Een lange Taptoe met weinig licht
en een lawaaierige muziek-ruzie
7.900 Leidenaars haalden hun
haring en wittebrood
Twee dames van samen 900 pond en nog
veel meer op het Schuttersveld
Burgemeester dronk champagne
uit een oude, zilveren beker
yus*
Nat. Kortebaandraverij
DONDERDAG 4 OCTOBER 1951
DE LEIDSE COURANT
TWEEDE BLAD PAGINA 2
Als we nu eens heel eerlijk mogen
zijn, moet gezegd worden, dat de
Taptoe van Dinsdagavond enigszins
een teleurstelling is geworden. Niet
vanwege het aantal deelnemers; di«
was zo mogelijk nog groter dan v<
rige jaren; ruim 5.000 mres'
jeugdige personen namen er aan
deel. Ook niet wat de organisatie
betreft; het aantal opstoppingen was
zeer gering en de Taptoe-commis
sie deed haar uiterste best om alles
vlot te laten verlopen. Teleurstel
lend was echter, dat er nog minder
licht dan andere jaren werd meege
voerd. En het was voorheen toch al
niet zo veel! Wc denken b.v. aan
groepen als de R.K. Gym.ver. „Vic
torie", die keurig marcheerde, maar
zonder een enkele lampion of fak
kel. Zo waren er meer. Ook „Spor
tief" verscheen als een gediscipli
neerde groep, maar geheel in het
duister gehuld. De toeschouwer
vraagt zich in zo'n geval teleurge
steld af, waarom die groepen eigen
lijk meelopen. Een Taptoe moet toch
een zee van licht zijn?
Bovendien kenmerkte deze Taptoe
zich door wat wij zouden willen
noemen de „muziek-ruzie". Het
3 October-bestuur had zich verzekerd
van de medewerking van de Drum
band Nat. Reserve Zuid-Holland en
van de Marine-kapel uit Valken
burg, die beide een echte „Taptoe"
zouden blazen bij het standbeeld
van burgemeester Pieter van der
Werff. Prachtig! Het klonk indruk
wekkend. Maar waarom moesten de
militairen blijven spelen, toen de
stoet waaronder zich misschien
wel twintig muziekcorpsen bevon
den voorbij trok? Begreep men
dan niet, dat het voor deze muziek
corpsen waaronder bands van
verkenners, padvinders, enz de
grootste eer is muziek te mogen ma-
kon terwijl zij defileren langs het
standbeeld on het volledige college
van burgemeester en wethouders?
De militairen bleven spelen en door
hun geluid geïmponeerd, zwegen de
Leidse corpsen, wanneer zij het
standbeeld naderden. Een enkele
maal werd echter toch doorgespeeld,
dwars door de militaire muziek
heen, zoals o.a. het Chr. Tambour-
en Pijperscorps „Kunst en Genoe
gen" deed. Het veroorzaakte een
hels lawaai, dat niets met kunst en
nog minder met genoegen te maken
had.
Dan was er nog het carillon, dat
om kwart voor acht begon te spe-,
len. Er was verzocht in de omgeving
van het Stadhuis geen muziek te
maken in de Taptoe, zodat men het
nieuwe carillon goed zou kunnen
horen. Verschillende bands bleken
dit echter niet begrepen te hebben
Monumentale
lantaarn onthuld
en speelden lustig door, zodat ook Taptoe ook veel moois te vertellen
hier een niet bepaald fraaie muziek- j Dat begint 's avonds om zeven uur
combinatie verkregen werd.
Genoeg echter. Er valt van
al, wanneer uit alle hoeken van de
de stad de groepen optrekken naar de
Kaasmarkt en uit alle richtingen de
muziekcorpsen komen opdagen. Dan
dreunt het getrommel door de stra
ten en is heel de stad van gedaver
vervuld.
Op de Kaasmarkt zien we weer
de gebruikelijke bijenkorf-drukte.
