De droom van reizen door
de wereldruimte
Een kunstmatige satelliet
is mogelijk
Ruimtevaart niet onbereikbaar
maan.
tabale
ZATERDAG 15 MAART 1952DE LE1DSE COURANT DERDE BLAD PAGINA 1
Stel dat U de hoeveelheid brandstof, die 443 tankschepen, elk van 12.000 ton,
vervoeren, tezamen brengt, dan hebt U voldoende energie verzameld om
met 50 man en 149 ton aan voorraden op de planeet Mars te landen, pat is
tien maal zoveel brandstof als voor de Berlijnse luchtbrug nodig was.
„Waarom zou dat niet mogelijk zijn", betoogt dr. Wernher von Braun, de
uitvinder van de Duitse V 2. „De luchtbrug was immers slechts het gevolg
van een klein misverstand tussen diplomaten Het was slechts in theo
rie, dat de geleerde sprak. De hitte, die bij ontbranding zou ontslaan is te
groot: de straalpijpen van raketten smelten reeds bij het gebruik van che
mische brandstof. Dus Mars is voorlopig taboe, maar en dat mag in het
jaar 1952 heus niet meer naar het rijk der fabelen worden verwezen het
inrichten van een kuns.matige satelliet op 500 km. afstand van de a arde,
door de insiders ruimtestatior geheten, ligt thans wel binnen de grenzen van
de mogelijkheden.
REEDS IN ZEER VROEGE TIJDEN
De gedachten over ruimtevaart
zijn allerminst nieuw. De Grieken
schreven reeds over reizen, gemaakt
in die mysterieuze en romantische
wereld Vijftienhonderd jaar later
toen de telescoop was uitgevonden
en men geen geloof meer hechtte
aan de eeuwenoude stelregel, dat de
aarde het centrum van het heelal
was, wierpen de geleerden zich op
de problemen van het universum.
Zeer merkwaardig schreef de En
gelse Bishop Godwin in 1640 een
boek over een reis naar de maan,
waarin hij tot de conclusie kwam,
dat men daar aangekomen minder
gewicht schijnt te hebben en met
weinig moeite enorme sprongen kan
maken. Dat was vijftig jaar voordat
Newton de wet van de zwaartekracht
ontdekte.
Reizen naar de maan kwamen
sindsdien steeds meer in trek. Aan
Cyrano de Bergarac komt de eer
toe, dat hij reeds in 1656 op de idee
van reizen per raket kwam, al had
hij geen verdere gedachten over het
hóe en het wat. Met het voortschrij
den van de wetenschap raakten rei
zen in het heelal echter in discrediet.
De ballonvaarten leerden, dat een
mens niet ongestraft op grote hoog
ten kan leven en de planeten bleken
verder weg dan ooit. Dat was echter
slechts voorlopig, want Jules Ver
ne's Reis naar de maan betekende
een belangrijke stap vooruit omdat
zyn fantasie gebaseerd was op de
wetenschappelijke principes. Hij en
zijn tijdgenoten hielden zich in op
merkelijke mate bezig met de ophef
fing van het probleem, dat de zwaar
tekracht oplevert.
DE V 2 VOORLOPER VAN HET
RUIMTESCHIP.
Toen tegen het einde van de oor
log 19401945 op enkele plaatsen in
Nederland me't enorm geraas het
Duitse vergeldingswapen V 2, een
blinkend sigaarvormig voorwerp,
met angstwekkende snelheid de aar
de verliet en op de hoogte gekomen,
meer horizontaal in de richting van
Londen koerste, wisten de verschrik
te bewoners niet, dat zij een voor
werp aanschouwden, dat met enige
mate van recht „een bijna verwezen
lijkte eeuwenoude droom" mag wor
den genoemd. Bijna verwezenlijkt,
want met de V 2 is het de mens nog
niet gegeven de eindeloze ruimte van
het heelal te doorkruisen. Krachti
ger brandstoffen en hardere meta
len zullen nodig zijn om de moderne
theorieën te bevestigen en dus de
ruimtevlucht mogelijk te maken.
