Een nieuwe planeet Rechtszitting uit een operette Nasleep van bloedige ronnantiek Strijd om de televisie-lijnen RECHTZAKEN WOENSDAG 30 MEI 1951 DE LEIDSE COURANT EERSTE BLAD PAGINA 2 De oorlog: in Italië was nog; niet zo heel lang ten einde, toen zich daar op het romantische eiland Sicilië, een bende ontpopte, welke aange voerd werd door een zekere Giu- liano. Deze Italiaan is lange tijd de held geweest van menige jongen en ook de meer bezadigde figuren vonden hem diep in hun hart sympathiek De doelstellingen van dit figuur zijn nooit erg duidelijk geweest. Hij vocht tegen onrecht en onderdruk king, maar deze overigens zeer prij zenswaardige doelstellingen, trachtte hij te verwezenlijken met groots op gezette aanvallen tegen de politie, terwijl de burgerbevolking, die in de buurt van zijn operatieterrein leefde, ook niet direct met fluwelen handschoentjes werd aangepakt. Maandenlang heeft deze bende practisch ongestoord kunnen wer ken, totdat de Italiaanse regering eindelijk ingreep en grote formaties carabinieri een soort rijkspolitie naar Sicilië stuurde, om de bende op te rollen. Toen begon het avontuur pas goed. Hoo de Italiaanse politie ook haar best deed, steeds viste zij achter het net en de manier .waarop zij steeds verschalkt Werd, deed veel denken aan de avonturen van een Lord Lister. Nu ongeveer een jaar geleden vond dit avontuur, dat door de gehele we reld met een zekere welwillendheid gevolgd werd, zijn dramatisch slot. Op een morgen in een klein dorpje in het nauw gedreven, heeft Giuli- ano zich doodgevochten en diezelfde dag werd een groot gedeelte van zijn aanhangers door de politic gearres teerd. Het avontuur was ten einde en vie wereld ging haar sensatielust op een ander object botvieren, maar een dezer dagen is in het Italiaanse plaatsje Viterbo het proces begon nen tegen de 31 bendeleden, die op de dag van Giuliano's dood, gevan gen zijn genomen. Do Romeinse cor respondent van Dc Volkskrant is bij de rechtszitting tegenwoordig ge weest en heeft aan zijn blad een uit gebreid wsrslag van de rechtszitting gezonden. Ik doodde Giuliano. Onder do beschuldigden bevindt zich do neef van Giuliano, een zekere Pisciotta, die met een heesc stem en gebaren, een filmster waardig, ont hullingen aan de lopende band heeft gedaan. Pisciotta is in zijn optreden een dandy cn men kan zich moeilijk voorstellen, dat deze man ooit deel heeft uitgemaakt van de avontuur lijke bende van Giuliano. Met een keurig verzorgd -uiterlijk, een broek met feilloze vouw en een wolk van wolk van parfum, staat Pisciotta voor de rechtbank te oreren. „Ik doodde Giuliano", schreeuwt hij, „en niet de carabinieri En ik heb dit gedaan, omdat hij ons verraden heeft aan dc politie en inspecteurs, die onze vijanden waren". Hierna volgen de meesc wonder lijke verhalen, ovel monarchisten 'cn communisten over politieke rel letjes, die door invloedrijke personen op touw gezet zijn en waarvan vrouwen en kinderen het slachtoffer zijn geworden: over grote sommen gclds en landerijen, die dc bende leden zouden zijn aangeboden door figuren, die heden nog steeds een goede naam in Italië hebben. Namens als van Mattarella, Mar- chesano, prins Allitia van Monreale en Gelose Cusumano, slingert hij de rechter verbeten in bet gezicht, maar als het hof van justitie navraag doet. blijkt alles erg vaag en onzeker. Knoeierij met Amerikaanse auto's Volgens de douane-recherchedienst zijn er na de oorlog zeker een dui zend Amerikaanse wagen van rond twintigduizend