Nederland-Suriname-Antillen
JConingin Gezocht Vet. ACaüet
De „Oude Hap" is weer
aan boord
De Leiderdorpers verloren
het pleit
ZATERDAG 12 APRIL 1952
DE LEIDSE COURANT
VIERDE BLAD - PAGINA 1
1"\E Ronde Tafel Conferentie met de
Westelijke gebiedsdelen Suriname
en de Nederlandse Antillen is begon
nen met de bedoeling nu te komen
tot een uiteindelijke regeling van de
status dezer beide gebiedsdelen.
Het is niet voor de eerste maal, dat
vertegenwoordigers van Nederland,
de Antillen en Suriname bijeenkwa
men om over een dergelijke status
van gedachten te wisselen. Begin
1948 heeft er voor de eerste maal een
Rondetafel conferentie plaats gevon
den, die toen ongeveer drie maanden
duurde en waarbij men tenslotte
kwam tot een werkstuk, dat door de
Nederlandse regering ter zijde werd
gelegd.
Toen waren de vertegenwoordigers
van de parlementen der drie gebie
den, die dit overleg pleegden. Dat
kon toen niet anders, omdat Surina
me en de Antillen toen nog geen
zelfstandige regeringen voor de eigen
interne aangelegenheden hadden.
Sindsdien zijn de beide Westelijke ge
biedsdelen in 1950 autonoom gewor
den wat hun eigen binnenlandse aan
gelegenheden betreft en dus zijn de
delegaties, welke naar Den Haag zijni
gekomen om over de nieuwe status
te onderhandelen regeringsdelegaties
geworden.
f"\IT is mogelijk geworden door de
ontwikkeling der zaken sinds de
eerste R.T.C. Het resultaat van deze
conferentie was een aantal resolu
ties, waarin op grondslag van vrij
heid, gelijkwaardigheid en verbon
denheid een constructie werd te zien
gegeven, die een overkoepeling bete
kende van een Koninkrijk, dat uit de
drie gebieden zou bestaan. In die
constructie waren niet minder dan
een zestal organen van het Koninkrijk
ingebouwd namelijk een Rijksrege
ring, waarbij in het Nederlands ka
binet ministers namens de Antillen
en Suriname zitting zouden hebben,
een Rijkskamer en een Rijkssenaat
samen vormend het Rijksparlement,
een Rijksraad,een Rijkshof, Rijks
ministers en Rijkssecretarissen. Er
werd toen zelfs een Rijsgrondwet
uitgewerkt. Geen wonder, dat de Ne
derlandse regering dit hele geval met
de bescheiden gebieden waarop het
betrekking had de Antillen tellen
goed honderdduizend en Suriname
twee honderd en dertig duizend in
woners niet meer dus dan een be
hoorlijke Nederlandse stad veel te
zwaar van constructie vond. En het
naast zich neer legde.
Er kwam in de daarop volgende ja
ren toch voortgang in deze aangele
genheid, toen in 1948 de Grondwet
werd gewijzigd en het door deze wij
ziging mogelijk werd, dat de beide
Westelijke gebiedsdelen onafhankelijk
werden in eigen binnenlandse aange
legenheden.
Wat bij de wijziging van de Staats
regeling niet mogelijk was geweest
kon toen wordeni doorgevoerd. Suri
name en de Antillen konden voor de
eigen interne aangelegenheden eigen
regeringen vormen, die verantwoor
delijk waren aan bij algemeen kies
recht gekozen volksvertegenwoordi
gers.
OP deze basis heeft men toen ver
der gewerkt. Er zijn interimrege
lingen gekomen, waarin de bepalin
gen werden vervat voor de samen
werking tussen de drie delen van het
Koninkrijk. Eén vorm van samen
werking werd daarbij verwezenlijkt:
namelijk de benoeming van algeme
ne vertegenwoordigers van Suriname
en de Nederlandse Antillen bij de
i Nederlandse regering. Een andere
mogelijkheid van samenwerking, na
melijk van deelneming aan de be
raadslagingen van het Nederlandse
Parlement door drie vertegenwoordi
gers van een der beide betrokken ge
bieden, werd door Suriname afgewe
zen en door de Antillen in prac-
tijk niet toegepast. Er konden ook
Staatsraden in buiten gewone dienst
worden benoemd voor Suriname en
Jto-ning.iri Eiiia&etfl
tnet Tlaai&o-ucfMet
Koningin Elizabeth II van Engeland
is op Witte Donderdag voor de eerste
maal sinds zij tot Koningin werd
uitgeroepen in het openbaar ver
schenen. Zij nam deel aan de tradi
tionele plechtigheid op Witte Don
derdag in de Westminster Abbey.
