Regeringsverklaring van het „nieuwe' kabinet COMMUNISTISCHE OORLOGSDREIGING DRUKT ZWAAR OP HET GEHELE VOLK ZATERDAG'17 MAART 1951 DE LE1DSK COURANT TWEEDE BLAD PAGINA 1 pe Minister-schaar, die het crisis-plan moet uitvoeren en prof. Romme, wiers program ongewijzigd werd overgenomen. Winsten nog meer afgeroomd - Nieuwe lasten voor soldaten - Zorgelijke toestand in de huishoudens Beroep op Amerika ook economisch steun te blijven geven Mu na een kabinetscrisis van 7 we- ken weer een Ministerie voor de Volksvertegenwoordiging kan treden stelt het Kabinet er prijs op zonder uitstel zijn inzichten omtrent de toe stand, waarin ons land verkeert en zijn voornemens ten aanzien van het te voeren beleid kenbaar te maken. Men zal in deze regeringsverkla ring niet een nabetrachting verwach ten over het ontstaan van de crisis, noch een beschouwing over de po gingen tot kabinetsformatie, die niet tot een resultaat hebben geleid. ROMME'S KABINETSFORMATIE Toen tenslotte Professor Romme, de voorzitter van de grootste fractie in de Tweede Kamer, belast werd met een taak, aanvankelijk van in formatie, later ook van formatie, al was hij van oordeel zelf geen deel te moeten uitmaken van het Kabinet heeft hij onderzocht of de medewer king van vijf parlementaire fracties was te verkrijgen voor wat men pleegt te noemen een Kabinet op zo breed mogelijke basis. Voortbouwend op wat reeds in het oude Kabinet en bij het overleg om trent formatiemogelijkheden was voorbereid, legde hij aan deze frac ties een ontwerpprogram voor, waar bij hij tevens de vraag stelde of zij in beginsel bereid waren vertegen woordigers uit hun kring, als deze aangezocht werden voor het minis terschap, te adviseren aan zulk een uitnodiging gevolg te geven. Hierop werd, zij het in enkele ge vallen met enig voorbehoud, beves tigend geantwoord. Meningsverschil over de samenstelling van het Ka binet gaf echter de anti-revolution- naire fractie tenslotte aanleiding van die bereidverklaring af te zien. De vier andere fracties bleven zich positief stallen ten opzichte van deel neming aan het Kabinet. Zo is er weer een Ministerie ge vormd, waarin vier politieke par tijen vertegenwoordigd zijn. Anders dan bij de formatie Van 1948 is ditmaal het ontwerpprogram dat een bijzondere betekenis heeft, in deze zin dat het geheel is afge stemd op de moeilijke situatie, waar in ors land op dit ogenblik verkeert, vooraf aan het oordeel der fracties onderworpen. Het is in algemene zin aanvaard baar gebleken voor een grote meer derheid in het Parlement, al zal geen enkele groepering de eigen denk beelden daarin ten volle weerspie geld hebben gezien. TELEURGESTELDE DEMOCRATIE Een goede samenwerking tussen Regex-ing en Staten-Generaal zal bij de uitermate zware taak, die voor ons ligt, dringend noodzakelijk zijn. Na de teleurstelling, die het slepend karakter van de crisis ongetwijfeld in ons volk heeft gewekt, is het van des te meer belang, dat de Neder landse parlementaire democratie zich weer krachtig, doelbewust en besluitvaardig toont. Meningsverschillen zijn onvermij delijk en de crisisweken hebben wel licht sommige tegenstellingen eerder verscherpt dan verzacht. Toch ver trouwt de Regering, dat ook het be sef is versterkt van de ernst van de toestand, waarvoor ons volk staat en van de plicht om ondanks geschillen en verschillen alle krachten in te spannen teneinde daaraan het hoofd te bieden. In het Kabinet is een groot deel van de vroegere Ministers overge gaan. Anderen zijn uitgevallen om omstandigheden buiten hun persoon lijkheid gelegen. Men zal het van mij kunnen verstaan, dat ik de behoefte gevoel uiting te geven aan njijn overtuiging, dat