Warmonds eendenkooi: rustig
thuis voor opgejaagde vogels
BH BKEHBE LEIOEHniIBS
Mr. J. Bool de rechterhand van
Gemeenteraad en B. en W.
ALLE EENDJES ZWEMMEN IN HET WATER
Wim Jansen komt naar Leiden
ZATERDAG 27 OCTOBER 1951
DE LEID SE COURANT
TWEEDE BLAD PAGINA 1
1^
HET VERKIEZINGSFRONT
Wanneer over een goede maand deze groie verkiezingsstrijd gestreden za:
zijn, wanneer op 2 December Wim Jansen zonder oe minste bedreiging van
een der „zwam-partytjes" als overwinnaar uit deze strijd zal komen, zal
men ons dan kunnen betichten, de tegenstanders geen faire kans gegeven
te hebben? Wü zullen geen aanleiding tot een dergelijke verdachtmaking
seven en daarom alhoewel uiterst belangrijk verkiezingsnieuws wacht
geven wij eerst het woord aan de anti-Blijheid, en Romantiek-maniak. de
heer C. J. van Velzen, Geversstraat 12, Oegstgeest, die ons schreef:
„Wat zal er van de toekomst van Nederland terecht komen'vroeg mejuf
frouw G. Verdegaal zich af. Welnu zo zullen er wel meer over denken.
Zeker zal daar niet veel van terecht komen, als we allemaal aanhangers van
dat partijtje, voorgeschreven door een krant, worden.
Dan zouden we ons onder de kudde-dieren moeten rangschikken. Zij doen
alles wat de ander doet. Zij laten zich iets voorspiegelen waar ze niets aan
hebben. Als u op de lijst 2x1 1 stemt, krijgt u de beste huwelijkskan
sen. Het is de partij van Blijheid en Romantiek. Ach laten we maar een
voorbeeld nemen: Het huizenprobleem; heeft men hier mee te doen, dan is
het in enkele seconden met blijheid en romantiek gedaan. Heus, het manne
tje met die gewone naam kan u geen huis geven.
Waarom zou men op 'n partij stemmen die abstracte idealen geeft. Dat is
zoals men zegt; ongezond.
Neen, dan de Lijst Zonder Naam die zegt U zo toe dat als U de hoofdprijs
wint ze 'n serenade komen brengen.
Uw blijheid en romantiek blijft door 'n gezellig half uurtje muziek altijd
bestaan en wordt op 'n gegeven ogenblik nog vermeerderd doordat U een
prijs won. Dus waarom zou men die partij dan niet steunen door alleen z n
stem op hem uit te brengen. Die gulden stelt ze toch beschikbaar voor het
Nationaal Katholiek Thuisfront.
Als iedereen even naaenkt en z'n sympathie laat meewerken, komt men
tot de conclusie, dat deze naar 't Orkest Zonder Naam gaat. Het heeft reeds
zoveel georganiseerd en zal in de toekomst nog meer organiseren. Maar
neem 2 x 1 1, oh nee, niets van bekend, brengt alleen ruzies voort. Hij en
zij, die eensgezind moesten zijn, waren het niet eens met elkaar. Hij had
het zo moeten zeggen en zij had dat moeten zeggen. Wat is het eind van het
liedje? Ruzie, meningsverschillen!!!! Verlies van Blijheid en Romantiek, een
stukgegooide toekomst
De lijst van de toekomst-muziek, die is het, die dit weer hersteld, dus
steuji deze lijst met uw stem, helpt mee de kudde-dieren terug te halen naar
het goede en toekomstvolle pact.
Wim Jansen doet z'n best. (om het te winnen).
Ger de Roos zorgt voor de rest! (7000 gulden).
Laat dit uw leus zijn, want op St. Nicolaas-avond zal U het ontdekken.
STEMT DE LIJST ZONDER NAAM.
DE LIJST VAN DE TOEKOMST-MUZIEK.
w.g. G. J. van VELZEN.