gulden per stuk op dubieuze Wijze ons land binnengeko men. Degenen, die hiervan een voorde lige zaak maakten, hebben daarmee grote kapitalen verdiend. Zoals de Nederlander J. F., die de wijk nam naar de Verenigde Staten, toen deze transacties in het voorjaar van 1950 fout liepen. Er schijnen er velen te hebben gehandeld zoals F. Zij wis ten meestal argeloie lieden en bij voorkeur eenvoudige meisjes over te halen tegen een gegringe vergoeding enkele honderden guldens bij een notaris eeh verklaring af te leg gen, dat zij van een Amerikaan een auto ten geschenke hadden gekregen. En door Amerikanen aan Neder landse relaties geschonken auto's mochten worden ingevoerd. Met deze actie werden de wagens, gedekt met alle officiële papieren ingevoerd, waarna de deviezen-knoeiers de wa gens met enige duizenden guldens winst weer vlot van de hand deden. De gezochte F. schijnt wel een dei- ergste overtreders te zijn geweest, want zijn omzet wordt op 70 Ameri kaanse wagens geschat. Veel kans be staat er niet, dat F. nog in handen van de Nederlandse justitie komt, want voor delicten als deze bestaat er geen uitleveringsovereenkomst. En intussen zal er nog een lange rij van figuranten in deze zaken voo: economische politierechter verschij nen. Zo stonden gisteren voor de eco nomische politierechter mr. Plug drie jeugdige vrouwen terecht, wegens het afleggen van valse verklaringen bij een notaris. Ze werden veroor deeld tot voorwaardelijke gevange nisstraffen van drie maanden en een boete var. ƒ200. „Alg. Dgbl.' „Waar zijn dc bewijzen?" vraagt men hem. „Tja," doet Pisciotta geheimzinnig, ,dic heb ik: documenten." „Waar?" wordt hem gevraagd. Dat kan Pisciotta niet zeggen. Ze zijn zo goed weggestopt, dat niemand ze zonder zijn medewerking ooit zal vinden cn of hij zijn medewerking zal willen verlenen laat hij in het midden. „Wij allen zijn onschuldig, behalve één!" Ook andere verdachten zijn on dervraagd. Frank Mannino, één „luitenant" van Giuliano, die vóór Pisciotta aan het woord was, heeft verklaard, dat de bende zich niet beschouwde als bandieten, maar als „soldaten en of ficieren van het separatistische leger, dat streed voor de onafhankelijkheid van Sicilië". Deze man zeg, dat hij weet, wie de enige schuldige is aan het misdrijf, waarvoor ze alle 31 tereohtstaan. „Eén alleen, maar als hij zichzelf niet meldt, zeg ik zijn naam niet." „Wie \s het?" vraagt de rechter. „Dat herinner ik me niet, veinst Mannino, „want ik heb zo veel dingen waaraan ik denken moet, en geen mens kan alles tege lijk doen." „Fris je geheugen eens op," drong dc rechter geduldig aan. Hij liet hem isoleren voor zijn gewe tensonderzoek. Er is geen Siciliaan, die de eenzaamheid verdraagt. Dit zijn 'mensen, die moreel er, physiek te gronde gaan, zodra ze niet meer in gemeenschap leven. Mannino heeft het ook niet uitgehouden. Ziek en ellendig verscheen hij na enkele dagen in de beklaagdenbank. Maar hij hield nog voet bij stuk. „Zeg me die naam," vroeg de rechter, „dan kun je weer terug in de kooi bij de anderen." Maar Mannino heeft een harde kop. „Laat me nog één nacht slapen," vroeg hij de fechter, „dan zal ik morgen alles zeggen". Pis ciotta streek met een verachtelijk gebaar zijn snorretje op. Ondertussen duurt het onderzoek voort. Het potsierlijke middelpunt van deze rechtspraak, Pisciotta, leeft on dertussen het leven va neen grand- seigneur. Natuurlijk hij is gevangen, maar zijn oude moeder heeft toestemming aan de rechter gevraagd om voor haar zoon te mogen zorgen. 