Dr. C. P. J. Stotijn over wat er aan
de Inrichting „Endegeest" mankeert
Zwitserland en Oostenrijk
aan de kop op Loosdrecht
ZONDER
SCHULD
SATERDAG 4 AUGUSTUS 1951
PE LEtDSE COURAN l
TWEEDE BLAD PAGINA
Lange weg van plan tot uitvoering
Vele verbeteringen zijn noodzakelijk
„Uit de Raadsdebatten zou men de
indruk kunnen krijgen van het be
zit van Endegcest van üe gemeente
Leiden grote opofferingen vraagt.
Dit is zekér"niet het geval! Vele ja
ren achtereen heeft de gemeente
grote winsten genoten, soms tot
100.000.per jaar. Nadat het Pro
vinciaal Bestuur hieraan een einde
had gemaakt, werden geen winsten
meer gemaakt en tegenwoordig zijn
uitgaven en inkomsten vrijwel met
elkaar in evenwicht. A! heeft de ge
meente Leiden thans geen baten
meer, lasten heeft zij evenmin."
Aldus verzekerde ons dr. C. P. J.
Stotijn, directeur-geneesheer van de
Psychiatrische Inrichting „Ende-
geest, aaii wie wij een bezoek brach
ten, nadat in de GemcerUeraadszit
ting van Maandag 1.1. opzienbarende
onthullingen over deze inrichtirg
waren gedaan.
Slecht onderhouden.
.Gezien de uiterst lage verpleeg-
tarieven van Endegeest voor de oor
log Endegeest was steeds één der
inrichtingen met het laagst verpleeg-
tarief en de bedragen die jaar
lijks aan de inrichting werden ont
trokken, behoeft het geen verwon
dering te wekken, vervolgde dr.
Stotijn, dat van een verstandig be
heer, waarbij de inrichting door
modernisering op de hoogte van de
tijd werd gebracht, geen sprake
was. Zelfs het normale onderhoud
werd schromelijk verwaarloosd.
Toen ik in 1946 geneesheer-direc
teur van deze ir.-ichting werd, vond
ik een zeer slecht onderhouden ge
sticht. Het moest uitgesloten wor
den geacht, dat onze kleine techni
sche dienst alleen in staat zou zijn,
de inrichting weer op peil te bren
gen. Ik heb herhaaldelijk een drin
gend beroep op de gemeente gedaan
om de restauratie van Endegeest
energiek en met de meeste spoed ter
hand te nemen. Verbeteringen kwa
men echter slechts sporadisch en
uitermate traag tot stand. Dc weg
van het voorstel van de directie tot
de uitvoering van het plan is buiten
gewoon lang en moeizaam. Vele in
stanties moeten worden gepasseerd,
waarmede zeer veel tijd verloren
gaat: College van Burgemeester en
Wethouders, Commissie van Advies
Endegeest, Dienst van Gemeente
werken, eventueel Adviesbureau,
Afd. Financiën, Afd. Algemene Za
ken, Gemeentelijke Accoutants-
dienst, Commissie van Financiën,
Gemeenteraad, Provinciaal Bestuur.
Soms moeten de voorstellen wor
den beoordeeld door personen, die
van de verpleging van geesteszie
ken niet het minste begrip hebben,
die ten aanzien van de inrichting in
een toestand van volkomen onwe
tendheid verkeren, vaak zelfs nog
nooit de inrichting hebben bezocht
en die desondanks niet aarzelen de
meest apodictische, echter volkomen
ongegronde, oordelen uit te spre
ken,
De gang van zaken met de pavil
joens Mannen E en F legt getuige
nis af van de uiterst moeizame wij
ze, waarop in Endegeest onderhouds
werken tot stand komen.
Algehele vernieuwing
noodzakelijk.
In 1947 werd door het Adviesbu
reau op ons verzoek rapport uitge
bracht over de toestand van de cen
trale verwarming in Endegeest. Hier
bij bleek, dat de verwarmingsinstal
Latie van de mannenpaviljoens I
en F. in een zodanig slechte toe
stand verkeerden, dat algehele ver
nieuwing dringend noodzakelijk was.
