S)e £eidóe6oti/fcaiit Taai-taai in Teheran en Kaesong Men wacht in Teh eran Oplaaiende gevechten Korea in San Marino capituleerde ölrecteur: C. M. v. HAMERSVELD. Hoofdredacteur: L. C. J. ROOZEN. KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN DINSDAG 21 AUGUSTUS 1951 42ste JAARGANG No. 12363 Papengracht 32, Tel. 20015, Adm. en Adv. 20826, Abonn. 20935, Giro 103003. Abonnementsprijs f 0.40 p. w., f 1.72 p. mnd., f 5.15 p. kwart. Franco p. p. f 5.90. - Advert.: 15 ct. p. mm. Telefoontjes f 1.50 GRONDWETS HERZIENING v. HET MEEST OMSTREDEN vraag stuk, dat in het Interimrapport van de Grondwetscommissie is aan gesneden is dat der Drukpersvrij heid, een vraagstuk dat in verband met vele communistische publicaties o.i. de grootste aandacht verdient. Volgens bestaande grondwettelijke bepalingen en wel volgens het be roemde artikel 7 heeft niemand voor afgaand verlof nodig om door de drukpers gedachten of gevoelens te openbaren behoudens ieders verant woordelijkheid volgens de wet. Dit betekent niet vrijheid om strafbare feiten te begaan. Wie die vrijheid toch zou nemen komt in aanmerking met de strafrechter. Dit laatste vooral zou afdoende zijn, indien het waar was. Men kan zich immers met recht en reden af vragen of het niet strafbaar moet worden genoemd, indien men dag in dag uit slaafs de opdrachten aan vaardt en uitvoert van een vreemde mogendheid met de bedoeling de eigen natie aan vreemde opvattingen volkomen ondergeschikt te maken. En met dit gevaar duidelijk voor ogen, met de voorbeelden voor ogen van hetgeen er in andere landen van de nationale zelfstandigheid is over gebleven blijkt de strafrechter daar aan niets te kunnen doen. Men zou hier zelfs de vraag kunnen stellen of een oorlog, die momenteel ge voerd wordt en men zeer terecht een koude „oorlog" noemt geen maatre gelen rechtvaardigt ten aanzien van de drukpersvrijheid zoals die in een „hete" oorlog plegen te worden ge nomen. Wij menen, dat juist om de on toereikendheid van de mogelij kne den, welke de strafrechter heeft, de Grondwetscommissie een aanvulling op het bestaande Grondwetsartikel heeft voorgesteld, welke in "verband met de gevaarlijke dreigingen, waar in wij leven, als zeer gematigd en voorzichtig moeten worden betiteld, Deze voorstellen behelzen de mo gelijkheid, dat de Koning een be paalde uitgave tijdelijk kan verbie den, welke de veiligheid van de Staat aantast of ernstig in gevaar brengt. Deze mogelijkheid wordt echter aan grondwettelijke voor waarden gebonden en hierop doelen wij, als wij van gematigdheid en voorzichtigheid spreken. Deze voorwaarden omschrijft het nieuwe voorgestelde artikel zeven als volgt: „Met inachtneming van door de wet te stellen regels kan de Koning, de Raad van State gehoord, een bepaalde uitgave welke de vei ligheid van de Staat aantast of ern stig in gevaar brengt, tijdelijk ver bieden. Een zodanig besluit wordt onverwijld aan de Staten Generaal medegedeeld. Het besluit wordt ter stond ingetrokken, wanneer het de instemming van een der beide Ka mers van de Staten Generaal niet heeft. Deze instemming wordt ge acht niet aanwezig te zijn, wanneer bij een uitspraak der Kamer niet twee derden der uitgebrachte stem men zich voor het verbod verkla ren". De gestelde voorwaarden komen dus hierop neer. dat er gebleken moet zijn, dat de uitgave de veilig heid van de Staat aantast of ernstig in gevaar brengt, dat de wet nadere regels moet stellen over deze be voegdheid, dat de Raad van State moet worden gehoord, dat het ver bod slechts tijdelijk kan zijn en dat het de instemming moet hebben van twee derden der stemmen in elk der beide Kamers van de Staten Gene raal. Waarborgen