In de rook van het
Ruhrgebied
Ervaringen van een Nederlandse
Capucijn
(Zaaatutea aan fBim C^L
De Oranjefeesten te Roelofarendsveen
Flinke Jongen
WINKELJUFFROUW
mannelijk personeel
Jongens gevraagd
„Sursum Corda
DINSDAG 21 AUGUSTUS 1951
DE LEIDSE COURANT
EERSTE BLAD PAGINA 4
AMEN KAN NAAR DUITSLAND REIZEN met een grote D-trein, die
vanuit Rotterdam via Keulen en München naar Bazel loopt. Dan
blijft de reis een stuk vaderlandse degelijkheid met de comfort en regel
maat, die eigen zijn aan het leven in Nederland.
De wereld die buiten langs de coupé-ramen voorbijsnelt, met zijn ruï
nes en gehavende stations bekijkt men geïnteresseerd, zoals de bioscoop
bezoeker een film, vanuit de ongedeerde veiligheid van zijn eigen be
staan.
Maar er is nog een andere manier om per trein in Duitsland te geraken
en soms is men tot deze laatste gedwongen. Wij hadden als reisdoel
vanuit Königstein in de Taunus (het centrum van het Ostpriesterhilfe-
werk) aangewezen gekregen: Essel, Kreis Recklinghausen, aan de Noord
rand vah het Ruhrgebied.
De onbekende trein
Op de kaart leek Recklinghausen
het best bereikbaar vanuit Venlo.
Essel zelf heb ik op geen enkele
kaart kunnen ontdekken.
Wij dus als geroutineerd Euro
pees reiziger naar Venlo, om van-
daaruit de sprong te nemen naar de
Noordrand van het befaamde Ruhr
gebied, in de hoop ter plaatse Essel
te zullen ontdekken. In Venlo moest
een Duitse trein zich ophouden die
tweemaal daags de verbinding tot
stand brengt met het voormalige
„Reich".
Na lang zoeken bleek dit vervoer
middel zich helemaal aan het uit
einde van het emplacement te bevin
den, buiten de overkapping.
Niemand van het Ned. Spoorweg
personeel scheen te weten, waar de
zuchtende locomotief met zijn twee
aanhangwagens zich elke dag twee
maal heen begaf.
Het geval stond daar als een ver
waarloosd bedelkind, dat door ieder
een geschuwd en vermeden wordt.
De nette Nederlandse treinen bleven
allen op behoorlijke afstand.
Het bleek echter nog niet zo een
voudig, om met dit armmoedige ge
val in contact te komen. Eerst moe
ten de sluizen gepasseerd worden
van douane en pas-controle, een pro
zaïsche doolhof langs ijzeren staket
sels en kettingen. Samen met mij
schoven nog enkele reizigers langs
kettingen en barrières. Zij waren
allen voorzien van uitpuilende kof
fers en tassen. Hun accent was zui
ver Germaans en zü waren kenne
lijk zeer gelukkig en voldaan over
hun bezoek aan het „steinreiche und
billige" Holand.
Later bleek nvij dat deze eervolle
betiteling van ons aller Vaderland er
bij de Duitsers nog ingeheid zit,
misschien nog vaster dan in onze
voor-oorlogse bloei-periode. Waar
schijnlijk stamt deze mythe uit de
eerste oorlogsjaren. 1941/43, toen de
bezettende macht hun geliefden in
de Heimat telkens weer opnieuw
verrasten met wonderbaarlijk grote
pakken degelijke Nederlandse spul
len.
Dit sprookje samen met het ande
re, dat Nederland van de laatste oor
log niets geleden zou hebben, wordt
door deze mensen nog steeds verder
verteld aan hun kinderen en kinds
kinderen.
De douane deelde aan alle koffers
en tassen strenge vermaningen uit
wegens de koffie, boter, sigaren e.d.
En deze werden natuurlijk zeer ne
derig en met een tastbaar schuldbe
wustzijn door de overwonnenen ge-
incasseerd, mits hun koffers maar
niets van hun welgedaanheid behoe
ven prijs te geven.
Hellevaart in zakformaat
De atmosfeer was die van de
hondsdagen. Een drukkende hitte,
die een onweer tot een noodzakelijk
heid maakte.
Toen wij het verloren groepje
„Deutschlandfahrer" het goor vehi
kel binnenstapten, benam de
schroeiende lucht ons de adem. Het
verwondert me nog, dat het doosje
lucifers in mijn binnenzak niet tot
zelf-ontbranding gekomen is.