's Mox-gens in alle vroegte loopt zij kilometers ver naar een bevriende boerderij, om eigenhandig de melk voor Pisciotta's ontbijt te melken. Verder zorgt zij, dat om de paar uur een malse biefstuk bij hem bezorgd wordt, want Pisciotta leeft bijna uit sluitend van vlees. Operette-achtig is deze gehele ge schiedenis geweest en haar nasleep houdt zich stipt aan de stijl Het geheel zou dan ook als een min of meer romantische geschiede nis te beschouwen zijn, ware het niet, dat de onruststokers van deze tijd weer kans gezien hebben, munt uit de geschiedenis te slaan De com munisten slaan op de grote trom en blazen het geheel op tot een groots schandaal, dat zij met grote hane- poten op de muren kalken, want de gemeenteraadsverkiezingen staan voor de deur en hier is dc kans, om de regering, de magistratuur en alles, wat niet communistisch is, in een kwaad daglicht te plaatsen. DE ECONOMISCHE ACHTERGROND F\E FRANSE TELEVISIEZENDER RIJSSEL is begonnen met het uit- zenden van Vlaamse programma's. Wat een jaar geleden nog on mogelijk scheen, is werkelijkheid geworden: een Vlaamse toneelgroep, en nog wel die uit het (nog) niet-vermaarde dorp Loon, is op een Frans toneel en voor een Frans publiek opgetreden. De Vlaams bladen galmen nóg na over dit succes. Maar langzamerhand gaan er stemmen op, die dit resultaat minder toe kennen aan de goede naam van het Vlaams toneel dan wel aan de Fran se handelsgeest, die in de Frans-Nederlandse televisiestrijd om het rijke België een nieuwe overwinning boekte. WELK LIJNEN-SYSTEEM? Een nieuwe overwinning. Want nauwelijks had verleden jaar na de televisie-conferentie te Londen de Belgische minister* Segers offi cieel het Nederlands 625 lijnen-sys- teem voor België aanvaard of reeds begon de Franse televisie met de bouw van een machtige zender te Rijssel, die bijna geheel Vlaanderen met inbegrip van Antwerpen in zijn gezichtskring betrok. De bedoeling was duidelijk. Frankrijk, dat het 819 lijnen-stelsel huldigt, zag door de of ficiële Belgische beslissing zijn toe komstige afzet in gevaar. Tegelijker tijd kwamen er Franse televisie-toe stellen op de Belgische markt, waar voor nu plotseling kopers bestonden. Deze slag om het'Belgische afzet gebied was goed voorbereid. De „Te levision frangaise" had maanden te voren, en eerder dan Nederland, de Belgische journalisten uitgenodigd op uitstapje naar Parijs, waar zij met eigen ogen de resultaten van het Franse televisie-onderzoek konden aanschouwen. De artikelen, die enige dagen .daarna in bijna alle Belgische bladen verschenen, waren eenparig geestdriftig. Het Franse stelsel werd geroemd om zijn grote duidelijkheid. Over de technische nadelen cn de economische nadelen van het 819 lij nen -systeem werd echter met geen woord gerept. De publieke opinie in België werd in zijn bewondering voor het 819 lijnen-systeem versterkt, toen Frankrijk aan de Paus bij gele genheid van het Heilig Jaar een com plete Franse televisiezender aanbood. En Nederland? Het vage Neder landse voorstel van een Benelux-zen- der te Hasselt kwam niet verder dan de conferentiekamer. Bovendien ont nam het Nederlandse talmen op te levisiegebied veel Belgen de hoop, op korte termijn van Nederlandse tele visie-stations te kunnen profiteren. PROPAGANDA BOEKTE RESULTATEN. De resultaten van de Franse actie hebben niet lang op zich laten wach ten. Ongeveer duizend Bfelgen zijn nu in het bezit van een televisie-ont vanger. En nagenoeg al deze toestel len zijn