De aarde in haar u/enteling door de tijden
DE GROTE VIER
Het Midden-Oosten
roert zich
Met zo u/eirvg tastbaar resultaat
MAAR ER IS NOQ NOOIT ZOVEEL GEPRAAT
ZAKTE IN DE SMEULENDE AS
China agressor
sf In zakformoaQ^^
Perzische olie
Egypte volgt
't voorbeeld
MAANDAG 31 DECEMBER 1951
DE LE1DSE COURANT
DERDE BLAD PAGINA 1
A LS WIJ HET AFGELOPEN JAAR met een enkel woord zouden willen kenmerken, kunnen wij 1951 noe-
men: „het Jaar van de Afnemende Angst". Laten wij het op deze laatste dag van het jaar, nu wij in be
zonken rust even de tijd nemen om achterom te kijken,maar eerlijk bekennen, dat wij tegen dit jaar hebben
opgezien. Korea stond in vuur en vlam; dat was wel aan het andere einde van de wereld, maar hoe gemakkelijk
konden de vonken overslaan op China, vandaar op Rusland en dan hadden we de poppen aan het dansen gehad.
Het werd lente en er gebeurde niets. Het werd zomer en wij zagen onze soldaten lustig manoeuvreren binnen
en buiten onze grenzen, wij luisterden naar de opgewonden debatten tussen de staatslieden, maar de vlam in
Korea zakte in de smeulende as en het gevaar week. De Westerse verdediging groeide en stapte uit het papieren
stadium; wij trokken een zuur gezicht wegens de aderlating van onze portemonnaie, maar het luchtte ons
toch op. De angst voor een derde wereldoorlog week naar de achtergrond en wij hebben nu weer tijd om
onze bezwaren te gaan zitten uitpluizen tegen alle plannen, die de éénwording van West-Europa beogen en
die derhalve een offer van ons eisen, een offer van onze souvereiniteit en een offer van het beschikkingsrecht
over onze bloedeigen geldbeurs. Een typisch verschijnsel bij het afnemen van de Angst.
Voor degenen, die geen angst hebben gevoeld, kunnen wij dit jaar ook wel karakteriseren als het jaar van de
grote praterij. Wij herinneren ons, niet, dat er ooit in een jaar zoveel gepraat is met zo weinig resultaat.
Daar zette het jaar wel goed in
TOEN DE ZON voor de eerste maal in het pas geboren jaar 1951 met een
kleumerig gezicht over de witbesneeuwde horizon van Korea keek,
moet zij wel geschrokken zijn van het lawaai, waarmede Chinezen en Noord-
Koreanen in grote massa's de heuvels afrenden en storm liepen op de stel
lingen van de verbonden UNO-legers. De Chinezen wisten heel goed, dat
1 Januari een bijzondere dag is voor de Westerlingen en daarom hadden zij
juist deze dag uitgekozen om bij het eerste morgenkrieken hun winter
offensief in te zetten. Hun eerste aanvalsdoel was de Zuid-Koreaanse hoofd
stad Seoel, die na drie dagen vechten danook in hun handen viel, voor de
tv',ede maal sinds het uitbreken van de vijandelijkheden op Korea. De
stoot kwam stevig aan en de verbonden legers werden achteruit gedrongen,
voornamelijk omdat de tegenstander er in slaagde een bres te forceren in
het centrum, waardoor zij konden doorstoten tot Wonjoe. Maar toen vooden
de Amerikanen, de Fransen en niet te vergeten onze Hollands jongens het
welletjes. Zij smeten de Chinezen Wonjoe uit en grendelden het rode offen
sief af. Daarna begon het langzaam terugduwen van de tegenstanders tot
over de 38e breedtegraad.
't vechten was. En bij Mao viel het
aanbod van de generaal ook al niet
in goede aarde. .Belachelijk, beledi
gend, brutaal", toeterde radio-Pe
king de aether in, „geen antwoord
waardig."