Heerlijk om te zien! Han de Wilde
loopt, druk gesticulerend met zijn
wandelstok, heen en weer te dra-
ven en de heer Commandeur staat
dit alles heel kalm aan te zien, als
of er niets aan de hand is. Dan
dwarrelen gymnasten, verkenners,
padvinders, gidsen, voetballers en
muzikanten in een bonte mengeling
door elkaar. Bevelen klinken over
en weer. Hier en daar worden de
fakkels reeds ontstoken.
En dan wordt het vertreksein ge
geven. In een lange sliert verdwijnt
de Taptoe via de Pelikaanstraat, om
de rondgang door de stad te maken.
Inmiddels zijn de straten volge
stroomd met feestvierende Leide
naars Er is bijna geen doorkomen
meer aan; op alle trottoirs staan de
mensen, dicht opeengepakt, te rek
ken om toch vooral niets te missen
van het kleurige schouwspel. Een
enkele maal hoort men een bewon
derende kreet, wanneer een groep
iets aardigs bedacht heeft. We den
ken b.v. aan de meer dan levens
grote voorstelling van Baden Powell
(getekend door kapelaan Thomas,
zie de foto), die de verkenners van
de St. Lodewijksgroep temidden
van fakkellicht meevoerden. En aan
de reusachtige (papieren) Harte-
brugkerk, die de Gidsen tussen zich
in droegen. Grappig was de groep
van speeltuin „Ons Eiland", fier de
St. Paulusband (R.K. Lyceum),
stoer de St. Franciscusband (Harte-
brug), vlot de R.K. Gym.ver. .Groen
Wit" en dapper dat grote aantal
eigenlijk te kleine jongens en meis
jes, dat zonder vermoeidheid te to
nen meemarcheerde. Wat hebben
we gelachen om dat hele dikke meis
je, dat zo parmantig langs burge
meester en wethouders defileerde,
en wit straalde het standbeeld van
Van der Werff in een feestelijke
gloed van schijhwerpers.
Zeker, er is over deze Taptoe ook
veel goeds te vertellen!
EN DAAR SCHUIFELDEN we weer
door de Steenstraat, omkneld
door een duizendkoppige menigte,
die uitgelaten het feit herdacht, dat
vele jaren geleden een groepje uit
gehongerde voorvaderen zich onder
aanvoering van een weesjongen op
een prakje hutspot wierp.
De tram tingelde zenuwachtig om
zich een weg te banen door de feest-
mutsen en boven het rumoer uit
klonken de metalen stemmen van
het kermisterrein, waar o.a. een
zekere juffrouw Bolivia met haar
zuster te bewonderen waren, omdat
zij tesamen 900 pond wogen.
„Wat een gewicht", zuchtte een
oude historicus en in zijn gedachten
zag hij burgemeester Van der Werff
voor zijn volk staan, mager en uit
geteerd, maar desondanks nog royaal
aanbiedend; „Eet mij maar op".
De Leidenaars hebben van dit
aanbod geen gebruik gemaakt. Het
Het was maar een zeer korte en
eenvoudige plechtigheid, waarmede
Dinsdagmiddag om half vijf de mo
numentale lantaarn op het Stad
huisplein door de 3 October-vereni-
ging aan het Gemeentebestuur werd i waarom daarvan is een open vraag
overgedragen. De voorzitter, mr. W. f
J. Geertsema, herinnerde aan het
bedrag van ruim 7.000 gulden, datj
met een collecte door de Leidse i
burgerij bijeengebracht was en dat
na overleg met het Gemeentebe
stuur bestemd werd voor de bouw
van een voetstuk en het plaatsen
van de monumentale lantaarn, die
reeds in de oorlogsjaren door de Ge
meente was gekocht. Spr. hoopte,
dat dit monument van de Leidse
bevolking tot in lengte van jaren
het Stadhuisplein zou sieren.
Burgemeester jhr. mr. F. H. van
Kinschot aanvaardde het geschenk
in grote dankbaarheid en noemde
het de „finishing touch", waarop het
Stadhuisplein jarenlang gewacht
had. Op dit, wat spr. noemde een
plechtig en weemoedig moment,
wilde de burgemeester mevr. H. F.