gebouwd volgens het 819 lij nen-systeem. Dat Rijssel nu ook Vlaamse programma's begint uit te zenden, heeft in Vlaanderen een nieuwe golf van geestdrift gewekt. Het standpunt van de Belgische re gering, die voor haar nog te bouwen, nationale zender officieel het 625 lij nen-stelsel heeft aanvaard, wordt nu wel erg moeilijk. Steeds groter wordt de kans, dat deze regering straks haar standpunt zal moeten wijzigen, al was het alleen maar om het dage lijks groeiend getal Belgen, die een 819 lijnen-toestel hebben, niet teleur te stellen. Merkwaardig is. dat de Nederland se televisie practisch nog zijn enige Belgische verdedigers vindt in het Frans sprekende Walenland. De schaarse televisie-toestel-bezitters in Luik en omgeving, die buiten het be reik van Rijssel liggen en op Philips' experimentele zender Eindhoven zijn aangewezen, roemen het Neder landse stelsel. Is het wonder, dat zij, eenmaal in het bezit van een 625 lij nen-toestel, ijveren voor de doorvoe ring van het Nederlandse systeem in België? NOG EEN KANS. De televisie-slag om België is voor Nederland nog niet verloren, zo me nen zij. Vroeg of laat zullen ook de Vlamingen wel tot de bevinding ko men, dat Frankrijk niet zo Vlaams gezind is om Vlaamse uitzendingen te blijven verzorgen, ook als het op televisiegebied eenmaal een monopo liepositie heeft geschapen. Bovendien, zo menen de Luikerna ren, kan Nederland nog steeds steu nen op de officieel gedane ke.uze van de Belgische regering. Maar laat men in Nederland niet te lang talmen met een uitbreiding \an de zender Eind hoven of met de bouw van een zen der te Maastricht, die ook Brussel de gezichtskring betrekt. Want eerdaags zal België geen keus meer hebben en noodgedwongen het Frans systeem moeten aanvaarden. Al was het alleen maar uit louter economi sche overwegingen. Veilig Verkeersweek Eén week leerplicht Het feit, dat het onveilige verkeer het Nederlandse volk jaarlijks een rekening presenteert, die door des kundigen op niet minder dan 88 mil- lioen gulden is becijferd, is voor het Verbond voor Veilig Verkeer alle aanleiding om opnieuw in de periode van 11 tot en met 16 Juni een Vei lig Verkeersweek te houden. In ver band met de nieuwe verkeerswetge- ving zal deze actie worden gevoerd onder het motto: De school komt bij U thuis en Een week bijzondere leer plicht voor iedere weggebruiker. Vergeleken met 1949 is het aantal verkeersongelukken in 1950 met 22 percent gestegen. Het aantal doden steeg van 910 tot 947 en het aantal gewonden met 12 percent. Heeft enerzijds de steeds intensie vere verkeersopvoeding van de jeugd, die vaak weer doorwerkt op de ouderen, succes (in 1950 werden aan 70.000 kinderen veilig verkeersdiplo- ma's uitgereikt), anderzijds werken er factoren tegen. Vergeleken met 1949 nam het aantal motorvoertuigen in 1950 met 16 percent toe en telt men er de bromfietsen bij, dan wordt deze stijging zelfs 40 percent. Een ver gelijking met 1938 leert, dat de ver keersintensiteit bijna is verdubbeld, terwijl het wegenvolume slechts ge ringe uitbreiding onderging. Om al deze redenen zal tussen 11 en 16 Juni weer door middel van af fiches, biljetten, brochures, borden langs de wegen etc. de strijd tegen de onveiligheid worden aangebon den, waartoe ook de radio, telkens na de nieuwsberichten en in korte gesprekken, zal meewerken, opdat iedere weggebruiker doordrongen wordt van de verkeersregels. Want hieraan mankeert, vooral bij de ouderen, nog zeer veel. PLOEGBAAS OP SPOORLIJN VERONGELUKT. Gistermorgen