Dat lokte MacArthur nog meer uit
zijn tent. Die ellendige politici, zei
hij tot een correspondent van de
„Daily Tel" te Tokio, zij beletten mij
mijn troepen te laten opmarcheren.
Ze komen op mijn terrein. „De ver
bonden legers behoeven slechts de
Chinese kusten te blokkeren en hun
spoorwegnet te vernietigen om hen
spoedig machteloos te maken". Een
inmenging van Rusland? Och kom,
ze zullen wel wijzer zijn.
INMIDDELS DEDEN de Verenigde
Naties in Lake Success ook een duit
in het zakje. Terwijl de soldaten
vochten aan het front, probeerden de
diplomaten op hun manier het con
flict op te lossen. De politieke com
missie van de Ver. Naties had een
plan uitgeknobbeld om een conferen
tie te beleggen met Mao en daar
aan een wapenstilstand vooraf te
doen gaan. Een plan, dat van te vo
ren tot mislukking gedoemd was,
want Rusland had tegen gestemd.
De UNO had er volgens Moskou im
mers niets mee te maken!
Toch waagde men het er op, in de
mening, dat Mao misschien wel zou
toehappen, nu zijn winteroffensief
op niets, was uitgelopen. Maar vriend
Mao hapte niet; hij blies van de ho
ge toren en wees het UNO-voorstel
vierkant af. Korea was voor de Ko-
reanen en het geschil was een bin
nenlandse aangelegenheid. Als er
wat te praten viel, dan zou het zijn
over het terugtrekken van alle bui
tenlandse troepen. In deze geest was
de reactie ven Mao en in Amerika
zat men te knarsetanden. Onmiddel
lijk voerde Washington nu zijn
reeds eerder geopperd voornemen
uit en diende het een resolutie in bij
de Ver. Naties om China als agres
sor te brandmerken.
Nu begon het te spannen. Want
tot nu toe was er nog geen oorlogs
toestand tussen de Ver. Naties en
China, al sloegen de wederzijdse sol
daten elkaar de koppen in. Maar hoe
zou Mao het opvatten als hij off>
cieel tot „aanvaller" werd verklaard
met alle gevogen daarvan, zoals mi
litaire en economische sancties? En
zou Stalin dan zijn roodgestreepte
gele broeder niet openlijk bijsprin
gen? Van de andere kant was de
houding der Chinezen zo uitdagend,
dat de Verenigde Naties zijn veroor
deling moeilijk konden ontwijken.
In de nacht van 30 op 31 Januari
werd China tot „aanvaller" verklaard
en werden tevens twee commissies
ingesteld: één om de kwestie der te
nemen sanctiemaatregelen te onder
zoeken en één om eventueel goede
diensten te verlenen als Mao toch
nog tekenen van toenadering zou to
nen. De eerste commissie zit nu nog
te studeren en de tweede is bij ge
brek aan werk haar natuurlijke dood
reeds gestorven.
MACARTHUR.
ZO STONDEN DE PARTIJEN als
briesende leeuwen tegenover elkaar,
maar noch de één noch de ander
kwam een stap voorwaarts. Dat be
gon de opperbevelhebber MacArthur
danig te vervelen en hij stak zijn
onbehagen niet onder stoelen of ban
ken. Zó komen wij er nooit, zei hij,
geef mij meer troepen en laat mij
een paar bommen op de Chinese ver
bindingslijnen gooien. Maar daarvan
wilde Washington toch niets weten.
Dan sluit ik een wapenstilstand, zei
Mac-Arthur, en hij voegde er aan
toe, dat hij bij Mac- de boel kort en
klein zou gooien, als deze niet wilde
toestemmen. Truman fronste de
wenkbrauwen, toen hij dat hoorde;
MacArthur mocht dan een bekwaam
soldaat zijn. maai hij moest niet
denken, dat hij op eigen houtje aan
ONTSLAG OP STAANDE VOET.