De coupé-ramen boden hardnekki
ge weerstand aan alle pogingen om
ze te openen. Bij een enkel gelukte
dat tenslotte onder luide kreten van:
..Mein Gott! mein Himmel! Es wird
unser Tod!" enz.
Bij de verpletterende hitte kwam
nog het stof en gore vervuiling van
alle compartimenten.
Het was niet bepaald een plezier
reisjes met schone vergezichten, die
ons door de reisbureau-affiches zo
graag worden voorgespiegeld. Het
dreigende onweer knalde opeens zijn
opgekropte woede los. Lange gele
bliksem streepten de zwarte lucht
als een tijgervel.
Onze reis naar het Ruhrgebied
H. Mis aan de rand van een dorp.
De Liefdesboodschap van over de grenzen.
kreeg langzamerhand iets van een
Danteske hellevaart.
De medepassagiers, die tot het
zwakke geslacht behoorden, slaak
ten wanhopige en lang-gerekte kre
ten met een scherp Germaans accent.
Dan begon, enkele coupé's verder,
een zware mannenstem, die toebe
hoord moet hebben aan een voorma
lige feldwebel, deze beklagenswaar
dige schepsels toe te spreken.
Maar deze opbeurende woorden
zij waren verder onverstaanbaar
moet hen toch wel al te zeer herin
nerd hebben aan de commando's van
hun „Blockführer" in een van de
talloze ,,Bomben"-nachten, die het
Rührgebied heeft doorgemaakt. Het
gevolg was slechts, dat de opwin
ding en angst voelbaar toenam.
Onze vernederde locomotief liet
echter temidden van de losbrekende
natuur-elementen zien, dat hij ten
onrechte in Nederland buiten de
overkapping had moeten wachten.
Hij worstelde zich onvermoeid
heen door de ratelende donders en
neerzwiepende regenbuien. Achter
eenvolgens passeerden wij kleine,
grauwe stationnetjes: Kaldenkirchen,
Viersel.Geen mens laat zich zien.
In de huizenruïnes brandt hier en
daar licht en in het flitsende blik
semlicht staan een ogenblik lang
hoge schoorstenen en fabrieksinstal-
laties tegen de zwarte hemel.
Helemaal waterdicht schijnt onze
trein echter niet te zijn, want door
de smerige middengang trekt het
water zwarte banen, die steeds bre
der worden. Ik kan me voorstellen,
dat voor mijn Duitse mede-reizigers,
die daar star en bleek tegenover el
kaar zitten, die een lugubere repe
titie moet zijn van een dier schrik
kelijke nachten, welke zij zo vaak
doorleefd hebben.
Sombere meditatie
Hoe vaak staat dat woord „Ruhr
gebied" niet in onze krantenberich
ten?
Conferenties en diplomatenbijeen-
komsten hebben het Ruhrgebied tot
middelpunt en onderwerp.
Het was eens de wapensmidse van
het Pruisendom, daarna van het
Nazidom, welke twee overigens in
wezen elkaar gelijk waren.
Men maakte er met Duitse energie
en grondigheid de beste kanonnen
en de zwaarste pantsers.
Totdat de bombardementen in
nimmer eindigende golven fabrieks
hallen en woonwijken verbrijzelden.
Nu groeien overal weer opnieuw de
hoge fabrieksschouwen en gigante
staalconstructies uit de grond. Maar
de woonhuizen staan nog vaak met
opengereten flanken en geschonden
daken.
Dit land heeft waarschijnlijk een
even vriendelijk en romantisch aan
schijn gehad als het naburige Sauer-
land. Alleen het feit, dat onder zijn
bloeiende velden en stille, in zichzelf
gekeerde boerenhuizen kolen gevon
den werden, heeft het veranderd in
een vale eentonigheid, waarin de
mens verloren loopt.
De bevolking van het Roergebied
is een grauw mengsel van alle volks
stammen in Europa: Polen, Italianen,
Tsjechen, Slovenen, Grieken en Rus
sen. Zij hebben alleen maar tot taak
verlengstuk en aanvulling te zijn van
die dampende, wentelende en dreu
nende machinerie, welke de naam
Krupp draagt.
Industrialisatie kan een noodzaak
worden, maar hier betwijfelt men
toch of het een zegen is.