is op de spoorlijn NijmegenArnhem nabij het viaduct Mariëndal de 52-jarige ploeg! der Ned. Spoorwegen, de gehuwde R Rozenboom uit Oosterbeek, ver ongelukt. De man moest uitwijken voor een hem tegemoetkomende goe derentrein uit de richting Arnhem. Op hetzelfde moment werd hij in de rug aangereden door een electrische personentrein uit de richting Nijme gen. De ploegbaas overleed onmid dellijk. Koninklijk bezoek aan Luxemburg Het programma Het officiële programma van het bezoek van koningin Juliana en prins Bernhard aan Luxemburg van 19 tot en met 21 Juni is als volgt samenge steld: Dinsdag 19 Juni: 4 uur: aankomst op het vliegveld van Luxemburg. Ontvangst door de Groothertogin en de prins van Luxemburg. Op het pa leis ontvangst van het corps diplo matique. 's Avonds galamaaltijd, ge volgd door receptie. Woensdag 20 Juni: Bezoek aan de walserij te Dudellange. Lunch aan geboden door de Koningin en prins Bernhard in het Nederlandse gezant schapsgebouw. Neerleggen van een krans bij het gedenkteken. Ontvangst op het Nederlandse gezantschap van de Nederlandse kolonie, 's Avonds re ceptie in het stadhuis. Toneelvoor stelling door de „Compagnons de la Scene". Donderdag 21 Juni: Bezoek aan het sanatorium te Vianden. 's Middags bezoek van de Prins aan de hertogin van Parma, moeder van de prins van Luxemburg, op het kasteel van Berg. Om half zes vertrek van het vlieg veld van Luxemburg. Specialiserina van rechters In zijn Memorie van Antwoord op het rapport der 2e Kamer over het wetsontwerp „regelen tot bevorde ring van grotere specialisering van de kinderrechters", zegt de minister van justitie o.m. dat hij op de duur meer aandacht zou willen bestsden aan de specialisering van dé rech ters in het algemeen. Hij zou, meer dan tot dusverre wellicht gebruike lijk was, bij de benoeming van rech terlijke ambtenaren rekenning wil len houden met de noodzaak van meer genuanceerde belangstelling cn ervaring van de leden van het colle ge, waarin een vacature wordt ver vuld. De specialisering van de kin derrechter is een eerste stap in deze richting. DS TIMENS POSTHUUM ONDERSCHEIDEN. Bij K.B. is toegekend het kruis van verdienste posthuum aan de reserve legerpredikant, kaptein ds. H. J. Tim ens. KRIJGEN LANDMETERS INGENIEURSTITEL? Op het congres van de Landbouw kundige Federatie verklaarde de voorzitter, dat, zoals de zaken nu staan, te eniger tijd alle landmeters de ingenieurstitel zullen gaan dra gen. De mogelijkheid bestaat, dat de N.L.F. als sectie in het koninklijk instituut voor ingenieurs wordt op genomen met behoud van voldoende zelfstandigheid. MIJNWERKER GEDOOD Gisteren geraakte de ongehuwde 20-jarige postsleper J. W. Joosten uit Schaesb.erg tijdens materiaaltrans port in een steengalerij op de 120 m. verdieping van de mijn Laura te Eygelshoven bekneld tussen enige ontspoorde mijnwagens en de rand van de galerij. Hij overleed ter plaat- NOODLANDING VAN HARVARD Een militair Harvard-lesvliegtuig van de vliegbasis Gilze-Rijen heeft gistermiddag rond L uur onder de gemeente Helvoirt een noodlanding moeten maken wegens motorstoring. Bet vliegtuig, dat bemand was met twee sergeant-vliegers, landde in een haverveld en werd beschadigd. De beide inzittenden kwamen met de schrik vrij. De machine moet evenwel gedemonteerd worden. IDYLLE Maandagmorgen het groot ste deel der burgerij lag nog op één oor maakte een reebok, alsof het de gewoonste zaak ter wereld was, een wandeling door het landelijk Lunteren. De passagierende