amerikaans „Superfort" is
Donderdag ter hoogte van Cedox Key
in de Golf van Mexico neergestort.
Verscheidene overlevenden zijn door
vissers opgepikt en naar het zieken
huis overgebracht. Men gelooft, dat
zich 10 of 11 personen aan boord be
vonden.
JiovceCtje
Sterke mannen worden gevormd
door tegenstand; net als vliegers
sty gen zij omhoog tegen de wind in.