Rede van de prins opent nieuwe
mogelijkheden
Waarom geen inschakeling van
Europese productie?
De koningin bezoekt Ned.
emigranten
De Saarkwestie nog lang
niet opgelost
De gevangenis-opstand te
Jackson
Jiavceitje
Westerling
Directeur: C. M. v. HAMERS VELD.
Hoofdredacteur: L. C. J. ROOZEN.
KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
DONDERDAG 24 APRIL 1952
43ste JAARGANG No. 12570
Samenwerking is
toch voordeliger
Papengracht 32, Tel. 20015, Adm. en Adv. 20826, Abonn. 20935, Giro 103003. Abonnementsprijs f 0.47 p. w., 1 2.p. mnd., f 6.p. kwart. Franco p. p. f 6.80. - Advert.: 15 ct. p. mm. Telefoontjes E 1.50
JUIST OP TUD
en Duynstee politiek handge
meen kregen, werd door ons de ver
zuchting geslaakt, dat het Katholiek
Nederland veel meer zou interesse
ren, hoe de voormannen van het
geschil en van de daarop gevolgde
verzoening, de heren Andriessen en
Steenberghe erover dachten.
De heer Andriessen heeft, en voor
hem was er gelegenheid te over, zijn
mening duidelijk gezegd, zo duide
lijk, dat men er zich alleen nog maar
over verbazen kon, hoe sommigen
bleven doorhameren over de koers,
waarin de K.V.P. voer, voert en gaat
varen. De K.V.P.-voorzitter heeft on
omwonden verklaard, dat ook de
fractie, bij een terugblik op de afge
legde periode, niet in allen dele te
vreden was over de gang van zaken,
en in een rede, te Utrecht gehouden,
enkele verlangens door de groep-
Steeniberghe zaliger gedachtenis ge
opperd zonder meer door eigen
mond uitgesproken. De heer Andries
sen heeft daarhij zeer beslist afge
wezen, dat de K.V.P. een andere
koers zou gaan varen, dan voorheen.
Hetgeen we altijd zo verstaan heb
ben, dat een schip, op weg naar Ve
nezuela, wel eens door omstandig
heden, als tegenwind en mijnenvel
den, lichtelijk zijn richting wijzigt,
maar desalniettemin hardnekkig koers
zet naar Venezuela, in dit geval de
verwezenlijking van de Katholieke
gedachte over de beste opbouw van
de menselijke samenleving.
Het tweede deel van onze verzuch
ting nu ook eens de heer Steen
berghe te horen, heeft lang gewacht
voor het in vervulling is gegaan.
Mr. Steenberghe heeft wel niet het
zwijgen verbroken, maar een uitvoe
rige verklaring geschreven. In deze
verklaring betreurt hij, dat de be
doelingen èn van de groep-Steen-
berghe èn van de K.V.P.-leiding „op
soms onheuse en tendentieuse wijze
zijn geïnterpreteerd." In 't bijzonder
kant de verklaring zich tegen de
wijze en het is wel klaar op wie
mr. Steenberghe doelt waarop de
groep voor „reactionnair" is uitge
maakt. Het is nooit haar streven ge
weest de positie van de arbeiders
aan te tasten, maar wel de aandacht
te vestigen op de verdrukking, waar
in andere maatschappelijke geledin
gen, de middenstand, intellectuelen
en vrije beroepen waren geraakt. Ook
naar de mening van mr. Steenberghe
„neigt" het K.V.P.-beleid „in prin-
cipieel-onjuiste richting" op ver
schillende punten, doch hij laat de
vraag open, of men het met alle stel
lingen van prof. Duynstee in eerste
instantie openbaar gemaakt, eens
was. Zeer sterk verwijdert mr. Steen
berghe zich echter van prof. Duyn
stee naar aanleiding van diens vreem
de rede, onlangs in Bussum gehou
den. Van de K.N.P. moet mr. Steen
berghe blijkbaar niets hebben. De
heer Steenberghe en wij hebben
dit tegen veler anderer mening in
steeds volgehouden is volbloed-
K.V.P. en juist omdat hij dat is,
achtte hij het overleg via de naar
hem gedoopte groep gewenst.
