Noordwijkerhoutse bevolking denkt
aan de toekomst van haar kinderen
Sociografisch rapport voor de Bollenstreek gewenst
Ook bij nieuwe plannen van G.S. gaat
het zelfstandige Zwammerdam verdwijnen
VRIJDAG 28 SEPTEMBER 1951
DE LEIDSE COURANT
TWEEDE BLAD PAGINA I
In de genoeglijke woninkjes van het St. Antoniushof hebben vele bejaar
den een tevreden levensavond. (Foto Leidse Courant" K.)
Problemen onder
landelijke rust
A LS DE doorgewinterde stads-
mens op het platteland komt,
voelt hij zich een verlaten vluchte
ling. Het gejaagde leven, de tjinge-
lende trams en de benzinestank, die
voor zuurstof doorgaat, schijnen hem
niet megr zo vertrouwd toe. Een oer-
stem in hem begint te fluisteren en
de „wonderen van de techniek" zijn
eensklaps kinderlijke onbenullighe
den. Het is, of de wijde stilte hem
het voortgaan belet en dwingt te kij
ken naar de stipjes, die in de verte
hun arbeid verrichten, verstrooid
over de uitgestrekte velden.
Op zulke momenten ervaart de
stadsmens het verlangen naar de
rust van het platteland; naar een
minder gecompliceerde wereld, waar
het monotone geuid van de lopende
band nog niet is doorgedrongen.
Dan ziet hij de landarbeider als 'n
uitverkorene, in wien binnenste he
mel en aarde even ongehinderd en
harmonieus kunnen samenvloeien als
aan de horizont, welke zijn blik be
strijkt, telkens als hij zijn arbeid
even laat rusten, om het vermoeide
lichaam te strekken.
Een dorp in de ochtend
Dergelijke gedachten woelden er
in ons, toen we van de week Noord
wij kerhout binnenreden.
Het witte kerkje op het dorpsplein
lag vaal bleek onder een sombere he
mel en de bladeren der bomen ruis
ten melancholiek door de speelse
aanraking van 'n mild zeebriesje. Het
was, alsof deze bladerzang onze ge
moedsstemming muzikaal 'omlijstte.
Gedempt klonken de hamerslagen
van de smid, die een paard, dat met
een eindje touw gemoedelijk aan de
deur was vastgebonden, van een
paar nieuwe hoefijzers voorzag.
Door zo'n sfeer kan men gevangen
worden.
Je gaat tegen een paaltje van de
bushalte staan, om het hele schouw
spel in je op te nemen. De huismoe
der met twee broden onder de arm
en met een melkkoker in de hand.
Het gezicht van de kastelein, die
met een sigaar in de mond en de
handen in de zak tegen de deurpost
van zijn café leunt.
Het is alleen de rust en het decor,
waarvan de bekoorlijkheid uitgaat.
In het St. Antoniushof, eens een
soort mestvaalt, staan oude vrouw
tjes te praten voor de kleine witte
woningen, die speciaal voor kleine
gezinnen en oude van dagen ge
bouwd werden.
Zo'n dorp lijkt een paradijs, waar
de zorgen van de wereld geen toe
gang hebben.
Snelle bevolkingsaanwas
Maar onder die rust in Noordwij-
kerhout branden ook de problemen
en zorgen. Als de klok twaalf uur
slaat worden de deuren van de scho
len open geworpen en stort een on
stuimige schooljeugd zich in de vrij
heid.
De bevolking van dit dorp breidi
zich snel uit. Het Wit Gele Kruis is
er een bloeiende vereniging, die tel
kens weer haar werk voor kleuters
en zuigelingen moet intensiveren.
Bij de volkstelling in 1947 waren
er op een totaal aantal huishoudens
van 1431 ruim 180 met 3 kinderen;
136 met 4; 146 met 5; 73 met 6; 86
met 7; 41 met 8 en 92 met 9 en meer.
Het aantal kinderen naar leeftijds
groepen bedroeg: tot 6 jaar 1441; van
6 tot 14 jaar 1422 en van 14 tot 21
jaar 1040.
In de laatste 2H jaar werden er
672 kinderen geboren, terwijl er 112 i
personen emigreerden.
Het inwonertal steeg sinds 1940
van' 7500 tot 9400.
Deze groei en de speciale structuur
van dit dorp eisen voorzieningen ten
aanzien van de arbeidsmogelijkhe- j
den.