Sindsdien is de wetenschap ech
ter reeds weer een eind gevorderd.
In de zes jaar, die sedert het einde
van de oorlog verliepen, zonden on
derzoekers in de Amerikaanse staat
New Mexico op de proefterreinen
bij Las Vegas talloze raketten, voor
zien van velerlei apparaturen naar
hoger sferen. De Engelsen, die het
tot voor kort alleen bij de theorie
hielden, zijn inmiddels eveneens tot
proefnemingen overgegaan. Daartoe
zijn bij Woomera in Australië ter
reinen in gereedheid gebracht.
Zoals gezegd is, de maan is nog
even onbereikbaar, als in de tijd van
de fantaserende Grieken al is het de
moderne mens gegeven indrukken
op te doen door middel van films.
De rolprent Destination Moon bijv.
was filmisch gezien uiterst geraffi
neerd van trucage, doch niet alles
wat getoond werd was bij-de-neus-
nemerij. Voor de producer aan het
werk ging maakte hij een studie van
de ruimtevaart en de middelen,
waarmede deze eventueel zal worden
bedreven en zodoende kwam een
wetenschappelijk verantwoord pro
duct tot stand.
AANVANG SSNELHEID HET
GROTE PROBLEEM.
Het belangrijkste probleem, dat
bij de ruimtevaart speelt, is dat van
de beginsnelheid van het vaartuig.
Teneinde lange-afstandsvluchten mo
gelijk te maken moet de invloed van
de zwaartekracht zo spoedig moge
lijk worden geëlimineerd.
Berekend is dat voor een retour-
reis naar de maan een hoeveelheid
energie nodig is, voldoende om een
snelheid van 20 km per "seconde te
bereiken, een getal dat zelfs nog niet
kan worden vergeleken mét de snel
heden, die thans bereikt worden
Met de V 2 werd destijds een aan-
vangssnelheid van nog geen 2 k.m.
per seconde verkregen. Geleidelijk
werd deze opgevoerd tot 2,4 km per
sec. Gaandeweg worden echter be
tere resultaten geboekt en het ogen
blik, waarop raketten met een vaart
van 3 km per seconde het aardopper
vlak zullen verlaten, hoopt men in
de naaste toekomst te bereiken.
Waarom op de beginsnelheid het
accent ligt, is eenvoudig te verkla
ren. Wanneer een kogel schuin om
hoog wordt afgevuurd beschrijft de
ze een kromme baan en valt op enige
afstand weer op de aarde. Een ko"el,
die door middel van een sterkere la
ding wordt afgevuurd en die dus e-n
grotere beginsnelheid bezit, heeft
een minder kromme baan en komt
op grotere afstand neer.
Indien men een zo grote aanvangs-
snelheid kan verkrijgen, dat de baan
van de kogel minder gekromd is dan
de oppervlakte van de aarde, zal het
In de Nieuwe Rotterdamschjf
Courant verscheen een belangd
wekkend artikel over ruimte
vaart de nieuwste weten
schappelijke hobby. Zowel het
artikel als de illustraties werden
met grote welwillendheid ter
publicering in ons blad door de
N.R.C. afgestaan.
projectiel in voortdurende val-toe-
stand een ellipsbaan om de aarde
blijven beschrijven en dus tot hemel
lichaam gepromoveerd zijn.
DE BOUW VAN EEN RUIMTE
STATION.
Op het tweede internationale con
gres voor ruimtevaart, dat vorig jaar
te Londen werd gehouden, heeft men
zich bezig gehouden met de bouw
van een ruimtestation op 570 km van
de aarde, een punt van bevoorrading
van ruimteschepen, die de sprong
naar andere hemellichaam dienen te
maken. Met een vaartuig op die
hoogte startend is het probleem van
de overwinning van de aantrekkings
kracht der aarde immers zo goed als
verdwenen en kan met veel minder
energie een veel grotere snelheid
worden bereikt dan in de luchtlagen
rond de aarde mogelijk is. De kosten,
verbonden aan de bouw zijn echter
enorm Het is nl. onmogelijk een ra
ket te constru-ren, die in zijn geheel
met een redelijke hoeveelheid nut
tige last de gewenste hoogte kan be
reiken. Men stelt zich dan ook voor
met een drie-traps-toestel, d.w.z.