voldoende zou men dus zeggen. C*N toch heeft dit ontwerp slechts de instemming kunnen verwer ven van de helft van de leden der Grondwetscommissie. Slechts de ka tholieke leden bleken eenparig voor dit voorstel te zijn met steun van slechts één der socialistische leden en één van de beide christelijk his torische leden. Indien men de toelichting op de ze wijziging leest en deze vergelijkt met de nota van de andere helft der Grondwetscommissie komt men tot de ervaring, dat de uitgangspunten van beide wel uiterst ver van elkaar liggen. De voorstellers gaan uit van de mogelijkheid dat subversieve ele menten door middel van de druk pers systematisch de grondslagen van de bestaande staats- en rechts orde ondermijnen zomede, dat regel matig aan een deel der bevolking een volkomen vals beeld van het ge beuren in het maatschappelijk en staatkundig leven wordt gegeven. En dan voegen zij daaraan toe, dat de ervaring wel bewijst, dat wel degelijk met de mogelijkheid van een dergelijke activiteit rekening moet worden gehouden. De hieruit voortspruitende gevaren voor een staatkundig leven kunnen moeilijk worden overschat .Vooral wanneer loze activiteit zich uit in periodiek verschijnende geschriften, waarbij in het bijzonder te denken valt aan dagbladen, doen deze gevaren zich voor. De lezers van dergelijke bla den nemen vrijwel nimmer kennis van andere beschouwingen Hun geesten worden dag in dag uit ver giftigd. Zij krijgen een vertrokken beeld van de werkelijkheid. De gees telijke instelling van een deel der bevolking wordt op deze wijze vol komen bedorven. De ondertekenaars der minder heidsnota achten het beperken der £>Aie nieuwe hvuLinalen in Anwuka Van de zijde van het Vaticaan werd aangekondigd, dat verwacht wordt, dat Paus Pius XII omstreeks Kerstmis drie nieuwe kardinalen zal be noemen in de Verenigde Staten. Boston, St. Louis en San Francisco zijn de meest genoemde aartsbisdommen, waar men nieuwe kardinalen ver wacht. Indien dit het geval is zullen de Aartsbisschop Richard James, (links) van Boston, de Aartsbisschop John J. Mitty (midden) van Sau Francisco en de Aartsbisschop Joseph Elmer Ritter van St. Louis (rechts) waarschijnlijk de nieuwe kardinalen zijn. Oplossing op „hoog niveau" De Engelse en Perzische olie-dele gaties te Teheran zullen niet eerder bijeenkomen, dan nadat de „huidige moeilijkheden" op hoog nievau zul len zijn opgelost, aldus heeft een of ficiële Engelse woordvoerder giste ren verklaard. Er zijn geen verdere bijeenkomsten belegd, maar de Ame rikaanse bemiddelaar, Averell Har- riman, tracht beide partijen nader tot elkaar te brengen. Hij treedt thans openlijk als bemiddelaar op tussen de Engelse onderhandelaar minister Richard Stokes en de Perzische pre mier Mossadeq. Het Perzische antwoord op de En gelse voorstellen is nog steeds niet officieel bekend gemaakt, maar het verluidt, dat de Perzen vier der acht punten niet aanvaardbaar achten. Massale gratieverlening in Indonesië Ter gelegenheid van de onafhan kelijkheidsdag heeft de Indonesische regering op 17 Augustus j.l. gratie verleend aan ruim 14.000 personen. Volgens Antara bevinden zich onder de vrijgelaten gevangenen 23 Neder landers. drukpersvrijheid blijkbaar een gro ter kwaad dan het misbruik, dat hiervan door de communisten wordt gemaakt. Men zou zelfs de vraag mogen stellen of een christelijke Staat ertoe mag medewerken aldus de leugen en wat daaraan inhaerent is te bevorderen. Zover willen wij nu echter nog niet gaan. De tegen standers stellen voorlopig de druk persvrijheid nog hoger (zij zullen van deze zienswijze waarschijnlijk eerst terugkomen nadat de democra tie met behulp van de democratie om hals