De arbeidsmogelijkheden
Noord wij kerhout is een dorp, dat
grotendeels bestaat uit landarbei
ders en kleine kwekers. De cultuur
grond breidt zich nog uit dank zij
de afzandingen, die meestal door gro
te kwekers uit Lisse. Hillegom en
Sassenheim worden gefinancieerd. De
arbeidskrachten voor het bewerken
van de nieuwe gronden levert Noord-
wijkerhout, zodat er nog steeds mo
gelijkheden zijn, om in het bollenbe-
drijf een broodwinning te vinden.
De bevolkingsaanwas is echter van
dien aard, dat niet voor allen, die
zich tot dit beroep getrokken voelen
arbeid te vinden is. Ook hier komen
vele landarbeiders dus voor de keus
te staan: Emigreren of onze kinderen
in de industrie onderbrengen.
Het aantal emigranten beweegt
zich in stijgende lijn, maar voldoende
is deze afvoer van werkkrachten niet
De gemeente tracht derhalve indus
trieën aan te trekken. De eerste gro
te fabriek is reeds enige tijd in be
drijf en vermoedelijk zullen er meer
dere volgen.
Onderwijskwestie
De problemen, die met industriali
satie samenhangen, zijn niet te on
derschatten. Men kan ze ook niet uit
sluitend zien als een kwestie voor
het gemeentebestuur. Vele geestelij
ke belangen staan hier op het spel
en daarbij is de kerk en het particu
lier initiatief betrokken.
Men kan nu eenmaa niet in het
wilde weg industrieën gaan aantrek
ken. Belangrijke vragen dienen in
overweging te worden genomen.
Welke is de aanleg van de bevol
king? Op welke wijze kan hieraan
het best tegemoet worden gekomen?
Welke vormen van onderwijs zijn
noodzakelijk?
Er bestaat in Noord wij kerhout
sinds enige tijd een comitj van ka
tholieken, dat zich met deze vragen
bezig houdt. Er is behoefte aan
voortgezet onderwijs, maar voor een
leek is het moeilijk uit te maken, of
er een M.U.L.O., ambachtsschool of
iets anders gewenst is. Men kan er
lang en breed over praten, maar
uiteindelijk is er een sociografisch
rapport nodig, dat gezien de sa
menstelling van de bevolking
moet worden opgesteld door het Ka
tholiek Sociaal Kerkelijk Instituut.
Met deze instelling bestaat reeds
contact, waaruit als eerste resultaat
naar voren is gekomen, dat de
kwestie, die door Noordwij kerhout
is aangeroerd, van belang is voor de
g.ehele bollenstreek.
Sociografisch rapport
noodzakelijk
Het Katholiek Sociaal-Kerkelijk
Instituut is de mening toegedaan, dat
de belangen van de katholieke be
volking in de bollenstreek allerlei
voorzieringen behoeven.
In Noord w ij kerhout doen deze zich
door bepaalde omstandigheden reeds
scherper gevoelen, maar het is on
mogelijk om over dit dorp een rap
port uit te brengen zonder de verde-
Bollenstreek erin te betrekken.
Immers, als er 'n middelbare school
in dit gebied noodzakelijk is, zal het
door de verspreiding van de ka
tholieken geenszins zeker zijn, dat
die in Noordwijkerhout gevestigd
moet worden.
Door Noordwijkerhout is deze
kwestie van industrialisatie en on
derwijs aan het rollen gebracht.
Vroeg of laat zal de gehele bollen-
„Het witte
kerkje lag vaal
bleek onder een
sombere hemel
de bladeren der
bomen ruisten
melancholiek
streek er mede geconfronteerd wor
den en, aangezien regeren vooruit
zien is, lijkt het ons aanbevelings
waardig, dat door genoemde ka
tholieke instelling een sociogra
fisch rapport wordt uitgebracht. Als
de financiële consequenties, die hier
aan verbonden zijn, door alle katho
lieken van de Bollenstreek worden
gedragen, zullen de aderlatingen niet
groot zyn. O.i. ligt hier een taak
voor de standsorganisaties. Met en
kele duizenden guldens kan men
misschien voorkomen, dat een to
taal verkeerde weg wordt ingesla
gen, die zeer zeker grotere onkosten
met zich mee zal brengen. En afge
zien van de financiële zijde staat bij
deze kwestie het levensgeluk van ve
le mensen op het spel.