BlaauwBerkhout verzoeken dit
monument te onthullen, dat ge
bouwd is ter herinnering aan de
overleden bouwmeester van het
prachtige Leidse Stadhuis, ir. C. J.
Blaauw. Het doek viel cn een bron
zen plaquette werd zichtbaar, waar
op de tekst te lezen was; C J.
Blaauw. architect te Haarlem, ont
wierp dit stadhuis en leidde de bouw
daarvan van 1935 tot aan zijn over
lijden in 1947.
Nadien werden de genodigden,
waaronder zich vele raadsleden en
de opvolger van ir. Blaauw, prof.
H. T. Zwiers bevonden, op het Stad
huis ontvangen. Ondertussen stroom
de het publiek toe, om deze nieuwe
aanwinst in het Leidse stadsbeeld
te bewonderen.
gobleven. Idealisten beweren, dat
de liefde voor de burgemeester gro
ter was dan de honger, maar de rea
listen zijn een ander standpunt toe
gedaan. „Er zat geen draad vlees
aan die man", zeggen zij en aan een
geraamte kan je je honger niet stil
len.
Bolivia en haar zuster lachen; een
schaterlach van 900 pond. Maar als
zij op die historische dag naast bur
gemeester Van der Werff hadden
gestaan en geroepen: „Eet ons maar
op!"Nou, dan hadden we 't niet
geweten.
Meteen zitten we midden in de
feestvreugde. Wat is 3 October zon
der een hosconcert. De massa deint
en sprint en het zijn werkelijk niet
alleen de jongelui. Die dikke mijn
heer, altijd een en al ernst, staat nu
te schreeuwen. „Vooruit, de benen
van de grond".
Zijn vrouw zucht. Wat kan een
toe door
stuur op het Stadhuis ont
vangen wordt. Dinsdag
avond werd deze traditie
gewijzigd, want pas na af
loop kwam het gezelschap
in de koffiekamer bijéén
We zagen het Collegium
van het L. S. C., het be
stuur van de V.V.S.L.. ma
joor H. C. C. H. Kuipéri
garnizoenscommandant, dc
heer W v. d. Laan, oud
voorzitter en erelid, vevtc
genwoordigers van de Gro
ningse Vereniging van
Volksvermaak en een de
putatie van de Alkmaars
October-vereniging.
De verrassing van dez
avond was een groot schil
derij, voorstellend het eter
van haring en wittebrooc'
na het ontzet op 3 Octobei
1574. Men herkent in een
der figuren burgemeester
van der Werff. Dit schilde
rij werd in 1850 geschil
derd door H. E. Reyntje
(18171859). die het op
October 1851 aan het Gc
meentebestuur aanbood
Het in zeer romantisch'
stijl geschilderde schilderi
werd in „De Lakenhal
opgehangen en siert teger
woordig een kantoor var
de Kamer van Koophandc
Uit dankbaarheid voor di
geschenk bood het toenm-
lige Gemeentebestuur d
schilder een zilveren be
ker aan. die als familieb
zit over de gehele wereld
gezworven heeft. Eerst
naar Indië, daarna 26 jaar
in Frankrijk, tenslotte t t
sedert enige weken weer in Leiden, ter werkt verder om tot grotere
een achterkleinzoon van de schil-
borreltje van een ernstig mens ma
ken. Daar gaat hij weer. Iedere keer
een sterker staaltje. Zijn voet moet
boven zijn hoofd uitkomen en het
lukt. Zijn beenspieren kunnen er
nog tegen, maar helaas het gestikte
naadje van zijn broek niet. Krak,
krak.... Je hoort het amper, maar
hij voelt, dat er iets misloopt. Het
lijkt, of iemand hem kietelt. En dan
wordt ,er gewezen. Een wit stukje
onderbroek loert nieuwsgierig naar
het gekrioel, dat eerst verborgen
was.