Of hij over de resultaten van dat
overleg voldaan is, daaromtrent houdt
hij, wijselijk, een slag om de arm.
„De gang van zaken, die de K.V.P.
sedertdien te zien heeft gegeven"
wettigt z.i. 'niet een optreden als van
prof. Duystee te Bussum. Met betrek
king tot verhoging van het repre
sentatieve karakter en de deskun
digheid der Kamer-fractie is het z.i.
„niet bij voornemens gebleven". En
de „beknopte samenvatting" van het
ontworpen verkiezingsprogram geeft
hem enige reden tot voldoening,
waarbij hij de ongelukkige commen
taren op het „accoord" zeker niet
zwaarder wil laten wegen dan „de
loyale toezegging van het K.V.P.-
bestuur."
Met nadruk betoogt mr. Steen
berghe, dat bij de actie van de groep-
Steenberghe een zeer gewichtige
overweging is geweest het behoud
van de Katholieke eenhfeid, zowel
in „verleden als heden" een groot
goed. De verklaring besluit gelijk
de heer Andriessen dezer dagen op
een vergadering van de St. Adel-
bertvereniging en Kath. Werkgevers
te Leiden heeft gedaan met een
oproep: „meer dan in het verleden
onze K.V.P. actief te steunen
Mr. Steenberghe heeft er goed aan
gedaan, zijn verklaring het licht te
doen zien. Juist nu. Juist hij. Hij is
een man, achter het politieke scherm,
die het onverdeelde vertrouwen ge
niet van het Katholieke Nederlandse
volk, en ver daar buiten. Het oor
deel van mr. Steenberghe weegt
zwaar. Zijn raadgeving is welover
wogen, bedachtzaam, breed van blik.
Deze raadgeving luidt, ook al is men
het' niet met het gevoerde beleid in
ieder opzicht eens: Steun de K.V.P.
Samenwerking voordelig voor allen
Terwijl de Koningin in Canada vertoeft, voert prins Bernhardd besprekingen
te New-York. Gisteravond heeft de Prins een rede gehouden tijdens een
oirier, georganiseerd door de „Society of Automative Engineers" in het kader
van in New-York plaatsvindende luchtvaartdagen. Hij sprak over „de be
tekenis van Europa op luchtvaartgebied in de samenwerking der Atlantische
Naties". De Prins vond een aandachtig gehoor van ongeveer zevenhonderd
vooraanstaande personen op het gebied van de luchtvaart, handel, militaire
zaken en economie. Vrijwel alle landen, aangesloten bij het Atlantische
Pact, waren hetzij door een gezant, hetzij door de consul-generaal .verte
genwoordigd. Van het Amerikaanse leger en de vloot waren een viertal
generaals en twee admiraals aanwezig.
CONTINENTALE INDUSTRIE
HEEFT KRACHTEN OVER.
Na de betekenis van de luchtvaart
voor de economie te hebben uiteen
gezet, wees de prins op de mogelijk
heid van spreiding der productie, het
geen van voordeel zou zijn voor alle
betrokken partijen, niet in het minst
van de Verenigde Staten.
Vele vliegtuigonderdelen kunnen
in Europa worden vervaardigd tem
voordele van alle huidige en toe
komstige klanten van de Amerikaan-
civiele vliegtuigindustrie, aldus
prins Bernhard, die verder uiteenzet
te, dat er nog meer gelegenheden
zijn voor samenwerking.
Terwijl de Amerikaanse fabrieken
het werk niet af kunnen wegens de
grote toevloed van militaire orders,
hebben verscheidene Europese vlieg
tuigfabrieken gebrek aan werk. In
Europa zijn verscheidene uitstekende
krachten disponibel, die benut kun
nen worden ten bate van de geza
menlijke taak van de Noordatlanti-
sche Unie.