Na de plechtigheid distribueerde de
Koningin volgens traditie speciaal
voor Witte Donderdag geslagen geld
stukken alamen symbool van opvoe
ding tot menselijkheid.
Koningin Elizabeth met het haar
aangeboden Paasboeket verlaat, be
geleid door Dr. Don, de deken van
de Westminster Abbey, het gebouw
na de plechtigheid.
de AntiRen, maar ook daaraan bleken
de beide Westelijke gebiedsdelen geen
behoefte te hebben en ook hieraan
werd geen gevolg gegeven.
Hieruit kan men onjcluderen, dat
Suriname en de Antillen voor deze
vormen van samenwerking weinig
waren geporteerd.
En hier liggen nu precies de moei
lijkheden, die aan de nu begonnen R.
T.C. ten grondslag zullen liggen. Men
wil een zwaardere constructie, die
door Nederland in 1948 reeds is afge
wezen.
Maar men is van de andere kant
begonnen de besprekingen te voeren
op de basis van vrijheid, gelijkwaar
digheid en verbondenheid. Tèr ver
wezenlijking daarvan is nu in een
werkstuk, dat aan deze besprekingen
ten grondslag ligt een vorm voorge
steld, waarbij een groot aantal rege
lingen wordt overgelaten aan de Ne
derlandse Grondwet. Dat zijn dan re
gelingen betreffende het Koning
schap, de regering en de wetgevende
macht van het Koninkrijk en alles
wat betrekking heeft op de buiten
landse aangelegenheden en de de
fensie. Er wordt voorgesteld in het
kabinet een gevolmachtigd landsmi-
nister op te nemen van de Antillen
en van Suriname, die betrokken zul
len worden bij alle zaken, welke voor
deze beide gebiedsdelen van direct
belang zijn. In dit werkstuk wordt
nauwkeurig omschreven hoever de
invloed van deze ministers gaat en
hoe zij deze zullen kunnen aanwen
den.
Het gaat er nu slechts om, dat men
bij de inmiddels aangevangen bespre
kingen de details zal kunnen vermij
den en zich alleen met de hoofdlijnen
bezig zal houden. Hoe meer men de
details erin zal betrekken zoals
luchtvaartovereenkomsten en derge
lijke des te meer moeilijkheden
zal dit opleveren en des te moeilijker
zal men tot overeenstemming kun
nen geraken, omdat dan allerlei im
ponderabilia mede de psychologische
stemming zullen bepalen.
Marijke-klok
is terecht
De zoek geraakte klok, die konin
gin Juliana in Washington aan presi
dent Truman zou overhandigen,
blijkt niet bij de Amerikaanse dou
ane te zijn blijven liggen.
Nadat het koninklijk vliegtuig in
Washington was ontladen, is het klei
ne kistje, waarin de Marijke-klok
verpakt was, verkeerd afgeleverd
doordat een deel van het adres ont
brak. Inplaats van op de kanselarij
is 't kistje afgeleverd aan het woon
huis van ambassadeur Van Royen,
waar het geplaatst werd bij bagage,
die niet onmiddellijk nodig was. De
klok zal thans naar de plaats van be
stemming worden gebracht.
103-JARIGE TE DOKKUM
OVERLEDEN
In de afgelopen nacht is te Dok-
kum overleden op de leeftijd van 103
jaar en 10 maanden, de vermoedelijk
oudste inwoonster van Nederland,
Geeske Ubels-Kemp. Zij zou op 9
Juni a.s. 104 jaar zijn geworden.
Sinds 1876 is zij weduwe van J.
