Kieskring Leiden van K.V.P. sneed
vele vragen aan
K.A.B. voorzitter over „aanranding
van positie van de arbeider"
3"CoHte
ZONDER
SCHULD
MAANDAG 25 JUNI 1951
DE LEIDSE COURANT
EERSTE BLAD PAGINA 2
Er kan slechts iets bereikt worden, als
men één blijft
74 Afgevaardigden uit 30 afdelingen waren aanwezig in de Vergulden
Turk in Leiden toen de voorzitter Deerenberg met een beschouwing
over de algemene politieke toestand deze Kringvergadering opende.
Spr. herinnerde aan het partijcongres in 1949, waar toen reeds voorspeld
werd, dat de middenstanders een moeilijke tijd tegemoet zouden gaan.
De moeilijke tijd zou aanvaardbaar zijn, indien er een gelijke distri
butie van offers plaats zou hebben. In dit opzicht voelen de middengroe
pen zich bedreigd. Als er gesteld wordt, dat er geld in Nederland
nodig is en wij zien dc maatregelen, die door de regering genomen
worden, dan moet de K.V.P. zo nodig, als de beschermer van het eigen
domsrecht daar tegen op komen.
Komende tot de kwestie-Duynstee,
zei de voorzitter, dat velen van ons
zouden willen zeggen, dat zij zich bij
hem niet thuis voelen. Critiek is
goed, maar het komt vaak van die
groepen, die zich steeds afzijdig heb
ben gehouden. Elk critiek moet in
onderling beraad kunnen worden
opgelost, in het belang van de K.V.P.
en van geheel Nederland. Door het
aanwakkeren van deze critiek, be
staat er een groot gevaar. Er kan
slechts iets worden bereikt als wij
één blijven.
Het jaarverslag van de secr,, de
heer van Mil, herinnerde niet alleen
aan de vele activiteiten van de
Kring, maar ook aan de achteruit
gang van het ledental in het afgelo
pen jaar.
Met een verlies van 3368 leden
was het ledenaantal gedaald tot
23131. Als een van de belang
rijkste oorzaken van dit verlies
noemde dc secr. de laksheid van
een vrij groot aantal Afdelings
besturen. Hij hoopte echter dat
het jaar 1951, waarin de voorbe
reidingen voor het verkiezings
jaar 1952 reeds getroffen worden,
hierin verbetering zou brengen.
Dit jaarverslag werd besloten met
een hulde aan de nagedachtenis
van vijlen dc heer A. J. Loerak-
kei-, die in October 1950 is overle-
den. Hii was oen van de pioniers
en een gezien figuur op onze
Krin^-'erpaderin" waarvoor hu
steeds de volle belangstelling
had.
Het jaarverslag van de penning
meester. de heer Hoonhout, sloot
met een naddlig saldo van ƒ300.—
welk bedrag uit. de bestaande reserve
kon worden geput.
Door de kaseommissie, bestaande
uit. dc heron P. J. Mooijman uit Noot
dorp J. H M. Bulten uit Lisse en
ACM. Speel uit Leiden, waren
boeken en beseheiden nagezien en
zoals dc heer Mooijman verklaarde
in orde bevonden
De begroting 1951 werd op een
bedrag van f29000.— aan inkomsten
en uiteaven vastgesteld, waaronder
een bedrag van f25000.— aan inkom
sten van contributie. De penning
meester deed hierbij een beroep op
dc afdelingsbesturen om te zorgen
dat wii dit jaar wederom de 25000
leden zouden behalen.
Als partiiraadslcden brachten de
heren Witteman en van Mil een goed
verzorgd verslag uit van de verga
dering van 23 en 24 Februari te
Utrecht.
Rondvraag cn .mededelingen.
Ten aanzien van de op de vorige
vergadering gestelde vragen betref,
belastingvraagstukken en het ver-
menigvuldigings cijfer bij de school-
i"ld heffing werd medegedeeld, dat
het Partijbestuur zich hierover ge-
v end heeft tot Mr. v. Haren, tot het
bestuur van de Kath. Bond voor het
Gezin en tot de voorzitter van de
Tweede Kamerfractie.
Schriftelijk ingediende vragen.
