S)e CcicbeSoti^ant
DE ZAAK
MENTEN
De koningin bij Nederlandse emigranten
Tussen de kippen en de varkens
Koningin zat weer in de schoolbanken
Gebruikte president Truman
te grote woorden?
£ieueting&pop, aaa% Marijke
{Koningin Juüana bij, de wieg
van {JWUimö Maigriet
Adenauer pleit voor een
Viermogendhedenconferentie
Rode mars naar West Berlijn
JCavceCtje
VRIJDAG 25 APRIL 1952
43ste JAARGANG No. 12571
Directeur: C. M. v. HAMERS VELD.
Hoofdredacteur: L. C. J. ROOZEN.
KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Papengracht 32, Tel. 20015, Adm. cn Adv. 20826, Abonn. 20935, Giro 103003. Abonnementsprijs 0.47 p. w., 2.p. mnd., f 6.— p. kwart Franco p. p. 6.80. - Advert.: 15 ct. p. mm. Telefoontjes f 1.50
DE zaak Menten speelt nog steeds
een rol in de huiskamers van
het krantenlezend publiek. Het zijn
in het algemeen de bladen, die deze
zaak bij het publiek levend hebben
gehouden, omdat het nu eenmaal de
taak van de pers is het publiek voor
te lichten over de dingen, die er zo
al in ons lieve vaderland gaande zijn.
Er is natuurlijk een discussie aan te
vangen over de verplichtingen en
verantwoordelijkheden, welke voor
een journalist hieraan vast zitten en
dat is, juist met het oog op deze zaak,
reeds meermalen geschied. Wij zul
len ons daarin dus nu niet opnieuw
verdiepen. Wij hebben alleen het feit
op het oog, dat deze onverkwikke
lijke zaak nog steeds niet is opge
lost. Niet in dat onopgelost blijven
van deze zaak steekt intussen de
angel. Er zijn in de criminele ge
schiedenis van ons land wel meer za
ken en misschien wel ergere onopge
lost gebleven. Ook politie en justitie
zijn nu eenmaal niet almachtig. Met
deze zaak, welke nu kort geleden
weer eens opnieuw tot veler ergernis
in de Eerste Kamer werd aangesne
den bij de behandeling van de be-
gorting van Justitie, ligt het echter
enigszins anders. Wat deze zaak be
treft heerst er een gevoel van onvol
daanheid inzake het recht in ons
l^nd, een gevoel dat niet voor een
gering gedeelte door allerlei perspu
blicaties is gekweekt. Men moet dus
de vraag stellen of dit gevoel van
onvoldaanheid reden van bestaan
heeft.
DE ergernis over het verloop van
zaken in deze aangelegenheid
schijnt hierin te bestaan, dat zich bij
velen de overtuiging heeft gevestigd,
dat deze zaak wordt getraineerd en
dat er geen recht zou zijn te verkrij
gen, omdat bij de onregelmatigheden
in deze millioenenaffaire teveel per
sonen zouden zijn betrokken, die
zouden moeten worden gespaard. En
hieruit wordt dan geconcludeerd, dat
er in ons land geen recht zou zijn
te krijgen. Dit nu is een conclusie,
d:e o.i. toch wel al te ver gaat.
Wij menen namelijk hierin meer
te moeten zien een der uitvloeisels
van de na-oorlogse tijd, toen recht
en justitie opnieuw moesten gaan
werken, zoals wij dat in rustiger tij
den gewend waren geweest. Dat werd
toen wel erg doorkruist, door een
toen nog gebrekkige organisatie niet
alleen, maar vooral door het optre
den van elementen, die tijdelijk een
zekere macht in handen hadden ge
kregen en een verzwakte na-oor
logse mentaliteit vertoonden, die wer
kelijk verbijsterend was. Wij hebben
zo het gevoel, dat in die chaos er
dingen zijn gebeurd, die in een meer
normale samenleving onmogelijk zou
den zijn geweest. Nu zit men met die
erfenis. Zoals men eens zat met de
verschrikkelijke erfenis van de on
geveer 90.000 arrestaties, welke de
B.S. in die .dagen kon verrichten.