zij met toewijding en bekwaamheid en met een sterk verantwoordelijkheidsbesef het land hebben gediend. Nieuw-Guinea Bij de besprekingen over een ont werpprogram bleek, zoals te ver wachten was, dat ten opzichte van het Nieuw-Guinea vraagstuk, dat de directe aanleiding tot de crisis is ge weest, de meningsverschillen zijn blijven bestaan, die in de daarover gevoerde debatten in deze Kamer tot uiting zijn gekomen. De Regering acht een goede ver standhouding tussen Nederland en Indonesië van vitaal belang en zal het m'ogelijke doen om een vrucht bare samenwerking te bevorderen. Zij betreurt het, dat in Indonesië het geschil over Nieuw-Guinea ge acht wordt daarvoor een belemme ring te zijn. Voor het ogenblik ech ter kan geen weg worden aangege ven langs welke dit geschil op voor beide Dartijen aannemelijke wijze zou kunnen worden opgelost. Indo nesië schijnt slechts hervatting van de besprekingen te wensen, wanneer vooraf vaststaat, dat de souvereini- tsit over Niéuw-Guinea aan Indone sië zal worden overgedragen. Het is dmde'ijk, dat de Staten-Generaal een hervatting op die voorwaarde niet verartwoord achten en dat een Kabinet, dat de steun van de Volks vertegenwoordiging moet genieten, op deze grondslag niet zou kunnen worden gevormd. Onder de gegeven omstandigheden kan geen Kabiret anders doen dan een afwachtende houding aannemen en de ontwikke ling op de voet volgen. Indien te eni ger tijd het Kabinet in verband met een belangrijke verandering in de omstandigheden zou menen een wij ziging in de status van Nieuw-Gui nea te moeten bevorderen, dan zal het, gezien de unieke betekenis, wel ke deze aangelegenheid kennelijk voor de Volksvertegenwoordiging heeft, het Parlement vooraf in de gelegenheid stellen, zijnmening hierover kenbaar te maken. HR. MS. „VAN GALEN" NAAR KO REA VERTROKKEN. Vrijdag middag heeft Hr. Ms Torpedoboot- jager „van Galen" van Den Helder uit zee gekozen om de grote reis naar Korea te maken, waar zij de ..Evertsen" af zal lossen, die daar opereert. Voor het vertrek werd de uit 240 koppen bestaande bemanning door de Commandant Zeemacht Neder land, Schout bij Nacht C. W. Slot, togesproken. De grote reis is begonnen! Nage wuifd door de familie en vele be langstellenden vaart de „Van Ga len" de haven uit. IN DEZE regeringsverklaring wordt niet het gehele ter rein van het regeringsbeleid be streken. Dat gold ook voor het pro gram, dat aan de vorming van de Regering ten grondslag heeft ge legen. Slechts ongeveer één en een kwart jaar scheidt ons nog van de verkiezingen van 1952. Veel stond op stapel of was in voorbereiding, dat ook onder het nieuwe Kabinet zal zijn af te werken. Tengevolge van de achterstand, door de crisis ontstaan, zal afdoening daarvan reeds veel vergen van- Regering en Staten-Generaal. Drie levensbelangen van ons volk r\E VERHOUDINGEN in de we- reld en de omstandigheden, waarin Nederland verkeert, hebben echter in het afgelopen jaar en in het bijzonder nog in de laatste maan den een zo diepgaande wijziging on dergaan, dat de aandacht van Rege ring, Volksvertegenwoordiging en volk moet worden geconcentreerd op een aantal hoofdpunten, die de le vensbelangen van ons volk raken, en ten aanzien waarvan de koers op nieuw moet worden bepaald. De Re gering denkt daarbij 1. aan de vergroting van de Neder^ landse bijdrage in de samenwer king der vrije volkeren ter ver- reldgeschiedenis tot dusver onge kende feit kan er ontzaglijk veel toe bijdragen, dat agressie tegen West-Europa, welke zou kunnen leiden tot een nieuwe wereldoor log, die aan de menselijke bescha ving een vrijwel dodelijke slag zou toebrengen, uitblijft. Deze bijstand kan