Van de afdeling Bergschenhoek 1.
Waarom worch een standplaatsaftrek
gehandhaafd, die reeds lang onrecht
vaardig is gebleken. De voorzitter
noemde deze vraag niet nieuw. Alle
hoop was gevestigd op het rapport
Kruyt. doch dit brengt geen bevre
digende oplossing. Hierover zal het
laatste woord nog niet gesproken
zijn.
2. Waarom kunnen belasting-amb
tenaren zonder opgaaf van redenen
van de opgave van de belasting
plichtige afwijken en een hoge be
lasting opleggen. Hierop gaf de voor
zitter een vrij technische uiteenzet
ting over het moeilijke belasting-
vraagstuk en meende te kunnen me
dedelen, dat er veranderingen hierin
te verwachten zijn. Reeds zijn er
vereenvoudigde aangiftebiljetten uit
gereikt.
3. Wat is het bestuur van plan bij
de volgende verkiezingen te doen,
om duidelijk te maken, dat onze
politiek in alles christelijk is geweest
en meer dan de politiek van andere
partijen in het belang van het land?
In een vrij uitvoerige toelichting
werd er op gewezen dat de voorlich
ting onvoldoende was. Bij de verkie
zingen geven andere partijen meestal
nog meer voorlichting dan de KVP.
Zelfs goede katholieken zien soms
geen verschil tussen KVP en andere
partijen. Omdat men het volk niet
enthousiast maakt, ontvangt men
ook geen geld voor de politiek.
Voor een goede reclame zullen
onze beste schrijvers en reclame-
bureaux moeten worden ingescha
keld.
Met de toelichting was de voorzit
ter het volkomen eens, hoewel er
verschil moet zijn voor wat de grote
plaatsen en het platteland betreft.
De afgevaardigden van Bergschen-
hoek, pastoor v. Rijn, wees erop, dat
er toch zoveel mogelijk eenheid in
de Kath propaganda moet zijn en
bovendien moet er veel meer worden
gewezen op de Katholieke betekenis
vari de politiek. Mogelijk zou b.v.
ook in de parochiële bladen gewezen
kunnen worden hoe de Katholieke
politiek moet zijn.
De voorzitter meende tc weten,
dat dc parochiebladen zich daar
angstvallig van onthielden. De heer
Oostdam uit Leiden kon dat wel be
grijpen, doch hij achtte het wel van
belang wanneer het grote belang van
de politiek in katholieke zin naar
voren werd gebracht.
Vanuit de vergadering werd zelfs
medegedeeld, dat de leden van „St.
Augustinus" zich niet met politiek
mogen bemoeien.
De voorzitter stelde voor deze
vraag, met toelichting in te zenden
bij de Centrale Propagandaraad,
waartoe wei;d besloten.
Op de vraag van de afdeling Roe-
lofarendsveen, hoe het bestuur denkt
over de absentie van kamerleden,
antwoordde de voorzitter dat dit in
onze partij niet zo heel ernstig was.
Als voorbeeld noemde hij de uitslag
van de stemming over de progressie
bij kindertoeslag welke gisteren werd
gehouden, toen 27 van de 32 kath
Kamerleden aanwezig waren.
Door de afdeling Iiillcgom waren
2 vragen ingediend;
1. Het bestuur der afdeling Hille-
gom is van mening dat het wets
voorstel tot bescherming van het
Credietwezen, niet alleen funest zal
werken op de ontwikkeling van het
bedrijfsleven, maar bovendien zal
o.i. een voortgaan op deze weg ook
kunnen leiden tot een zeker Staats
socialisme. Indien deze gedachte
juist is ligt het dan niet op onze weg
alle middelen aan te wenden dit
tegen te gaan?
Dc voorzitter cn de heer v. d.
Weijden gaven beiden een uiteenzet
ting over het wetsontwerp, waaruit
kon worden opgemaakt, dat Crediet-
restrictie nodig is, doch dat er over
de wijze waarop dit zal geschieden
nogal verschil van mening bestaat
met de Minister. Dc voorzitter had
echter alle hoop, dat dit ontwerp
door dc KVP zo niet zou worden ge
accepteerd.