Kon men toen ogenblikkelijk de hele
B.S., waaronder zich voortreffelijke
verzetslieden bevonden, desavoueren
en de zaak ongedaan maken?
De zaak Menten is een millioenen
affaire. Er zijn van dit vermogen in
die dagen millioenen. verdwenen, die
blijkbaar niet meer te achterhalen
zijn. Er zijn mensen verdwenen, ge-
emigreerd of gestorven, er zijn lijs
ten en andere documenten verdwe
nen, maar alle onzekerheden, die er
in deze zaak zijn ontstaan lijken
ons toch meer het gevolg van de na
oorlogse verwarring dan van het
willen sparen van bepaalde figuren,
die aan deze diefstallen en onregel
matigheden debet zouden zijn.
De christelijk historische heer
Reyers heeft in de Eerste Kamer nu
weer beschuldigingen geuit tegen
rechtercommissaris en procureur ge
neraal, die geen vervolgingen zou
den hebben ingesteld. Het zou na
tuurlijk het rechtsgevoel van het
volk zeker meer bevredigen, indien
de bedrijvers van deze diefstallen
achter slot en grendel zouden zitten.
Maar nu dat door allerlei omstan
digheden, die wij niet volledig kun
nen beoordelen, niet is geschied, gaat
het toch maar niet aan beschuldigin
gen te uiten, die men niet kan be
wijzen. Het feit blijft alleen bestaan
dat er op grote schaal diefstallen zijn
bedreven en dat de bedrijvers daar
van nog steeds vrijuit gaan. Dat is
meer geschied en in normaler om
standigheden. Nu heeft minister Mul-
derije nog eens ten overvloede ver
zekerd, dat elk onderdeel van de
rede van de heer Reyers zal worden
onderzocht. Daarnaast staat toch ook
het feit, dat het gehele dossier Men
ten in handen is gesteld van de vaste
commissie van de Tweede Kamer
voor privaat en strafrecht. Dat had
de heer Reyers tot voorzichtigheid
moeten manen. Maar als de zaak zo
staat, dat de heer Menten onrecht is
geschied door instanties, voor wie de
Staat aansprakelijk moet worden ge
acht, zou het beter zijn met de ge
dupeerde een regeling tot schade
vergoeding te treffen en wel zo
spoedig mogelijk. Dat zou tenminste
het rechtsgevoel van het Nederlandse
volk ten goede komen. En dat rechts
gevoel is wel een paar gulden waard.
Varkenspest is uitgebroken on
der de varkens van de landbouwer
I. Snuverink in de gemeente Weer-
selo. Alle varkens, twee en veertig
In getal, zijn gestorven of afgeslacht.
De beste emigranten
ter wereld
H. M. de Koningin heeft Donderdag verscheidene Nederlandse immigranten
bezocht, die twee of vier jaar geleden hun woonplaats in Hamilton (Zuid-
West-Ontario) hebben gekozen. Oorspronkelijk had dit een verrassing moe
ten zijn, doch ondanks dit werd het een bezoek van Friese en Zuid-Hol
landse mensen en van inwoners uit andere provincies; zij waren versierd
met oranje sjerpen en oranje linten.
gesteld om tussen het werk door een
groet te brengen.
IN HET DORPSSCHOOLTJE.
En de kinderen, de Nederlandse
kinderen, werden op de tocht niet
vergeten. De koningin hield stil bij
een dorpsschooltje op het terrein van
Jeffries, waar zich twaalf Nederland
se kinderen bevinden.
Ze komen uit Driebergen, Noord-
wijkerhout, Neyga en zelfs men
kan het onmiddellijk aan de uit
spraak van onze schone Nederland
se taal horen uit Amsterdam-West.