DEZE LAATSTE UITALTINGEN
van MacArthur deden de deur dicht;
de generaal begon zich te veel te
verbeelden, vond Truman. Het wa
ren niet de politici, die op het ter
rein van de generaal kwamen, maar
het was MacArthur zelf, die op de
zetel van de president wilde gaan
zitten. Nog eenmaal werd geprobeerd
om MacArthur tot andere gedachten
te brengen door het zenden van de
Amerikaanse minister voor het leger
Pace. Maar toen ook deze missie mis
lukte, verhief Truman zich als een
donderende Zeus en slingerde zijn
banbliksems naar de machtige bevel
hebber en ongekroonde keizer van
Japan. Ontslag op staande voet.
MACARTHUR
vrijheid van spreken, tot zelfs in het
parlement toe. In de chaos der dis
cussies kwamen twee vragen boven
drijven: „Heeft de generaal gelijk
met zijn zienswijze op het Koreaanse
probleem?" en „Is de generaal recht
matig ontslagen?" Het antwoord qp
de laatste vraag was spoedig gevon
den en door de grote meerderheid als
juist aanvaard, nl. dat Truman vol
komen gelijk had met een generaal
te ontslaan, die zich niet wenste te
schikken naar de inzichten van de
regering; onafhankelijk van de vraag
of de visie van de generaal juist was
of niet. Het antwoord op de vraag
of MacArthur inderdaad juist zag,
was niet zo gemakkelijk.
Marshall, die toen nog minister
van defensie was en evenals de ge
neraal een kenner van het Oosten
en een man van gezag mocht heten,
stelde zijn visie tegenover die van
MacArthur. Hij durfde de risico's van
PRES. TRUMAN
Dat zal een klap geven, dacht
iedereen, want de generaal neemt
dat niet. Hij vond bovendien onmid
dellijk enthousiaste steun van de
zijde der Amerikaanse conservatie
ven, die zich een dergelijk fortuintje
in hun propagandastrijd tegen de
democraat Truman niet lieten ont
glippen. Zij eisten dat MacArthur
zich mocht verantwoorden voor het
forum van het Amerikaanse volk, op
dat iedere Amerikaan zou kunnen
oordelen aan wiens kant het recht
stond.
Op 16 April verliet de populaire
generaal Japan, nagewuifd door de
keizer, d'ie hem zelfs met verbreking
van elk protocol een persoonlijk af
scheidsbezoek had gebracht, en en
kele dagen later werd hij verwel
komd te San Francisco als de mis
kende triomfator.
HAD HIJ GELIJK?
TRUMAN EN ZIJN REGERING be
grepen, dat zij niet moesten probe
ren om de generaal de mond te snoe
ren, en daarom lieten zij hem alle
een optreden a la MacArthur niet
aan; hij stelde voorop, dat het behoud
van Europa belangrijker was dan
dat van Korea of zelfs van Azië en
dat Amerika dus niet mocht ris
keren verwikkeld te raken in een
strijd, welke zoveel krachten zou
binden in Azië, dat daardoor het
front in Europa in gevaar zou komen.
Fout, zei MacArthur. Want op dc
eerste plaats is er met de communis
ten niet te praten; op de tweede
plaats betekent iedere toegevendheid
in het Oosten een verzwakking van
onze positie ook in het Westen; op
derde plaats: mocht er inder
daad een oorlog op twee fronten te
gelijk uitbreken, dan zijn wij sterk
genoeg op die uit te vechten.
Waarop Marshall weer: „Hoor 'ns
vriend, wij zijn op het ogenblik ver
zeild geraakt in eenp oorlog, welke
wij niet wensen, op éen tijdstip, dat
ons niet gelegen komt en tegen een
vijand, waartegen wij helemaal niet
willen vechten. Wat zouden onze te
genstanders juichen, als wij ons nog
verder op die weg zouden laten mee
sleuren".
Wie van de twee heeft het nu bij
het juiste eind?
PRATEN.... PRATEN.