een grote raket, die op bepaalde
hoogte gekomen een andere lancert,
waarna, op weer grotere afstand van
de aarde, de tweede een derde af
schiet, gebruik te maken. De klam
ste raket zal een snelheid van 8 2
km per seconde krijgen, hetgeen een
belangrijke vermeerdering van de
snelheid betekent indien men weet,
dat het grote toastel een aanvangs-
snelheid van 2,4 km per seconde had.
De omvang van de onderneming mo
ge echter blijken uit het feit dat het
grote toestel 300 ton veegt en de
nuttige last voor de bouw van het
ruimtestation slechts 1 ton bedraagt.
Dat de vervoerskosten van deze en
kele ton op 100 000 gulden komen,
spreekt voor het geringe rendement.
De hoeveelheid materialen, beno
digd voor de bouw, zal echter een
belangrijk veelvoud van 1 ton moe
ten zijn. zodat dus verscheidene 300
tons toestellen zullen moeten wor
den gestart. Men stelt zich voor, dat
de onderdelen van 't station na el-r
kaar én dicht bijeen in dezelfde baan
door radar om de aarde worden ge
stuurd. Enkele toestellen, voorzien
van televisie en radar zouden de di
verse onderdelen dienen op te zoe
ken en bij elkaar te brengen. Ten
slotte zouden mensen, gekleed in
„ruimtepakken", de onderdelen tot
één geheel moeten maken.
Aangezien de Amerikaanse proef
nemingen met raketten uitsluitend
in de militaire werkingssfeer iiggen,
kon het niet anders of ook de gedach
ten over de bouw van een ruimte
station werden bepaald door over
wegingen van militaire aard. In 194G
werd begonnen met een studie, die
resulteerde in een rapport, dat eind
1943 aan het Amerikaanse Congres
werd aangeboden. Voordelen waren,
dat van het ru'mtestation af door
middel van radar concentraties van
legers kunnen worden opgemerkt en
nog tal van andere belangrijke stra
tegische gegevens kunnen worden
verkregen. Daartegenover staat, dat
het station met een projectiel, voor
zien van ^oel-zoeke*-'1'' rader, op
eenvoudige wijze te vernietigen is.
Deze kwetsbaarheid heeft de belang
stelling van de militaire autoriteiten
doen luwen en zodoende is het ac
cent op het nut voor vredes-werk
komen te liggen.
VAN ENORM BELANG.
Eveneens door middel van radar
kunnen ijsbergen en verloren sche
pen worden opgespoord. Duizenden
relais-stations voor televisie en korte-
golf-berichten kunnen overbodig
worden door drie ruimte-stations,
die de gehele aarde omvatten, te
bouwen.
De astronomie kan zich op aarde
slechts van het zichtbare licht en
van ultra-korte gplven bedienen. De
meeste andere golven van het spec-
De speciale landingsraket op de
maan. Een tweede komt aan of ver
trekt op de achtergrond.
trum worden door de dampkring
niet doorgelaten. Dit wordt wel het
geval indien men het heelal van een
ruimtestation af kan bekijken en
veel geheimen van dampkringen en
structuur van andere planeten zul
len ontsluierd kunnen worden. Na
tuurkundigen zullen in staat zijn
met schermen en spiegels tempera
tuurverschillen op te wekken voor
het doen van proeven en biologen
en natuurkundigen zullen in de
zwaartekrachtloze ruimte kunnen ar
beiden. Wij haalden het reeds even
aan dat men van het ruimtestation
af verder in het heelal zal kunnen
doordringen en allengs zullen in de
nabijheid van alle planeten brand
stofvoorraden voor de ruimtesche
pen kunnen worden ingericht.
Hoe het menselijk physiek dit al
les zal kunnen doorstaan, is een vraag
die ontegenzeglijk gesteld wordt. De
geleerden zijn het ten aanzien hier
van wel niet geheel eens, maar aan
genomen wordt, dat de opduikende
moeilijkheden te overwinnen zijn.