De 2e vraag van Hillegom: Op alle
mogelijke manieren wordt ons voor
gehouden dat wij moeten versoberen,
en hoewel wij er van overtuigd zijn,
dat wij beschikken over een zeer
goed ambtenaren-corps, kunnen wij
toch niet de noodzakelijkheid inzien
van de zeer omslachtige werkwijze
van verschillende regeringsinstan
ties. Gewezen werd b.v. op de uit
reiking van rijbewijzen cn de nieuwe
regeling voor paspoorten.
De voorzitter wees erop, dat de
regering en de KVP fractie niet de
zelfde zijn. Ook hij kan zich. vaak
niet verenigen met de grote uitga
ven welke er door de regerings-
bureaux worden gedaan. Meermalen
zijn de mogelijke versoberingen met
de fractie besproken.
Ten slotte was het de afdeling
Wassenaar, die met voorstellen kwam
tot wijziging van het Algemeen Re
glement en het Bijzonder reglement
op de Afdelingen. Hierin werd voor
gesteld alle functionarissen in de
partij te laten aftreden 12 maanden
voor de vermoedelijke datum ener
periodieke Tweede Kamerverkie
zing. Volgens de bestaande regle
mentaire bepalingen geschiedt dit
thans na elke Tweede Kamerverkie
zing.
Als toelichting werd hierop gege
ven dat de aanleiding tot dit voorstel
is de overtuiging, dat niets moet
worden nagelaten wat ook maar
enigermate toe kan bijdragen, de be
langstelling voor de politiek te be
vorderen, het politieke leven in de
partij te stimuleren en ook in en
door de reglementen steeds meer de
democratische instelling der partij
met grote invloed der leden
duidelijk te doen worden. Voor dc
verkiezing wil men zijn mening over
het gevoerde beleid in de verkiezing
tot uiting brengen. Dan is het dus
democratisch daarvoor de ruimste
gelegenheid te bieden.
Na een nog nadere toelichting van
de heer v. d. Berg uit Wassenaar
zeide de voorzitter, de wenselijkheid
van dit voorstel niet te kunnen in
zien, terwijl het bovendien toch niet
voor de a.s. verkiezing zou kunnen
gelden. Toch wilde de voorzitter dit
voorstel wel in het bestuur behan
delen en hierover een praeadvies
uitbrengen.
Hierna volgde sluiting.
Echtelijke ruzie
De 53-jarige chauffeur Ph. B. te
Diemen heeft Zaterdagmorgen na een
hevige ruzie zijn 41-jarige vrouw met
een priem een aantal steekwonden
toegebracht, nadat hij eerst had ge
poogd haar te wurgen. Daarna heeft
B. getracht zich met een tafelmes de
Jacht in
moeilijkheden
Uitgeputte drenkelingen
op strand
Een Duits jacht, dat Zondagmor
gen op het strand onder Rockanje
werd geworpen, geraakte omstreeks
twee uur 's nachts op de plaat „Hin
der'' voor het Haringvliet vast. Door
hoog water werd t losgerukt en naar
de kust gedreven. De eigenaar, de
heer Kamp uit Hamburg en zijn
vrouw sprongen over boord, evenals
een Duitse matroos- Zij trachtten in
een rubberboot aan land te komen,
maar dc boot raakte vol water en
werd onbestuurbaar. Gedurende dtie
en een half uur hebben de mensen,
hangend aan de boot in het water ge
legen, totdat zij op het strand werden
geworpen. Mevr. Kamp kon niet
zwemmen.
De gezagvoerder Caltlehr is door
de reddingboot „Prinses Wilhelmina"
van Stellendam van boord gehaald.
Dc drie drenkelingen werd door een
dochter van de strand-exploitant T.
Wageveld uitgeput op het strand ge
vonden. Men heeft hun dadelijk dro
ge kleren verschaft -en verzorgd De
scheepshond, die nog in zee zwom,
werd door de 18-jarige Aart Wage
veld zwemmende gered.
De heer en mevrouw Kamo waren
met hun schip op v/eg van Hamburg
naar Lissabon, om van daar naar Ar
gentinië over te steken.
halsslagader af te snijden.
Na te zijn verbonden is de vrouw
die niet levensgevaarlijk is gewond
bij buren ondergebracht De dader is
in zeer ernstige toestand naar het
Wilhelmina-gasthuis vervoerd.