Geen kerken meer
nodig
Vanaf Duisburg zit tegenover mij
een jonge kereld. Een scherp gete
kende kop met een bittere mond.
Ostflüchtling uit Silezië.
Hij is architect, kerkenbouwer.
„Hier hoeven geen kerken meer
gebouwd te worden!" zegt hij scham
per. „Die hebben ze niet meer no
dig. Wel boortorens en machine
hallen.
Misschien is er nog wat te verdie
nen aan de uitbreiding van café's en
bioscopen.
Die vormen de noodzakelijke be
geleiding van het industrialisatie
proces. De mensen hier willen zo
gauw en zo veel mogelijk geld ver
dienen om zich te kunnen amuse
ren. Massa-amusement, dat geen in
spanning kost.
De mensen hier kruipen daarvoor
in de schachten. Dan gaan ze slapen
en de rest van hun tijd brengen ze
door in de bioscoop of dancing.
Die moeten teveel in de grond en
in de duisternis wroeten. Daarom
hebben ze hemel en God vergeten.
Wat wilt U als priester hier gaan
beginnen? Wij hebben hier afge
daan!
Kent U die prachtige barok-ker-
ken in mijn Heimat, Silezië. Dat is
altijd mijn ideaal geweest: een
nieuwe beleving van deze speelse,
Duitse barok.
Als krijgsgevangene in Rusland heb
ik tekeningen gemaakt voor nieuwe
kerken.
Nu moet ik stenen bikken, om
m'n studiegeld te betalen. Straks
word ik werkloos. Er worden geen
kerken meer gebouwd hier. Over
bodig! Wij, priesters en kerkbou
wers, horen hier niet thuis. Wij stam
men uit een vervlogen periode".
Hij maakt wanhopige gebaren en
dan staart hij verlegen naar buiten,
omdat hij zo openhartig deze harts
tochtelijke bekentenis aan een
vreemde heeft gedaan.
Essel, Kreis
Recklinghausen
Het is 10 uur 's avonds op het sta
tionsplein in Recklinghausen. De
straatverlichting is zeer schaars. Te
genover het station ligt een groot
protserig gebouw: Kino-palast en
restaurant. Er is veel licht daarbin
nen en wanneer de deuren open
gaan, spatten de Jazz-klanken als
lichtende confetti tegen de donkere,
vormloze huizen op. Er staan veel
jongelui büiten, druk en rumoerig,
Amei'ikaans gekleed met opzichtige
overhemden.
Een trammetje moet mij naar Es
sel brengen, mijn standplaats gedu
rende enkele weken. Dan krijgt een
vermoeide priester de kans, om even
op verhaal te komen. Daarna zal hij
zijn schijnbaar hopeloze taak weer
opnieuw moeten opnemen.
Het trammetje rijdt met een on
verantwoordelijke vaart langs hoge
woonkazernes. De mensen hangen uit
alle ramen, om wat frisse lucht bin
nen te krijgen na het onweer. Die
frisse lucht overigens, is al weer
doortrokken met een zurige zwavel
en kolenstank.
Eindelijk Essel! Do conducteur
(pas terug uit Russische gevangen
schap) wijst mij 'n donkere, verlaten
weg, waarvan het einde niet te zien
is. Aan de horizon slaan grote vlam
men en lichtschijnsels tegen de
avondhemel. Waarschijnlijk van de
mijnen, die hier overal rondom lig
gen.
En dan ben ik bij het „Pfarramt"
Een vervallen noodkerkje, waarvoor
met groezelig licht een eenzame lan
taarn brandt. Daarnaast de pastorie,
waarvan de huitenmuren met ce
ment bepleisterd zijn, vol grillige
barsten,.
„Hier bouwt men geen kerken
meer!"
Deze woorden boren zich in mijn
vermoeide hersenen. Ik bel aan en
binnen schuift een roestige draad
knarsend over het ijzer.
P. WULFRAM, Capucijn.
Essel, 8 Augustus 1951.
„MASSA-AANVAL" OP EEN
VLIEGTUIG. Vrouwelijke cadet
ten van de Marine-vliegdienst doen
een „massa-aanval" op een in repa
ratie zijnd vliegtuig op het marine-
vliegstation te Yeevilten (Somerset).