Ondanks het feit, dat wij onze uiter
ste best hebben gedaan zo spoedig
mogelijk een nieuwe installatie te
krijgen, kon pas in November 1950
de installatie in gebruik worden
genomen. Tot restauratie van de pa
viljoens Mannen E en F. kon pas
worden overgegaan nadat de cen
trale verwarming gereed was geko
men. In 1949 werd hiertoe een voor
stel ingediend Dit werd eindeloos
getraineerd en tenslotte ter elfder
ure verworpen, waarna een klein
crediet werd aangevraagd voor de
meest urgente verbeteringen. Aan
gezien de Commissie van Financiën
bezwaar maakte, was een groot de
bat van de Raad nodig orri de ver
eiste toestemming te verkrijgen. Nu
is het wachten op de toestemming
van de Provincie. Het is geenszins
zeker, dat deze kan worden verkre
gen. In ieder geval betekent het vrij
grote vertraging in de uitvoering.
Het toegestane crediet van 30.000
is voor de restauratie van de pavil
joens Mannen E en F natuurlijk on
voldoende, doch met een extra-cre-
diet van naatr schatting ƒ50.000 zou
den de beide gebouwen in een be
hoorlijke toestand kunnen worden
gebracht. De toestand van het pavil
joen E is minder erg, dan de leek
bij een eerste kennismaking meent.
De geblakerde verf, Het stro, dat op
enkele plaatsen door het plafond
steekt, en het gescheurde behang
zijn beschadigingen tengevolge van
de aanleg der centrale verwarming
en zij zouden reeds lang zijn her
steld, indien met de behandeling van
het voorstel tot algehele restauratie
niet twee jaar gemoeid was geweest,
gedurende welke tijd geen verbete
ringen mochten worden aange
bracht.
Zeer solide en massief.
Men heeft het doen voorkomen of
Endegeest in een zodanige toestand
van verval verkeert, dat het ieder
ogenblik zou kunnen instorten en
dat het zinloos zou zijn hier enige j
verbetering aan te brengen. Dit isj
zeker niet het geval Hei gesticht is 1
zeer solide en massief gebouwd en
hei zal de meeste gebouwen die men I
tegenwoordig laat verrijzen vermoc- j
delijk overleven.
De Psychiatrische Inrichting „Het j
Provinciaal Ziekenhuis nabij Sant-
poort" bestaat reeds meer dan 100
jaar en deze inrichting is nog steeds
één der allerbeste van ons land. Al
leen de instelling van de Provin
cie Noord-Holland was anders dan
die van de gemeente Leiden Deze
inrichting is steeds behoorlijk
derhouden, uitgebreid en wanneer
nodig gemoderniseerd, zodat de in
richting aan alle tegenwoordig te
steller eisen kan voldoen. Het >s een
eis van verstandig beheer, dat men
de noodzakelijke verbeteringen tij
dig invoert en niet wacht tot een
toestand van verwaarlozing is op-
ge'- eden.
Door mij is op 27 Februari 1950
een uitvoerig plan ingediend voor
de modernisering van Endegeest,
waarin met alle wensen is rekening
gehouden. Volgens een globale ra
ming van de Dienst van Gemeente
werken zou voor de uitvoering van
dit plan een bedrag van plm
4.900.000,— nodig zijn. In dit plan
zijn o.a. de voigende grote werken
begrepen: Nieuw Observatiepavil
joen 1.250.000,Nieuwe werk
plaats met magazijn 700.000,
Verbetering en vernieuwing van de
centrale verwarming met inbegrip
van een nieuw te bouwen ketelhuis
1.040.000,Verbetering van het
rioolstelsel en aansl. op het Gem.-
piool van Oegstgeest 150.000,
Bouwen van een cantine f 100 000,
De rest van het bedrag plm.
1.700.000,is voornamelijk be
stemd voor restaurantie en bouw
kundige voorzieningen van kleinere
omvang. Vermoedelijk zal echter op
dit laatste bedrag door betrachting
van de uiterste soberheid niet onbe
langrijk kunnen woeden bezuinigd.
De bouw van het nieuw observa
tiepaviljoen zou een stijging van de
verpleegprijs tot gevolg hebben van
17 cent per dag, bij uitvoering van
het totale plan zou de verpleegprijs
toenemen met 1,20 per dag.
Vrijwillig opgenomen taak.