is gebracht) omdat zij onbegrijpelijk de gevaren welke aan de doorvoering van het oude ar tikel zeven kleven, niet zo groot achten. En ook dan alleen kan men spreken van een drukpersvrijheid, welke heeft gebloeid „zonder noch tans ernstige gevaren op te leveren voor de veiligheid van de Staat of andere openbare belangen" en zij voegen er aan toe, dat dit dan ook tot dankbaarheid mag stemmen en wellicht ook tot enige trots. In die sfeer alleen kan men een juridisch dispuut beginnen over de waarde van het objectieve recht bo ven een samenstel van directieven. Zij zeggen dan ook openlijk dat zij noch in het heden van ons rechtsbe stel noch in de huidige gezindheid van het Nederlandse volk aanleiding vinden om tot zo verstrekkende con clusies te geraken. En dat zeggen zij ondanks een koude oorlog, ondanks de vergiftiging van tienduizenden geesten, welke sinds de bevrijding vooral via de communistische dag bladpers wel in ontstellende mate is toegenomen. Wij moesten in een onzer vorige artikelen over deze materie het voorstel der Grondwetscommissie over het weren van revolutionaire vertegenwoordigers als ondeugdelijk afwijzen, omdat het allerminst doel treffend was en geen enkele kans bood op remedie. Dit voorstel van een deel der commissie zou op doel treffende wijze kunnen worden ge hanteerd, indien men van zijn nood zakelijkheid meer algemeen over tuigd was. Nu dit niet zo is, heeft de regering niet de bedoeling ook deze wijziging aan de orde te stellen. Maar wij herhalen met nog meer nadruk de vraag die wij toen stelden aan het einde van ons artikel: Wat dan? Terwijl de senaat beraadslaagde, is Saguntum te gronde gegaan. Harriman poogt de Perzen op hun bezwaren te doen terugkomen. Zij menen echter dat de „Anglo-Iranian Oil Company" volgens het plan-Sto- kes in een vermomming in Perzië zou blijven werken. Zij zijn gekant tegen het vormen van een verkoopsorganisatie, welke de Perzische olie zou kopen, vervoe ren en verkopen en tegen een gelijke verdeling van de winst. De Perzen staan op het standpunt, dat de op brengst van de olie in haar geheel eigendom van Perzië is. ONVEILIG JAVA. Dezer dagen is de lurah van Te- haron in het onderdistrict Banjubiru (Ambarawa) door twee in burger ge klede en met een revolver bewapen de personen vermoord. De rampok- kers dwongen hem zijn bezittingen af te staan en losten vervolgens twee schoten ,die de lurah dodelijk troffen. Dezer dagen trachtte een bende het huis van een zekere Unah in Kampung Benteng in Sukabumi bin nen te dringen. Met hun vuurwapens trachtten de bendeleden de voordeur te forceren. De schoondochter van Unah, een meisje van 17 jaar, werd hierbij dodelijk getroffen. Zijn doch ter en zijn vrouw werden zwaar ge wond. OM BESPREKINGEN TE STIMULEREN? JN HET COMMUNIQUé van het Amerikaanse achtste leger in Korea wordt over de gevechten van Maadag gezegd, dat door het beperkte offensief van de V.N. verscheidene heuvels zijn veroverd en de tegen stander zware verliezen zijn toegebracht. De Noordelijken hadden te genaanvallen uitgevoerd om het geallieerde opdringen van de afgelo pen 24 uur te stuiten, doch hun pogingen werden zwakker. Vliegers van de geallieerde luchtmacht hebben Dinsdagmorgen gemeld, dat zij in de afgelopen nacht op Noord-Ko reaanse hoofdwegen ongeveer 3400 voertuigen hebben waargenomen, de meeste aan het Oostelijke deel van het front. ONDERHANDELINGEN GAAN DOOR. Dinsdagmorgen hebben de geal lieerde afgevaardigden zich weer naar Kaesong begeven voor de vol gende bijeenkomst van de sub-com missie. In een te Tokio opgevangen uit zending van radio-Pjongjang werd opnieuw verklaard, dat de commu nisten tegenstander zijn van