viervoeter werd het eerst gesignaleerd door een boer, die ging melken en zag, hoe het ree, zijn weg ne mend dwars door houtwallen, akkers en tuinen, rustig in de richting van het dorp koerste. Toen de dokter, alvorens zijn ochtendspreekuur te beginnen, even door zijn tuin wandelde, zag hij op de paden en in de bonebedden de spitse hoefin- drukken staan; ook elders had de reebok in de groente tuinen rondgeneusd en de malse sla- kroppen, jonge erwten en het frisse wortelloof waren daarbij als ontbijt kennelijk zeer in de smaak gevallen. Aan het arcadische toneeltje kwam een einde, toen het dorp ontwaakte, wat met te veel la waai gepaard gaat, dan dat een veliswaar vrijmoedige reebak ook dit nog op de koop toe zou durven nemen. En zo kon het gebeuren, dat de postbode, die de morgendienst had, verwon derd zag, hoe die Maandagoch tend een ree kalm het dorp uit wandelde in de richting van de bossen. AUTOBUS KANTELT BIJ ENSCHEDE. Gistermorgen reeds een autobus van een Enschedese onderneming, die dagelijks arbeiders van Rheine (West- falen) naar Enschede breng* uit de richting Ochtrup door de binnenstad van Gronau, toen de chauffeur plot seling voelde dat de stuurinrichting defect was. Volgens zijn verklaring aan de politie reed hij op dat ogen blik met een snelheid van ruim veer tig kilometer per uur. De bus vloog langs een open ruimte, waar een par keerplaats is ingericht en sloeg tegen de muur van een café om. De zeven en dertig inzittenden waren erg ge schrokken maar behielden hun kalm te. Het dak werd geopend en allen klommen naar buiten. Twintig van hen bleken slechts lichte verwondin gen te hebben opgelopen. Eén man had een arm gebroken. De meesten konden na verbonden te zijn, naar hun werk gaan. Een extra autobus van de betrokken onderneming haal de de passagiers van de verongelukte bus af en bracht ze naar Enschede. ZINK ZONK IN SLOOT. Dinsdagmiddag omstreeks 1 uur is een truck met oplegger van de fir ma Upperschoten uit Utrecht, bela den met 10 ton zink, op de Abcouder straatweg onder Weesperkarspel ten gevolge van een defect aan de stuur inrichting, in het water van een vrij diepe langs de weg lopende sloot be land. Er waren twee zware kraan wagens voor nodig om het gevaarte weer op de weg te trekken. Het ge volg was, dat de Abcouderstraatwëg, die vrij smal is, een uur lang geheel was versperd. Dit noodzaakte de Ne derlandse Buurtspoorweg Mij., die langs deze weg een busdienst heeft tussen Utrecht en Amsterdam, een pendeldienst te onderhouden, waarbij de passagiers op het punt, waar de weg was versperd, zich van de ene bus moesten begeven naar d'e an dere LEUKE FAMILIE. Vrouw M. J„ uit Woezik bij Nij megen, formeerde uit haar beide dochters en a.s. schoonzoons een ro versbende die, door haar geïnstrueerd op de markt in Nijmegen tal van diefstallen pleegde. Uitte zij de wens op een bepaalde dag vis te willen eten, da,n kwam er die middag vis op tafel. Wanneer zij opdracht gaf een bepaald artikel te gaan stelen en er kon om de een of andere reden niet aan haar wens worden voldaan, dan zwaaide zij de „terreurknots", zoals de officier van Justitie bij de Arnhemse rechtbank het Dinsdag uitdrukte. Er heersten in dit gezin, waarvan de man en vader volgens de officier een onbenullige nietsnut was, de meest ergerlijke toestanden, zodat een gedeelte van de terechtzitting met gesloten deuren moest worden behandeld. De officier van Justitie eis te tegen de vrouw drie jaar gevan- WEERSVERWACHTING (Geldig van Woensdagavond