Endegeest is een Stichting van de
Gemeente Leiden. De Gemeente
Leiden heeft de taak van het beheer
Het kasteel „Endegeest", dat tussen hoge bomen verscholen ligt en o.a.
enige administratieve afdelingen herbergt. Bovendien bevindt zich er de
verpleegsters-recreatiezaal.
van de inrichting over de verple
ging van geesteszieken vrijwillig op
zich genomen. Zij heeft zelfs aan
het einde van de vorige eeuw mei
de gemeente Dordrecht een strijd
gevoerd om het voorrecht een Psy
chiatrische Inrichting te stichten.
Nu de consequenties van het door de
gemeente Leiden gevoerde beheer
duidelijk aan den dag zijn getreden,
is door sommigen de gedachte ge
lanceerd Endegeest aan Provincie of
Rijk over te dragen. Gezien de
winsten, die Endegeest in vroeger
jaren aan de Gemeente heeft opge
leverd en gezien het feit, dat de
gemeente Leiden zich daartegen
over nimmer enige opoffering hei fï
getroost, is dit wel een uiterst
merkwaardige gedachtengang.
Bovendien blijkt hieruit een ver
keera begrip ten aanzien van de
dekking der exploitatiekosten van
Er.degeest. De explo.'atir van de
gts'i'chten gaat practisch buiten de
gemeentelijke begroting om. Alle
lasten worden goedgemaakt door de
verpleeggelden en ook de rente en
aflossing van door de gemeente ten
behoeve van de gestichten gesloten
leningen worden geheel uit de ex
ploitatie terugbetaald. Hieruit volgt,
dat het in financieel opzicht van
geen belang is of de gestichten door
de gemeente I/eiden dan wel door
een andere instantie worden geëx
ploiteerd, al zou het voor een vlot
ter beheer wellicht bevorderlijk zijn
de inrichtingen aan het rechtstreek-
Se gemeentelijke beheer te onttrek
ken en te exploiteren in de vorr
van een stichting", aldus dr. Stotijn.
(Foto: „De Leidse Courant").
Eur. kampioenschap Olympia-jollen
Het oude poortgebouw van „Endegeest". (Cliché: Archief d. L. Crt)
Toen de zeven deelnemers aan
de wedstrijden om het Europees
kampioenschap Olympia-jollen Vrij
dagmiddag startten voor de derde
race, stond er een aardig briesje
over de Loosdrechtse plassen. Dit in
tegenstelling met de ochtendwed-
strijd, toen het vrijwel windstil was.
Tot de helft van de 13 km lange
baan was afgelegd, bleef de wind
waaien, maar daarna flauwde hij af,
waardoor het tweede gedeelte van
de wedstrijd veel meer tijd in be-
i slag nam.
Het begin was Vrijdagmiddag
reeds bijzonder spannend. De En-
i gelsman Currey had pech. Juist
toen het 10-minuten-signaal voor de
I start gegeven was, brak zijn val,
waardoor zijn zeil naar beneden
kwam en in het water viel. Bliksem-
i snel klom Currey nadat hij het zeil
uit het water had gevist zijn mast in,
'bond de defecte stukken van zijn
val stevig aan elkaar en was, zon
der dat hij enige hulp behoefde te
aanvaarden, zó tijdig gereed, dat hij
nog voor de start zijn natte zeil
enkele minuten in het zonnetje kon
I laten drogen en gelijktijdig met de
anderen starten. Hij had zelfs een
goede start, als tweede vlak achter
de Zwitser dr. Alfons Oswald. De
Nederlander De Jong trof het Vrij-
dagmiddag niet; hij had een slechte
I boot en eindigde als laatste. Deze
I derde wedstrijd is een succes voor
India voortaan ook
voetbalschoenen 1
De Voetbalbond van India
heeft besloten een eind te ma
ken aan het barrevoets spelen
van wedstrijden, zoals tot nu toe
gebruikelijk. Het verbod zal met
ingang van 1954 absoluut zijn.
Het gebruik van voetbalschoe
nen zal geleidelijk worden door
gevoerd. In 1952 zullen ze wor
den voorgeschreven bij interna
tionale wedstrijden en in 1953
zullen de spelers bij wedstrijden
van Bondselftallen eveneens
schoeisel moeten dragen.
windstilte de baan kan inkorten.
De uitslag van de derde race
werd: 1. Frankrijk, Roger Tiriau
7.1 pnt.; 2. Italië,dr. Rinaldi Rinaldo
6 pnt.; 3. Oostenrijk, dr. Wolfgang
Erndl 5 pnt.; 4. Zwitserland, dr.
