3)e&2id
Jfaaiïm
Minister Marshall bezoekt Korea
ONVERWACHTSE BESPREKING
MET COMMANDANTEN
Indonesies vlaggeschip
verloren
b. Zes bekwame selfactor-spinners.
ZATERDAG 9 JUNI 1951
42ste JAARGANG No. 12303
Directeur: C M. v. HAMERS VELD
Hoofdredacteur: L. C. J. ROOZEN.
KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
HELPT 05 0/SSCHOP J
Gr KZRK5H ÖOUW5/V/ I
Papengracht 32, Tel. 20015, Adm. en Adv. 73826, Abonn. 20935, Giro 103003. Abonnementsprijs f 0.40 p. w., f 1.72 p. mnd, f 5.15 p. kwart. Franco p. p. 1 5.90. - Advert.: 15 ct. p. mm. Telefoontjes i 1.50
AFWACHTEN?
Het was te verwachten, dat de
reeds enige malen uitgesproken wens
van de Indonesische regering tot wij
ziging van het Uniestatuut en van
de R.T.C.-accoorden het onderwerp
van bespreking zouden vormen bij
het debat over de Rijksbegroting van
Uniezaken, dat deze week in de
Tweede Kamer werd gevoerd.
De feiten zijn bekend. De Unie
overeenkomst is een volslagen mis
lukking geworden, vriend en vijand
is het daarover eens en het is in de
Kamer dan ook niet onder stoelen of
banken gestoken.
De R.T.C.-overeenkomsten vormen
in Indonesië, waar men nu eenmaal
met een al te sterk ontwikkeld sen
timent rekening heeft te houden, een
voortdurende bron van ergernis, om
dat men in dit verband nog altijd
een zwakke voortzetting ziet van de
koloniale band, die beide landen eens
bond. Maar wat erger is: door dit on
beredeneerde gevoel van ergernis om
deze nog bestaande band van het
Uniestatuut is dit statuut tevens ge
worden een prachtige bliksemaflei
der voor alles wat er in Indonesië
fout gaat. En tenslotte is dit tot
uiting gekomen, toen de Nieuw Gui-
nea-conferentie een mislukking werd.
Toen eerst werd openlijk de wens ge
uit, dat aan deze verhouding, welke
nauwelijks anderhalf jaar geleden
werd gesloten een einde zou worden
gemaakt. Er werd zelfs in het Indo
nesische parlement een motie aange
nomen, waarin de wens werd uitge
sproken na te gaan welke bepalingen
in de R.T.C.-overeenkomsten te kort
deden aan de souvereiniteit van In
donesië.
De Nederlandse Regering heeft
daar nu bij monde van minister Pe
ters tegenover gesteld, dat het initia
tief tot herziening van deze accoorden
niet van haar moest uitgaan, maar
dat zij een afwachtende houding^ in
deze zaak meende te moeten aanne
men.
Er zitten aan deze zaak verschil
lende kanten, kanten van politieke,
van economische en van juridische
aard.
De zaak staat niet zo, dat men de
juridische bezwaren zo maar over
het hoofd wenst te zien, ook in In
donesië niet. Sjahrir heeft openlijk
geschreven, dat men eenmaal geslo
ten accoorden niet zo maar op zij
mocht zetten. Een herziening van de
R.T.C.-overeenkomsten, zo schreef in
het begin van dit jaar reeds in
het weekblad „Sikap" zou niet kun
nen betekenen een willekeurige ver
breking van gemaakte afspraken. Zou
men daartoe van Indonesische zijde
overga'an, zou men zich dus willen
onttrekken aan de nakoming van het
geen, waartoe men zich heeft ver
bonden, dan zou Indonesië door de
internationale wereld worden ver
oordeeld en zijn crediet verliezen. En
zulke stemmen zijn er meer gehoord
in Indonesië.
Betekent dit nu. dat wij rustig
kunnen afwachten tot de Indonesiërs
zelf met voorstellen dienaangaande
komen?
De andere factoren zijn zoals wij
reeds zeiden van economische en po
litieke aard en deze eisen o.i., dat wij
bereidwillig medewerken aan een
herziening van deze accoorden.
Economisch hebben wij grote be
langen in Indonesië en daarvoor is
het van het grootste belang, dat de
Nederlandse en Indonesische rege
ringen in goede vriendschap samen
werken, waarvoor de huidige band
van Uniestatuut en R.T.C.-accoorden
een ernstig beletsel vormt.