Maar wat geeft een scheur in je
•broek? Vijf minuten later heeft de
heer de hoofdprijs bij een licht-
loterij. Dozen bonbons worden opge
stapeld tot de dikkerd ze bijna niet
meer dragen kan.
„Heb je genoeg?", vraagt de baas
van het spul.
„Zat", is het antwoord.
„Maar we beginnen pas", zegt de
baas. „Hier twee dozen toffees on
der je oksels. Twee zuurstokken in
je mond en twee achter je flaporen.
Daag, zie maar dat je thuiskomt".
En daar gaat hij. Met zijn prijzen,
zijn vrouw en zijn kapotte broek.
De kermis draait verder. Schiet
tenten, kop van Jut, bommenwer
pers, vlooien-theater, lachspiegels,
draaimolens.
We zien er vele oude bekenden.
Het lieftallige meisje van Dender-
monde, dat haar hoofd van haar
romp kan halen en dan kans ziet om
de toekomst te voorspellen, hetgeen
verband houdt met het feit, dat haar
vader een moordenaar was en haar
moeder stierf in een krankzinnigen
gesticht.
Maar Daphne Diana, het Griekse
wondermeisje, dat van 's morgens
vroeg tot 's avonds laat haar ge
raamte laat zien, is nergens te te-
speuren. Misschien is zij definitief
een geraamte geworden?
Een jongeman en een meisje staan
op een podium om een hoofdprijs uit
te kiezen.
„Kijk dat stelletje staan", zegt de
baas, nog zo echt verloofd".
Ze kiezen een keukenuitzet, maar
op dat moment komt een oude man
verhaal ophalen. Hij heeft een
beertje gewonnen en neemt er geen
genoegen mee.
„Hier heb je een koek d'r bij", zegt
de baas royaal, maar opa blijft te
gensputteren.
„Nou opa, nog een doosje choco-
laadjes dan, maar nu a s de gesmeer
de bliksem weg, of ik roep een po-
litie-agent".
En ook opa gaat en vindt, dat hij
het link bekeken heeft.
Maar nu als het half elf is!
In alle hoekjes en gaatjes staan
paling-etende lieden. Dat kunnen ze
in Leiden. Je glibbert over de vel
len en je krijgt geen hans om een
café binnen te komen, want overal
is het even druk.
Wie kan hier een nuchter, niet uit
zijn evenwicht te brengen mens blij
ven? Oh, dacht U dat? Op de plaats,
waar over enkele minuten het vuur
werk afgestoken zal worden staan
twee heren te redeneren. Moet de
Mare gedempt worden of niet?
Dat is onuitstaanbaar en de lucht-
kanonnade, waarmee het vuurwerk
begint, overstemt gelukkig dit anti-
drie-October-debat.
Leidens jeugd weet het al. Bij
iedere vuurpijl behoor je „Ohhhüü"
te roepen. 1
De balletjes aan elastiekjes hebben
speciale mogelijkheden in de duistere
ogenblikken, evenals de waterpis
tooltjes. Op de meest ongelegen mo
menten krijgt men zo'n bal op het
hoofd of een straaltje water tussen
de boord. „Dat is geen stijl", roept
een heertje van ordentelijke huize.
Maar de paedagogische roeping van
zulke mensen blijkt tot verstikking
gedoemd op zo'n feestavond.
Het vuurwerk is een prachtig slot
van de 3 Octoberviering. Een prach
tig juwelenbouquet met diamant
lichtjes en jasminfonteinen heffen
de toeschouwers uit boven de ker
mis jool.
Ze worden er stil van. Het is een
tinteling van kleuren, waarin „Het
grote Chinese Ruiten front" en een
magnesium waterval de hoogtepun
ten zijn.
De slotdecoratie is een grote huts
pot, gevat in diamantvuren en
flankeerd door draaiende rozetten,
gekleurde bloemen en bouquetten.
Werkelijk een zeer geslaagd vuur
werk.
En dan schuifelen de mensen weer
door de straten. Hier nog een af
zakkertje; daar een zakje patates
frites of een oliebol.