Zwitserland, dr. Alfons Oswald 4
pnt.; 5. Engeland, Charles Currey
3 pnt.; 6. Noorwegen, Morits Skau-
gen, 2 pnt.; 7. Nederland, De Jong
1 pnt.
Na drie wedstrijden is het alge
meen klassement: 1/2. Zwitserland
en Oostenrijk elk 17.1 pnt.; 3. Italië
14 pnt.; 4. Frankrijk 12.1 pnt.; 5.
Engeland 11 pnt.; 6. Nederland 9
pnt.; 7. Noorwegjen 4 pnt.
MEER WIND NODIG OP DE
HOLLAND-WEEK
0,p de tweede dag van de Hol
land-week, welke thans op de Loos
drechtse plassen gehouden wordt,
bleef de wind vrijwel de gehele dag
afwezig. Alleen een paar uur op de
middag stond er een dragelijke
bries. Het gevolg was, dat verschei
dene zeilers niet aan de start ver
schenen en anderen vooral onder
hen, die in de ochtenduren waren
gestart al peddelend van de drijf-
partij terugkeerdep. Onder hen, die
niet startten, bevond zich ook de
de Fransman Roger Tiriau gewor
den. Lange tijd had de Italiaan Ri
naldo de leiding. Zelfs toen men het
laatste kruisrak inging, had hij een Forest Trimingham uit Bermuda, die
flinke voorsprong, maar juist door j Donderdag in de A-klasse der Olym-
€>en voortreffelijk technisch en tac- j piajollen met zijn boot, Es Tam Tam,
tisch opkruisen wist de Fransman eerste werd Wel startte in deze
ruimschoots als eerste de laatste boei
te ronden met de Italiaan en de
Oostenrijker dr. Erndl, als respec
tievelijk goede tweede en derde.
In dit laatste kruisrak raakte het
veld geheel uit elkaar. Iedere 'zeiler
volgde zijn eigen tactiek en koers
en het ronden van de laatste boei.
die van allerlei kanten benaderd
werd, bleek verrassend en tevens
beslissend. De Noor Skaugen en de
Nederlander De Jong streden ver
woed om de laatste plaatsen, welke
strijd door de Noor werd gewonnen.
Noors protest.
De ochtendrace was in de morgen,
in verband met de windstilte, door
de wedstrijdleiding ingekort. Daar
over was een protest ingediend
door de Noor Skaugen, omdat in het
wedstrijdreglement een dergelijke
bepaling over het inkorten van de
baan niet voorkwam. Na veel vijven
en zessen werd het protest echter
afgewezen, omdat het te laat was
ingediend. Inmiddels werd daarop
aan het wedstrijdreglement de be
paling toegevoegd, dat de wed
strijdleiding bij een toestand van
klasse de Oostenrijkse reserve voor
de Europese kampioenschappen, dr
frau Hertha Hein, die zevende werd.
De erepalm in deze klasse was voor
de Nederlandse reserve Jac. F. Stan
in zijn „All Weather".
Door deze voor de zeilsport on
gunstige weersomstandigheden heeft
ook de wedstrijdleiding het verre
van gemakkelijk, temeer omdat te
vens de wedstrijden om het Euro
pees kampioenschap Olympia-jollen
worden gehouden en wel in dezelfde
boten als die in Jollenklasse A. De
stemming is er echter niet minder
om; er heerst een sportieve en ge
zellige sfeer op het emplacement
van de Koninklijke.
De aangekondigde onderlinge meer
kampen van de Bataven, die heden
middag en morgen zouden worden
gehouden, kunnen i.v.m. verschillende
omstandigheden niet doorgaan. Ver
moedelijk zullen deze wedstrijden
thans op een latere datum worden
gehouden. Nadere mededelingen hier
over volgen nog.
OLYMPISCHE SPELEN,
TOCH NOG RUITERS NAAR
HELSINKI?
In een bespreking tussen het Ne-
derlandsch Olympisch Comité en de
Nederlandse Hippische Sportbond
heeft, naar wij vernemen, het bestuur
van de NOC zich bereid verklaard
een uitzending van ruiters naar de
Olympische Spelen te Helsinki op
nieuw in overweging te nemen.