Natuurlijk zouden we om maar iets te noemen kunnen opmerken,
dat Wim Jansen niet door de krant als candidaat is voorgeschreven, maar
op zeer democratische wijze, door de lezers of lezeressen zelf is gekozen. We
willen echter op het ogenblik niet op het schrijven ingaan Ten eerste noopt
plaatsgebrek ons hiertoe en ten tweede kunnen we ons voorstellen, dat vele
lezers en lezeressen na eerst hartelijk gelachen te hebben een taak
menen te zien in het leveren van commentaar om zoedoende deze verstokte
jongeling tot betere gedachten te kunnen brengen Het beste commentaar
zal a.s. Woensdag in deze rubriek worden gepubliceerd, terwijl deze Inzen
der of inzendster tevens 'n Delftsblauwe asbak of bonbonschaaltje zal worden
toegezonden. Inzendingen moeten vóór Dinsdagmiddag in ons bezit zijn.
Op de enveloppe vermelden: Verkiezingsfront'
Maar nu het grote nieuws. Zaterdag 3 November des avonds om 9 uur zal
de aanvoerder en stichter van de Partij van Blijheid en Romantiek een be
zoek brengen aan Leiden. In de zaal van het dansinstituut van Evert Caste-
lein aan de Hooglandse Kerkgracht zal op die avond een reportage opgeno
men worden van het progrfamma 2x1 1, dat de avond daarop dus op
Zondag 4 November door de radio uitgezonden zal worden. Daar natuurlijk
een zeer klein gedeelte van de machtige partij van Blijheid en Romantiek
var. dit evenement getuige zal kunnen zijn. is besloten om deze avond uit
sluitend te reserveren voor verloofde paartjes uit Leiden en omstreken Het
bezoek van Wim zal omlijst worden met een dansavond en de toegangsprijs
daarvoor is voor het grootste gedeelte uitgedrukt in stemmen Ten einde
teleurstelling te voorkomen zal er op Allerheiligen een kaartenverkoop ge
houden worden. Als zeer speciale attractie zal Wim, die vergezeld zal wor
den door zijn vrouw, een ere-rondje dansen, terwijl tijdens een „danse-mo-
bile" velen van dc dan aanwezige dames uit Leiden en omstreken een dansje
met Wim zullen kunnen maken. Door deze overweldigende mededeling en
tevens door de stem van de tegenstander, die wij opgenomen hebben, moet
het vele andere verkiezingsnieuws tot a.s. Woensdag wachten. Het zal echter
cv odig zijn op te merken, dat overal de spann;ng stijgt en de activiteit
haar hoogtepunt nadert. Na nog eens geglimlacht te hebben over de hier-
ooven afgedrukte holle leuze, herhalen wij de slagzin, die gehoord wordt in
ieder gezelschap, waar Blijheid heerst en gevoel voor Romantiek aanwezig
is die bezit heeft genomen van geheel jong Nederland, de slagzin, die
zoals op 2 December a.s. zal blijken de enige weg naar de overwinning is:
WILT U DE BESTE HUWELIJKSKANSEN?????
BRENGT DAN UW STEM UIT OP WIM JANSEN.
KRONUS.
Bij dit laatste karweitje assisteert
een hond. Eenden schijnen een ge-
we dige belangstelling voor honden
te hefoben. Degenen, die nog verre
van mak zijn, laten hun angst varen
uit nieuwsgierigheid.
Als de hond langs het gaas wan
delt, komt er een flinke groep be
langstellenden de vangarmen bin
nen, om dat beest eens van dichtbij
te bekijken. De kooiker behoeft dan
maar even in te grijpen en hij heeft
een sloot vol gevangenen.
„Het is een prachtig beroep"
vertrouwde de heer Reuser, kooiker
van de aan de gemeente Warmond
behorende eendenkooi, die we be
zochten, ons toe. „Mijn vader heeft
het gedaan en mijn grootvader ook.
Ik heb Brabant moeten verlaten, om
in het vak te kunnen blijven. Maar
nu heb ik mijn kooi en ik geloof
vast, dat mijn zoon later hetzelfde
beroep zal kiezen".
Wij geloven het ook, want Reuser
jr. was ontroostbaar, toen hij niet
mee mocht naar de kooi.
ontstaan er bij dergelijke overvallen
ontzettende vechtpartijen, wat na
tuurlijk verre van bevorderlijk is
voor de ontwikkeling van de „stal".
