Zoek op Corsica
maar schoonheid
geen bandieten
zonneschijn
en
PRACHTIG EILAND MET EEN TRAGISCH VOLK
Bil BEREIDE LilOillURS
heer P. A. de Jong over
katholieke werkgevers
Waar kan men beter over de
wijn praten dan in Spanje
ZATERDAG 8 SEPTEMBER 1951
oE LEIDSE COURANT
TWEEDE BLAD - PAGINA 1
1MET HONDERDEN tegelijk ko-
men ze tegenwoordig, de touris- j
ten, die Corsica willen ontdekken.
Dat is immers het land, waar de j
Vendetta nog leeft de bloedwraak,
die in onverzoenlijke haat tussen j
verschillende families moord op i
moord uitlokt. Daar zijn toch de ber
gen die begroeid zijn met ondoor
dringbaar struikgewas, de maquis,
waarin beroepsbandieten zich tien
tallen jaren schuil houden. Dagelijks
komen grote mailboten aan in Bastia
of Ajaccio; zij brengen telkens 800
touristen tegelijk, die over het
eiland uitstromen. Velen om er de
sensatie te vinden van het geheim
zinnige onbekende.
7ULKE TOURISTEN komen te-
leurgesteld thuis. Zij hebben er
niet gevonden wat hun in bloederi
ge verhalen verteld was. Zij hebben
de steden bezicht, Bastia, lie Rousse,
Calvi, Ajaccio en Bonifacio .Daar
liepen gewone mensen over straat,
meestal zonder haast en in ieder ge
val zonder scherpe dolk in hun han
den. Ze zijn de bergdorpen inge
trokken en hebben er slechts een
voudige mensen ontmoet, een her
der met z'n schapen, een oude boer
op z'n muilezel, een vrouw, die drui
ven plukte. Zij hadden geen geweren
ovei hun schouders en als hun ogen
naar de verte staarden, was het
slechts om te zien of er misschien
regen zou komen, niet of hun doods
vijand met moordgevoelens in aan
tocht was.
Gelukkig zijn er ook andere tou
risten. Zij zullen wel genieten van
Corsica, dat de Fransen „Ile de
Beauté" noemen, een Eiland van
Schoonheid. Want zij komen om te
zien hoe een ondergaande zon de
rotsen kleurt met een rode gloed en
hoe de wolken daarboven wisselen
van paars tot violet. Zij komen om
te zien hoe voorbije eeuwen de oude
stadjes onberoerd gelaten hebben
en hoe een typisch volk daarin leeft
alsof er geen radio's en bromfietsen
bestaan. Wie zó naar Corsica gaat,
zal er heel veel vinden, dat hem
jarenlang als een kostbare herinne
ring zal bijblijven.
/CORSICA, is Frans, dat Wil zeg-
gen: het behoort aan Frankrijk.
Maar daar is ook alles mee gezegd!
Stad en Citadel van Calvi.
Corsicanen 'zijh geen Fransen; zij
hebben meerweg van Italianen, al
willen ze dat zelf niet graag weten.
Zij voelen zich Corsicaan, meer
niet. Een apart volk, met een eigen
taal, historie en traditie, dat in 1768
„per vergissing" door Genua aan
Frankrijk werd verkocht. Dat was
het slot van een even boeiende als
tragische geschiedenis. Eeuwenlang
is het eiland een trefpunt geweest,
waarop grote machten elkaar ont
moetten, begerig naar het bezit van
een strategisch zo belangrijk punt
in de Middellandse Zee. De Phoeni-
ciërs zijn er geland; Romeinen heb
ben vijf eeuwen de scepter gezwaaid
op Corsica; Spanjaarden en Turken
hebben strijd geleverd om dit
eiland; de stad Pisa heeft er haar
macht gevestigd en eeuwenlang is
OOK DE KATHOLIEKE WERKGEVERS hebben nun eigen stanasorgani
satie, de A. K. W. V., die weliswaar niet zo luidruchtig aan de weg tim
mert als K.A.B. en N.R.K.M. dat (moeten) doen, maar die toch wel degelijk
bestaat. Ook in Leiden en omgeving. Voorzitter is de heer P. A. de Jong,
directeur van de Kon. Zeep, Eau de Cologne en Parfumerieënfabriek vooïh.