„Als een Europees vriend van u",
Europese transport
organisatie
Frankrijk zal de ministers van
verkeer der Europese landen uitno
digen tot het houden van een con
ferentie voor het oprichten van een
Europese transportorganisatie, zo
wordt te Parijs vernomen. Het Fran
se kabinet heeft de minister van
verkeer, André Maurice, gemachtigd
deze conferentie voor te bereiden
zo besloot de Prins, „zou ik de mach
tige Amerikaanse vliegtuigindustrie
een raad willen geven: Vreest niet
voor mogelijke concurrentie van de
vliegtuigindustrie van het Europese
continent op betrekkelijk kleine
markten. Zoek zo spoedig mogelijk
contact met de continentale industrie.
Gij zult voor u zelf nieuwe mogelijk
heden ontdekken en tegelijkertijd de
weerstandskracht van de Atlantische
gemeenschap als geheel verhogen".
Na het dimer bleef een twintigtal
der aanwezigen voor een nadere be
spreking met de prins bijeen. Uit de
ze gedachtenwisseling, waarby tal
van aanvullende vragen werden ge
steld, bleek wel duidelijk dat de rede
Koningin Juliana en Prins Bernhard
poseren in gala-toilet voor de foto
grafen. Zij staan op het punt een te
hunner ere aangeboden diner in San
Francisco bij te wonen.
voor tot nu toe niet voldoende be
kende mogelijkheden in Europa de
ogen geopend heeft. Donderdagmor
gen zal de prims een door de Society
georganiseerde luchtvaarttentoonstel
ling bezoeken.
Zij wil hun dagelijkse leven zien
Koningin Juliana zou volgens de plannen Ottawa Donderdagochtend om acht
uur plaatselijke tijd verlaten met onbekende bestemming. Op het program
ma staat voor Donderdag en Vrijdag vermeld, dat Hare Majesteit incognito
in Canada zal verblijven. Uit wat thans bekend is geworden, blijkt, dat de
Koningin Nederlandse emigranten in het binnenland gaat bezoeken, doch
de plaatsen zijn strikt geheim gehouden. De Koningin stelt er prijs op. de
emigranten gade te slaan bij hun dagelijkse werkzaamheden en zal daarom
plotseling temidden van hen staan zonder voorafgaande waarschuwing. Alle
maatregelen zijn getroffen opdat de Koningin een zo reëel mogelijk beeld
zal krijgen van hun leven. Slechts een zeer beperkt aantal journalisten zal
de Koningin op deze tocht in het onbekende volgen.
DE AMERIKAANSE HULP
AAN NEDERLAND
President Truman heeft bepaald,
dat Nederland economische hulp van
Amerika zal blijven ontvangen on
danks het feit, dat een Nederlandse
firma strategisch materiaal voor olie
boringen naar Polen heeft gezon
den, zo wordt te Washington verno
men.
„Staking van hulp aan Nederland
zou een aanzienlijke verzwakking
betekenen van het gehele verdedi
gingssysteem, dat thans op grond
van het Noordatlantisch Verdrag
wordt opgebouwd", zo heeft de pre
sident meegedeeld in een brief aan
een aantal Congrescommissies die
toezicht houden op de hulpverlening
aan het buitenland.
STUDENTENREL TE
STELLENBOSCH
Woensdagavond zijn op een bij
eenkomst van de Verenigde Partij
te Stellenbosch (Kaapprovincie)
studenten van de universiteit van
Stellenbosch met leden van het
„Fakkelcommando" en aanhangers
van de Verenigde Partij slaags ge
raakt. De eerste spreker, die het
woord richtte tot een gehoor van
2.000 personen in het raadhuis, ka
pitein Jack Basson, kon zich niet
verstaanbaar maken en verzocht dat
deel van zijn gehoor, dat met stam
pen en schreeuwen de vergadering
verstoorde, op te staan. Hierop ston
den 500 studenten op. Weldra ont
stond een handgemeen. Leden van
het „Fakkelcommando" slaagden er
in na 10 minuten de orde te her
stellen.