GRENSWIJZIGINGEN IN DE RIJNSTREEK
Boskoop groeit - Hazerswoude krimpt
en Bodegraven vist achter het net
Ged. Staten van Zuid-Holland heb
ben dezer dagen hun voorstellen bij
de betrokken gemeentebesturen in
gediend betreffende de vorige jaar 7.0
urgent geworden plannen tot wijzi
gingen der grenzen van enkele ge
meenten in de Rijnstreek. Bij deze
plannen zijn o.m. betrokken de ge
meenten Alphen aan den Rijn,
Zwammerdam, Bodegraven, Boskoop
en Reeuwijk.
Zoals men weet, staat of valt met
dit plan de zelfstandigheid van de
gemeente Zwammerdam. Zwammer-
dams burgemeester heeft een paar
jaar geleden, om precies te zijn op
3 November 1949 in het Provincie
huis te 's Gravenhage gevochten voor
het behoud van zijn gemeente. Maar
als het toch niet mocht baten, wilde
Op het rustige dorpspleintje meet de smid het paard van de groente
man een paar nieuwe schoenen aan.
de heer Hoogenboom liever aanslui
ting bij Alphen a. d. Rijn. Deze laat
ste gemeente gaf de burgemeester
ook een mandaat mee naar deze ver
gadering. „Geen duim breed grondge
bied afstaan!", luidde de resolutie van
de raadsvergadering 27 October 1949.
Of dit allemaal geholpen heeft? De
plannen van G.S. zijn slechts enigs
zins gewijzigd en thans is opnieuw
het woord aan de gemeenteraden.
De uitbreiding van Boskoop is ge
grond op het feit, dat de grenzen van
de genoemde gemeente wat grillig
door elkaar lopen en enkele gemeen
ten, zoals Boskoop te eng begrensd
zijn. Boskoop n.l. heeft behoefte aan
expansiemogelijkheid voor woning
bouw en uitbreiding van bedrijven.
Aan deze gemeente is thans volgens
het nieuwe voorstel van G.S. toege
dacht een gedeelte van de gemeente
Hazerswoude, n.l. de Zuid-Oosthoek
en een gedeelte van Alphen aan den
Rijn, t.w. de polders Nesse en Rijne-
veld. Boskoop krijgt voorts het Wes
telijk gedeelte van de polder Middel
burg.
Zwammerdam wordt, indien het
voorstel allerwege wordt geaccep
teerd, in drieën gedeeld. Het gedeelte,
de z.g. de Wijk komt eveneens bij
Boskoop. Het gedeelte Oud-Bodegra
ven e.a. wordt bij Bodegraven aange
sloten en de kom van Zwammerdam
bij Alphen aan den Rijn.
Dit laatste zou een ruime compen
satie vormen voor de gebieden wel
ke Alphen aan den Rijn aan Boskoop
moet afstaan. Voorts zal de Tempel
polder by Reeuwijk komen. Behalve
de kom van Zwammerdam zal vol
gens het voorstel van G.S. ook een
klein gedeelte van Zwammerdam's
noordkant, de z.g Schoordijk, even
eens bij Alphen aan den Rijn worden
getrokken.
Bij deze nieuwe grenswijzigingen
is in grote mate rekening door Ged.
St. gehouden met de destijds door de
Koster Poelwijk van Aarlanderveen
viert zijn zilveren jubileum
Morgen is het 25 jaar geleden, dat
de heer J. J. Poelwijk werd aange
steld als koster van de parochiekerk
van de H. Petrus en Paulus te Aar-
landen'een.
Nu is 25 jaar een hele tijd, maar
de jubilerende koster kan zich nog
als de dag van gisteren herinneren,
dat hij voor het eerst de sacristie
binnenstapte, om zijn werkzaamhe
den te beginnen.
Het viel hem niet erg mee. Hij
kwam zó van een boerderij, waar 30
koeien en een kleine honderd var
kens aan zijn zorgen waren toever
trouwd. Het uur in de vroege och
tend, waarop hij gewend was onder
de koe te gaan zitten, was toen de
tijd geworden, om de misgewaden
klaar te leggen.
„Wat een verschil", dacht de nieu
we koster en hij voelde heimwee
naar de buitenlucht.
De moeilijkheden, die aan ieder
begin verbonden zijn, waren echter
spoedig overwonnen en de heer
Poelwijk heeft nooit spijt gehad, dat
hij zijn boerenloopbaan liet varen,
om koster te worden.
Goed beschouwd heeft hij het bui
tenleven ook niet helemaal vaarwel
gezegd. Als we in de middag wel
eens door Aarlanderveen rijden, zien
we de heer Poelwijk vaak aan het
werk in de tuin van de pastorie. Ook
het onderhoud van het kerkhof en
het delven van graven behoort tot
zijn werk.