Sanders en Co., die weliswaar niet helemaal tevreden was over de afdeling,
maar die toch ook veel goeds er van kon vertellen. .,Er zijn nog wel men
sen, die in aanmerking komen voor het lidmaatschap en die nog aan de
kant staan. Bovendien is er een kwestie met diverse vakorganisaties. Maar
met ons ledental van ongeveer 25 hebben we een goede afdeling en over het
algemeen zeer goed bezochte vergaderingen."
De heer De Jong is ook diocesaan bestuurslid en als zodanig spreekt hij
ons over de nieuwe normen voor het lidmaatschap, die onlangs bestudeerd
zijn. „Iemand, die een vrij beroep uitoefent, een architect of advocaat, en
die als zodanig een groot bureau heeft met vele medewerkers, terwijl zijn
interesse in de commerciële of industriële sfeer ligt, behoort eigenlijk ook
thuis in de A.K.W.V. Maar dat is een moeilijke zaak, want we willen niet
graag in botsing komen met „St. Adelbert."
Van de heer De Jong horen we dan, hoezeer de kath. werkgevers prijs
stellen op contact met de andere kath. standsorganisaties, hetgeen o a ge
bleken is uit een vergadering, waarop bestuursleden van alle organisaties
waren uitgenodigd, en uit een gecombineerde bijeenkomst met „St. Adel
bert' „Nu moet U overigens niet denken, dat ik zo'n doorgewinterde
organisatieman ben", zegt onze gastheer. „Ik zie het belang van een orga
nisatie zeker in en ik wil er dan ook mijn medewerking aan verlenen. Maar
ik wil me er niet in verliezen: mijn eerste werk blijft tenslotte zeep maken.
Gelukkig hebben we in het bestuur een pretttige taakverdeling".
Dan komt het gesprek vanzelf bij de zeep terecht Hei bedrijf enig in
Leiden heeft een ietwat stille tijd achter de rug, maar thans wordt reeds
zeer hard gewerkt aan de Sinterklaas-artikelen: sprookjes in zeep. Ui* de
eerste exemplaren, die we te zien krijgen, spreekt het vakmanschap. Trou
wens, de gehele zeepfabricage eist grote deskundigheid: vooral het zieden
van de zeep is uitgesproken vakwerk, waarvoor een lange ervaring nodig
is. Het personeel bestaat practisch geheel uit Leidenaars, honderd in totaal.
Het pakwerk enz. wordt grotendeels door meisjes verricht.
Bijna onophoudelijk ratelt de telefoon op het directeurskantoor, waar het
ii - van dit bedrijf klopt: hoe staat het hier mee, wanneer is dat klaar,
v 'V denkt U daar van? Ja. wij kunnen ons indenken, dat de heer De Jong
zi-L niet in de organisatie-rompslomp verliezen wil; de zeep gaat voor!
(Foto: „De Leidse Courant.")
(Foto's, ,De Leidse Courant'
het Genuees bezit geweest.
Deze voortdurende strijd werd af
gewisseld en vermengd met binnen
landse onlusten en opstanden. Zo
heeft dit volk vele eeuwen slechts
geweld van wapenen gekend, onder
drukking en uitbuiting. Het plukt
er thans nog de wrange vruchten
van.
jyü'ANT CORSOCA is een tragisch
land gebleven met een rijke bo
dem, die schatten kan opleveren
aan goud en zilver, albast en mar
mer in zeldzame variëteiten. Maar
met een volk, dat arm is en arm blij
ven zal. Wie dit als nuchtere Hol
lander bekijkt, begrijpt het niet.
Hij haalt zijn schouders op voor zo
veel onverschilligheid, die de tegen
stelling tussen volk en bodem laat
voortduren Hij ergert zich wanneer
's morgens op straat de mannen lo
pen niets te doen en wanneer hun
enige belangstelling schijnt uit te
gaan naar politiek en een schaduw-
ïijk caféterras. Hij zou er mijnen
willen exploiteren, industrie vesti
gen en de landbouw tot bloei bren
gen, niet wetend, dat Duitsers, En
gelsen, Fransen en Italianen dit ge
probeerd hebben. Allemaal zonder
succes.