elke verdeeling van Korea, behalve die langs de 38ste breedtegraad. Voorts wordt in de uitzending ge zegd, dat „de Amerikanen zelfs ge durende de onderhandelingen op een waanzinnige manier op ver scheidene fronten in Korea bleven aanvallen". EEN BRIEVENCAMPAGNE. De Noordelijken proberen thans een staken van het vuren te bewerkstel ligen buiten de besprekingen van Kaesong om, aldus een bericht, dat tot nu toe door de censuur der Ver enigde Naties is tegengehouden. De Noordelijken hebben in het „Niemandsland" bussen zodanig ge plaatst, dat zij in het oog vallen en hierin brieven gesloten, gericht aan officieren der Verenigde Naties met het voorstel, dat de tegenover el kaar staande soldaten elkaar aan de frontlinies ontmoeten en de wapens neerleggen. Soms zijn de brieven ook overhandigd door boeren. De campagne wordt reeds enkele dagen gevoerd. In brieven aan bevelvoerende of ficieren wordt gezegd „De bespre kingen te Kaesong zijn traag. Wij wensen vrede. Wij stellen voor, dat gij de witte vlag hijst en ons te (aanwijzing op de kaart) ontmoet op het door u geschikt geachte tijd stip. Wij kunnen afspreken snel een einde aan de strijd te maken en de wapens neer te leggen en zodoende een einde te maken aan het doden van soldaten van beide partijen. Geef ons antwoord op dit voorstel NA EEN BLOKKADE VAN TWEE JAAR De kleine republiek San Marino he eft heden het hoofd in de schoot ge legd, na een „blokkade" door de Ita liaanse politie, die bijna twee jaren duurde, aldus meldt de „Telegraaf" Het overwegend comm'unistische p arlement is thans vervangen door een gezagslichaam bestaande uit alle partijen en dit heeft er in toege stemd de voornaamste bron van inkomsten (en oorzaak van alle moei lijkheden) te sluiten het ultra-m oderne casino. Als tegenprestatie heeft Italië de „blokkade" opgeheven, die al twee jaar bestond langs de 40 km lange grens. Toen in '48 San Marino bij de verkiezingen niet „mee" ging met de algemene zwenking naar rechts, volgden onmiddellijk economische sancties van de Italiaanse regering, om hieraan het hoofd te bieden, liet San Marino een fraai casino bouwen dat een grote aantrekkelijkheid was voor toeristen Onmiddellijk daarop echter sloeg de Italiaanse regering een „beleg" rond de republiek en alle reizigers werden aan een nauwkeurige pas> sen-controle onderworpen zc „nauwkeurig", dat een dergelijk on derzoek gemiddeld van vijf tot vijf tien uur duurde. Vele duizenden toeristen schrok ken er hierdoor van terug zich naar de kleine republiek te begeven. Italië heeft nu toegezegd, dat het 150 millioen lire zal betalen oir; te gemoet te komen aan de betalings moeilijkheden van 't landje San Marino moest echter eerst het hoofd zien te bieden aan een eis tot schadevergoeding van 200 millioen lire van de zijde van de exploitanten van het casino, aldus Reuter. SPROOKJES-PILLEN. Erich Honecker, leider van de Oost- duitse jeugdorganisatie, heeft op een persconferentie verklaard, dat „een aanzienlijk aantal agenten, onder wie I verscheidene, die gepoogd hebben het voedsel voor de deelnemers aan het jeugdfestival met bepaalde pillen te vergiftigen" gearresteerd waren. Hij wilde geen bijzonderheden bekend maken. Nederlandse schrijfwarenhandelaren maken op uitnodiging van de Balle- graf-werken te Gotenborg een studiereis naar Zweden, per speciaal K. LJVI. toestel. Voor de prentbriefkaarten naar huis schijnen ze zich van een flinke ballpen te hebben voorz ien. door een brief in dezelfde bus te plaatsen, waarin gij deze brief hebt gevonden". In de brieven wordt niets gezegd van een terugtocht doo. de Verenig de Naties naar de 38ste breedte graad. HET INCIDENT IN DE NEUTRALE