„U mot in dat boekie kaike" hoorde
de koningin plotseling tot zich zeg
gen. Toen de koningin het schooltje,
met de grote ruiten, waarop kleurige
tulpen zijn geschilderd, binnenkwam,
zongen de kinderen een liedje in het
Engels over Nederland, dat met fraaie
letters in> krijt op het bord was ge-
Allereerst bezocht H. M. de inblik-
fabriek van Smith, tien mijl van Ha
milton gelegen, waar ongeveer een
twintigtal Nederlanders werken en
de blikken van etiketten voorzien.
Er wonen hier veel gezinnen, die
tezelfder tijd zijn aangekomen.
De koningin heeft zich met vele van
deze werkers onderhouden.
Later begaf H. M. zich naar de
bloemenkwekerij van de heer Staal
duinen (uit Maasland), die hier vier
jaar geleden arriveerde. De koningin
gebruikte de koffie in zijn twee ver
diepingen tellende stenen huis, waar
in hij woont met zijn familie en twee
Nederlandse knechten. Jan Verboom,
uit Ter Aar (Zuid-Holland) en Henk
Blijkerveld uit Amersfoort. De ko
ningin nam vervolgens een kijkje op
het bedrijf.
De meeste Nederlanders ontmoette
de koningin echter op het onover
zienbare land van de heer Jeffries,
die bij de Nederlanders zweert en de
koningin verzekerde, dat het de
beste emigranten zijn, die in de we
reld kunnen worden gevonden en dat
zij zonder twijfel goede Canadese
burgers zulleo worden. Op het ogen
blik werken er vijftien Nederlandse
families, twaalf zoons van deze fa
milies en nog zeven Nederlandse vrij
gezellen op het bedrijf. Tijdens de
rondgang over het bedrijf ontmoette
de koningin een aantal bouwvakar
beiders, die bezig waren een nieuw
huis op te trekken. Toen de koningin
bij de bouwstelling stilhield, staakten
zij het werk een ogenblik. Hare Ma
jesteit praatte geruime tijd met Al-
bert Sluis uit Aalsmeer en Geert Ho-
genkamp uit Haarlemmermeer, twee
timmerlieden, die genoeg geld ver
dienen om de eerste moeilijke tijd
door te komen en dan later een eigen
stukje grond hopen te kopen.
In vele huizen, waar de koningin
kwam, zag men Nederlandse kranten
op tafel liggen, die familieleden ge
regeld uit ons land oversturen.
De koningin onderhield zich
met emigranten uit Pijnakker, zoals
de familie Wamsteeker uit de West
laan, waarvan vader hetzelfde be
roep uitoefent als in Nederland, na
melijk chauffeur. Maar hij verlangt
niet meer naar zijn bestelauto in Ne
derland terug.
De koningin zag de duizenden kip
pen, die Nederlanders houden, nam
een kijkje bij de broedmachines en
liep rond tussen welgemeste varkens.
Telkens weer liet zij haar wagen stil
houden op de landweg van Zuid-
West-Ontario als een. groepje Neder
landers, onder wie veel vrouwen en
meisjes, merendeels met de schop in
de hand, zich langs de weg had op
schreven. Juffrouw Morisson, de on
derwijzeres, die de hartewens van de
jongens en meisjes kende, vroeg de
koningin of zij op een foto wilde ko
men met alle leerlingen. Met juf
frouw Tellegen en jonkvrouw Roell
wrong de koningin zich in de kinder
bankjes. „Ik voel me weer als vijf en
dertig jaar geleden", zei de koningin.
De foto van koningin Juliana temid
den van haar jonge landgenoten zal
vermpedelijk nog jaren in de school
aan de wand prijken en de Neder
landers in het vaderland zullen vol
gende week kunnen genieten van
deze hartverheffende tafereeltjes, die
de cameraman van Polygoon Profilti,
Pieter Buis, met nimmer verslappen
de energie opnam.