IN CANADA'S LABORATORIA.
Koningin Juliana besteedde de dag
van gisteren om zich een indruk te
Er is nog geen datum voor de con- i vormen van Canada's groeiende
ferentie vastgesteld. I macht op het gebied van industrie
Frankrijk beoogt onder meer een en defensie. Zij werd rondgeleid in
soort spoorwegunie te vormen, waar-1 zes laboratoria van de „National
in de goederenwagons van de Euro- Research Council", waar zij weten-
pese spoorwegen voor gemeenschap-1 schapsmensen aan het werk zag op
pehjk gebruik worden samenge het gebied van aerodynamiek, het
voegd. J testen van tot nu toe geheime escorte-
PATER LEIDER VAN DUITSE
VLIEGSCHOOL.
Pater Schulte, bekend als de „vlie
gende pater", zal de leiding van de
eerste Duitse vliegschool voor pilo
ten in het Roergebied op zich nemen
Vierhonderd jonge mensen zullen
eerst in het zweefvliegen, later in
het motorvliegen worden bekwaamd.
De vliegschool is opgericht door
de Duitse mijnindustrie om de jonge
arbeiders gelegenheid te geven gra
tis te leren vliegen. Ook de betrok
ken vakorganisaties en de regering
zullen subsidie verlenen.
schepen, gasturbines en de ontwik
keling van straalvliegtuigen.
De tocht, die geleid werd door
dokter E. W. R. Sleacie, de president
van de „Nationale laboratoria", werd
gemaakt op verzoek van de koningin
zelf. Zij wenste een zo goed moge
lijke indruk te krijgen van de indus
triële ontwikkeling van Canada.
In de middaguren bezocht Hare
Majesteit het (regerings) „Bureau
of Mines", waar haar getoond werd,
hoe de belangrijke vondsten van
mineralen in Canada dit land van
een landbouwstaat tot een hoog ge-
industrialiseerde staat hebben ge
maakt.
De koningin heeft Woensdagmid
dag de thee gebruikt ten huize van
mevrouw B. M. Alexandor, presi
dente van de Canadese Vrouwen
club.
Veertig afgevaardigden van de club
waren hierbij aanwezig.
Des avonds gaf Hare Majesteit
een diner ter ere van de gouverneur-
generaal, Vincent Massey.
BONDSDAG IS DANIG TELEURGESTELD
„De hoop op een oplossing van het Saarvraagstuk moet voorlopig worden
opgegeven", zo heeft bondskanselier dr. Adenauer Woensdag voor de Bonds
dag verklaard. Het jongste debat in de Franse Senaat over de kwestie had
volgens de kanselier bewezen, dat „de Europese gedachte nog niet overal
voldoende wortel geschoten heeft" om te komen tot een regeling waarbij
de Saar tot „Europees gebied" en tot zetel van Europese organen 'zou wor
den verklaard. De kanselier moest verder meedelen, dat minister Schuman
hem heeft geschreven, dat in deze omstandigheden ook het in Parijs afge
sproken onderzoek naar de democratische verhoudingen in het gebied niet
zal kunnen plaats vinden. „De Bondsregering zal echter ook verder trachten
ce Franse regering ertoe te bewegen deze afspraak na te komen. Zij blijft bij
baar eis, dat de Saarbevolking democratische vrijheid zal moeten krijeen"
aldus Adenauer.
ontwikkeling blijkbaar ver vooruit",
zo zeide hy. „Alle bewoners van het
Saargebied moeten het recht hebben
nu reeds te kunnen bespreken welke
vorm de toekomstige orde aan do
Saar zal moeten aannemen. De thans
in de Saar afgekondigde Kieswet is
in strijd met het internationaal er
kende feit, dat de huidige regeling
voor de Saar slechts een voorlo
pige is".