Zeker, er zijn uitzonderingen. We
hebben heel ijverige mensen gezien
I op Corsica. In Bastia, de grootste
1 stad, is er enige industrie en langs
i de hele kust vragen steeds meer
touristen de diensten van dit volk.
Maar nergens krijgt men de indruk,
dat Corsica een ijverig mierennest
is; nergens klinkt het Lied van de
Arbeid als een juichende symphonie
over de bergen.
CEL BRANDDE een vurige middag-
I zon. De warmte lag loom in de
smalle straten van Calvi, een stad-
I je, dat deels op een eeuwenoude, in
j zee uitstekende, citadel gebouwd is.
I Niets verstoorde er de stilte, die
hier reeds eeuwen hangt. Hol klon
ken onze voetstappen op de hobbe-
lige keien. Eindelijk, daar stond een
waterpomp; dit warme klimaat
I maakt dorstig. Maar wat we ook pro
beerden, geen water. Toen ging er
1 langzaam een deur open en een oude
j vrouw, gekleed in het zwart, ver-
j scheen op de drempel. Of we soms
dorst hadden? Ja. inderdaad. Wel
dan konden we binnenkomen.
i' Even later stonden we in een don
kere kamer. De kleine ramen lie
ten slechts weinig licht door en het
duurde even alvorens onze ogen aan
de schemering gewend waren. Het
interieur was meer dan eenvoudig:
een tafel, wat stoelen en een
kachel. Aan de wand een prent van
een blozende heilige. Dat was alles, intact
triest, arm en somber ""eer de ko°
le wijn was heerlijk en bluste ons
schroeiende gehemelte.
„Er zijn heel veel vreemdelingen
in Calvi", zei de vrouw. „U bent ze
ker een Amerikkan?" Deze veron
derstelling berustte op de aanwe
zigheid van ons fototoestel. „Dan
een Engelsman", raadde ze verder
na onze ontkenning. „O, een Hol
lander Holland? Ja, wel eens van
gehoord. M'n man heeft in Marseil
le gewerkt en hij vertelde wel eens
van Hollandse schepen. Moet een
mooi land zijn. Antwerpen, niet
waar?" Vergeef ons, dat we „ja" ge
zegd hebben.... Waarom die goede
vrouw vertellen, dat haar topografi
sche kennis niet zo groot was als zij
wel meende?
\7INDT U het werkelijk mooi hier?
Dat zeggen alle vreemdelingen.
Maar de meesten zijn hier niet lan
ger dan een paar dagen en dan gaan
ze weer terug naar hun grote rijke
huizen". Er klonk jaloersheid in
haar stem.
„Zoudt u dan naar het vaste land
willen?", vroegen we haar. Ze sloeg
een kruisteken van schrik. „O nee,
dat niet. Ik ben al oud en wie hier
zestig jaar gewoond heeft kan er
ook de enkele laatste jaren wel blij
ven. Maar onze jongelui, die gaan
wel. Er zijn er veel, die in Marseil
le of Nice een baantje zoeken. Ze
komen niet allemaal terug en zo
loopt ons eiland langzaam leeg."
Ook dat is de tragiek van Corsi
ca Het land wordt ontvolkt. Vele
jongeren zoeken werk op het vaste
land, liefst als politie-agent, doua
ne-beambte of iets dergelijks. In
ieder ge^al een baan. die geen
zwaar werk vereist en die boven
dien enig decorum aan hun persoon
geeft. Want Corsicanen zijn trots.
Werken is eigenlijk iets minderwaar
digs in hun ogen en macht is alles.
Velen van hen komen later terug,
meestal vele jaren vóór de pensioen
gerechtigde leeftijd. Met een klein,
vervroegd, pensioentje gaan zij weer
op het eiland wonen, met het vaste
voornemen zich niet bovenmatig ir
te spannen.