Een zeer eigenaardige rol speelt
de aalscholver, die geen eend zal
lastig vallen, maar zich uitsluitend
bezighoudt met het vangen van
visjes. Hij komt veel voor in de een
denkooi en neemt bij tijd en wijle
een duikje, om wat visjes te ver
schalken. Dat is op zich niet zo erg,
maar hij heeft de gewoonte soms pas
na veertig meter weer eens boven
water te komen en dan belandt hij
meestal in een groepje eenden, dat
soezend op het water drijft. Deze
dieren schrikken zich een ongeluk,
als er ineens zo'n aalscholver boven
water komt en vaak is de halve kooi
er door van streek.
ZO DRUK ALS EEN BOER.
De kooiker heeft zijn handen vol
aan de eendjes. Hij moet voor voer
zorgen en onruststokers verwijde
ren. De blauwe reigers, die gedu
rende een gedeelte van het jaar be
schermd zijn, baren hem de# meeste
zorgen.
En dan is er het onderhoud van
de kooi, het plaatsen van de broed
korven en tenslotte de vangst in de
overhuifde sloten, die den naam van
vangarmen dragen.
Een kijkje op de vijver, waar „de
gasten" voor de eerste maal kennis
maken met de eendenkooi. Tussen
de reeds langer hier verblijvende
vogels zulen zij zich gauw op hun
gemak voelen.
r\E ERVARING heeft weer een van
onze simpele voorstellingen op
het blik geveegd en in de vuilnis
emmer gedaan. Met een half oor
hadden we wel eens iets gehoord
over eendenkooien en tamme een
den. We meenden, dat de poeliers hier
het liefdeleven van de zwemvogels
uitbuitten. „Kom even gezellig bij
me zwemmen", riep een bekoorlijke
wijfjeseend in onze fantasie. En nau
welijks had ze het gezegd, of een
welgestelde woerd gaf aan de uit
nodiging gehoor. Arme kerel!
Want „boem" viel een luikje naar
beneden en een opgewonden kooiker
rende naar huis om aan zijn vrouw
te gaan vertellen, dat hij er een
had.
Als je met zulke ideetjes in je
hoofd loopt, word je vanzelf stil bij
het betreden van de Warmondse
eendenkooi, die een paar honderd
meter van het viaduct Menneweg
aan de Rijksweg LeidenAmster
dam in het land ligt.
En dat is goed, want je moet dood
stil zijn.
De kooiker fluistert en verder
hoor je niets dan het opgewonden
gesnater van honderden eenden.
Verscholen tussen bomen en
struikgewas ligt een vijver, van
waaruit in verschillende richtingen
zich doodlopende slootjes kronkelen,
die door gaas worden overhuifd.
Het geheel maakt misschien een
gevangenisachtige indruk, maar de
ze is niet juist. Want hoewel er van
de eendenkooien heel wat beestjes
naar de poelier verhuizen, werkt de
kooiker op de eerste plaats aan de
opvoering van de eendenstand.
Hoe drukker het verkeer wordt in
ons land en hoe dichter het bevolkt
raakt, des te meer ook zal er be
hoefte aan eendenkooien komen. De
eenden willen een rustig leventje
en dat hebben ze pas, als ze zo wei
nig mogelijk met mensen in aanra
king komen. Vooral op de broed
plaatsen kunnen ze geen bezoek ve
len. Daarom komen ze altijd terug
ir.ar h- n^kje, waar ze hei naar hun
zin hadden.
Het is de taak van de kooiker om
de eenden naar zijn kooi te lokken.
Hij doet dat door ze een gezellig te
huis te bieden. De vijver en de
slootjes liggen op een rustig plekje.
Overal in de bomen en struiken
hangen broedkorven. Er wordt voer
uitgedeeld en dat is vooral in de
winterdag, tijdens vorstperioden,
niet te versmaden. Het voederen ge-
sch'edt in de overhu'fde slootjes,
welke van uit de vijver te bereiken
zijn. Op den duur gaan de eenden
het de gewoonste zaak van de wereld
I vinden. Wij hebben er honderden
i gezien, die erg mak waren en ande
ren, voor welke het nog een ge
waagd zaakje was. Het is de kunst,
om de toeloop gaande te houden.