Maar de luidruchtigheid begint er
af te gaan. Langzaam maar zeker,
begint het besef door te dringen, dat
er een werkdag in aantocht is en die
vraagt niet: „Hoe laat ben je gister
avond naar bed gegaan".
Zo beginnen de straten leeg te
raken en eindelijk herkennen de po-
litie-agent en de nachtwaker weer
de gewone rust van iedere nacht.
Op de straten liggen de palingvel
len en de vette papiertjes.
De gemeentereiniging kan weer
vooruit.
FLIP.
„Echt Leidenaars!" zei een heer
misprijzend, toen hij Dinsdagavond
tijdens de Taptoe tevergeefs gepoogd
had door een rij mensen heen te ko
men. Hij had echter het moment
verkeerd gekozen om de Leidenaars
te beoordelen. Inderdaad waren er
burgers Dinsdagavond zozeer in be
slag genomen door het verdedigen
van hun goede plaatsje, dat zij zelfs
niet voor officiële personen met ho
ge hoeden willen wijken.
Wanneer de teleurgestelde heer
met ons gistermorgen om 7 uur in
het Waaggebouw present was ge
weest, had hij waarschijnlijk weer
gezegd „Echt Leidenaars", maar zijn
stem zou ongetwijfeld geheel anders
geklonken hebben. Een rij van hon
derden meters lang stond ordelijk
voor het gebouw opgesteld en wij,
die dit evenement voor het eerst
mochten meemaken, stonden ver
baasd, dat slechts twee of drie poli-
tie-agenten nodig waren, om de rij
in „het gelid'" te houden! Nooit is
de toeloop zo groot geweest, werd
ons binnen verteld, zelfs niet in
1911, toen er behalve haring en wit
tebrood ook nog tabak en thee be
schikbaar werd gesteld. De geruch
ten van enige weken geleden, die
het grote enthousiasme in verband
wilden brengen met de koffiebon,
zijn dus door de feiten tegengespro
ken. In een onafgebroken rij trok
ken van 7 tot 10 uur 7900 Leidenaars
langs de banken van het boterhuis,
om hun symbolische gave in ont
vangst te nemen en de commissie,
belast met de uitdeling, die vergele
ken met vorige jaren een aanzien
lijke uitbreiding had ondergaan,
kwam nog handen te kort. Buurtver
enigingen, voorafgegaan door mu
ziekkorpsen trokken in hun geheel
naar het Waaggebouw en de Har
moniekapel T. en D. zorgde de laatste
uren van de uitreiking voor de mu
zikale omlijsting.
Zoals ieder jaar, was het ook nu
weer een groot moment, toen burge
meester v. Kinschot zijn haring met
wittebrood in ontvangst kwam ne
men. Hierna nam de burgemeester
enige ogenblikken achter de tafels
plaats en reikte aan het dochtertje
van een „poorter" persoonlijk de
gave uit.
Even werd het stil in de gezellig
drukke hal, toen de zaakgelastigde
van India met zijn echtgenote en
gevolg deze historische plechtigheid
kwam bezichtigen. In India heerst
momenteel op vele plaatsen dezelfde
nood, als nu 377 jaar geleden hier
in Leiden. Haring en wittebrood,
voor ons hier een schone traditie,
zou voor vele mensen daar de red
ding van htm leven betekenen, zo
als het in 1574 duizenden Leidenaars
van een wisse dood gered heeft.
Omstreeks 10 uur begon de stroom
iets te minderen. Kaal werden de
tafels, die enige uren daarvóór nog
onzichtbaar waren door de stapels
wittebrood. Vanuit het raam van
een hoekhuis in de Mandenmakers-
steeg staarden nog steeds de drie
kleine meisjes uit het Verre Oosten,
die vanaf 7 uur met verbaasde blik
ken naar de Leidenaars gekeken
hadden, die zo vriendelijk het Waag
gebouw binnenstroomden, om er
aan de andere kant met haring en
wittebrood uit te komen Het was
te zien, dat hun breintjes het na drie
uur trouw kijken nog niet konden
bevatten
Matige vertoning op het Levendaal
Voor het eerst in de geschiedenis pjes in de Levendaal-aanplant sneu-
(Foto's: „De Leidse Courant
der dr. ir. H. M. J. Hart. zich in
Sleutelstad gevestigd heeft.