Niet alleen langs de kust is dit
zo; ook in de bergen wonen vele
mannen, die 20 jaar in Frankrijk ge
werkt hebben en de rest van hun le
ven, dat zo weinig eisen stelt, met
een paa: geiten of schapen en een
klein tuintje doorbrengen. Veel kin
deren hebben zij niet. En zo onthou
den zü hun lan-i 'de welvaart....
r\EZE MENTALITEIT drukt een
stempel op het uiterlijk van Cor
sica. Wie in de hoofdstad Ajaccio
komt ziet behalve een mooie bou-
levara. met behoorlijke touristen-
hoteis, en een drukke winkelstraat,
de Cours Napoleon, een oud stads
deel 'angs de drukke haven, dot vol
gens onze begrippen onbestaanbaar
is. Smalle straatjes, nauwelijks twee
meter breed, slingeren zich tussen
de hoge, kale huurkazernes, waaruit
r-e* afval zo maar op straat gegooid
wordt, tussen naakte kinderen en
vieze honden, die zich in smerige
goten vermaken. Hollandse vrouwen
zouden er boenen en schrobben, om
hun armoede tenminste draagbaar
te maken. Hun Corsicaanse zusters
denken er anders over, minder ver
moeiend en prettiger. Op de stenen
trappen voor hun huis is het gned
zitten. En de buurvrouw weet altijd
wel iets nieuws te vertellen.
Temidden van deze Italiaans aan
doende vervuiling staat het huis,
waarin Napoleon geboren werd. Een
groot opschrift in marmer herinnert
aan deze historische dag' 15 Augus
tus 1769. Het huis is staatseigendom
en voor 30 francs mag men het be
zichtigen Alles is er bij het oude
gebleven. Men wijst de tourist het
bed, waarin Napoleon geboren werd,
en de draagstoel, waarin zijn moe
der naar huis gebracht werd, toen
haar in de kathedraal de weeën over
vielen. De vader van Napoleon was
niet onbemiddeld en het huis moet
in die tijd een klein paleisje ge
weest zijn. Men vindt er zelfs een
balzaal, stijlvol gemeubileerd. Ook
de jongenskamer van de keizer is
gebleven. Men ziet er het
'aardnor hij mopst ontvluch
ten, toen de aanhan
gers van de patriot ge
neraal Pascal Paoli
hem achtervolgden.
II7E HEBBEN weinig
goeds van Corsica
verteld en veel dat
minder mooi is. Toch
zou het verkeerd zijn
dit als een totaal-in
druk te beschouwen.
Want Corsica is mooi,
onvergetelijk mooi. De
bergen zijn bedekt met
wijngaarden; citroenen,
olijven en vijgen
groeien er in het vrije veld.
De vele dorpjes in de ber
gen zijn symbolen van vrede en
rust, van eenvoud en tevredenheid.
Hier en daar wordt de imponerende
stilte verbroken door een klate
rende waterval, die zijn zilveren
stroom laat vloeien in een heldere
bergbeek.
Temidden hiervan wonen mensen,
die men niet alleen lui mag noemen.
De Corsicaan heeft ook goede eigen
schappen; hij is eerlijk en trouw,
verknocht aan zijn familie, bijzonder
gesteld op zijn eer en gastvrij in zijn
armoede. Hij kan ook trots zijn en
opvliegend, geneigd om eigen rech
ter te spelen en in staat om diepe
wraakgevoelens zijn leven lang te
koesteren. Hij is gelovig, al uit dit
zich niet zozeer in kerkbezoek. En
meer dan menig ander volk heeft hij
het Evangeliewoord: „Ziet de voge
len des Hemels- zij zaaien niet en
naaien niet, noch verzamelen z(j
in schuren" op zichzelf van toepas
sing gebracht.
In onze ogen moet hij gelukkig
zijn. Weinig plagen hem de zorgen
om het dagelijks bestaan. En als hij
uit de deur van zijn kleine woning
stapt, ligt aan zijn voeten een land,
dat door de Schepper met bijzonde
re tederheid moet zijn geschapen.
Een eiland, dat even rijk is als zijn
volk arm. Een Eiland van Schoon
heid, dat als een glinsterende dia
mant is neergelegd op blauw flu
weel van de Middellandse Zee. Een
eiland van rust, waarop het wereld-
rumoer slechts vaag gehoord wordt.
Een eiland waarop de jachtende
mens, die rook en rumoer ontvlucht
is, zichzelf terugvindt als iemand,
die nog slechts moeilijk begrijpen
kan waarom hij ooit zo hard gehold
heeft.
NIC. SCHRAMA.
De eeuwen hebben dit stadsbeeld van Calvi niet aangetast.