Ubels. Op haar 102e verjaardag ont
ving zij bezoek van de commissaris
van de koningin in Friesland. Zij wil
de nooit gefotografeerd worden, zo
dat er dus geen foto's van haar zijn.
De overledene was bij haar dochter
in huis.
HYPOTHEKEN
on voor alle andere zaken
op bet gebied van on
roerende goederen
8ouw-an Makelaarsbedrijf
v. d. Drift
Ouda Vest 29 - Leiden
Telet. 20813
(Advertentie.)
KOREA-AMBASSADEURS HUISTOE
De kapitein B. M. Koster, oorlogs
correspondent op Korea schreef het
volgende aan de Leger Voorl.dienst
uit Sasebot:
De „oude hap" is eindelijk aan
boord. Vandaag is ze vertrokken van
Kure in Japan. Deze voormalige C-
compagnie heeft veel pech gehad met
het repatriëren. Na 4 Januari werd
15 Februari als vertrekdatum ge
noemd, toen 16 Maart en niemand
kon geloven, dat op 23 Maart de boot
heus vertrok. Als de troep thuis
komt is ze meer dan 13 maanden weg
geweest en dat is als mei. Korea
achter de rug heeft geen sinecure.
Doch de stemming is best en een of
andere grappenmaker heeft dit de
tachement „mot" genoemd, hetgeen
de afkorting is van: „Meyers ongere
gelde troepen".
De 1ste luitenant der cavalerie J.
W. Meyer, Hugo de Grootstraat 19,
Leiden, is de commandant van de
157 repatriërende Korea-gangers. Hij
is best te spreken over het moreel
en de houding van de troep. De lui
tenant Meyer, die in Korea geruime
tijd het bevel voerde over een com
pagnie, heeft aardig wat grijze haren
gekregen daar ini Korea en na dat
heen en weer trekken met de troep
van het bataljon naar de divisie-ach
terhoede, van de divisie-achterhoede
naar het aflossingskamp, van dit
kamp weer terug naar de divisie
achterhoede en eindelijk van daar
per trein naar Poesan en van Poesan
per boot naar Sasebo en van Sasebo
per trein naar Kure aan boord. Itj
Sasebo hebben we enige dagen met
de troep doorgebracht. Om beurten
kwamen de mannen van de „Oude
C-compagnie" vragen of ze nu heus
weggingen. Korporaal Zouwen,
Boekweitstraat 32, Rotterdam, merkte
bij de vraag tevens nog op: „Wij zijn
allemaal een beetje gek, kapite-in. U
bin een paar maantden korter in Ko
rea dan wij. Ken u het ook al een
beetje merken?" Dan komen ze los.
En de meeste opmerkingen zijn dik
wijls raak, alhoewel ze lang niet ge
schikt zijn om in de krant af te druk
ken. Een grote pechvogel is sergeant
Hoogendam, Jan Kloosstraat 16
Noordwijk. Hij had al lang thuis kun-
ruen zijn. Hij werd gewond naar het
hospitaal in Tokio gebracht. Nadat
hij weer de oude was geworden, werd
hij op 9 Februari uit het hospitaal
ontslagen. Hij mocht meteen naar
huis gaan, doch omdat de troep,
naar het heette, toch de 16e van de
zelfde maand aan boord zou gaan,
ging hij liever met zijn oude wapen
broeders mee. „Ik ging even naar
Korea terug. Ik zit nu nog hier
Doch sergeant Hoogendam lacht er
maar mee. Hij zit nru aan boord en
elk uur varen is een uur dichter bij
huis.
Een van de eerste Korea-gangers is
de adjudant-onderofficier verpleger
H. v. d. Wij'er, Merelstraat 4 bis,
Utrecht. Hij behoorde tot de eerste
„hap", die op 26 October 1950 met
650 man aan boord ging om naar Ko
rea te gaan. De adjudant vond de
saamhorigheid toen groter dan nu
en volgens hem kwam dat, omdat
toen de troep als een volledige een
heid weg ging. Men leerde elkaar
reeds aan boord kennen. Nu komen
er steeds plukjes en als de nieuwe
lingen ingeburgerd zijn, gaat de an
dere groep al weer naar huis. Zo
blijf je aan de gang met aan elkaar
te wennen. De adjudant heeft nooit
spijt gehad van zijn reis naar Korea,
ofschoon het, vooral in het begin,
heus geen luxe leven is geweest. Nu
staat er een mooi tentenkamp bij het
bataljon, dat de „oude hap'' nooit ge
kend heeft.