ZWEMMEN
DE NATIONALE
ZWEMKAMPIOENSCHAPPEN.
In het Gemeentelijk Zwembad,
Stadspark, te Sittard werden de na
tionale zwemkampioenschappen be
gonnen met de 1500 meter vrije slag
heren. De uitslag werd: 1. P. ten
Thije LZO (Leeuwarden) 20 min.
50,5 sec.; 2. W. Beijderwellen, GZC
(Gouda) 20.55,8; 3. A. Kayser, Rob
ben Hilversum) 21.02,5; 4. B. Sikkens,
GZ en PC (Groningen) 21.19,6; 5. F.
Pieters, DWR (Hilversum) 21.25.-; 6.
H. Willemse, Vechtstr. (Utrecht)
21.29,4.
VOLLEYBAL
R.K.V.C. „CYCLOON".
Zondag 12 Augustus a.s. wordt er
een buitendag georganiseerd. Waar
schijnlijk gaan we dan naar Noord-
wijkerhout om daar onderlinge wed
strijden te spelen. Deze buitendag is
vooral bedoeld om de leden gelegen
heid te geven onderling met elkaar
kennis te maken. Over een en ander
volgen nog nadere mededelingen. De
wedstrijd voor de heren tegen Zuid-
wijck in Wassenaar, welke aanvan
kelijk a.s. Zondagmiddag gespeeld
zou worden, is gisterenavond al ge
speeld. Het tweede herenteam komt
a.s. Vrijdag 10 Augustus tegen Zuid-
wijck uit. We vertrouwen er op dat
alle leden op de onderlinge compe
tities aanwezig zijn. Degenen die
hiervoor nog geen lijst waarop de in
deling staat hebben gehad, krijgen
deze zo spoedig mogelijk. De trai
ningsuren zijn het zelfde gebleven.
WIELRENNEN
Swift-combinatie. Zondag rij
den de A- en B-klassers een 100 km.
trainingsrit. Voor de C-klassers is de
afstand 40 km. Vertrek 8.30 uur.
Krijn Post, die in de ronde van Sant
poort Donderdag de zesde plaats wist
te bezetten, komt Zaterdag met K.
Wallet en J. Slingerland uit in het
lang afstandbaan-kampioenschap van
Nederland. R. Wallet staat tevens
ingeschreven voor het sprint kam
pioenschap. Zondag zal Jac. de Groot
zijn kans verdedigen bij de profs
eveneens in het lage afstand-baan-
kampioenschap. In het kader van de
Sportuitwisseling LeidenOxford
vertrekken Jac. de Groot, R. Rietho
ven, J. v. d. Fits, J. Duindam, G.
Mokkenstorm, J. Duivenvoorde en E.
Paats Woensdag 8 Augustus naar En
geland, om daar tegen de ploeg van
Oxford vier wedstrijden te rijden.
Als trainer en algemeen verzorger
zal de heer H. Lepelaar de Leidse
ploeg vergezellen.
LAWNTENNIS
HET SLAZENGER TOURNOOI
VOOR PROFS.
De halve finale van het Slazenger
tennistournooi voor profs, dat te
Scarborough wordt gehouden, werd
gewonnen door Perry (G.-Br,), die
onze landgenoot J. de Mos sloeg met
64 7—5 en 62. Perry, die titel
houder is, zal in de finale uitkomen
tegen de Italiaan Ramanoni, die in
de halve eindstrijd won van Maskell
(Gr.-Br.) met 6—1 6—2 6—3.
j De eerste halve eindstrijd van
j het herendubbelspel werd gewonnen
I door J. de Mos (Nederland) en
j Schroeder (Zweden). Zij sloegen
j Perry (V. St.) en Wilde (Gr. Br.)
1 met 1—6 6—2 2— 6—2 6—4.
TWINTIG LANDEN OP DE
WERELDKAMPIOENSCHAPPEN.
Tot nu toe hebben zich 20 landen
op gegeven voor de wereldkampioen
schappen die van 25 Augustus tot 2
September a.s. te Milaan (baan) en
te Varese (weg) worden gehouden.
Het zijn Australië, Oostenrijk, België,
Denemarken, Frankrijk, Duitsland,
Gr.-Brittannië, Eire, Italië, Zuid-Sla-
vië, Luxemburg, Nieuw Zeeland, Ne
derland, Portugal, San Marino, Ver.