9n Piet tand u-an fron en dïuiaen
Bent U in Spanje, dan is een van beste klant zal zijn? In verhouding
Standbeeld van Napoleon op de Place De Gaulle in Ajaccio.
de eerste vragen, die steeds weer op
U afgevuurd wordt: „en hoe is de
Spaanse wijn?" Het is niet zonder
reden, dat U uit de grond van Uw
hart kunt antwoorden: „estupendo"
verbazend. Allerminst wil ik hier
propaganda gaan voeren in de vorm:
drink meer Spaanse wijn, of wijn uit
Andalusië de beste ter wereld Neen,
het zou uit mijn mond veel te dor
en te commericeel klinken, U moet
dit horen vertellen door de Span
jaard zelf.
Ik ben zo brutaal te veronderstellen
dat U evenals ik ook nog wel
enige moeite met het Spaanse werk
woord zult hebben en niet zonder de
nodige inspanning een gesprek in
't Spaans kunt voeren. Mag ik U dan
een goede raad geven? Stel de Span
jaard deze tegenvraag: „uit welk deel
van het land komen de beste wijnen
en wat zijn de betere soorten?" Suc
ces verzekerd! U voert nu gegaran
deerd een lang gesprek door alleen
op zijn tijd si of no te zeggen, ja of
neen, en hij ratelt aan een stuk door.
En niet zoals wij nuchterlingen
wijn zouden vertellen, maar met een
pathos, zoals dichters en schrijvers
in de loop der eeuwen hun liefde tot
de wijn in gloedvolle bewoordingen
op papier, misschien al in leien ta
feltjes gezet of gegrift hebben.
Geen wonder, dat in een land,
waar een liter ordinaire wijn het
luttele bedrag van vijfentwintig
cent kost, dit ook dé volksdrank is.
Water is voor de dieren, wijn voor
de mens! Dit heeft tot gevolg, dat
het café bij alle volksklassen in heel
Spanje reuze populair is. Het leven
zonder café's zou voor de Spanjaard
ongetwijfeld alle kleur verloren heb
ben. Mag ik U dit met een voorbeeld
illustreren? Drie maanden zit ik in
een dorpje aan de Zuidrand van het
Asturische bergland, maar tot nu toe
is het mij niet gelukt het aantal ca
fé's en taveernes te tellen Steeds
ontdek ik weer nieuwe, zodat het er
al meer dan dertig zijn en ik kijk
niet vreemd meer op, als ik in de
I werkplaats van de fietsenmaker een
kleine bar aantref. Nummer een-en-
dertig. Denkt U ook, dat hij zelf de
tot de bevolking zou een stad als
Leiden dus meer dan twaalhonderd
café's moeten hebben. U begrijpt,
dat een geheelonthouders-campagne
in dit land even weinig zin heeft als
het vechten van Don Guichotte togen
de windmolens.
Het merendeel der bevolking
Juan Espanol kent absoluut niet
de gewoonte, zoals wij dat hebben,
om 's avonds thuis de krant of een
boek te lezen. „Brr, ni hablar" zegt
mén, „praat er niet over, wjj hebben
geen behoefte aan zo'n kluizenaars
leven. Neen, ik ontmoet liever in „el
Sevillano" of in „el Deportivo" mijn
vrienden om wat te praten, soms
over zaken of een kaartje te leggen
en wat te zingen". Vaak is mij serieus
gevraagd: „maar als jullie in Holland
's avonds niet naar een café gaan,
hoe brengen jullie dan in vredes-
naar de avond door?".
Zolang het café hier zo'n aantrek
kingskracht blijft uitoefenen, zullen
de beste regeringsmaatregelen om
het peil van dc volksontwikkeling
op te voeren, falen. En wat is het
Spaanse volk in vele opzichten niet
jaren ten achter bij do West-Euro-
pese landen! Dit beseft de Spanjaard
zelf heel goed, maar het laat hem
verder koud, hij leeft er even geluk
kig om en waarom ook niet.
In
Herma bebe,
que lavida es breve.
Broeder drink, want het leven is
kort.
J K. Jr.
HYPOTHEKEN
<-n voor allo andere zaken
up het gebied yan on-
oorende goederen
douw-en Makelaarsbedrijf
».d. Drift
Oude Vest 29 - Lelden
Telel. 20513
(Advertentie).