tot Donderdagavond. Opgemaakt te 10 uur). DROOG WEER Droog weer met weinig be wolking en een matige tot krachtige wind tussen Noord- Oost cn Oost. Koude nacht. Mor gen overdag iets hogere tempe raturen dan vandaag. genisstraf; tegen de man wegens he ling twee maanden voorwaardelijk, tegen de beide dochters zes maanden, waarvan twee maanden voorwaarde lijk en tegen de twee a.s. schoonzoons resp. negen maanden en een jaar ge vangenisstraf. HAAGSE POLITIERECHTER. Om pakje shag. Een 21-jarige los-werkman uit Alphen aan den Rijn wilde graag een pakje shag ver dienen, zei hij tegen de Haagse Poli tierechter, waarvoor hij terecht stond wegens diefstal van houten schotten ten nadele van de Alphen- se kleiwarenfabriek. De manier waarop hij dit pakje shag wilde verdienen werd echter allerminst ge waardeerd door.de off. van justitie, die er op wees dat verdachte reeds vaker veroordeeld was voor diefstal van planken. Met het oog op deze antecedenten en de omvang van het gestolene eiste de off. van justitie een maand gevangenisstraf. De po litierechter wilde hem nog een kans geven en veroordeelde hem tot 50 subs. 30 dagen hechtenis en een maand voorwaardelijk met een proeftijd van drie jaar. Zijn plaatsgenoot, een 31-jarige fa brieksarbeider hoorde eveneens een maand tegen zich eisen voor de zelfde feitën. Ook deze verdachte v/as .reeds vaker veroordeeld. De po litierechter veroordeelde hem con form de eis. Ook een 20-jarige los-arbeider uit Alphen aan den Rijn had meege daan, doch ontkende geweten te hebben dat het diefstal betrof. Men had hem gevraagd of hij wat ver dienen wilde door de, schotten te hel pen expediëren. De zaak tegen deze verdachte werd aangehouden voor het horen van de verbalisant.1 Valse aangifte. De Haagse Poli tierechter wees schriftelijk vonnis tegen een winkelier uit Oegstgeest en veroordeelde hem tot twee maanden gevangenisstraf wegens het doen van een valse aangifte van een poging tot inbraak. Een z.g. schilderij van Rembrandt zou het doel van de inbreker zijn geweest. De off. van justitie had drie maan den geëist. EEN BROK STEEN Kranten over de gehele wereld hebben de afgelopen wqken melding gemaakt van de ontdekking van een „nieuwe planeet": een brok steen van ,100 tot 150 kilometer middellijn dat ergens in „ons zonnestelsel zijn baan beschrijft."Deze baan komt tot op astronomisch gesproken zeer kleine afstand tot die van de aarde, namelijk nog geen 400.000 kilometer dat is maar een kleinigheid meer dan de afstand van de aarde tot de maan. De ontdekking van zulk een „nieu we planeet" is eigenlijk voor de ster renkundige geen verrassing: er vlie gen in onze betrekkelijke nabijheid wel 1500 van deze dwergplaneten in de ruimte rond Men ontdekt ze al sinds het jaar 1800. Wel iets mystereuzer is de kwes tie van hun oorsprong. Wie namelijk de afstanden bekijkt waarop de gro te planeten Mercurius, Venus, Aarde en Mars dit is de volgorde van de zon af gerekend van elkaar staan, dan vindt men getallen, die variëren van 41 tot 78 millioen kilometer. Dit laatste getal geeft de afstand tussen Aarde en Mars aan. Wie echter van Mars op Jupiter wil belanden moet ineens een sprong maken van liefst 551 millioen kilometer en deze grote gaping tussen twee planeten van ons zonnestelsel is aanleiding geworden tot de veronderstelling (reeds in 1596 door Keppler geuit) dat er tussen Mars en Jupiter eens nog een ande re, thans niet meer aanwezige pla neet moet hebben bestaan, die dooi de een of andere astronomische