Staten, Z.-Afrika, Zweden, Zwitser
land en Venezuela.
41)_
„Ho," riep ik, „ga je trouwen? Pro
ficiat, Lenzmann! Dat is een goede
gedachte. Beter laat dan nooit. Dan
weet je tenminste waar je duiten
blijven!"
Hij had mij dikwijls verteld, dat
hij geen familie bezat. Hij zei weder
om: „Daar heb je gelijk aan, kapi
tein Wendt, maar aan sterven denk
ik nog niet. Dus u denkt ook dat ik
een kranige bruidegom zou zijn."
„Waarom niet Lenzmann." zei ik.
„Ja, ja. ik zou een flinke bruide
gom zijn!'!
„Heb je al een meisje?" vroeg ik.
„Dat moet nog konven," viel hij mij
in de rede. „Als de ouders maar toe
stemmen, dan komt de rest vanzelf.
Waar een goed gevulde geldzak is,
waar men geen zorgen kent, daar is
ook tevredenheid en tevredenheid is
bij mij meer dan liefde. Daarvan
spreken alleen die mensen, die niets
hebben. Is het niet zo"?
„Zeker," zei ik stroef, want ik had
geen lust om over dergelijke zaken
te spreken.
„Nu dan zijn we het samen eens.
Dat is erg pleizierig, kapitein Wendt.
Geef mij je dochter tot vrouw, ka
pitein!,
Ik kon van verrassing niet spreken.
„Kent u mijne dochter?" vroeg ik
stamelend.
„Ja zeker!!" lachte hij luidkeels.
..ik ken haar evengoed als ik u ken.
Ik ben wel eens in Bruchholm in uw
huis geweest, alleen om uw mooie
dochter te zien. Ja, dat verwondert
uü" riep hij, toen ik hem als het wa
re versuft over deze plotselinge me
dedeling aankeek. „Nu hoe denkt u
er over. Nu moet u niet te veel tijd
gebruiken om te overleggen. Hier is
mijn hand, sla toe en u bent van alle
zorgen bevrijd. Want dat ik mijn
brandkast voor mijn schoonvader
niet gesloten zal houden, zult u wel
begrijpen."
Daarop stak hij mij de hand toe.
Ik trok echter de mijne terug. Een
nog grotere haat voelde ik in mijn
gemoed. Ik zou aan zulk een man
mijn geliefd kind, mijn Stina geven,
neen verkopen! Nooit! Liever ging
ik bedelen.
Hij vermoedde zonder enige twij
fel wa er in mij omging, want zijn
gezicht werd rood van verkropte
woede. Met geweld zocht hij zich te
beheersen en zei, toen ik hem geen
hand wilde geven; „Wilt u. kapitein,
of wilt u niet?"
„Zulk een gewichtige vraag kan
ik niet hals over kop beantwoorden,
mijnheer Lenzmann," antwoordde ik
en vervolgde op gematigde toon, toen
ik zag dat hy van woede kookte:
..Hoor eens, mijn waarde heer,
heb daarover niet veel te zeggen. Ge
denk dat mijn vrouw ook wat te be
velen heeft. En dan de hoofdzaak; is
mijn dochter u genegen?"
„Ik verlang niets anders dan uw
toestemming, kapitein." viel Lenz
mann my in de rede. Uw woord is
alles. Als u „ja" zegt, dan zal uw
dochter niet „neen" zeggen. En wat
uw vrouw betreft...." een ogenblik
hield hij op met spreken en keek mij
veelbetekenend aan. „Nu wij een
maal toch zover zijn, zal ik het u
maar zeggen: uw toestemming heb
ik reeks in mijn zak en dat wel sinds
gisteren!" voegde hij er snel aan toe.
„Wat! om hemelswil, wat zeg je
Lenzmann!" riep ik verbaasd uit,
want ik dacht dat ik hem niet goed
had verstaan: „Kent u mijn dochter"
Hoor eens kapitein", lachte de
man half verlegen, nvaar tevens bru
taal, u. schijnt een slechte gedachte
van mij te hebben. Heeft u uwe
vrouw niet aan mij voorgesteld, toen
ik eens bij u thuis was?"
Ik zweeg, ik kon daarop niets ant
woorden.