De sergeant-majoor de Jong, die
administrateur is, woonit tegenwoor
dig in Zundert, in de Achtmaalseweg
72. Er wordt beweerd, dat zijn huis
te bereiken is met de polsstokdienst.
Bovendien beweert de adjudant van
de Weijer, dat Zundert de enige
plaats in Nederland is, waar des
avonds de kerktoren wordt ingehaald,
omdat men bang is, dat hij anders go-
stolen zal worden. Sergeant-majoor
de Jong lacht maar. Hij is 31 jaar en
heeft 26 voor pensioen meetellende
dienstjaren. Dat komt, omdat zijn
tijd, bij het K.N.I.L. doorgebracht,
dubbel telt. Hij is blij om weer naar
huis te gaan en de zijnen vrouw
en vier kinderen te zien.
Niet minder blij is de sergeant
majoor Hotsman, Vierde Kielstraat
450 te Vlissingen. Hij komt met een
mooie sik (de trots, van het batal
jon) en 10 kilo zwaarder thuis. De
sik blijft een dag aan zijn kin hangen,
opdat de familie en de geburen ge
legenheid krijgen er aan te trekken
en de zoon het strikje, dat hij zorg
vuldig heeft bewaard, om de baard
van pa kan binden. Na deze ceremo
niën gaat de sik er af. Dan is het Ko-
rea-tijdperk voor de sergeant-majoor
Hootsman achter de rug. De „10 kilo
toename" heeft hij te danken of te
wijten aan die heerlijke „Koreaanse
berglucht". Thuis zal hij die kilo's
er wel weer aftippelen.
Dit is een beeld van de stemming
onder „Meyers ongeregelde troepeni".
Jongens werden harde kerels, man
nen ondergingen een levenservaring,
die weinigen zullen kunnen begrijpen
en al deze Korea-gangers zijn een
tikkeltje jonger dan zij er uit zien.
Neerlands ambassadeurskomen
terug
ïlecL. in Amz'ü&a
De 19-jarige Nederlandse violist Hans
Dercksen brengt een veertiendaags
bezoek aan de Verenigde Staten in
het kader van de bevordering van de
internationale „good-will". Dercksen,
de winnaar van de nationale muziek
compositie in Nederland, zal op 9
April een recital geven in de Neder
landse ambassade te Washington.
Dercksen komt aan op het vliegveld
Idlewild in New-York. Van links naar
rechts: Henny van Da velaar van de
aankoop- en transportafdeling van
de Verenigde Naties, Paul Whiteman,
Hans Dercksen en P. Lykles van de
radio-afdeling van de Verenigde
Naties.
Koningin Juliana heeft tijdens Haar bezoek aan het gebouw van de Verenigde Naties een ogenblik plaats
genomen op de zetel van de Nederlandse gedelegeerde. Daar luisterde zij aan de koptelefoon om kennis te
kunnen nemen van de werking van de „vertaai-installatie", welke bij de Verenigde Naties in gebruik is. Rechts
van H.M. Trygve Lie, secretaris-generaal van de V. N. Staande achter de Koningin de Nederlandse gedele
geerde bij de V. N., de heer D. J. von Balluseck. Achter hem op de achtergrond, staande derde van links onze
minister van Buitenlandse Zaken, Mr. D. U. Stikker.
HAAGSE GERECHTSHOF
Trek in een appeltje Een 24-
jarige fabrieksarbeider uit Hazers-
woude, had appelen, rubberlaarzen,
werkschoenen en een petje gestolen.