VERSOBERING MAG NIET ALLEEN OP
DE ARBEIDER DRUKKEN
Ter gelegenheid van de huldiging
van een vijftigtal leden van de KAB
te Nijmegen, die 40 en 50 jaar lid
zijn van de Kath. Arbeidersbeweging,
heeft gisteren de voorzitter, de heer
A. C. de Bruijn een rede gehouden
over de „Dingen van de Dag", waar
in hij betrok „de aanranding van de
positie van de arbeiders door oppo
santen", die, aldus de .spreker, zich
weder rangschikken in de spelonken
van reactie en conservatisme van
voor dc oorlog.
„Wij hopen oprecht aldus spr.
dat de reactionnaire volgelingen
van prof. Duynstee cn baron Van
Voorst tot Voorst, d;e nu openlijk
zulk een angst tonen voor de KAB,
niet aan hun angst ten gronde zul
len gaan. Wij geven hun deze waar
borg, dat zij een veilige plaats onder
de vleugels van de machtige KAB
zullen krijgen, wanneer onverhoopt
de ontwikkeling der dingen juist hen
in het bijzonder in gevaar zou bren
gen".
„Eerder dan alle anderen hebben
de arbeiders begrepen, dat alleen de
arbeid het'Nederlandse volk nog
te eten, te slapen en te wonen kan
geven", aldus de Verbondsvoorzitter,
volgens 't verslag in de „Volkskr."
„Als dc arbeiders alle mogelijkheden
hadden willen uitbuiten, die er sinds
het einde van de oorlog geweest zijn
om zich naar voren te dringen, dan
zou men nu heel wat anders zien
ARBEID EN VERSOBERING.
Vrijwillig hebben de arbeiders
toegestemd in een reële loonsverla
ging van vijf procent, maar zij wij
zen de klachten over de oplopende
belastingheffing op de hogere inko
mens resoluut van de hand. Deze
offers zouden door de beter gesitu
eerden, naar het woord der bis
schoppen in hun bekende sociale
Vastenbrief, vrijwillig gebracht moe
ten worden als dc belastingen hen
er nu niet toe dwongen. Ook zonder
do wet moeten de bezitters van goe
deren bereid zijn te offeren. Daarom
zijn wij niet tegen prijsbescherming
en niet tegen winslbcperking; daar
om zouden wij het niet erg vinden
als het autorijden op Zondag verbo
den werd en er belasting werd ge
heven op luxe reizen naar het bui
tenland.
En als er nog grotere offers van
het Nederlandse volk gevraagd moe
ten worden, dan kan het bedrag van
anderhalf milliard gulden dat per
jaar aan roken, snoepen en borrelen
wordt uitgegeven nog een heel stuk
naar beneden. Maar dan moet het
gehele Nederlandse volk deze ar
moede dragen en niet alleen een deel
van dat volk.
SOCIALE ZEKERHEID
Men heeft ook de sociale positie
van de arbeiders aangevochten. Maar
het lijkt mij onwaarachtig, dat men
sen die 10- 20-, 50.000 per jaar ver
dienen, beweren dat de sociale zeker
heid van de arbeiders reeds voldoen
de is, aldus de Verbondsvoorzitter.
De sociale positie van de arbeiders
is minimaal gebaseerd op een mini
mum levensstandaard. Nog altijd
zijn de hoofd- en handarbeiders de
economische zwakkeren. Toch zijn ze
de eigenlijke voortbrengers van de
producten. En daarom is ee^ ?n
groot mogelijke sociale zekerheid
voor hen volkomen gerechtvaard'gd.
Wie zal hen beschermen tegen be-
drijfsziekten. legen werkloosheid, te
gen honger in de oude dag? Als de
overheid dat alleen moet doen, bete
kent dat slechts belastingverhoging
voor hen die nu critiseren.
De arbe'-ders zijn bereid, om te
v. c'ken, de arbeids'ijd behoeft niet
verlengd te worden. Tienduizend
overwerkvergunningen werden er
per jaar afgegeven met instemming
van de arbeiders. Men prijst Neder
land om zijn bedrijfsrust. Goe"
Maar beseft men wat sociale onrust
in Nederland zou betekenen? De
bonafide arbeiders vragen, niet te
veel, maar laat men dan ook naar
hun leiders luisteren.