„Daarna heb ik uw vrouw niet
meer gezien, totdat wij elkaar op 'n
dag te Bremen ontmoetten."
„Toevallig?" vroeg ik.
„Nu, geheel toevallig was de ont
moeting niet,' lachte hij honend, ter
wijl hij er snel bijvoegde: „Wij had
den namelijk een zakelijke aangele
genheid te bespreken en wij hadden
met elkaar afgesproken in het
Hamburger Hof"
„Zaken te doen!" riep ik en een
slecht vermoeden steeg in mij op
„wat had u met mijn vrouw te be
spreken. Waarom heeft men mij
daarvan onwetend gelaten?"
„Dat mag ik eigenlijk niet zeggen,
kapitein, maar daar de zaken nu een
maal zo staan, zo zal het geen kwaad
kunnen dat ik u de geschiedenis ver
tel. Langen tijd geleden bevond zich
uw vrouw in geldverlegenheid. Dat
was uw schuld niet kapitein! De zaak
was anders. Het ging over een stuk
dat ik bij gelegenheid had gekocht,
omdat het uw naam droeg. Toen ik
het gekocht had en het goed bekeek,
viel mij op dat de handtekening niet
met de uwe overeenstemde. Toen
ging ik de zaak eens naspeuren en
kwam te weten dat uw zoon, die
toen nog student te Koningsbergen
was^het uitgegeven had. Ik ver
trouwde het niet en besloot naar
Bruchholm te gaan om er met ui
over te spreken. Daar aangekomen
vernam ik dat u op reis waart en
toen heb ik met uw echtgenote ge
sproken. Ze was buitengewoon blij
dat u niet thuis waart en smeekte
mij dringend u er niets van te zeg
gen. Zij zou zelf de zaak regelen."
„Is de wissel betaald?" vroeg ik
stotterend.
„Neen. betaald is hij niet. ten nïin-
ste niet geheel. Maar dat maakt
niets uit", zei hij met een gering
schattende handbeweging. „Dat
wordt allemaal aan de vergetelheid
prijsgegeven, wanneer u uw toe
stemming geeft kapitein," zei hij
langzaam. „De wissel is groot 2700
mark en ik heb ongeveer - zo uit
het hoofd uitgerekend 12 of 1300
mark bekomen, maar zoals ik zei:
de rest schrijven wij met zwart krijt
in de schoorsteen, als u het woord
je „ja" zegt, kapitein Wendt," zei
hij. schaterlachend om zijn grap.
„En wanneer ik dat nu eens niet
zeg, u het geld geef en uw verzoek
weiger?' vroeg ik.
„U zult zo dwaas niet zijn kapi
tein, want dan zal de rechter wel
een woordje meespreken, denk ik,"
lachte hij weer, terwijl het bloed
mij naar het hoofd steeg.
„Wat!" riep ik verschrikt „U
zoudt de misstap van mijn zoon
dan voor de rechtbank willen bren
gen om mijn goede naam oneer aan
te doen? Maar de zaak is verjaard
en ten tweede is mijn zoon, zoals u
weet, in een ander werelddeel. Men
kan hem zo maar niet hierheen
roepenDat zou een lage streek
van je zijn, Lenzmann!"
De woekeraar schokte tegelijk
met zijn schouders en lachte als
een duivel. U weet, kapitein Wendt,
elk mens zorgt voor zichzelf. Deze
spreuk heb ik altijd voor ogen ge
houden en waarlijk, ik heb mij er
steeds goed bij bevonden.... maar
voegde hij er na een poosje
aan toe, „Ik hoop dat het niet zover
zal komen. Geef mij je Stina en
alles is vergeven en vergeten.!"
„Nooit," schreeuwde ik, mij zelf
niet meer meester en sprong van
mijn zitplaats op. „Nooit zal ik de
vlekkeloze hand van mijn enig kind
door de uwe laten bezoedelen."
Lenzmann had enige passen ach
teruit gedaan. Dan txad hij weer op
mij toe en met zijn fonkelende,
kleine oogjes mij aanstarend, riep
hij: „Hé. je zult wel anders denken
nis je wat kalmer bent geworden."
„Neen man! nooit! Daar kun je
op rekenen! Nooit zal ik zulk een
woekeraar als gij zijt in mijn huis
dulden. Nooit! Nooit!!
(Wordt vervolgd)