echter slechts dan in volle omvang verzekerd wor den geacht, als in de eerste plaats de West-Europese landen zelf een zo groot mogelijke bijdrage leveren. NEDERLAND DEED REEDS VEEL. Nederland heeft reeds verschillen de ingrijpende maatregelen geno men. Met het in de loop van dit jaac voor herhalingsoefeningen oproepen en in groter verband trainen van de mannen, die reeds jarenland de wa penen hebben gedragen, vragen wij van hen een groot offer, maar stel len wij ook een waardevolle en ef fectieve daad. Terwijl van de bevoegdheid om ook infanterie langer dan 12 maan den onder de wapenen te houden, reeds gebruik werd gemaakt voor de manschappen, die anders 1 October naar huis zouden zijn gegaan, ligt het thans in de bedoeling voorshands een diensttijd van 18 maanden aan te houden, vooral teneide voortdu rend enige parate troepenformaties beschikbaar te hebben. Wij hebben bovendien op ons genomen op den duur niet drie maar vijf divisies te vormen. Aan de versterking van onze luchtmacht wordt ernstig gewerkt en onze vliegers, die elders oefenen, hebben zich daar een goede naam verworven. Onze Marine zal in At lantisch verbond haar taak vervul len en tevens de andere verplich tingen nakomen, die op haar rusten. Willen wij gelijke tred houden met hetgeen anderen doen, dan zullen wij echter verder moeten gaan, zo wel in het belang van onze veilig heid als terwille van ons economisch bestaan. Voor Nederland is de ver sterking van het totaal der in Atlan tisch verband beschikbare krachten van bijzonder belang, omdat daar door voor de toekomst het uitzicht wordt geopend, dat, mocht het on verhoopt tot een gewapend conflict komen, een zo groot mogelijk deel van het continent kan worden be schermd. Besprekingen zijn gaande om te bereiken, dat binnenkort een deel ook van onze troepen in Duitsland gelegerd zal kunnen worden, waar grotere oefenterreinen beschikbaar kunnen worden gesteld dan in ons kleine en dichtbevolkte land. zekering der collectieve veilig- wel, als alle omstandigheden heid 2. aan het daardoor moeilijker ge worden maar even noodzakelijk blijvend sluitend maken van het staatbudget; 3. aan het dekken van het tekort op de Nederlandse betalingsbalans, dus het scheppen van even wicht tussen hetgeen wij aan het buitenland moeten betalen en uit het buitenland ontvangen. De drie problemen zijn innig met elkaar verweven en alle sterk beïn vloed door de gevolgen van de aan val op Zuid-Korea. Deze heeft de reeds ernstige span ningen in de wereld zeer verscherpt. Hij heeft ons het gevaar van agres sief optreden van bepaalde mogend heden duidelijk voor ogen gesteld en heeft tevens doen zien welk een krachtsinspanning de afweer kan eisen. Ik stel er prijs op hier namens de Regering een woord van warme be wondering te spreken jegens het kleine, maar kloeke Nederlandse de tachement, dat deelneemt aan de strijd en dat zich daarbij door zijn houding zozeer heeft onderscheiden, maar ook zo smartelijke verliezen heeft geleden. De gesneuvelde Com mandant, Luit-Kolonel Den Ouden, en vele anderen zijn gevallen in de strijd der Verenigde Naties tegen agressie, gevallen voor de bescher ming van veiligheid en recht. Ik moge hieraan tevens woorden van grote waardering toevoegen voor de inspannende taak, die de Konink lijke Marine hierbij vervult. Korea rVE STRIJD op Korea heeft de mo- U gelijkheid van conflicten ook (el ders in de wereld doen toenemen. De door het Atlantisch Pact verbon den landen hebben zich genoodzaakt gezien een snelle versterking der defensie ter hand te nemen ter be veiliging van het tot nog toe slechts door zwakke krachten beschermde West-Europa. De continentale landen van