DE ONTWIKKELING van de eerst
volgende maanden scheen generaal
MacArthur in het ongelijk te stellen.
Nadat Mao op de schuchtere toe
naderingspogingen der geallieerden
omstreeks half Mei met een nieuw
offensief had geantwoord in welk
offensief vele Nederlanders sneuvel
den bij Inje keerde de krijgskans
weer eens en schenen de Chinezen
in een wanordelijke vlucht zich terug
te trekken. Hun terugtocht bleek
echter niet zo wanordelijk, want toen
zij ten Noorden van de 38e breedte
graad op bun oude stellingen waren
teruggekeerd, hielden zij stand en
bleven zij standhouden op enige be
trekkelijk kleine terreinwinsten na,
welke de geallieerden in het tweede
half jaar met moeite witsen te be
halen.
Deze blijkbaar opzettelijke terug
tocht liet reeds raden, dat de Chine
zen van plan waren het front te sta
biliseren. En inderdaad kwam op 23
Juni, juist op de eerste verjaardag
van het uitbreken van de strijd op
Korea, de Rus Jakob Malik met het
voorstel dat de strijdende partijen nu
maar eens moesten gaan praten over
het sluiten van een wapenstilstand.
Ómdat door Malik's mond de stem
van Moskou sprak, gingen de geal
lieerden op dit vage aanbod in en de
opvolger van MacArthur. generaal
Ridgway, deed de eerste formele
stap. Hij nodigde de Noordelijken uit
tot een bespreking aan boord van
een Deens hospita al schip in de ha
ven van Wonsan. Dat was op 30 Juni.
Goed, zeiden Noordelijke generaals,
maar dan te Kaesong in niemands
land. En daarmee begon de eindeloze
weg der onderhandelingen, welke
zich voortzetten door de weken en
de maanden heen een maand lang
onderbroken door een incident, dat
volgens de geallieerde waarnemers
duidelijk geënsceneerd was tot nu
toe. Had MacArthur toch gelijk? Valt
er met de communisten niet te pra
ten? Het antwoord is aan 1952.
Vrijages om Gretchen
NU WAS HET ONGETWIJFELD
juist, dat Duitsland wegens zijn geo
grafische ligging een belangrijk ele
ment is in de verhouding Oost-
West En dat dit geen' louter theorie
is, is voldoende gebleken uit de
vrijages, welke van beide kanten
kwamen om de gunst van blonde
Gretchen. Het jaar was nog slechts
enkele dagen oud, of van Ameri
kaanse zijde werden reeds plannen
aangekondigd om West-Duitsland
grotere vrijheden toe te staan.
Waarop Moskou's stroopop Grote-
wohl prompt besprekingen aanbood
over het herstel van de Duitse een
heid De Westelijke geallieerden heb
ben hun belofte voor een groot deel
ingelost: West-Duitsland is thans
zover, dat het de volledige souverei
niteit kan herkrijgen, mits het zijn
bijdrage levert in het Westelijke
defensie-stelsel. Grotewohls aanbod
verkeert nog steeds in het stadium
van wikken en wegen; men over
weegt nog altijd de vraag of het mo
gelijk is, vrije verkiezingen te doen
houden in geheel Duitsland, als
eerste stap op de weg naar een her
stel van de eenheid.
Maar hoe belangrijk het Duitse
probleem ook was en nog altijd'is, de
Westelijke Drie konden toch niet toe
staan, dat de eventuele indeling van
W.-Duitsland in de Westelijke ver
dediging „de" oorzaak zou zijn van
EINDELOOS GEPRAAT over de wapenstilstandsvoorwaarden In
„vredestent" te Panmoendjon.
WAT IS DE OORZAAK VAN DE SPANNING?