SAMENWERKING MET N.V.V.
Er is ook verzet gerezen tegen de
samenwerking van KA.B. en het
N.V.V. ofwel zoals men dat meent
te moeten zien tussen K.V.P. en
de P..vd. A. Men moge zich wel her
inneren, dat het episcopaat zich tegen
deze samenwerking niet verzet.
Is verzet van anderen dan geen
teken van tekort vertrouwen in eigen
kracht? Deze samenwerking vergroot
de invloed van de Katholieken, maar
men moet er niet aan denken wat er
van terecht zou komen als de P. v.
d. A. en het N.V.V. in de opposi'ie
gedreven zouden worden. Er zit nu
ondanks de grote macht van de
K.A.B. geen enkele Katholieke arbei
der in de regering, die wij toch vol
ledig steunen..
„De K.A.B. zo besloot de heer De
Bruijn gaat haar eigen weg, zij is
dienstbaar op alle gebieden en is be
reid tot samenwerking. Het is moei
lijk vol te houden dat zij alleen op
macht belust is. Maar zij laat zich niet
verguizen: als het moet zal zij ge
voelig terugslaan. Voor de arbeiders
van de K.A.B. betekent het jongste
verleden echter, dat zij opnieuw
waakzaam moeten zijn en hun kracht
moeten putten uit de zedelijke begin
selen, die de oude garde, waarvan wij
vandaag een aantal leden gehuldigd
hebben, bijeen heeft gebracht.'
Met de overdracht va nhet 21 h.a.
metende landgoed „Monnikken-
braak", gelegen nab het Twentse
dorpje Tubbergen, is Zondag door de
stichting „Dionysius de Karthuizer"
de eerste steen gelegd voor de weg,
welke de Kartuizer* van Nederlandse
stam, die nog steeds in buitenalndse
kloosters leven, terug zal leiden
naar hun vaderland, van aar zij ruim
twee eeuwen geleden werden ver
dreven.
Minister Lieftinck deelt de Eerste
Kamer mee. dat bij de Nationale
Spaarraad een spaarregeling voor de
rijpere jeugd in voorbereiding is,
waarbij aan ongehuwden van 17 tot
25 jaar een suppletie op de rente
verstrekt wordt, mits de spaargelden
tot de datum van het huwelijk of
het bereiken van de 25-jarige leef
tijd niet opgevraagd worden.
Waneer tot deze spaaractie wordt
besloten en zij aan de verwachtingen
beantwoordt, bestaat de mogelijkheid
l.rk \oor andere categorieën soortge.
lijke regelingen te ontwerpen. Minis
ter Lieftinck verklaart bevordering
van de spaarzin door middel van het
verlenen van een suppletie op de ren
te te verkiezen beven belastingfaci
liteiten.
IN IJSSELMEER VERDRONKEN.
Zondagmorgen zijn de heer N. van
Gelderop van de waterpolitie te Har
derwijk cn zijn vriend, de heer F.
Boesveld, met een kano het IJssel-
meer opgevaren. De beide vrienden
vertrokken 's morgens om 9 uur,
maar waren s avonds om 19 uut nog
niet terug. Men maakte zich ongerust
en derhalve werd de waterpolitie te
Kampen, Elburg en Urk gewaar
schuwd. Men stelde een onderzoek
in, evenwel zonder resultaat. Maan
dagmorgen kreeg men een bericht
van een familielid van een der ver
misten. dat de kano met de kiel naa?
boven drijvende was gevonden bij
het gemaal van Oosterwolde, onge
veer 100 meter uit de wal. Aange
nomen wordt thans, dat deze beide
jonge mensen, respectievelijk 29 en
26 jaar oud. in het IJsselmeer zijn
verdronken. Naar de lijken wordt
nog steeds gezocht.
VOORZITTER VAN JAARBEURS
GAAT HEEN.
Na 25 jaar het voorzitterschap te
hebben bekleed van de raad van be
heer van de Kon. Ned. Jaarbeurs te
Utrecht, heeft dr. F. H. Fentener van
Vlissingen de wens te kennen gege
ven van deze functie thans te worden
ontheven.