West-Europa kunnen, dank zij', dit Pact, bij een onverhoopte aanval op een van hen rekenen niet enkel op aller samenwerking, maar ook op de bijstand van de Verenigde Staten van Amerika, Groot-Brit- tannië en Canada. Dit in de we gens ongeveer gelijk blijven, na enige jaren weer kunnen worden volstaan met militaire uitgaven als wij ons de laatste tijd voor 1951 dachten, nl. ca. 1 milliard gulden, maar dan zullen gedurende de eerste jaren hogere uitgaven onvermijdelijk zijn, ten dele voor één maal. Wie zal dat betalen? Over een tijdvak van vier jaar wordt het totaal der extra uitgaven geschat op nagenoeg twee milliard. Het volbrengen van dit defensie plan impliceert niet alleen maat regelen tot dekking van het budget in guldens, maar ook een buiten landse hulp in bondgenootschappe lijk verband, zowel op het zuiver militaire gebied als op het econo mische, ter ondersteuning van onze reeds zo zwaar belaste volkshuis houding. Wij mogen niet riskeren, dat wij op het militaire gebied de vereiste maatregelen nemen, terwijl tege lijkertijd een economische uithol ling zou plaats vinden met alle sociale gevolgen daarvan Niet alleen op het gebied van de zuivere defensie, maar ook op het vitale terrein van de militaire pro ductie, zal Nederland zich inspannen teneinde zowel voor eigen behoeften als voor de behoeften van de Noord- Atlantische partners bijdragen te kunnen leveren. De Regering stelt er prijs op deze gelegenheid aan te grijpen om nog eens te .getuigen' hoezeer zij het waardeert, dat bij de beschikbaar stelling van wapens en uitrusting in ■bondgenootschappelijk verband ook Canada zich naast de Verenigde Sta ten tegenover Nederland zo hulp vaardig en genereus heeft getoond. Symen betaal derhalve te rekenen met een ex tra uitgave van 500 millioen per jaar boven hetgeen in uitzicht werd ge steld. Hieruit zal ook de burgerlijke verdediging moeten worden bekos tigd. Budgetair is dit alleen te ver antwoorden, indien dekking daar voor verzekerd is. De kosten zullen voor ongeveer de helft uit belastin gen en voor de andere helft uit le ningen moeten worden verkregen. Lenen is gerechtvaardigd voor zover het gaat om de uitgaven voor één maal, waarvan ik sprak. Het ligt in de bedoeling spoedig voorstellen in te dienen tot verho ging van de vennootschapsbelasting en van de inkomstenbelasting op min der noodzakelijke artikelen, de om zetbelasting bij de groothandel en van de motorrijtuigenbelasting. Verder zal de mogelijkheid worden onderzocht van een overwinstbelas ting, terwijl nog andere belastin gen in overweging zijn. Tegelijkertijd zal de fiscale winst vaststelling in overeenstemming wor den gebracht met redelijke bedrijfs economische overwegingen. De Regering vertrouwt, dat de Sta ten-Generaal bereid zullen zijn bij de behandeling van de noodzakelijke belastingontwerpen de grootst mo gelijke spoed te betrachten. Aangezien de uitgaven hand in hand met de uitvoering van het pro gramma stijgen, dienen ook de mid delen onverwijld te worden versterkt, wil het monetair evenwicht gehand haafd blijven. Overeenkomstig het geen de Minister van Financiën naar aanleiding van de verhoging van uit gaven uit anderen hoofde bij de al gemene beschouwingen over de be groting heeft toegezegd, zullen ove rigens op de begrotingen bezuini gingen tot een bedrag van ca. 150 millioen gulden worden aangebracht. Zware druk op de balans DE betalingsbalans over 1950 heeft voor zover betreft - de verhou ding tussen in- en uitvoer, met in begrip van het saldo voor diensten en voor renten en aflossingen, een ongunstig beeld vertoond. De voor uitgang, die de laatste jaren en in het bijzonder in 1949 was te