..Hoeveel kaarsen ik in die 25 jaar
heb opgestoken, kan ik werkelijk
niet schatten. Maar het zijn er heel
wat", vertelde de koster ons. Hij1
wist echter wel, dat hij 195 graven
in die tijd heeft gedolven.
De heer Poelwijk heeft onder drie
pastoors gewerkt. Pastoor v. d. Bom
gaf hem de kostersbetrekking. Een
kleine drie jaar werkte hij onder
hem en daarna ruim vijf jaar onder
pastoor Hoogeveen. De overige 17
jaar van zijn kosterschap was hij de
rechterhand van pastoor Omtzigt.
Koster Poelwijk is een vertrouw
de figuur geworden in de kerk te
Aarlanderveen en de parochianen
zouden raar opkijken, als hij op een
Zondag eens niet in functie zou zijn.
Velen zullen hem Zaterdag geluk
komen wensen. Hoe de viering van
dit jubileum precies zal verlopen is
voor de koster nog een grote vraag.
Hij had zelf nergens over gerept,
maar dat zijn feest niet ongemerkt
voorbij zal gaan, werd hem van de
week reeds duidelijk, toen er een
mooie lamp werd bezorgd als ge
schenk van de kosters uit Leiden en
omgeving. Ook zijn oude baas, de
boer, waar hij 25 jaar geleden af
scheid nam, om koster te worden, is
hem niet vergeten. Gisteren bezorgde
deze hem een heerlijke kaas.
Wij zijn er van overtuigd, dat dit
slechts een begin is en wensen de
zilveren koster een onvergetelijke
jubileumdag toe.
(Fo'o: N. J. v. d. Horst)
Vijf jaar R.K Politiebond in Rijnstreek
Pater Duynstee riep op tot strijd
tegen voortschrijdend défaitisme
De Ned. R.K. Politiebond „St. Mi-
chaël", afd. Rijnstreek bestaat vijf
jaar. Ter herdenking van dit feit
werd Donderdag te Alphen aan den
Rijn een feestdag georganiseerd.
Om 9 uur des morgens werd in de
kapel van het Sint Josephpension
een H. Mis opgedragen door de g.a.
kapelaan E. G. Duym. De Zusters
van het pension zongen de meerstem
mige gezangen. De g.a. hield een kor
te feestpredicatie, waarin de handha
vers van de staatswetten werden ge
wezen op de wetten, die van God
komen. Tijdens de H Mis naderden
de aanwezigen tot de H. Tafel. Hier
na verenigden de dienaren van de
wet met hun echtgenoten zich in Ho
tel „Centraal" aan een welverzorgde
lunch.
Tijdens de korte feestvergadering
die hierop volgde werd de heer W.
Pirovano uit Zoeterwoude tot tweede
voorz. gekozen, in de vacature van
de heer C. Carper te Bleiswijk.
Pater S. Duijnstee O.F.M. uit Lei
den hield een toespraak over defai
tisme. Spr. wekt op tot een kruis
tocht voor het herstel van de liefde
in het menselijk verkeer. De gere
gelde publicaties door pers, radio en
film over de nare dingen van het
leven maken de mensen down. Men
realiseert zich niet meer de beteke
nis van de mens. Toch heeft alles in
de schepping alléén bestaansrede
voor de mens. Verschillen tussen
stand, ontwikkeling, macht en wel
vaart verdwijnen bij het wezenlijke
van het mens-zijn: Gods^ beeld. Wij
zien de zin van het leven niet meer.
Kijken van onderen tegen het weef
sel van de samenleving aan, zien dus
het patroon niet. We moeten ons
standpunt veranderen: wereld en le
ven van bovenaf bekijken. Dan zijn
de mensen aan elkaar gelijk. Aller
lei versperringen van ambtelijkheid,
conventies en reglementen verhinde
ren ons de mens in de andere te
ontmoeten. De vermechaniseerde we
reldvisie brengt ons ertoe in onze
medemensen alleen nummers te zien,
raderen van een mechaniek. Alleen
zakelijke verhoudingen, geen echte
menselijke meer.
Spr. bepleitte herstel van de liefde,
ook in het politieberoep. De mens
ontdekken in ieder waar we mee te
maken hebben. De achtergrond van
het leven mee laten spreken in ons
oordeel en ons gedrag. Juist als poli
tiemannen het gevaar van de louter
zakelijke verhoudingen reëel zien.