BIJZONDER MEEGEVALLEN".
In een kort gesprek, dat koningin
JUliana aan de speciale verslaggever
van het A.N.P. toestond na afloop
vab de eerste dag van haar bezoek
aan Nederlandse emigranten, zeide
zij zeer onder de indruk te zijn van
de wijze, waarop de Nederlanders
zich in Canada weten te redden. „Het
was heerlijk, werkelijk opbeurend te
midden van deze flinke landgenoten
te hebben mogen vertoeven", zei de
koningin. „Men kan er zich vooraf
eigenlijk nooit een voorstelling van
maken hoe zij leven. Dat heb ik thans
kunnen doen. En ik kan u zeggen
dat het mij bijzonder is meegevallen".
Hij zou aan Stalin en Tito ultimatums
gezonden hebben
President Truman onthulde gisteren, dj
Stalin een bijzonder krachtige nota had
„ultimatum" die er toe leidde, dat de
Perzië terugtrokken tijdens het Russia
beidsjan. Amerika, aldus de presidentj
kon toentertijd een dergelijke krachtig
beschikte over een sterke strijdmacht)»
troepen over de gehele wereld. Nu tracht het weer een dergelijke macht op
te bouwen, niet voor agressie, maar juist oih agressie te voorkomen. En
Truman waarschuwde daarbij, dat de Ver. Staten wederom in een ernstige
noodtoestand verkeren.
hy in MÏart 1946 aan maarschalk
;ezonden hij gebruikte het woord
Russen in Mei 1946 hun troepen aiit
iPerzische geschil over Azer-
ip zijn wekelijkse persconferentie,
houding aannemen, omdat het nog
ien vloot in de Perzische Golf en
De achtjarige Rita George uit Los Angeles richtte tijdens een officiële
plechtigheid haar schreden naar Koningin Juliana en bood haar een bouquet
bloemen en een pop voor prinses Marijke aan. De vader van het meisje
legde Hare Majesteit uit, dat Rita zelf op het idee was gekomen de pop, die
haar lievelingspop was, aan prinses Marijke te geven, toen zij foto's ir. dc
kranten had gezien van het Koninklijk Gezin. De Koningin beloofde de pop
te verzorgen en voor Marijke mee naar Nederland te nemen.
Wjj trachten nu te voorkomen, zei
de president, dat de verenigde legers
op Korea „in de rug geschoten"
worden en dit isalleen mogelijk,
wanneer de staalindustrie en andere
voor de oorlog belangrijke indus
trieën op volle toeren werken.
Dit laatste nu vormde het uit
gangspunt van de reeks onthullin
gen, welke de president op zijn pers
conferentie deed, toen van vele kan
ten vragen op hem werden afge
vuurd over zijn noodbevoegdheden,
die hem nu hadden mogelijk gemaakt
de staalindustrie over te nemen.
Ook Joegslavië had hij eens naar
hij dacht in 1946 op bijzonder
krachtige wijze gewaarschuwd, toen
Tito voornemens scheen te zijn zich
met geweld van Triëst meester te ma
ken. Trumara had toen generaal
Eisenhower opgedragen drie divisies
naar Noord-Italië te zenden, terwijl
hij de Amerikaanse vloot naar de
Adriatische Zee dirigeerde.
Dit had Joegoslavië er toe gebracht
van verdere actie af te zi eneven
als trouwens Stalin na ontvangst van
het dreigement, dat Amerika troepen
naar Perzië zou sturen, wanneer de
Sovjet-strijdmacht niet voor een be
paalde datum werd teruggetrokken.
Ook toen de communisten poogden
zich van de macht meester te ha
ken in Turkije en Griekenland, had
Truman van zijn noodbevoegdheden
gebruik gemaakt, evenals bij de Rus
sische blokkade van Berlijn. En ten
slotte was er dan de communistische
invasie in Noord-Korea. Amerika
was daartegen krachtig opgetreden
en daaraan was het te danken, dat
Zuid-Korea nog altijd een vrjj land
was.