WEERSVERWACHTING
(Geldig van Maandagavond tot
Dinsdagavond. Opgemaakt te
10 uur).
ENKELE VERSPREIDE BUIEN.
Half tot zwaar bewolkt met en
kele verspreide regenbuien.
Zwakke tot matige Zuid-Weste
lijke wind. Dezelfde of iets ho
gere temperaturen.
26 Juni: zon op 4.21, onder 21.04;
maan op 0.18 en onder 13.11 uur.
Terugkeer
Daar stopte dan op het Londense
vliegveld het toestel uit Nieuw Zee
land en wie kwam daar uit, zonder
boordje of das in een oude gehaven
de jas? Dat was de 72-jarige Wil
liam (Bill) Miller. Hij voelde zich
verplicht, na 50 jaren zijn broer Do
nald niet meer te hebben gezien, met
hem een glaasje bier te gaan drin
ken, zei hij. Donald was een klein
knulletje van 10 toen Bill de grote
plas overstak en nu is Donald een
opgewekte zestiger. Donald zat bij
de haard in zijn huis te Harlesden
toen die 72-jarige Bill binnenstapte.
„Ik was zó stomverwonderd", zei
Donald, „dat ik vijf minuten lang
geen stom woord heb kunnen zeg
gen".
Nu gaat Bill ook nog naar Scapa
Flow want daar heeft hij drie zussen
wonen, een van 80, een van 77 en een
van 72. Hij zal dan niet de terugreis
van 20.000 k.m. naar Nieuw Zeeland
maken; Bill wordt maar liever in zijn
geboorteland begraven.
BINNENLAND.
Bij twee pluimveestapels te 01-
debroek is pseudo-vogelpest gecon
stateerd. Bijna zevenhonderd stuks
pluimvee werd afgemaakt.
Op de spoorbrug bij het Apel-
doorns-Dierens kanaal is gistermor
gen een auto ondet een kolentrein
geraakt. De wagen werd vernield en
de inzittende kwam in het kanaal te
recht. Zijn toestand is zorgwekkend.
De spoorbrug werd ernstig bescha
digd.
5 jaar K. S. K. I.
Prof. Zeegers geridderd
Op bescheiden wijze hebben het
dagelijks bestuur en de naaste me
dewerkers te Breda het eerste jubi
leum van het Katholiek Sociaal Ker
kelijk Instituut gevierd.
Om 10 uur Zaterdagochtend droeg
Mgr. Dr. W. Koenraadt, voorzitter
van het K. S. K- I. en vicaris-generaal
van het bisdom Breda een plechtige
H. Mis op in de kapel van de Cate
chisten. Hij werd daarbij geassisteerd
door pater Montanus Versteeg O.F.M,
vice-voorzitter van het K. S. K. I.,
en pater drs. Linus Grond O.F.M.di.
recteur van het regionale bureau van
het K. S. K. I. te Amsterdam.
Om half twaalf opende Mgr. Koen-
raadt de feestelijke bijeenkomst met
een toespraak, waarin hij de oor
sprong en de ontwikkeling schetste
van het Katholiek Sociaal-Kerkelijk
Instituut. Hij bracht daarbij de grote
verdiensten in herinnering van som
mige afwezigen, vrienden en helpers
van eerste uur, o. w. prof. dr. M- J.
H. Cobbenhagen, hoogleraar van de
Katholieke Universiteit te Nijmegen,
de tegenwoordige generaal der pa
ters Redemptoristen, pater dr. L-
Buijs C.ss.R. alsmede pater dr. Apol-
linaris van Leeuwen, provinciaal der
Nedenandse Minderbroeders.
Mgr. Koenraadt besloot zijn rede
voering met de verheugende mede
deling, dat het Z. H. de Paus had be
haagd om prof. G. H. L. Zeegers,
directeur van het K. S. K. I., te be
noemen tot ridder in de orde van de
H. Gregorius. Mevrouw Zeegers spel
de vervolgens haar echtgenoot de
onderscheiding op de borst. In zijn
dankwoord wees prof. Zeegers erop,
dat hij deze onderscheiding vooral
beschouwde als een bewijs van waar
dering van de H. Vader voor het
werk van het K. S. K. I.