Voor de poeliersgangers moeten an
deren komen, hetgeen met veel be
leid wel lukt.
DE FAMILIE WAS THUIS.
Toen we van de week op bezoek
kwamen, was de gehele eendenfami
lie thuis. Het kostte echter moeite
om ze te zien, want rond de vijver
en sloten is een muur van riet. Zo
dra de dieren mensen ruiken, ont
staat er onrust. De wind kondigt
hun de komst van mensen aan en
daarom dien je een brandende turf
mee te nemen, om je menselijke
geur te verdonkeremanen.
Op het ogenblik zijn de eerste bui
tenlandse eenden reeds aangeko
men. De stand van een kooi hangt
grotendeels van de weersomstandig
heden af. Er bestaat een eendentrek
van Oost naar West en van Noord
naar Zuid. Zodra ergens de plassen
dicht vriezen, beginnen de eenden
te trekken tot ze weer een streek
gevonden hebben, waar water is. Bij
strenge vorst zakken onze inlandse
eenden af naar het Zuiden. Als de
winter in het Oosten vroeg invalt is
dit in Nederland merkbaar aan de
eendenstand, die zich dan uitbreidt
Zo vinden er jaarlijks grote verhui
zingen plaats, maar het merkwaar
dige is, dat de eenden toch weer
naar hun oude plaats terugkomen
om te broeden. De trekkende vogels
zijn eigenlijk het kapitaal van de
kooiker, waarvan hij een zekere
rente trekt, welke via de poelier in
de magen van de mensen belandt.
BETER DAN DE BILT.
Als we de overleveringen mogen
geloven, moeten we tot de slotsom
komen, dat de kooiker gemakkelijk
Zo zien de vangarmen eruit De e *>-
den komen er hun voer halen. Als
het uur van de poelier slaat, is het
niet moeilijk er hier een partijtje te
vangen. Onbewust van hun lot pik
ken de eenden hier de graankorrels
kan wedijveren met de gehele tech
nische uitrusting en het personeel
van De Bilt waar het de weervoor
spelling betreft. In de tijd, dat er
nog geen radio was, zou de platte
landsbevolking bij hem haar licht
hebben opgestoken inzake de weers
verwachting.
De wisselvalligheden in de vogel
trek stellen de kooiker hiertoe in
staat. Het komt tegenwoordig nog
vaak voor, dat de radio strenge vorst
aankondigt, terwiji de kooiker glim
lachend toeluistert of ongelovig zijn
hoofd schudt.
Als er drie dagen een scherpe
Oostenwind waait en dit gepaard
gaat met de aankomst van vele een
den uit dezelfde richting, vanwaar
de wind komt, dan staat het voor de
kooiker vast, dat er een vorstperiode
in aantocht is. Is er slechts een zeer
geringe eendentrek dan kan men er
zeker van zijn, dat het weer nog
wel zal meevallen.
Als de eenden loom en doods op
de walkant zitten, betekent dit de
komst van mist. Zo zijn er veel ver
schijnselen. Sommige eenden trach
ten de boel wel eens in de war te
sturen. Men stelt dit vast door het
aanbrengen van ringen, die in hoofd
zaak beogen de trekrichting nauw
keurig te bepalen. Het komt soms
voor, dat er in de zomerdag „aan
loop" is uit het Zuiden. Dat behoort
echter tot de uitzonderingen, want
het is verre van normaal, dat warme
streken worden verlaten, om koe
lere op te zoeken.
SPOOK IN EENDENWERELD, j
We hebben al verteld, dat een
eendenkooi bovenal rustig moet zijn.
In verband daarmede bestaat er een
afpalingsrecht, dat een verbod in
houdt om binnen een vastgéstelde
cirkel rond de eendenkooi te jagen
of te bouwen. Dat er dieren verblij
ven is niet zo erg, wanneer het ten
minste paarden of koeien zijn.
Helaas huizen er bij het water veel
ratten en bunzings, die zich te goed
doen aan eieren en gevogelte. Het
fokken kan hierdoor zeer ongunstig
beïnvloed worden.