De meisjes werden opgeleid tot
lucht-mecaniciens in een cursus,
welke twintig weken duurt
ONTVOERING VAN TANTE
1. „Het moet maar eens uit zijn,
Bim'zei tante Alida, terwijl ze met
haat zuster Eulalia en Bim in de trein
zat, op weg naar Knorrendam. „Je
hebt nu ontvoerde kinderen terugge
bracht, verbonken werelddelen ont
dekt. het hele land op stelten gezet
met waanzinnige atopmkoetsen en
nog veel meer! Misschien wil je nu
eens laten zien of je ook als een
doodgewoon jongetje van jouw leef
tijd kunt leven. Je pap opeten, je
schoenen poetsen en op tijd naar
school gaan." Bij deze redevoering
van tante Alida knikte tante Eulalia
bij voortduring met het hoofd Bim
zweeg beduusd. Zo was hij nooit toe
gesproken. Het spijt me voor je,
Bim". zei tante Eulalia iets vriende
lijker. „Maar je moet weten, dat bij
ons in Knorrendam geen onverwach
te dingen gebeuren." Dadelijk daarop
stapte ze uit om in Knorrendam nog
enige inkopen te doen. Tante Eulalia
en Bim zouden tot het volgende sta
tion doorrijden en langs de mooie
buitenweg naar Knorrendam lopen.
Het viel Bim op, dat tante Alida door
het hekje wrong.
UitnacUging
Hiermede hebben wij de eer U uit te nodigen
tot een bezoek aan onze geheel gemoderniseerde
zaak. Wij openen Woensdag 22 Aug a.s. om 2 u.
Wij danken U voor het vertrouwen dat wij in de afge
lopen jaren van U hebben ontvangen en wij hopen
ook in de toekomst U weer het volste vertrouwen
waardig te maken.
Hoogachtend, JOHs. LOS ZN.
KEMPENAERSTRAAT 1 OEGSTGEEST.
Specialiteit in fijne vleeswaren.
vormen nu daar het gesprek van de dag.
Hierna beginnen onze cursussen:
Middenstand - Associatie examens Boekhouden
- Moderne Bedrijfsadministratie - Nederlandse-,
Engelse-, Franse Handelscorresp - Engels -
Frans (Conversatie emigratie).
Wij geven U gaarne vanavond, in café Otten,
Westeinde 83, advies over de studie, waarvocr U
zich interesseert.
In het cursusjaar 19501951 slaagden
88 onzer candidaten
of bijna 81
Onderwijs-lnstitunt „M.E.A.B." h„„,
OUDE RIJN 158 - LEIDEN - TEL. K. 1710 - 22203.
Inlichtingen en inschrijving te Leiden dagelijks.
Gevraagd in Levensmiddelen-
bedrijf
voor bezorging en winkelwerk
(zo spoedig mogeljjk) en
Leerling-Verkoopster
Aanmelden na 6 uur:
WILLIGHAGEN
LANGSTRAAT 111«,
WASSENAAR TEL. 3682
Wij handhaven nog
steeds onze OUDE
PRIJZEN
LAUWE PERMANENT
compleet f 7,50.
PERMANENT 6.—.
DAMESKAPSALON
VAN HEERINGEN
Morsstraat 16, Tel. 23309.
Adverteert bi dit blad
R.K. Student zoekt tegen 15
Sept.
KAMER met voll. ponsion
in Leiden. Brieven met voll.
inl. en beslist prijsopgave aan
bureau van dit blad no. 3627
VENDUHUIS DER
NOTARISSEN
0p Donderdag
.1/ 23 Aug. 0.1.
jkjjJT des v.m. 10
J4»F uur, zal om
contant geld
publiek worden verkocht:
MEUBILAIRE
GOEDEREN
waarbij: Noten wsrtel-
houten staand horloge,
Staart- en Stoeltjesklok,
Antieke gebogen laden-
tafel, Renaissance ameu
blement voor bestuurs-
vergaderzaal, enz. enz.
Te bezichtigen: Woens
dag a.s. van 10—4 uur.
De Vendumeester:
T. BEEUWKES
R.K. Meisje zag zich gaarne
geplaatst als
liefst in Manufacturen
zaak. Brieven onder no.
6923 Bur. van dit blad.
een flinke
Brood- en
Banketbakker
Windlustweg 15.
Wassenaar.
PTT-
TELEFOONDISTRICT
's-GRAVENHAGE
vraagt
voor de Technische Dienst:
a. reparatiewerkplaats
b. telefooncentrale
c. versterkerafdeling.