Dan is er nog de kwestie Nieuw-
Guinea, die de Indonesiërs tamelijk
hoog zit, hoe ongemotiveerd dan ook.
Ook voor de oplossing van deze
kwestie zal het van het grootste be
lang zijn van te voren wat meer
goodwill te kweken, dan wij thans
in Indonesië bezitten. Het sentiment,
waarvan de Indonesiërs tenopzichte
van ons blijk geven, kan alleen ge
heel of gedeeltelijk worden overwon
nen .indien wij zelf Indonesië in deze
kwestie de hand reiken en hen open
lijk vertellen, dat wij bereid zijn de
R.T.C.-overeenkomsten aan een on
derzoek te onderwerpen. Alleen dan
is er kans op een vriendschappelijke
samenwerking in de toekomst, die wij
met het oog op onze toch al broze be
langen daar o zo hard nodig hebben.
In plaats daarvan wil de Nederland
se Regering nu maar afwachten wat
Indonesië zal gaan doen. Ben slechte
politiek, waarbij men zich op het1
standpunt kan stellen, dat men ju
ridisch in het volste recht staat. Wij
hebben ook in ons recht gestaan, toen
wij begonnen met onze politionele
acties in Indonesië, wij hebben ook
in ons recht gestaan, toen de deelsta
ten werden opgerold en het zelfbe
schikkingsrecht, dat óók in die ac
coorden was overeengekomen, werd
opgerold. Wij hebben altijd het groot
ste gelijk gehad en het resultaat is
geweest, dat wij altijd aan het kort
ste eind trokken. Dat staat nu weer
te gebeuren, als wij nu wéér blijven
afwachten omdat wij in ons recht
zijn en omdat een accoord een ac-
coord is.
Dat alles is immers grauwe theorie.
De practische feiten zijn, dat hier
twee partners met eerbied voor el
kanders verleden, moeten samenwer
ken ,maar dat de band, die daartoe
gesloten is, juist het symbool blijkt
te zijn van hetgeen de andere part
ner niet wil. Met het doel van vriend
schappelijke samenwerking zijn die
accoorden gesloten en dat heeft men
in het oog te houden.
Welk belang is er dus mee gediend,
indien de Nederlandse Regering nu
wéér een afwachtende houding aan
neemt. Zij kan beter gaan overleggen
welke resultaten er in die anderhalf
jaar zijn bereikt en dan zou blijken,
dat bijvoorbeeld de halfjaarlijkse mi
nisterconferenties prachtige resulta
ten van samenwerking hebben opge
leverd .waarvan ook de militaire mis
sie een sprekend voorbeeld is. Waar
om zou men dan de samenwerking
niet eens op die leest zetten en in
die geest hervormen? Indien men uit
de ervaring van anderhalf jaar deze
middelen om zaken te doen behoudt,
zal er iets te bereiken zijn. Het be
staande Uniebureau kan dan altijd
dienen voor de administratieve coör
dinatie en zo een taak vervullen, die
de bijzondere commissies voor deze
conferenties op voortreffelijke wijze
~»u kunnen aanvullen.
Het is te hopen, dat dit inzicht als
nog zal doorbreken.
KLEURRIJK SCHOUWSPEL IN DE
BRITSE HOOFDSTAD. Tot be
sluit van de jaarlijkse ceremonie, de
„trooping of the colour", welke ter
gelegenheid van de verjaardag van
Koning George van Engeland in
Londen wordt gehouden, trekken de
gardetroepen over de Mali rond het
Victoria-gedenkteken. Rechts onder
op de foto Prinses Elizabeth, die de
parade afnam als vertegenwoordig
ster van haar vader, die wegens ziek
te het bed moet houden.
Breedtegraad niet meer van belang
^^OLKOMEN ONVERWACHTS heeft generaal Marshall, de Ameri
kaanse minister van defensie, een bezoek aan Tokio en aan het Ko
reaanse front gebracht, waar hij de bevelvoerders van alle contingen
ten ontmoette. Vervolgens hield hij een geheim conferentie met de ge
allieerde commandanten, om. lt.-generaal Matthew Ridgway, de opper
bevelhebber; lt.-generaal Van Fleet, commandant van het achtste leger;
de drie brigadiers van het Britse contingent, en de commandanten van
de Turkse, Griekse, Siamese en Philippijnse contingenten.
van soortgelijke aard niet meer
van belang waren. „Het leger zal op
de meest doeltreffende wijze worden
gebruikt".