Ook in het organisaticleven zijn de
echt menselijke verhoudingen de
liefde, te veel zoek. Toch zijn we dit
aan onze christelijke naam verplicht
te herstellen, aldus eindigde spr. zijn
met grote aandacht beluisterde toe
spraak.
Felicitaties in woorden en in de
vorm van bloemen werden ontvan-
gen van afgevaardigden van de afde
lingen Alphen aan den Rijn en Voor
schoten van de Alg. Ned. Politie
bond, de Kath. Bond afd. Leiden, de
gemeentebesturen van Zwammerdam
en Alphen aan den Rijn ter tafel ge
brachte bezwaren.
In deze bezwaren waren verweven
wensen van de bewoners van
Zwammerdam zelf. Zoals men weet
voelt de Dammenaar zich in belang
rijke mate tot Alphen aan den Rijn
aangetrokken en zelfs de Overtocht
bewoners, die wel heel dicht bij Bo
degraven huizen, verlangen niet al
gemeen onder hot burgerlijk bestuur
van Bodegraven te komen.
Bodegraven miskend?
Wel een zeer eigenaardige situatie
brengt dit met zich mee. Immers, de
huidige, nog zelfstandige gemeente
Zwammerdam, die blijkens het be
sluit van het ministerie van Binnen
landse Zaken, na het heengaan van
burgemeester Hoogenboom, weer een
nieuwe burgervader zal krijgen en
waarschijnlijk een beslissing inzake
de grenswijziging deze benoeming
nog wel toelaat, heeft toch heel veel
gemeen met het kaasdorp aan de
Rijn. Bodegraven voorziet Zwam
merdam van gas, water en electricl-
teit. De burgerij koopt veel in de
winkels van Bodegraven, waar het
slechts enkele kilometers van ver
wijderd ligt. Zwammerdam heeft
met Bodegraven samen de Roode
Kruis-colonnc. De katholieken, de
tweede grote kerkelijke groep, heb
ben him kerk in Bodegraven staan
en niet alleen de kerk, maar ook de
scholen. Voor de trein-verbinding
moet men in Bodegraven zijn, wil
men althans de kortste afstand naar
het station afleggen en zo zou er op
verenigingsgebied etc. nog veel meer
op te noemen zijn.
Alphen a, d. Rijn voor hoge
kosten.
Ongetwijfeld zal de eventuele aan
sluiting van dit gebiedsdeel in dc
Rijnstreek bij Alphen a. d. Rijn toch
wel enige moeilijkheden geven. Zo
denken wij ook aan de relaties die dc
burgerij op haar tijd toch met het
gemeentehuis heeft zoals aangifte van
geboorten, van overlijden, onder
trouw en huwelijken enz. En wat
vindt Bodegraven er straks van ten
aanzien van dc klandizie bijdeutili-
teitsbedrijven? Zal Bodegraven zelf
blijven leveren, wat wel voor de
hand ligt omdat er vanuit Alphen aan
den Rijn nog niet de nodige en vol
doende leidingen liggen, of zal die
gemeente zeggen, dit moet de ge
meente maar doen welke jullie ca
deau heeft gekregen. Hoe zullen in
het eerste geval de administratieve
rompslomp en wat dies meer zij moe
ten worden overwonnen. En wat
denkt men in brandgevaar, als de
brandspuit uit Alphen aan den Rijn
moet komen? Het ligt voor de hand,
dat Alphen aan den Rijn dan in
Zwammerdam een spuit moet sta
tionneren, evenals nu ook te Aarlan
derveen het geval is. Weliswaar be
zwaren welke te overwinnen zijn,
maar ze vergen toch ook weer gro
tere uitgaven, evenals het noodzake
lijk, bijna dagelijks gemeentelijk toe
zicht van de gemeentebedrijven
over zo'n verre afstand. Het woord
is thans aan de gemeenteraden....
afd. Warmond en Omstreken, als
mede van de Chr. Bond, afd. Alphen
a. d. Rijn. De afd. Warmond deed
dit bij verhindering met een schrij
ven cn bloemen.
Het Duo Hermans en Steenvoor
den uit Noord wijk zorgde voor het
gezellige gedeelte.
De heer H. A. Gieske uit Leiden,
voorz. van de afd. Rijnstreek, onder
wiens leiding deze dag stond en die
een kort openingswoord had gespro
ken, sloot de goed geslaagde feestdag
van de politiemannen met een dank
woord tot alle medewerkers.
De dag werd o.m. bijgewoond door
de g.a., kapelaan Duym, en door de
inspecteur-corpschef, de heer N. G.
Groothuijse, beiden uit Alphen aan
den Rijn.