HET DEPARTEMENT SCHROK
ERVAN.
Het Amerikaanse departement van
buitenlandse zaken schijnt enigszins
geschrokken te zijn van president
Trumans onthullingen over zijn „ulti
matum" aan Rusland in de tijd van
het conflict over Azerbeidsjan. Nog
geen drie uur na de persconferentie
riep Roger Tubby, secretaris van de
president, de journalisten weer bijeen
om hun te vertellen, dat Truman „het
woord ultimatum informeel had ge
bruikt". Hij had het woord „ultima
tum" gebruikt zoals een leek het zou
gebruiken.
Ultimatum betekent in diplomatie,
kringen het laatste woord en
In Ottawa bezocht Koningin Juliana het Burgerziekenhuis waai Prinses
Margriet geboren is. Koningin Juliana poseerde voor de fotografen bij de
wieg, waarin Prinses Margriet destijds gelegen heeft. Links Zoster Mary
Thompson, Hoofd van dc Kraamafdeling en rechts Zuster Gladys Moorhead,
die de Koningin tijdens haar verblijf in het ziekenhuis verzorgde.
MITS GRONDIG VOORBEREID
Bondskanselier Adenauer heeft gisterenavond openlijk in een radio-inter
view verklaard, dat hij voorstander is van een confrentie der Grote Vier
over de Duitse eenheid, mits deze conferentie grondig is voorbereid. In de
tweede plaats zei hij, aan een vrij en verenigd Duitsland onder een socialis
tische regering de voorkeur te geven boven een West-Duitse federale repu
bliek met de Christen-democraten als sterkste partij. En even later ant
woordde Adenauer desgevraagd, dat hij alles zal doen wat in zijn vermogen
is, om de kleinste kans op hereniging van Duitsland ,,uit te buiten". Maar
hij liet hier in één adem op volgen: „Niemand kan echter van de federale
republiek verwachten, dat zij haar huidige Europese politiek zal opgeven,
of een toekomstige regering voor geheel Duitsland, nog voor zij gevormd is,
zal verplichten van deze politiek afstand te doen."
program voor een verenigd Duitsland
vast te leggen, zoals bijv. de inscha
keling van dit land in het Westelijke
defensiesysteem. In deze nieuwe no
ta zal het accent veeleer vallen op
het vraagstuk van Duitslands „een
heid in vrijheid".
In de grond van de zaak gaat het
er bij de notawisselingen om, of de
Russen al of niet vani gqede wil zijn.
Zolang zij aandringen op Duitslands
neutraliteit en blijven vasthouden
aan de Oder—Neissegrcns valt van
hun goede wil niets te bespeuren.
Maar dit mag geen reden tot pessi
misme zijn. De kracht van het Wes
ten groeit en kracht is een argument,
dat de Russen verstaan.
Alvorens echter een viermogend
hedenconferentie zal kunnen plaats
hebben, zal het pad geëffend moeten
worden door een uitwisseling van
nota's, am us Adenauer: „Beter een
langdurige serie notawisselingen ge
volgd door een korte, succesvolle con
ferentie dan geen uitwisseling van
nota's en een langdurige conferentie
zonder resultaat.
In de volgende Westelijke nota aan
Rusland, aldus de Bondskanselier,
zal niet in sterker mate dan in de
eerste gepoogd wordeni een omlijnd
had de Amerikaanse regering op 6
Maart 1946 een nota aan Miskou ge
zonden, waarin de houding van de
Verenigde Staten jegens de toestand
in Perzië volkomen duidelijk werd
gemaakt. Die nota is op 7 Maart ge
publiceerd en de Russen trokken hun
troepen in Mei terug.