Met de ruimteziekte zou het wel
meevallen, maar of de röntgenstra
ling van de zon geen grote last zal
veroorzaken, is nog een open vraag.
Het meteorengevaar acht men ge
ring en men is in staat dit te keren.
lensen op de ma n bezig me, graaf werkzaamheden in met zuurstof ge
vulde glazen bescherming. In de ver te zweeft de aarde
Zoals het ruimtestation er zal uit zien. (UI. uit Interplanetary Flight.)
£ied aan deze tijd
Schoonmoedersdag
In Texas wordt naast een moederdag ook een
schoonmoedersdag gevierd. Dit geschiedt dani
met een optocht en een rede van de gou
verneur.
Er is toch weer wat nieuws bedacht
daar in Amerika,
het nieuwste soort van Moederdag
nu voor de Schoonmama.
De Schoonma's trekken er op uit,
een eensgezinde stoet,
en allen demonstreren luid:
een Schoonmama is goed.
Dan spreekt de gouverneur tot haar,
ondanks het druk gedruis,
die heeft waarschijnlijk al een jaar
zijn schoonmama in huis.
Dus nu de Schoonmama geëerd
met bloemen en met wijn,
door wie in 't huwelijk bekeerd
en braaf geworden zijn.
Een Schooxxma maakt het leven licht,
zij is een goede vrouw,
logeert ze bij je mondje dicht
dan praat zij ook voor jou.
Een man een woord, een vrouw een boek,
zo zegt de domme leek,
maar krijg je Schoonma op bezoek,
da's een bibliotheek.
Zo wordt er steeds gedurig an
op Schoonmama gesmaald,
al werd dat ook door menig man
wel eens heel duur betaald.
Maar nu wordt eind'lijk Schoonmama
in ere weer hersteld,
was het wel waar, denkt nu de man,
wat van haar werd verteld?
Ik heb daarover ook gedacht,
al is mijn Schoonma goed
Toch denk ik dat ik. zeg het zacht
het wel zo wezen ntoet.
Want er was slechts op aard één man,
die had dat is 't bewijs
geen Schoonma, maar die leefde dan
ook in- het paradijs. -
TROUBADOUR.
Wanneer begint
de lente?
De lente is in aantocht, maar pas
op dat ge het begin van dit lieve
jaargetijde niet te laat viert: d't
jaar begint de lente op 20 Maart en
wel om veertien minuten over vijf
's middags.
Op school leerde men ons
schrijver dezes heeft ook pas later
vernomen dat het anders wasdat
alle seizoenen netjes op de 21ste van
de maand begonnen. Soms klopte
het en in zijn algemeenheid is liet
wel bij benadering juist, maar bij
bet beg.n van de lente gaat het bij
voorbeeld dit jaar niet op! Het is
nmers schrikkeljaar!
Onze kalender is een gebrekkig
istituut. In plaats van gelijk te lo-
en met de beweging die de aarde
arlijks om de zon volbrengt, ver
jont zij een klein gebrek, waardoor
ij eens in de vier jaar een dag aan
dbruari moeten vastplakken, anders
lijven de seizoenen niet op hun
plaats en zouden wij over 700 jaar
sneeuwballen gooien in Juli.
Door dat wij nu echter plotseling
Februari met één dag hebben ver
lengd komt drie weken later de zon
één dag eerder (althans volgens
onze kalender) in het zg. „lente
punt" van haai- baan te staan dan
in een normaal jaar het geval zou
zijn geweest. (In feite doet de zon
natuurlijk niets bijzonders, maar een
en ander wordt veroorzaakt door ons
manipuleren met de kalender; zou
den wij Februari dubbel zo lang
melken, dan zouden wij op de ka
lender „49 Februari" aflezen als de
zon in het lentepunt stond; dit be
tekent echter niet dat er in het
heelal iets aan de hand is).
Maar nu bereikt de zon dan dus
het lentepunt op 20 Maart om 17.14
uur, let u difs wel op de tijd!
Wordt vervolgd