Telefoon
in de nabijheid.
RECHTZAKEN
HAAGS GERECHTSHOF.
Gestolen maiskolven. Een huis
schilder uit Noordwijk moest voor de
Haagse politierechter terecht staan,
omdat hij enkele malen met een jon
gere buurjongen maiskolven van een
veld had ontvreemd. In totaal waren
500 kolven verdwenen. Verd. had de
kolven aan de varkens gevoerd.
Verd. was vroeger reeds wegens
diefstal in vereniging veroordeeld.
De off. van just, kwalificeerde het
misdrijf als stroperij en eiste f 25.
boete subs. 10 dagen en twee maan
den voorwaardelijk. Het vonnis luid
de conform
7)
Ze nam zijn hand en zei: „Neen,
neen, Meindert, laat me alleen gaan.
De praatjes van de mensen
„Kunnen mij niets schelen en ze
"iceten jouw ook niet angstig maken.
\1 die geheimzinnigheden moeten
ohouden. Heden nog wil ik naar
je moeder gaan om je hand te vra-
en. Wanneer ge van me houdt,
moogt gij mij dat niet verbieden."
„Om Godswil, Meinert! Daarmee
zult ge alles bederven. Wacht tot
vader, die enkele dagen de stad uit
is. Hij houdt v^n je en zal je niet
verstoten. Heb je zijn toestemming,
dan blijft die van moeder ook niet zo
lang uit. Geloof mij! Dat zal het beste
zijn. En nu ga ik."
Harde woorden lagen op zijn lip
pen, maar hij kon. durfde ze niet
zeggen en toen hij haar de hand
wederom drukte, zei zij met moeite
lachend: „Gij slimme. Gij hebt het
misschien bij het rechte eind! Het
Is dus zoals gij wilt. Zo spoedig je
vader terugkeert, kom ik. En nu
vaarwel!
Lang stond hij haar na te kijken.
Toen draaide 'hij zich om en zette, in
tegenovergestelde richting, zijn weg
voort.
Had Meinert Ellmers gezegd, dat
hij maar een kind was van een zee
man. dit was eveneens toepasselijk
op Stina.
Stina's vader was kapitein geweest
van e»en groot koopvaardijschip en
Meinerts vader was slechts stuurman
Door een hevige stortzee was de
oude Ellmers tegen een mast gesla
gen en had het rechter been gebro
ken.
De slechte middelen, die aange
wend waren om het been te genezen,
waren de oorzaak dat het moest ge
amputeerd worden.
Aldus keerde de oude Ellmers na
maandenlang in het ziekenhuis ge
legen te hebben naar zijn vaderland
terug. Fortuin bezat hij niet. Even
voordat hij terugkwam was hem een
jongetje geboren.
Op voorspraak van zijn reder, die
hem zeer genegen was, kreeg hij de
betrekking van sluiswachter in
Bruckholm en daar de nood hem
dwong, moest hii deze betrekking
aannemen, maar de verstoorde ziele-
stemming, die zich meester had
gemaakt van dc kreupele,, had hem
zo geschokt, dat hij altijd nors en
wrevelig was.
Las hij een bevordering van een
zijner vrienden, dan kon hij dage-
lang, zonder een woord tot iemand
te spreken, langs het strand op en
neer strompelen.
Eerst aan de invloed van zijn flin
ke zoon was het toe te schrijven,
dat deze droevige stemmingen zeld
zamer werden en met grotere tussen
ruimten optraden.
Eens was hij weer aan een treuri
ge zielstoestand ten prooi. Dat was
op de dag toen Meindert vijftien
jaar oud werd. Op de vraag van de
oude Ellmers wat zijn zoon zou wil
len worden, had hij. geantwoord:
„Kapitein wil ik worden, vader! Op
zee wil ik, zoals Martin Haeslop, Jan
Weddigen en anderen."
Dit ondoordachte antwoord van
het kind had de vader plotseling in
een razende toorn doen uitbreken.
Met zijn sterke handen had hij hem
bij de schouders genomen en hij had
driftig gewezen op het ongeluk, dat
hy had gekregen op zee.