Op de vraag of er een wapenstil
stand zou komen, antwoordde Mars
hall slechts: „Ik denk, dat u dat be
ter aan Mao tse Toeng en Tsjoc en
Lai kunt vragen
Voorts zei Marshall te hopen, dat
andere landen van de Uno, die thans
niet vertegenwoordigd zijn op het
slagveld, daar troepen heen zullen
zenden. „Daar wordt thans aan ge
werkt", zei hij. Maar hij weigerde te
zeggen of aanvullende Amerikaanse
troepen naar Korea gezonden zou
den worden. Wel zei hij: „Ik ben
diep onder de indruk van de opmer
kelijke samenwerking tussen de ver
schillende geallieerden".
De voornaamste reden van zijn
bezoek aan Korea, zo verklaarde hij
verder, was, dat hij wilde nagaan in
hoeverre de eenheden te velde op
sterkte waren gehouden en uit de
eerste hand wilde horen hoe het rou-
leringssysteem voor de Amerikaan
se troepen werkte. In beide opzich
ten was Marshall voldaan.
Op de vraag of de Koreaanse oor
log tot een impasse -was geworden,
antwoordde Marshall: „Men heeft
Griekenland een impasse genoemd
en Van Fleet heeft daar het ant
woord op gegeven. Men heeft de
luchtbrug naar Berlijn een impasse
genoemd en ook dat is tot een op
lossing gekomen. Practisch alles wat
wij doen en wat niet dezelfde mid
dag tot een resultaat komt, wordt
een impasse genoemd".
Na de conferentie met de bevel
voerders, die drie en een half uur
heeft geduurd, is Marshall naar To
kio teruggevlogen.
STRENG GEHEIM
De bijzonderheden omtrent de
vlucht van Amerika naar Japan wa
ren streng geheim gehouden en geen
enkel berioht lekte uit over de bij
eenkomst van de geallieerde bevel
voeders in een gecamoufleerde tent
vlak achter het front in Zuid-Korea.
Tot het ogenblik, waarop zijn vlieg
tuig landde, wist niemand, dat hij
in Korea kwam. De tent, waar de
bespreking werd gevoerd, was met
touwen afgezet en iedereen werd
door wachtposten op een afstand
van honderd meter gehouden. Jour
nalisten werden niet in de nabijheid
toegelaten, totdat de conferentie ten
einde was en de generaal op het punt
stond naar Tokio terug te keren.
Toen pas ontving Marshall hen.
Hij verklaarde o.m. dat de 38e
breedtegraad of overwegingen
ZLJ OFFEREN HUN NACHTRUST
VOOR HET HOLLAND FESTIVAL.
Om toch voor de eerste voorstel
ling in de Stadsschouwburg in het
kader van het Holland Festival maar
niet te laat te komen en om beslag
te kunnen leggen op kaartjes op de
goedkope rangen, heeft een groep
jongeren, hoofdzakelijk bestaande
uit studenten en jonge artisten reeds
vroeg in de nacht de voorposten be
trokken bij de ingang van de
Schouwburg, waardoor zij, als het
bureau open gaat, het eerst aan de
beurt zijn.
Foto: Met ligstoelen en dekens
heeft men het zich zo gemakkelijk
mogelijk gemaakt.
Uiteraard geeft Marshall plotse
linge bezoek aan Tokio en Korea
aanleiding tot velerlei veronderstel
lingen, zoals, dat nu in Tokio be
raadslaagd wordt over een wapen
stilstand. of dat een nieuw offensief
van de Uno op handen is. Geen van
deze veronderstellingen vindt grond
in officiële gegevens. Wel zijn giste
ren de ambassadeurs van de zestien
landen, die troepen in Korea hebben,
bijeengekomen. Van Amerikaanse
zijde was Dean Rusk, de assistent
staatssecretaris, aanwezig. Dinsdag
j.l. waren de kansen op een wapen
stilstand in Korea besproken, maar
er wordt op gewezen, dat geen en
kel bepaald voorstel overwogen
wordt.
Zestig millioen
voor Tsjang
De Amerikaanse regering bestu
deert de mogelijkheid om de ver
ouderde nationalistische Chinese
luchtmacht te maken tot een mo
derne strijdmacht van straaljagers,
zo heeft generaal-majoor William
Ourtis Chase, de voornaamste Ame
rikaanse militaire adviseur van
Tsjang Kai-sjek, gezegd.