ramp is ontploft en waarvan de brokstuk ken thans nog ieder afzonderlijk als miniatuur-planeetjes om ons heen zwerven, „Even iets ontdekken". De ontdekking van deze planeetjes zelf gaat met de hedendaagse tech-1 nische hulpmiddelen vrij eenvoudig in zijn werk, namelijk langs fotogra fische weg. Ons firmament kent, gelijk men I weet, vaste sterren en bewegende. De laatste zijn de planeten. Stelt men nu een camera-lens gedurende eni ge uren open om een gedeelte van de hemel te fotograferen, dan zal bij het ontwikkelen de gevoelige plaats een aantal punten en strepen vertonen. De punten zijn de vaste sterren, de strepen zijn veroorzaakt door de be wegende hemellichamen, die in die enkele uren voortgingen hun baan aan de hemel te beschrijven. Men hoeft nu de foto maar af te speuren op strepen en vangt aldus de plane ten. Kepplers stoutmoedige bewering („Ik durf het aan, tussen Mars en Jupiter een nieuwe planeet te zet ten", schreef hij in zijn „Mysterium Cosmograficum") had de sterren kunde al jaren, zelfs eeuwenlang doen uitkijken naar „de nieuwe pla neet". En toen dan ook de Italiaan Piazzi in 1800 een nieuw hemel lichaam ontdekte, meende men dat men er was. Totdat, enkele jaren la ter, nóg een paar nieuwe planeten werden ontdekt, en later nóg weer enkele, totdat het aantal in onze da gen is gegroeid tot ruim 1500. De vorm van al deze dwergplane ten de sterrenkunde noemt ze planetoïden of asteroïden is lang niet altijd rond. Er zijn er bij, die de gedaante hebben van langwerpige pieken. Men heeft dit kunnen op maken aan de hand van hun licht sterkte, die wisselde. Is namelijk van zo'n planetoïde de lange kant naar ons toegekeerd, dan kaatst zij meer licht (van de zon) terug, dan wan neer wij haar tegen haar smalle zij de aankijken. De wenteling van deze hemellichaampjes voltrekt zich dik wijls in enkele uren tij ds. De in 1908 ontdekte planeet Eros bijvoorbeeld draait in vijf uur en een kwartier om haar as. Dat zij een naam draagt, is te danken aan het feit dat zij een van onze naaste buren is; men heeft in latere jaren de bij zwermen te gelijk ontdekte planeten eenvoudig maar genummerd. Theorieeën. Maar de afkomst van al deze pla netoïden is nog altijd een groot raad sel. Eén theorie veronderstelt dat in de tijd dat ons zonnestelsel ontstond de bollen waren toen nog slechts gasachtige massa's de materie die zich in die tijd tussen Mars en Jupi ter heeft bevonden door de een of andere gebeurtenis uit haar verband is gerukt. Die zou dan zijn uiteenge vallen en daaruit zou het grote aan tal kleine hemellichaampjes zijn ont staan. Een andere veronderstelling is, dat er wel degelijk eens een grote planeet heeft bestaan die zijn baan had tussen die van Mars en Jupiter en die bijvoorbeeld door een bot sing met een passerend hemellichaam in duizend (en meer) stukken is gevlogen. Een argument voor deze redenering is de onregelmatige vorm van vele der dwergplaneten: in het andere geval zouden wij immers waarschijnlijk met bollen te maken hebben. Van deze onregelmatige brokken vliegen zelfs heden ten dage nog stukken af: de draaiende beweging die zij maken wekt bij langwerpi ge planetoïden bijvoorbeeld inter ne spanningen op die soms oorzaak zijn dat wij zo'n planetoïde opeens in een geheel andere gedaante waar nemen dan tevoren. Ook de baan van het ding wijzigt zich na zo'n ex plosie. Verklaard is echter de herkomst van de planetoïden nog steeds niet.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1951 | | pagina 2