Het petje was hij op weg naar huis
weer verloren. Door de politierechter
in Rotterdam was hij tot zes weken
gevangenisstraf veroordeeld. Binnen
kort zal hij zich echter ook nog in
Den Haag hebben te verantwoorden,
want een deel van de reeks vond
plaats in de gemeenten, die in dit
ressort vallen. „In het vervolg kun je
beter in één plaats stelen," merkte
de proc. generaal bij het Haagse
Gerechtshof op. De verd., die thans
in hoger beroep terecht stond, ver
klaarde, nimmer meer te zullen ste
len. Zijn vader was overleden en om
dat zyn familie niet wilde bijdragen
in de kosten van de ver-assing, was
hij in financiële moeilijkheden ge
raakt. De; proc. generaal merkte op,
dat verd. vier kisten appelen opgege
ten had en zag het verband niet met
de begrafenis. „Zeker een vruchten-
dieet om goed te leven", opperde de
president. Reeds vier maal was ver
dachte veroordeeld.
Nadat de proc. generaal bevesti
ging van het vonnis had gevorderd,
bepleitte mr. Mol, de raadsman, on
der toezichtstelling en clementie. De
verdachte gaf in zijn laatste woord
te kennen dat hij vond, dat de raads
man goed zijn best had gedaan. Uit
spraak 16 April a.s.
ECONOMISCHE POLITIERECHTER
Stoute inlegger Dat men zo
maar geen augurken mag verkopen
aan wie men wil, ondervond een in-
leggerij te Langeraar. Het bedrijf
had nl. augurken geleverd aan een
Chinees restaurant te Delft, terwijl
het slechts vergunning had om aan
zeeschepen te leveren. Wel had de
Chinees schriftelijk verklaard, dat
deze augurken naar zeeschepen zou
den gaan, maar dat nam de Haagse
economische politierechter niet. Con
form de eis werd de fabrikant van
het zure goedje veroordeeld tot 250
boete.
Het kuchje Wegens het in
voorraad hebben van brood, waarvan
de samenstelling niet aan de voor
schriften voldeed, stond een echtpaar
uit Leidschendam terecht voor de
Haagse economistdie politierechter.
Omdat mevrouw de verantwoorde
lijkheid droeg werd zij veroordeeld
tot 100,boete, terwijl meneer
werd vrijgesproken.
HAZERS0U IN VREUGD EN ROUW
XIV.
\7AN 1'834 TOT 1842 WAS BERNARDUS JOANNES GERVING AARTS-
PRIESTER VAN HOLLAND, Zeeland en Westvriesland, ongeveer het
latere bisdom Haarlem. In het laatste jaar van zijn bestuur schreef hij een
verslag van de Hollandse Missie en daaruit weten we hoe het met de dïie
staties Hazerswoude, Rijndijk en Groenendijk gesteld was. Aan de Rijndijk
of te Kouderkerk, een statie, welike in die dagen ongeveer 530 communican
ten telde, stond een oud kerkje met een nog goede pastorie. Door de wat
slordige administratie van pastoor Strengers was er een flinke schuld ont
staan en bij de afsplitsing van Groenendijk had deze nieuwe statie de helft
daarvan overgenomen. Door die afsplitsing was het Zwaantje natuurlijk
heel wat kleiner gev/orden, maar zij werd toch nog tot de goede staties ge
rekend; bezat heel wat fundaties en met de Groenendijk één kerkhof, waar
van de opbrengsten aan haar gebleven waren. Hazerswoude werd tot de
geringste staties gerekend; het aantal communicanten bedroeg er 305 en de
kerk achtte de aartspriester behoorlijk.
Wilt U iets weten
Vraag: Route Leiden-Lage Vuur-
sche; hoeveel km.?
Antwoord: Leiden, Leiderdorp,
Woubrugge, Zevenhoven, Mije, Wil-
nis, Nieuwer Ter Aa, Mijnden, Oud
Loosdrecht, Lage Vuursche; afstand
70 km.
Antwoord: Lisse, Rijnsaterwoude,
Alphen a. d. Rijn, Woerden, Linscho-
ten, Achthoven, Jutphaas, Houten,
Schalkwijk, Culemborg, Geldermal-
sen, Zalt Bommel, Den Bosch, Hees-
wijk, Uden; afstand 175 km.
Vraag: Hoe laat beginnen op Zon
dag de eerste H. Missen in de Har-
tebrugskerk, hoe laat vertrekken de
treinen naar R'dam en de trams naar
Brielle?