Amerika heeft reeds zestien mil
lioen dollar voor die luchtmacht uit
getrokken. 64 adviseurs voor d(
luchtmacht zullen naar Formosa
worden gezonden. Zestien zijn reeds
aangekomen. De adviseurs zullen
aanvankelijk in hoofdzaak bijstand
verlenen aan gcvechts- en transport
groepen.
„Later zullen wij ons concentre
ren op de bommenwerpers en spe
ciale ondersteuningsdiensten bij de
luchtmacht", zeide Chase Over een
paar dagen zal generaal Chase een
algemeen plan voorleggen aan Tsja.ig
Kai-sjek voor Amerikaanse militaire
bijstand.
BIJ MADOERA OP EEN RIF GELOPEN
rVE „TJERK HIDDES'
de Nederlandse
de Nederlandse torpedoboot jager, welke door
is overgedragen aan de Indonesische mari
ne is, volgens een bericht van het „Nieuws van de Dag" deerlijk be
schadigd. Het schip schijnt bij Madoera door ondeskundig manoeuvre
ren op een rif te zijn gelopen. De kiel is opengereten, schroefas en an
dere voortstuwingsorganen zijn in on herstelbare kronkels geraakt.
ONHERSTELBAAR
In Indonesië is het schip niet tc
herstellen. Het Nederlandse aanbod
om de „Tjerk Hiddes" in ons land te
doen repareren, is onuitvoerbaar
omdat het schip zelfs de sleepreis
naar Nederland niet zou overleven.
Nu probeert dan de A.L.R.I. (Angka-
tan Laoet Repoeblik Indonesia) er
gens op de Philippijnen faciliteiten
te vinden voor haar vlaggeschip
„Gadjah Mada". Een jaar zal de re
paratie op zijn minst wel duren. Als
het lukt.
Nadat deze nog zeer goed bruik
bare oorlogsbodem voor meer dan
een millioen op de Rijkswerf te Den
Helder was gereviseerd, werd het
schip na plechtige overdracht als
vlaggeschip in dienst gesteld van de
A.L.R.I. (die tot dat ogenblik slechts
over korvetten, motorboten en prau
wen beschikte). Van de overdracht
af mochten er geen Nederlandse ad
viseurs aan te pas komen.
De eerste vaart, beperkt tot het
Westervaarwater, bracht daarentegen
wel een bont gezelschap van burger
vriendjes en familieleden aan boord
van de „Gadjah Mada". Toen het
schip was afgemeerd, bleken de gas
ten bij wijze van souvenir al het
kommaliwant (borden, mokken, le
pels, vorken, messen) te hebben
meegenomen. Dit eetgerei was kort
te voren splinternieuw in gebruik
genomen
Toen kwam de beruchte tocht naar
Madoera. Ergens in de buurt van
dit eiland schijnt het schip op een
rif te zijn gelopen. Door ondeskun
dig manoeuvreren werd niet alleen
de kiel nog verder opengereten, doch
geraakten ook de voortstuwingsorga
nen hopeloos onklaar. Voorafgaande
waarschuwingen van de zijde der
Nederlandse militaire missie, er op
neerkomend dat de bemanning wel
licht onbedreven zou kunnen zijn,
waren in de wind geslagen.
heeft plaatsing voor:
a. Zeer bekwame dobby- en jacquardwevers
Aanmelden aan de Fabriek bij de Personeelschef.
NERGENS
HOUVAST
ÏN DE NACHT van Woensdag op
Donderdag zijn de zeven oorlogs
misdadigers, die in de gevangenis
te Landsberg de voltrekking van
hun doodvonnis afwachtten, einde
lijk terechtgesteld. Het waren stuk
voor stuk „zware jongens", die heel
wat op hun kerfstok hadden; allen
voormalige SS-officieren, die ver
antwoordelijk waren voor de dood
van duizenden mensen. Dat zij ter
dood waren veroordeeld was wer
kelijk geen wonder. Wonderlijker is,
dat er zovelen gevonden wer-
0 den, die op vrijlating aandron
gen, waardoor de Amerika
nen, cüe van „fair play" houden cn
ieder graag een kans gunnen, zich
lieten verleiden tot een herhaaldelijk
uitstel. Zij hebben daarmee de ver
oordeelden zelf weinig pleizier ge
daan, want, zoals de vrouw van één
der geëxecuteerden vertelde, zij
hebben in die lange maanden van
alsmaar traineren en op het laatste
nippertje weer uitstellen, wel „dui
zend doden" moeten sterven,
i Niets is zo verschrikkelijk als het
j wachten op een dreigend gevaar, dat
I boven het hoofd hangt, maar niet
I wil vallen. En wanneer de mensheid
ondanks alles toch begaan was met
het lot van de zeven in Landsberg,
idan vond dat z'n oorzaak in het aan
voelen van de ontzettende situatie,
waarin deze mensen verkeerden. Het
I was danook in 't geheel niet onmo-
1 gelijk geweest, dat de Amerikanen
1 tenslotte toch nog genade voor recht
hadden laten gaan, indien de vrien
den in Duitsland wat mindei kabaal
hadden gemaakt en niet getoond
hadden hoe dun het kersverse laag
je democratie er bij hen opzat en hoe
zwaar nazi-gezind zij nog waren on
der dat dunne laagje vernis.