GEPRAAT IS ER GENOEG met de communisten maar wij zijn er geen
stap mee vooruit gekomen. Op dezelfde dag dat de Chinezen op
Korea hun winteroffensief inzetten, stuurden de Russen hun antwoord
op een uitnodiging van de Grote Drie tot een vier-mogendheden confe
rentie. De Grote Drie hadden voorgesteld, nog weer eens te gaan pra
ten over de grote wereldproblemen en over de oorzaken van dc huidige
gespannen toestand. Uitstekend, antwoordde Moskou, maar dan /.uilen
wij eerst ieder een plaatsvervanger sturen ora het eens te worden over
de agenda. Die agenda was in de ogen van Moskou overigens simpel
genoeg, want er behoorde alleen op te staan: een discussie over dc her
bewapening van Duitsland, als zijnde „de" oorzaak van de spanning.
de feespannen verhouding met Mos
kou. Daarmee zou men van te voren
reeds toegegeven hebben, wat nog
besproken en bewezen moest wor
den, dat nl. het Westen de schuld
droeg van de spanning, door met alle
geweld de Westduitsers wapens in de
handen te willen duwen.
*„Nu ja, zei Moskou, misschien kun
nen wij ook nog wel over wat an
ders praten; het Noord-Atlantisch
Verdrag bijv. Maar laten we in elk
geval met de plaatsvervangers bij el
kaar komen op 5 Maart te Parijs, om
de agenda vast te stellen." Vooruit
dan maar, antwoordden de Westelij
ke Drie, maar heel erg enthousiast
waren ze al niet meer, na al dat in
leidend gegoochel van Moskou. Hun
duistere vermoedens werden inder
daad bewaarheid.
nisters der vier grote mogendheden
te houden; de Russen mochten zelf
uitzoeken, welke van de drie hun
voorgelegde agenda's zij wilden.
Maar Moskou bezweek zelfs niet voor
dit laatste appèl; het hield vast aan
zijn eisen. Toen gaven de Westelijke
mogendheden het op en de plaats
vervangers gingen op 21 Juni naar
huis.
OP HET OGENBLIK is men weer
bezig met praten, nu op iets hoger
niveau, over voorstellen tot beper
king der bewapening. Het initiatief
daartoe is uitgegaan van het Westen,
dat op 8 Nov. bij de Assemblée te
Parys een voorstel indiende over
bewapeningsvermindering onder toe
zicht, na onderzoek en telling van
alle wapens over de gehele wereld.
Zal het resultaat hetzelfde zijn als
dat van de bijeenkomsten der
„plaatsvervangers"? Ook dit zal 1952
ons openbaren, evenals de afloop
van de besprekingen over het Euro
pese leger, het Schuman-plan, de
Benelux (of nog niet?), de a.s. con
ferentie van Churchill met Truman,
en van nog zovele andere besprekin
gen, waarmede 1951 zich onledig
heeft gehouden.
C*EN PAAR VOORVALLEN in het Midden-Oosten hebben grotere be-
tekenis dan men aan de feiten op zichzelf zou moeten toekennen; *1J
hebben nl. vooral betekenis gekregen in verband met de groeiende bewust
wording van de Aziatische en Afrikaanse volken en hun daarmee ge
paard gaande verzet tegen elke vorm van voogdij door een Europese mo
gendheid. Wij bedoelen het oliegeschil tussen Engeland en Perzië en
het opzeggen van dc Brits-EgypUsche verdragen.
HET OLIE-GESCHIL ZETTE IN op
7 Maart, toen de Perzische premier
Ali Razmara werd vermoord. Deze
minister was de man, die de natio
nalisatie van de buitenlandse olie
maatschappij (de Anglo-Iranian Oil
Cy) steeds had tegengehouden. Na
zijn dood was het hek van de dam;
het Perzische parlement bereidde
met heftig gedebatteer en veel tu
mult de onteigening van de olie voor.