Antwoord: De eerste H. Missen in
de Hartebrugskerk zijn Zondags te
6 en 7 uur. De treinen naar Rotter
dam vertrekken van Leiden 11 mi
nuten voor de hele en halve uren;
de trams van Rotterdam (Rozen
straat) naar den Briel te 9 en 11.30
uur.
Vraag: Route van Breezand naar
Deventer via A'damIJsselmeer
Harderwijk; hoe laat vertrekken die
botèn? Van Deventer over Alphen a.
d. Rijn niaar Noordwijkerhout; hoe
veel km.?
Antwoord: Breezand, Anna Paulow-
na, Oudesluis, Schagen, Zijdewind,
Heer Hugowaard, Ursem, Purmerend,
üpendam, Watergang, Schouw, Buik
sloot, Amsterdam. Vertrek der boten
van Amsterdam (De Ruyterkade) tot
begin Juli Zondag t.m. Vrijdag 8 uur,
Zaterdags 8 en 15.00 uur. Zomer
dienst elke dag 8 uur en Ma., Wo.,
Vr. en Za. ook te 15 uur.
Van Harderwijk (overtocht circa
Het vroegere bijkerkje aan de
Groenendijk, nu eigenlijk statiekerk
geworden, was hopeloos oud en
slecht; even bouwvallig was de pas
torie. Daarenboven begon de nieuwe
statie haar bestaan met een schuld,
de helft van de schuld, welke rustte
op het Zwaantje. Het aantal commu
nicanten was 585.
De eerste pastoor, in 1800 te Haar
lem geboren en in 1828 te München
priaster gewijd, was kapelaan ge
weest in zijn geboortestad en daarna
pastoor in Oude Schild op Texel. Al
heel spoedig na zijn aanstelling tot
pastoor van Groenendijk begon hij
daar een nieuwe pastorie te bouwen.
Daarna was de vernieuwing van het
oude kerkje aan de beurt. Maar er
was geen geld; alleen schuld. En een
tweede moeilijkheid was: waar moest
de nieuwe kerk komen te staan? Tot
deze nieuwe statie immers behoorde
ook Leiderdorp en de katholieken,
die daar woonden meenden evenveel
recht te hebben als die van Groenen
dijk, om de nieuw te bouwen kerk
in hun midden te krijgen. Een com
promis-voorstel om dat kerkje dan
te bouwen tussen Leiderdorp en
Groenendijk in, vond gelukkig bij
geen van beide partijen genade. Het
spreekwoord zegt: geld dat stom is,
maakt recht wat krom is. De te
Groenendijk wonende katholieken
waren in die dageni over het alge
meen welvarender dan die van Lei
derdorp; de eersten wisten een be
drag van 15 mille bijeen te brengen
en stelden de voorwaarde, dat de
nieuwe kerk in hun midden gebouwd
zou worden; de Leidedorpers konden
het niet verder brengen dan een tien
de deel van dat bedrag, 1500 gulden
en verloren het pleit; de kerkelijke
overheid bepaalde, dat de nieuwe
kerk in Groenendijk zou komen. Een
pleister op de wonde kwam voor de
katholieken van Leiderdorp, toen
een paar jaar later, in 1856, zij een
eigen kerk kregen; in dat jaar trok
ken de paters ongeschoeide Carmelie.
ten weg uit Leiden en de pastoor van
deze Leidse, nu opgeheven statie aan
het Utrechtse Veer, pater Sarot, werd
de eerste pastoor van de te Leider
dorp gestichte parochie.
Grote welvaart.
De grotere welvaart van Groenen
dijk (en de hele Rijnstreek) boven
Leiderdorp, op de helft van de vori-
Zy2 uur) per fiets over Hierden, Nun-
speet, Het Soesel, Epe, Oene, Gra-
pendaal, Terwolde naar Deventer.-
Terug Deventer, Twello, Apel
doorn, Korthuizen, Amersfoort, Soes-
frerberg, Utrecht, Woerden, Alphen a.
d. Rijn, Rijnsaterwoude, Lisse, Noord
wijkerhout.