/"ONZEKERHEID is overigens de
grote kwaal, waaronder de we
reld van thans gebukt gaat. Niemand
was ooit zeker van zijn leven en van
zijn welvaart en niemand zal dat ook
in de toekomst zijn. Maar dat fnui
kende ontbreken van nagenoeg elk
houvast in de tegenwoordigt- tijd is
wel zo erg, als het nog nooit in de
geschiedenis is voorgekomen; zeker
niet op zulk een grote schaal. Het is
van weinig belang, zekerheid te heb
ben bijv. omtrent het weer van mor
gen, ofschoon wij dat wel op prijs
stellen, zodat het dagelijkse weerbe
richt van het K.N.M.I. zeker tot de
meest gelezen rubriekjes behoort
van de hele krant.
Maar de kwestie oorlog of vrede
is van het allerhoogste belang; daar
mee is ons leven en onze welvaart
gemoeid en juist op dit punt heerst
de meest kwellende onzekerheid.
Die onzekerheid vindt haar tast
bare uitdrukking in de verwarring,
welke er heerst inzake Korea en de
narigheid met de plaatsvervangers te
Parijs. Twee Damocles-zwaarden,
die de wereld boven het hoofd han
gen. Beide vinden hun oorsprong in
dezelfde mentaliteit van agressie,
welke het Westen verontrust en
welke de aanleiding is voor de be
wapening op grote schaal, welke
ieder van ons in de portemonnaic
voelt. Zolang het daarbij blijft, is
het nog zo erg niet, maar de grote
verontrusting is juist de ovei weging,
dat het daar mogelijk niet bij blijven
zal.
Dat het gevaar op Korea nog al
tijd niet bezworen is, blijkt uit het
feit, dat de Chinezen en Noord-Ko-
reanen het terugtrekken hebben ge
staakt en Peking somber blijft zwij
gen. Van de andere kant geeft het
Westen ook weinig tekenen van tc-
gemoetkoning te zien; vooral de
Amerikaanse regering blijft zoals
blijkt uit de getuigenis van Achcson
voor de Senaatscommissie stug op
z'n stukken staan. Zelfs Engeland,
dat altijd nog een vrij welwillende
houding tegenover Peking heeft aan
genomen, heeft te kennen gegeven,
dat het voorlopig afziet van toelating
te bepleiten van Peking tot de Ver
enigde Naties. In hoeverre achter dit
alles de wens staat om Peking bang
te maken, weten wij niet; maar het
is een feit, dat de sfeer er niet be
paald behagelijker op wordt.
^^OK IN PARIJS blijven beide
partijen aan hun eenmaal inge
nomen standpunten vasthouden cn
proberen zij uit te vinden, wie van
hen de sterkste zenuwen heeft. Mos
kou heeft het aanbod om op 23 Juli
a.s. te Washington bijeen te komen
practisch van de hand gewezen door
star te blijven vasthouden aan zijn
eis, dat op de agenda een bespreking
van het Atlantisch Pact moot staan,
een eis, waarin de Westelijke geal
lieerden even halsstarrig niet willen
toestemmen.
Een volgende stap van Washing
ton is dan weer de stopzetting van
de handel met Sovjet Rusland en
diens satellieten en zo schuiven wij
langzaam naar de rand van de oor
logsafgrond.
Hoe lang zal het nog duren?
KaVLeitie...
Op de grote levensreis, waar zoveel
stormen kunnen woeden en gevaren
dreigen, schijnt altijd de zon des ge-
luks, wanneer de zon der liefde huis
en hart bestraalt.