Een resolutie werd aangenomen
volgens hetwelk „over Duits staats-
gebied rechtens niet zonder Duitse
toestemming kan worden beslist".
Zoals bij debatten over de buiten
landse politiek gebruikelijk is, kwam
het ook nu tijdens een der interven
ties van dr. Adenauer tot tumult.
Toen de kanselier gevraagd werd,
hoe hij dacht toch nog tot een oplos
sing te kunnen komen, antwoordde
hy: „Zeker niet door redevoeringen
in de Bondsdag". Tijdens het heftige
rumoer, dat daarop ontstond, riep
één der socialisten uit, dat dit ant
woord „Hitier waardig" was.
De socialistische oppositie heeft
tijdens het debat de eis gesteld, dat
de verdere medewerking van de
Bondsrepubliek aan de West-Euro-
pese integratie afhankelijk zal wor
den gesteld van „een regeling der
Saarkwestie op basis van het Duitse
standpunt". „Hoe kan een Europese
gemeenschap, belast met het Saarge-
schil, stand houden, wanneer zij eens
ernstig zou worden bedreigd?", zo
vroeg de socialistische fractieleider
Ollenhauer.
De socialisten hebben de politiek
der Bondsregering ten opzichte van
de Saar „een volledig fiasco" ge
noemd. De vertegenwoordigers van
de regeringspartijen hebben tijdens
het debat slechts korte verklaringen
afgelegd, die echter alle overeen
stemden in de overtuiging, dat de
Saar „onafscheidelijk Duits gebied"
is. Dr. Adenauer zelf heeft de diepe
teleurstelling niet verborgen over 't
lot van het door hem onlangs in Pa
rijs voorgestelde project voor „een
Europese oplossing". „Wij waren met
onze bespreking over dit plan de
De mijnramp te
Zwickau
Het aantal doden als gevolg van
de mijnramp van Zondag j.l. te
Zwickau in Saksen (Oost-Duitsland),
is van 13 tot 47 gestegen, aldus heeft
de Oostduitse premier, Grotcwohl,
Woensdag op een herdenkingsplech
tigheid meegedeeld. Het was vol
gens het officiële Oostduitse persbu
reau ADN, onmogelijk geweest om
de 34 mijnwerkers, die door het in
storten van schacht nummer vier
van de mijn Martin Hoop waren in
gesloten, te redden. 27 Mijnwerkers
zijn gewond, zij verkeren niet in le
vensgevaar.
Boven: In gesloten gelederen trekken politiemannen met geweer in aan
slag door de gangen van de gevangenis, de opstandelingen voor zich uit
drijvend. Eén gevangene en één wacht werden hierbij gewond, toen de
politie over de hoofden van de mannen vuurde om ze te dwingen in hun cel
terug te keren. Op de grond projectielen, waarmede de gevangenen de po
litie bekogelden. Deze foto is vanuit de gevangenis met een draagbare tele-
zendinstaMatie naar de buitenwereld overgebracht. Onder: Tevoren kwam
het buiten tot een treffen. De oproerlingen staken verscheidene gebouwen
in brand (op de achtergrond). Bewakers richten machinegeweren op een
gedeelte der 2600 opstandelingen om een poging tot uitbreken te voorkomen.
Met gewapende politie-hulp is het gelukt de muitenden in het gevangenis
gebouw terug te drijven.
Nog geen overgave
Woensdag heeft zwaargewapende
staatspolitie een poging van 173 op
standige gevangenen in de gevange
nis van Jackson (Michigan) om het
tuighuis van de gevangenis te be
stormen verijdeld. De opstandigen,
die sedert Maandag 10 bewakers als
gijzelaars gevangen houden in een
belegerd cellenblok, trachtten door
te breken naar een tunnel, die leidt
naar het tuighuis, dochgealarmeer
de wachten wisten de opstandelin
gen tegen te houden.