Toen de Britten inzagen dat het spet
verloren was, werden zij soepel en
boden zij de Perzen 50 pet. van de
inkomsten aan, een voorstel, waarop
de Perzische regering vroeger zeker
zou zijn ingegaan, maar dat nu van
de hand werd gewezen. Vooral het
optreden van Mossadeq als premier
dreef het conflict op de spits. Hij
zette door en liet het parlement een
v/et aannemen, waarbij de Anglo-
Iranian onteigend werd in strijd met
de lopende concessie, welke nog lang
niet was .geëindigd. Op aandringen
van Amerika dat wees op het Rus-
sisch-Perzische verdrag, waarbij Rus
land het recht verkregen had om
troepen naar Perzië te zenden, zo
dra een vreemde mogendheid Pet-
zisch grondgebied zou aanvallen
besloot Engeland om door onderhal
delingen te proberen iets van de
kostbare olie te redden. Met Mossa
deq viel echter niet te praten en voor
de Britten zat er niets anders op dan
het veld te ruimen en alle gebou-
OP MAANDAGMIDDAG 5 Maart
kwamen in het rose marmeren pa
leis te Parijs bijeen: Jessepu (Ame-
ra), Da vies (Engeland), Parodi
(Frankrijk) en Gromyko (Rusland)
en deze grote vier in zakformaat be
gonnen toen te kluiven aan de agen
da, week in week uit, totdat na dei-
tien weken van vruchteloos gerede
kavel de Westerse Drie zich over
het hoofd van Gromyko heen recht
streeks tot Moskou richtten met een
nota, waarin kort en goed werd
voorgesteld om op 23 Juli te Wash
ington een bijeenkomst van de mi-
PREMIER MOSSADEQ
wen en instellingen te Abadan aan de
Perzen over te laten. Nu zitten de
Perzen met hun kostbare olie in de
grond, maar niemand weet, hoe hij
met al die ingewikkelde installaties
moet omgaan. Een klacht van Enge
land bij de Veiligheidsraad had geen
succes, want Mossadeq zei, dat het
een binnenlandse aangelegenheid is.
en de Raad was blij de kwestie te
kunnen afschuiven naar het Intern.
Hof te Den Haag, dat nu zit te stude
ren over de vraag of het inderdaad
een binnenyandse aangelegenheid is.
Mossadeq heeft heel wat tranen ver
goten, maar de olie is hem niet ont
snapt en Londen heeft met schade
en schande geleerd, dat zijn positie
in het Midden Oosten niet onaantast
baar is.
TpOEN DE EGV PTENAREN merk-
ten, hoe gemakkelijk het ging om
de Engelsen uit Perzië te werken,
gingen zij het ook proberen. Op 8
October zegde de Egyptische rege
ring wederrechtelijk het verdrag
van 1936 met de Britten op, een ver
drag, dat de Engelsen toestond een
bezettingsleger te handhaven in de
zóne van het Suez-kanaal en dat het
gezamenlijke bestuur regelde over
de Soedan. Maar wat Mossadeq ge
lukte, zat Nahas Pasja niet zo glad,
vooreerst omdat het Suez-kanaal geen
pijpleiding is, maar een levensader
van het Britse Imperium, en ver
volgens omdat dc Britse soldaten
zich hier niet hoefden te laten ver
jagen door de schim van oom Jozef
Stalin. En misschien ook wel, om
dat de flegmatieke Engelsen nu
toch serieus kwaad geworden waren
en zich niet tweemaal achtereen lie
ten ringeloren. In plaats van af te
trekken. versterkten zij in tegen
deel hun troepenmacht en aldus ge
sterkt konden zij de woedende de
monstraties en de schieterij van
enige sluipschutters, de z.g. „bevrij-
dingsbataillons" gelaten over hun
kant laten gaan. Intussen pronkt ko
ning Faroek met de schone titel van
koning van Egypte en de Soedan,
doch er zijn nog maar weinig rege
ringen, die hem als zodanig hebben
erkend. Tijdens het conflict heeft er
een wisseling van regering te Lon
den plaats gehad, maar het ziet er
niet naar uit, dat dit enig voordeel
voor Cairo zal opleveren. Weliswaar
is Eden niet ongenegen om tot een
accoord te komen, maar niet tot elke
prijs.