ZÓNE. Generaal Nam II, van Noord-Ko- rea, de voornamste communstiscne onderhandelaar bij de bestandsbe sprekingen te Kaesong, heeft giste ren onmiddellijk een bevredigende verklaring geëist voor het neer schieten van twee Chinese militaix-e politiemannen binnen het neutrale gebied van Kaesong. Na een geallieerd-communistisch onderzoek, heeft het hoofdkwartier der Verenigde Naties verklaard, dat communistische soldaten tijdens een ondervraging door een geallieerde officier de aanvallers niet als troe pen der V.N. konden identificeren, omdat zij witte overhemden en zwarte pantalons droegen. Na de korte zitting, die de onder- commissie voor de bufferzone en de demarcatielijn gisteren hield woon de generaal Nam de „volksbegrafe nis" bij van de commandant van de Chineese patrouille, die bij het in cident om het leven kwam. Drie ge allieerde correspondenten en een ka pitein van het Amerikaanse leger waren bij de plechtigheid aanwezig. Op een van i vlaggen in het met bloemstukken en witzijden doeken behangen schoollokaal stond in het Engels het opschrift: „Voor een volkssoldaat getorven in dienst van de vrede". Generaal Nam vraagt in zijn bood schap aan admiraal Joy, de voor namste onderhandelaar der V.N., „de bandieten streng te straffen" Hij noemde het incident het hoogte punt van herhaaldelijke onwettige schendingen van de neutralitcitsover eenkomst. De legerleiding der V.N. vermoedt cat Noord-Koreaanse po litieke heethoofden verantwoorde lijk zijn voor het incident. STRAALJAGER STORT OP AUTO. Tien personen vonden de dood aan de rand van de vliegveld McGuire bij Fort Dix in de Amerikaanse staat Texas, toen een straaljager neerstort te op een vrachtauto met soldaten. Het vliegtuig ging onmiddellijk na het ongeluk in vlammen op. De pi loot en de passagier van het oefen toestel en 8 inzittenden van de auto kwamen om het leven. Zal Moskou zich bedenken De voorzitter van een Amerikaan senaatscommissie voor toewijzingen, Joseph O'Mahoney, heeft Maandag verklaard, dat het opperbevel van de Amerikaanse strijdkrachten het Con gres heeft verzekerd, dat de Russen zich eerst wel zullen bedenken voor zij de Verenigde Staten zullen aan vallen. O'Mahoney legde deze verklaring af na een bespreking met de voorzit ter van de commissie van stafchefs, generaal Omar Bradley, en hoge functionarissen van het ministerie van defensie. Hij zei o.m., dat de Amerikaanse luchtmacht thans in staat is „een zeer ernstige slag toe te brengen aan iedere eventuëlc vijand". Aan de andere kant heeft het lid I van de Amerikaanse Congres-com- I missie voor atoomenergie Meivin Price Maandag in het Huis van Af gevaardigden verklaard, dat Rusland grotere en betere atoombommen be zit dan de Verenigde Staten aanvan kelijk gegloofden. De orkaan raast voort L)e orkaan, die op Jamaica 109 men- nlevens heeft geëist en voor 56 mil- ■en dollar schade heeft aangericht, over het Mexicaanse schiereiland katan geraasd en heeft thans de If van Mexico bereikt. Volgens de Amerikaanse meteoro- ;ische stations zal de orkaan, die dens het overtrekken over het jhiereiland in hevigheid is afgeno men, nu boven de zee zijn vroegere kracht herkrijgen. De orkaan, die reeds 1.600 kilometer heeft afgelegd, beweegt zich op het ogenblik in de richting van de Rio Grande, die de grens tussen Mexico en de V.S. vormt. Als de voortekenen, die uit Lyon in midden-Frankrijk gemeld worden, niet bedriegen, gaan wij een vroege en koude winter tegemoet: gisteren cir kelden zes ooievaars boven de stad en zetten koers naar hun winter kwartieren in Noord-Afrika. En dit is volgens de boeren uit deze streek een onmiskenbare aanduiding, van wat ons aan winterweer te wachten