Hoewel de gevangenisautoriteiten
do voornaamste voorwaarden van de
opstandigen hadden aanvaard, heb
ben dezen hun verzet Woensdag niet
opgegeven.
Schreeuwend van achter hun bar
ricades daagden zij de gouverneur
van Michigan, Williams, uit met hen
op hun eigen voorwaarden o.m.
geen vergeldingsmaatregelen en be
paalde gevangenishervormingen
te onderhandelen.
Eerder op de dag waren zes op
standelingen, die zich over wilden
geven, door de anderen uit het be
legerde blok gejaagd: vijf van hen
waren met kettingen tot bloedens
toe geslagen. Van twee van hen is
de toestand ernstig; de zesde, een
cude man, was niet gewond.
De directeur van de gevangenis
had in de nacht van Dinsdag op
Woensdag met één van de leiders
der opstandelingen over de huiste
lefoon van de gevangenis onder
handeld. De opstandelingenleider
had verklaard, dat .,als getracht zou
worden het cellenblok te bestormen,
de gijzelaars gedood zouden.wor
den".
600 Leden van de staatspolitie en
bewakers zijn bij de gevangenis sa
mengetrokken. Tot dusver is één
gevangene om het leven gekomen,
zijn negen gevangenen en vier po
litiemannen gewond en drie bewa
kers afgeranseld. Er is een schade
van ongeveer twee millioen dollar
aangericht.
EISENHOWER IN DUITSLAND.
Begin volgende week zal generaal
Eisenhower voor een bezoek van
enige dagen naar West-Duitsland
reizen, waar hij afscheid zal nemen
van de Amerikaanse, Britse en Franse
bezettingstroepen aldaar. Het komen
de week-einde zal Eisenhower waar
sohijnlijk Luxemburg bezoeken.
Het presidentschap
van de V.S.
Balans der
voorverkiezingen
Op grond van de tot dusver be
kende gegevens heeft Reuter de vol
gende staat opgemaakt, die aangeeft
hoeveel afgevaardigden naar de Na
tionale Conventie van de republi
keinen en democraten tot dusver
vermoedelijk achter de diverse can-
didaten zullen staan, hetzij dat zij
hiertoe opdracht gekregen hebben,
bereid zijn, of zich verbonden heb
ben.
Bij de republikeinen is dc stand:
Taft 233
Eisenhower 209
Stassen 22
Warren f]
Mac Arthur 2
Niet gebonden 104
Totaal 576
Voor de democraten luidt de strnd:
Harriman 88
Kefauver 46',£
Russell 37
Humphrey 23
Kerr 9j£
Truman fi
Niet gebonden 192
Totaal 402
(waaronder begrepen verspreide
steun voor andere Candida ten).
Er zijn ogenblikken waarin, hoe ook
de houding van het lichaam zijn mo
ge, de ziel geknield ligt.
Victor Hugo.
Maandag 'n beslissing
De Amsterdamse rechtbank zal
Maandagmiddag a.s. om half twee in
raadkamer beslissen of Westerling
alsnog in voorlopige hechtenis zal
worden genomen.
Naar bekend willigde de rechter
commissaris, mr. J. Knottenbelt, het
verzoek van het openbaar ministerie
om Westerling tijdens het door het
O.M. in te stellen gerechtelijk voor
onderzoek in voorlopige hechtenis te
laten nemen niet in en werd de ex-
K.N.I.L. kapitein de vorige week na
verhoord te zijn weer in vrijheid ge
steld.
Tegen deze beslissing tekende het
O.M. hoger beroep aan, dat thans
door de rechtbank, onder presidium
van mr. B. de Gaay Fortman, in
raadkamer zal worden behandeld. Of
de rechtbank Maandagmiddag reeds
meteen een beslissing zal nemen, dan
wel de uitspraak op een andere da
tum zal bepalen, is van te voren niet
bekend.