„Dan studeer ik voor dokter!" had
de verschrokken knaap uitgeroepen
en daardoor was de toorn van de
oude zeeman weer even snel verdwe
nen als hij gekomen was.
Ongeveer twee jaar na dit voor
val was kapitein Wendt, nadat hij
zich uit zyn drukke zaken had terug
getrokken, naar Bruckholm geko
men.
Hij had voor zijch een mooi, klein
huis laten bouwen om daarin zijn
levensavond te sluiten.
Henk Ellmers en Hendrik Wendt
waren vrienden geweest van hun
jeugd af.
Zij hadden als scheepsjongen sa
men de eerste reis meegemaakt en
zij scheidden toen beiden met goed
gevolg hun stuurmansexamen aan de
school voor scheepvaart hadden afge
legd. Weinige jaren later trof Ellmers
het ongeluk, terwijl Wendt zich had
doen kennen als een zeer bekwaam
zeeman, aan wien elk reder met
gerustheid zijn schip toevertrouwde.
Vandaar dan ook dat hij zich een
aanzienlijk vermogen had kunnen
verwerven en bovendien was hij ge
huwd met de dochter van een rijke
cargadoor. Toch was hem deze rust
niet gegund Lüder Wendt, de broer
van Stina, leidde in Koningsbergen
als student een los leven. Trots het
vele geld, dat hij van zijn vader ont
ving, maakte hij schulden. En toen
de vader deze niet meer wilde be
talen, ondersteunde z n moeder hem
in 't geheim met grote sommen. Dat
daardoor het fortuin van Wendt veel
verminderde, behoeft niet gezegd te
worden.
De zucht tot verkwisten van de
zoon dacht de vader te doen eindi
gen door hem van school te halen
en hem op te leiden voor zeeman.
Het hielp slechts voor een korte tijd
Aangespoord door het voorbeeld van
zijn lichtzinnige vrienden, en weer
gesteund door de geldelijke bijdragen
zijner moeder, begon hij opnieuw
zijn verkwistend leven.
De goede man was zwak tegenover
het steeds opnieuw vragen van geld
door zijn vrouw en gaf immer toe,
als zij hem met tranen smeekte. Zo
kwam het, dat hij, wilde hij zijn ka
pitaal niet aantasten, zich genood
zaakt zag op zijn ouden dag weer
te gaan werken.
Kapitein Wendt keek intussen uit
naar oen andere bron van inkomsten
en vond die dan ook na enige tijd.
Hij kocht namelijk verscheidene in
de nabijheid van Bruckholm gelegen
zandgroeven aan, om hier de zoge
naamde zandballast voor schepen te
laten graven. De zeilschepen nl.. die
met vracht uit overzeesche landen
komen, en van uit de haven hunner
bestemming geen nieuwe lading
kunnen innemen, nemen een zekere
•hoeveelheid zand en stenen in, om
hun stabiliteit en zeilvaardigheid op
de zee zonder vrachtlading te kunnen
bevaren. Dit zand te leveren en in
de schepen te brengen is de zaak der
„ballastondernemers" De kapitein
had nu deze zaak overgenomen, doch
door allerlei omstandigheden had hij
in plaats van hieraan te verdienen,
er veel geld op toegegeven. Daarbij
kwam, dat de uitgaven van zijn
vrouw steeds buitensporiger werden.
De vele zorgen, de huiselijke nog
meer dan die van zijn zaken, had
den het haar van de k^mtein wit
gemaakt als sneeuw en diepe groe
ven gegraven in zijn gezicht. Maar
steeds nog schreed hij kaarsrecht te
midden zijner arbeiders en zijn diepe
kalme stem vuurde de vele Poolce
en Italiaanse arbeiders in zijn zand
groeven meer aan dan al bet snel
den en drijven van zijn oprichters.
En als het gold, een schip ter rech
ter tijd gèreed te maken voor de
uitvaart, waartoe dikwijls deg en
nacht gewerkt moest worden, dan
was kapitein Wendt steeds oo zijn
post. Hij zag er zelfs ook geen be
zwaar in, zelf de hand aan het ruwe
werk te slaan.
/Wordt vervolgd»).