Leeftijd 20—25 jaar. Vereisten: voor a. en b. diploma
Ambachtsschool (Electrotechniek of Instrumentmaken),
voor c. diploma Ambachtsschool (Electrotechniek of In
strument maken) of diploma Mulo-B. Enige practische
ervaring op het gebied van kantoormachines, electrische
apparaten, teleloon- of radiotechniek. Aanvullend onder
wijs van de V.E.V., E.T.O.T. of Radiomonteurs-cursus,
strekt tot aanbeveling.
i bedrijfswege
Jieiefaantjcó
PERSONEEL
Nette slagersbed. geVr.
in of extern bij C. P. A.
v. d. Zalm. Kempenaerstr.
33. Oegstgeest. 3631
Net R.K. meisje gevr.
voor dag of dag en nacht,
leeftijd 16 a 17 jaar. A. G.
Kapel. Voorstr 99. Noord-
wijk, Tel. 2835
Er biedt zich aan een
boerendienstbode per 1
September. 21 jaar, voor
dag en nacht. Adres: C. J.
v. d. Eist. Vlietweg 23,
Zoeterwoude.
G? Gevraagd een gevor
derd bakkersleerling, leef
tijd 16 jaar Weinig te
venten en veel te leren.
Bakkerij De Rijnstreek.
Rijndijk 94 Hazerswoude.
Biedt zich aan voor
direct R.K. meisje als
werkster of dagmeisje. -
Berkenweg 9, Roelof
arendsveen.
Coupeuse biedt zich
aan voor het maken van
mantels en japonnen. Ook
genegen om winkelwerk
aan te nemen. Br. agent
Langelaan,, Beatrixstr. 11,
Sassenheim. 3623
GEVRAAGD
Gezocht een zit-slaap-
kamer voor een meisje v.
28 jaar, R.K. en b.b.h.h.
Br. onder no. 3622 Bureau
van dit Blad.
voor tijdelijk, boven 14 jaar (lichte werkzaamheden)
Aanmelden bij de portier.
N.V. v.h. L. E. NIEUWENHUIZEN - Morsweg 60
AANGEBODEN
Inmaakketel 7,98,
compleet met inzet, prima
gegalvaniseerd. Vastgestel
de prijs 10,90 Met inle
vering van deze adverten
tie voor 7,98. Geldig tot
25 Aug. I.V.A., Haarlem
merstraat 48. Nova. Noord
einde 43, Leiden
Rijwielen R.S., Simplex,
Quo Vadis, K.G. enz. Grote
sortering. Komt U eens
kijken en praten. Lange-
zaal, Stille Rijn 7. Lid
Fin. Instituut
H.H. Schilders en To
nelisten. Te koop 1 rol
prima schilders- en thea
terlinnen: 50 m lang. 1.20
breed. Tegen billijke.priis.
P. v. Egmond Rijndijk
29A, Hazerswoudè.
3? Handnaaimachine te
koop aangeboden. Goed
onderhouden, zonder ge
breken. Herenstraat 23,
1 x bellen.
„Rosine" geeft de hoog
ste priis voor goud. zilver
en juwelen. Grote keuze
in verlovingsringen gou
den zilveren en verzilver
den artikelen. Het adres
voor alle reparaties en uur
werken, Steenstraat 16.
Tel 26854
Biljartartikelen. Qcuen,
ballen. N.T. krijt, pomme-
ransen, reparatie enz. De
biljartpropagandist. Drift
straat 5, Leiden
Uw Terrier behoort
geen pluim aan zijn staart
te hebben en een broek
als een waaier Laat hem/
haar eens vakkundig trim
men. Vlieland's Honden
salon, Nieuwe Rijn 50. bij
"t Gangetje. 3952
DIVERSEN
3? Openlijk dank aan God
voor verkregen gunsten
door het houden van de
krachtdadige Noveen der
drie Weesgegroeten. 3549
Dames en Heren. Onze
salons zijn gesloten van 25
Aug. tot 3 Sept. Practijk
wordt waargenomen door
de heer P. Wijnbeek. Haar
lemmerstraat 10. Kappers
huis. Plantfeber. Apothe-
kersdlik 8.
Verloren Maandag 20
Augustus: Damesportemon-
naie met inhoud in de om
geving Haarlemmerstraat.
Tegen beloning terug te
bezorgen bij Mej. v. Schie,
Zweilandpoider 9, War
mond.
Abonneert U op
Bureau: Papengracht 32, Leiden
II