Afstanden BreezandAmsterdam
75 km., HarderwijkDeventer 48 km.,
DeventerNoordwijkerhout 150 km.
Vraag: Route per auto van War
mond naar Augsburg (Beieren), hoe
veel km.?
Antwoord: Warmond, Leiden, Bo
degraven, Utrecht, Arnhem, Emme
rik, Wesel, Oberhausen, Düsseldorf,
Keulen, Coblenz, Bingen, Mannheim,
Heilbronn, Gmund, Augsburg; afstand
pl.m. 800 km.
Over passen en visum kunt u alles
aanvragen ter gemeentesecretarie.
Identiteitspapieren voor de auto bij
de K.N.A.C. in Den Haag.
ge eeuw, moet wel verklaard worden
hieruit, dat daar vrij welvarende vee
boeren woonden, die vaak tevens op
de veemarkten behoorlijk verdien
den.
Onder de regering van koning Wil
lem I, was er omstreeks 1820 een vrij
scherpe daling gekomen in de land
bouw; de veeboeren hadden boven
dien in 1826 grote verliezen geleden
door veeziekten en overstromingen
vs" 1820 en 1825 hadden veel schade
berokkend aan bouwboeren zowel als
aan de veehouderij.
Daarom ijverde de koning voor al
lerlei verbeteringen: lanbouwonder-
wijs werd begonnen; een veeartsenij-
kundige school kwam te Utrecht en
uit een fonds voor de landbouw werd
het afmaken van vee bij besmettelij
ke ziekten bekostigd. De zware over
stromingen van 1820 en 1825 hadden
bewezen, dat een grotere zorg voor
het dijkwezen nodig was. Daarom
werden dijken versterkt en het land
verbeterde.
Van dat alles profiteerden de Rijn
se boeren, die op hun landerijen van
vette en vruchtbare rivierklei, goede
prijzen maakten met hun op de
markten aangevoerde producten, ter
wijl Leiderdorp, veel dichter bij de
stad gelegen, meer aangewezen was
op het leveren van arbeidskrachten
voor de fabrieken te Leiden zowel als
te Leiderdorp zelf, waar we in die
dagen drie steenbakkerijen vinden,
en pannenbakkerij, een kalkoven,
een bierbrouwerij, een traankokerij,
een lrjmfabriek en enkele molens.
S tucadoors-gothiek.
De nieuwe kerk kwam dus, evenals
de oude, in Groenendijk; er werd
een commissie gevormd, waarin be
halve de pastoor, ook A. van der
Burg, N. Kapteini Cz., P. Straathof
en H. van Sazen zitting namen. In
September 1854 begon het werk en
op 20 Augustus 1855 kwam aarts
priester van der Haagen de nieuwe
kerk plechtig inwijden. In 1883 heeft
Haarlems gisschop mgr. Bottemanne
haar geconsacreerd. Het kerkje werd
door de Utrechtse timmerman van
Berkel gebouwd in de zogenaamde
stucadoors-gothiek en bevat 300 zit
plaatsen.
Pastoor Wesseling werd ini 1856
verplaatst naar Kwadendamme. In
Februari 1872 kreeg hij eervol ont
slag uit de bediening en hij stierf
in huize „Padua" te Boekei op 15
Maart 1883.
Hij was en bleef de enigste secu
liere pastoor van Groenendijk; na
hem werd een pater Carmeliet zijn
opvolger. De orde van de ongeschoei
de Carmelieten bezat in Leiden een
statie, die aan het Utrechtse Veer.
Deze Leidse statie werd in 1648 ge
sticht door pater Vinvent Stalpaert
van der Wiele, die in 1617 in de Orde
was getreden en zich eerst als rond
trekkend missionaris, later met een
vaste woonplaats, in Leiden kon ves
tigen. Deze Leidse statie werd in 1856
door de eerste bisschop van Haarlem
na het herstel van de hiërarchie, op
geheven; in ruil ervoor kregen de
Carmelieten toen twee parochies, die
van Leiderdorp en die te Groenen
dijk. De pastoor van de statie aan het
Utrechtse Veer werd pastoor van
Leiderdorp en zijn kapelaan, pater
Bosnians, werd pastoor in Groenen
dijk.