staat. Brits vakverbond eist meer loon Dc leiders van de TUC, het acht millioen leden tellende Britse vakver bond, hebben de arbeiders aangemoe digd, hogere Ionen te eisen, opdat het reële loon gelijke tred boude met de stijgende kosten van levensonder houd. In een somber gestemd rapport van de economische commissie van de TUC wordt tegelijkertijd bij de re gering aangedrongen op verhoging van de winstbelasting en maatregelen tot verlaging van de kosten van ver- bruiksgoederen door middel van prijsbeheersing en subsidies. Een daling van de levensstandaard kan volgens de vakbondsleiders slechts worden voorkomen door ver hoging van de productie. Het herbe wapeningsprogram zal grote sociale spanningen veroorzaken, zelfs al zou inflatie kunnen worden voorkomen, zo wordt voorspeld. De stijging der kosten van het le vensonderhoud blijkt naar de „News Chronicle" meldt „vijand nummer één" van de Labourregering te zijn. Een opinie-onderzoek van het blad in dc tweede week van Augus tus heeft uitgewezen, dat voorname lijk om deze reden de meerderheid der conservatieven nog altijd toe neemt, en thans reeds 12.5 procent bedraagt. Zo gaat dat in O. Berlijn De Sowjet-autoriteiten te Berlijn hebben gisteren een functionaris van de Amerikaanse Hoge Commissie in Duitsland vrijgelaten, die zij 20 uur zonder opgaaf van redenen hadden vastgehouden. De Amerikanen zullen protest tegen deze gang van zaken aantekenen. De Amerikaan werd Zondag door een Oostberlijns agent in burgerkle ding gesommeerd plaats te nemen in een auto van de Volkspolitif. waarin zich een tiental andere agenten be vond. Hij weigerde en daarop namen twee agenten in zijn auto plaats en dirigeerden hem naar het hoofdkwar tier van de politie, waar hij drie uur lang werd ondervraagd. Vervolgens werd hij naar het Sowjct-hoofdkwar- tier gebracht, waar een Russische of ficier vergeefse pogingen deed hem aan het praten te krijgen. Een Sow- jet-burger die hem de volgende mor gen kwam ondervragen bood op het zien van zijn diplomatieke paspoort zijn verontschuldigingen aan voor de arrestatie en de hechtenis. De Amerikaan, Gregory Hender son, was van 1948 tot 1950 aan de Amerikaanse ambassade te Seoel ver bonden. Hij was een van de officie ren, die toezicht hielden op de eva cuatie van Amerikaanse burgers uit Poesan. onmiddellijk na het uitbre ken van dc vijandelijkheden op Ko rea in Juni 1950. Wat'n jamboree zoal opeet Het Jamboreecomité te Wenen heeft Maandag meegedeeld, dat de ongeveer 16.000 padvinders, die aan de wereld-jamboree te Bad Ischl heb ben deelgenomen, bij hun verblijf aldaar ongeveer een millioen kilo gram voedsel gebruikt hebben. Hieronder was 110.000 kilo brood, 25.000 kilo vlees, 140.000 kilo groen te, 10.000 kilo kaas, 35.000 blikjes sar dines, 300.000 eieren en 80.000 liter melk. Voorts werden meer dan 100.000 flessen cola in het kamp ver kocht. De winst hiervan kwam ten goede aan de kampkas. Een in het kamp gevestigd bijkan toor van de Oostenrijkse Nationale Bank wisselde buitenlandse valuta's ter waarde van vier millioen Oosten rijkse schilling. Ongeveer 80.000 personen brachten een bezoek aan het kamp. Met ingang van 23 Augustus a.s. zal de export van uien naar Enge land worden stopgezet, als gevolg van het feit, dat het contingent voor Augustus uitgeput is. Deze stopzet ting geldt voor alle landen, die uien naar Engeland uitvoeren. Spanje en Nederland nemen onder deze landen een belangrijke plaats in. De export zal waarschijnlijk niet voor het vol gend jaar worden hervat. (Trouw) KoAhettje... Vergeet niet, dat elke handeling een verplichting schept.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1951 | | pagina 1