Voorts zijn er de vliegende roof
vogels, die als duikbommenwerpers
uit de lucht tuimelen en een paar
kindertjes, die achter moeder eend
zwemmen met huid en dons naar
binnenwerken. Vooral de blauwe
reiger is hier een meester in. Vaak
De kooiker van de Warmondse eendenkooi de heer Reuser. Hij is in ge
zelschap van zijn hond, die 'n belangrijke rol speelt bij de eendenvangst.
HET IS NIET EENVOUDIG een omschrijving te geven van de taak die
het ambt van gemeente-secretaris met zich meebrengt. Populair gezegd:
de burgemeester staat met z'n gezicht naar buiten, de secretaris met zn
gezicht naar binnen. Burgemeester en secretaris hebben geheel verschillen
de functies, welke elkaar in zekere zin aanvullen. De secretaris timmert
niet aan de weg; hij blijft op de achtergrond, maar niets van enig belang
gaat aan zijn alziend oog voorbij. De secretaris is de rechterhand van dc
Gemeenteraad en van B. en W. Alle inkomende en uitgaande stukken komen
onder zijn handen. Die handen moet men niet zo letterlijk zien, want in vele
gevallen betekent het de handen van de Gemeente-secretarie (in Leiden 105
man sterk), die onder leiding van de secretaris staat. De inkomende stuk
ken worden d-oor de secretaris naar de afdelingen verwezen en „rijp" ge
maakt voor behandeling door burgemeester en weihouders. De uitgaande
stukken worden door des burgemeesters handtekening bekrachtigd, maar
de secretaris moet eveneens tekenen, om daarmee aan te geven, dat besluit
en tekst overeenkomen. Alle vergaderingen van de Gemeenteraad en van
B. en W worden door de secretaris bijgewoond. Hij staat het meest in con
tact met de burgemeester, doch ook met de wethouders, die bij de voorbe
reiding van vele zaken een vrij zelfstandige positie innemen. Een goede
samenwerking tussen secretaris en de afdelingschefs ter secretarie is na
tuurlijk van groot belang.
Hebben we nu de secretaris-functie precies omschreven? Mr. J. Bool vond
het zelf moeilijk dit in enkele zinnen te doen. Hoe zouden wij er dan uitko
menDe Leidse secretaris is geen Leidenaar. Zijn wieg stond in Utrecht
(1897) en de Utrechtse Universiteit zag hem in 1929 afstuderen. Negen jaar
werkte mr. Bool in Den Haag; in 1930 werd hij commies-redacteur op het
Leidse Stadhuis en in 1936 secretaris van Enschede Op 15 April 1946 riep
de Leidse Gemeenteraad hem als secretaris naar de Sleutelstad terug. „Vond
U dat prettig?" „Ja, ik heb me in Leiden goed kunnen aanpassen en het
werk is boeiend. Men komt met alle facetten van de plaatselijke samenle
ving in aanraking. Zij bieden gelegenheid tot intens meeleven, omdat het
niet gaat om dorre zaken, maar om levende mensen en hun belangen. Alle
problemen van het Gemeentebestuur zijn ook problemen van de secretaris:
woningbouw, spoorwegplan, enz. Wanneer het juridische zaken betreft, is
het de secretaris die er voor staat. Je bent er om de belangen van de men
sen te behartigen, hoewel dit niet eenvoudig is, omdat ze niet altijd over
eenkomen met het algemeen belang.
We meenden eens gehoord te hebben, dat mr. Bool ook gepubliceerd
j heeft. Na enige aarzeling komt een omvangrijk boekwerk te voorschijn,
„Gemeentewet uitgegeven in 1930, aangevuld in 1932. Die wet is te be
schouwen als de grondwet der gemeente. „Het boek is eigenlijk verouderd",
zegt mr. Bool. „Er moest nodig een herziene herdruk van komen, maar ik
heb er geen tijd voor. Misschien als ik gepensionneerd benEen ambte
naar die geen tijd heeft; er zouden grapjes over te maken zijn! Maar niet
I wat mr. Bool betreft, want het secretaris-zijn eist meer dan de kantooruren
v an 9 tot 5: daar komt nog menig avond-uurtje b\j Wat mr. Bool overigens
geen bezwaar vindt. Als er zo nu en dan maar eens een avond overschiet
voor een toneelstuk of een concert! (Foto: „De Leidse Courant").