Roger Tubby maakte als correctie
0op Trumans woorden duidelijk, dat
wordt slechts dan gebruikt, wanneer I het overwicht van de Verenigde Sta-
iemand voor het alternatief wordt ge- ten in 1946, vooral in de Veiligheids-
plaatst toe te geven of de wapens op raad, de voornaamste, factor was ge-
te nemen. In het geval vani het Rus- weest, die de Russen tot terugtrek-
sich-Perzische geschil, zo zei Tubby, ken had gedwongen.
Brandspuit bluste
enthousiasme
Een propagandamars van de blauw-
hemden van de „Freie Deutsche
Jugend" en duizenden andere jonge
communisten (Reuter sprak zelfs
van meer dan 20.000 deelnemers)
naar West-Berlijn is .stukgelopen"
op de brandspuiten van de Westber-
lijnse politie. Een regenbui, die na
bet invallen van de duisternis inviel,
bekoelde zelfs het laatste restje en
thousiasme.
Even tevoren waren de betogers
er nog in geslaagd een Westduitse
politieagent over de sectorgrens te
slepen, waar hij door de Volkspoli-
zei werd gearresteerd. Op haar beurt
nam de Westduitse politie vele
„blauwhemden" gevangen, onder
wie zich een Oostduitse Volkspoli-
zist bevond.
De mars was kennelijk bedoeld
als propagandatocht voor een „vre
desverdrag" en de Duitse eenheid.
Tegen de avond verzamelden zich
langs de strategische punten van de
zónegrens duizenden jongeren, die
er zich voorlopig toe beperkten leu
zen te schreeuwen, als „Ami (Ame
rikanen), ga naar huis toe", „Weg
met Adenauer" en ,Wij willen een
vredesverdrag".
Onmiddellijk namen de nieuwe
„alarmeenheden", die door de Wes
telijke geallieerden zijn opgeleid en
uitgerust, stellingen langs de lange
grens met de Russische sector in
gereed om in te grijpen.
Dit werd nodig, toen ten slotte
duizenden jongeren de Franse sec
tor begonnen binnen te stromen.
In de Badstrasse, een druk win
kelcentrum (waar de winkeliers al
vroeg hun zaken hadden gesloten en
de luiken voor de ramen gedaan)
ontplooiden zij rode vlaggen, deel
den strooibiljetten uit en hielden zij
redevoeringen. Een mobiel waterka
non van de Westberlijnse politie
joeg hen evenwel terug over de
grens.
Ten slotte begon het te regenen
en dit kalmeerde de geest van zelfs
de agressiefste betogers.
Levenslang voor
bompakketten-zender
Erich Halacz, volgens eigen beken
tenis moordenaar door middel van
bompakketten en door een psychia
ter beschreven als een lafaard cn
een sluw man, die elk menselijk ge
voel mist, hoorde gisteren tc Verden
in Duitsland levenslange gevangenis
straf tegen zich eisen. Hij verroerde
zich nauwelijks.
Eén van zijn slachoffers was, zo
als men zich herinneren zal, de^
hoofdredacteur van dc „Brcmcr
Nachrichten". Een ander bompakket
doodde een meisje in een postkan
toor.
De getuige-deskundige, dr. Gott
fried Ewald, directeur van de psy
chiatrische kliniek van de universi
teit van Göttingen, noemde Halacz
noch in zijn geestvermogen gestoord
noch zwak van geest. Hij moet vol
ledig verantwoordelijk voor zijn da
den worden beschouwd.
Toen men hem zijn mening vroeg
of Halacz zijn misdaden zou hebben
gepleegd, indien de doodstraf in
West-Duitsland nog bestond, ant
woordde hij: „Volgens mijn oordeel:
neen. Want in wezen is hij een laf
aard".
Neem de mensen zo ze zijn
Doe met hen zo gü zoudt wensen
Dan zult gij met alle mensen
En zij met u tevreden zijn.
P. C.