Omdat het precies honderd jaar
geleden is. dat dit schilderij werd
aangeboden kreeg het op deze avond
een ereplaats in de koffiekamer en
tot aller verrassing dronk burgemees
ter van Kinschot toen hij een toast
uitbracht de champagne uit
de zilveren beker. Dr. Hart was er
glimlachend getuige van.
Voordien had de burgemeester har
telijke woorden gesproken tot mr.
Geertsema en er aan herinnerd, dat
de 3 October-vereniging thans 65
iaar bestaat. Een leeftijd, waarop vele
mensen van een welverdiende rust
;aan genieten. Deze vereniging ech-
bloei te geraken, nu na het tijd
perk—Van der Laan het tijdperk-
Geertsema is aangebroken.
De heer Geertsema zag in zijn
dankwoord enige zwarte wolken bo
ven de toekomst van de 3-October-
vereniging hangen, voornamelijk om
dat over enige jaren het Schutters
veld er niet meer zal zijn. Spr. was er
echter van overtuigd, dat de perfecte
en nog steeds groeiende samenwer
king met het Gemeentebestuur tot
een goe'de oplossing voor deze kwes
tie zou leiden. Dank werd ook ge
bracht aan wethouder A. J. Jonge-
leen. die zich beijverd had om caril
lon en lantaarn tijdig klaar te krij
gen
van de 3 Octobervereniging werd op
het Levendaal een Kortebaandra
verij gehouden voor paarden onder
de man.
Of dit experiment in den vervol
ge zal kunnen worden voortgezet
hangt af van de vraag wat de ba
lans van dit sportgebeuren zal zijn,
m.a.w. of de gemaakte kosten op
wegen tegen het resultaat.
Er moest heel wat werk worden
verzet om het Levendaal van
Kraaierstraat tot Plantsoen voor de
paarden begaanbaar en voor de toe
schouwers toegankelijk te maken.
Vanaf 6 uur in de vroege morgen
tot half negen zijn 24 man van ge
meentewerken onder leiding van de
heer v. Ingen bezig geweest het
Levendaal met zand te bestrooien.
Een oppervlakte van 4000 m2 kwam
hiervoor in aanmerking, waarvoor
48 m3 zand nodig was. Bovendien
moest ruim 700 meter straat met
touwen worden afgezet en na af
loop moest alles, het zand incluis,
weer worden opgeruimd, wat lang
geen sinecure was.
Het was verheugend, dat er zo
veel belangstelling voor deze dra
verij, die ging over een afstand van
225 m., werd getoond, maar die be
langstelling had ook weer tot ge
volg, dat verschillende jonge boom-
velden, hetgeen voor de gemeente
weer extra kosten meebrengt
Of nu het effect van de draverij
tegen de gemaakte kosten zal opwe
gen, zullen de resultaten moeten
uitmaken.
Qua sport achten we deze drave
rij minder geslaa
van toeschouwers
aan beleefd hebben. Veel spanning
zat er over het algemeen niet in cn
er werd door de deelnemers dik
werf meer gegaloppeerd dan ge
draafd.
Er waren 18 deelnemers opgeko
men, die in verschillende omlopen
elkaar de eer der overwinning be
twistten. Uiteindelijk bleven er zes
deelnemers voor de prijzen over cn
het eindresultaat werd: le prijs: H.
v. Rijn met „Nelie", 2. Kees de Jong
met „Robbie", 3. Adri Peters met
„Jans". 4. J. Versteegen met „Vic-
al zullen tal tor", 5. P. v. d. Berg met '.Jopie",
er wel pleizier 6. J. van Gooswilligen met „Willy".