constate ren, heeft zich niet kunnen handha ven. In 1946 bewoog het buitenlands handelsverkeer zich op een niveau van nog geen 3 milliard. Slechts 36 pet. van de invoer werd door de uit voer gedekt. In 1949 bevond de buitenlandse handel zich op een niveau van bo ven de 9 milliard en was 71 pet. van de invoer door de uitvoer gedekt. Wel was 1949 door verschillende omstandigheden abnormaal gunstig, maar toch mocht aangenomen wor den, dat onze moeilijkheden in het buitenlandse betalingsverkeer als ge heel hun oplossing naderden, al ble ven nog moeilijkheden ter zake van het specifieke dollartekort te ver wachten. 1950 gaf echter een geheel an der beeld. De liberalisatie van het handelsverkeer deed de invoer sterk stijgen, in het bijzonder in de textielsector, zowel in verband met aanvulling van de te geringe voorraden in het bedrijfsleven, als ten gevolge van grotere aankoop door particulieren. Kon aanvankelijk met reden wor den verwacht, dat dit ten dele een tijdelijk verschijnsel zou zijn, na Ko rea deden zich andere en veel ernsti ger factoren gelden. De prijzen van grondstoffen stegen met grote spron gen en klommen tot een ongekende hoogte. Terwijl het prijspeil van grondstoffen op de wereldmarkt van 1948 op 1949 daalde van 100 tot 84, steeg het in Juni 1950 tot 95, in Sep tember tot 113 en in Januari 1951 tot 122. Dat de Nederlandse productie juist in 1950 in snel tempo is toegenomen, heeft daartegen niet kunnen opwe gen. Wij moeten vrijwel alle zo sterk in prijs gestegen grondstoffen invoe ren, terwijl de prijzen van onze uit- voerproducten in veel mindere mate omhoog gaan, zodat onze ruilvoet slechter wordt. De gunstige uitwer king van het feit, dat ons land vrij ruime voorraden heeft ingevoerd, loopt bovendien na enige tijd ten einde. Ook in 1950 is ons tekort nog ge bleven binnen de grenzen van de middelen, die aan hulp beschikbaar kwamen. Er kan echter niet meer op worden gerekend, dat zulks ook in de toekomst het geval zal zijn. On zeker is welke bedragen wij aan Marshall-hulp en hulp voor de be wapening zullen ontvangen. Het feit, dat Duitsland de liberalisatie niet onverminderd blijkt te kunnen hand haven, is voorts een ernstige slag voor onze uitvoer. De betalingsbalans baart dus door verschillende oorza- zaken grote zorgen. Het zou niet ver antwoord zijn monetaire reserves, die het laatste middel zijn om onvoor ziene tegenslagen op te vangen, in enigszins belangrijke mate in te zet ten tot dekking van tekorten, die wij zonder geëigende maatregelen mat zekerheid zien aankomen. Ingrijpen de maatregelen zullen moeten wor den genomen om aan de toestand het hoofd te bieden. DE liberalisatie van het handels verkeer en het bijna geheel be ëindigen van rantsoenering en distri butie hebben ten gevolge, dat de con sumptie niet kan worden beheerst op dezelfde wijze als gedurende de ja ren na de oorlog. Sterke rantsoene ring van artikelen, die in landen om ons heen vrij verkrijgbaar zijn, zou overigens smokkelarij en zwarte han del op grote schaal doen herleven. Al kan het noodzakelijk zijn in bij zondere gevallen maatregelen in geest te nemen, zoals voor koffie nog steeds geschiedt, zo acht vooralsnog de Regering in het algemeen de na delen, die hieraan verbonden zou den zijn, groter dan de voordelen. Wel zullen in een aantal gevallen productievoorschriften moeten wor den gegeven, opdat schaarse en du re grondstoffen zoveel mogelijk door ZondacfmoJiq.en. AARDSCHOK r\E AARDSCHOK van deze week heeft ons ongeschokt gelaten. Wij hebben er, met de meesten, niets van gemerkt. De aarde heeft onder onze voeten getrild en gebibberd en op haar aandoening werd geen acht geslagen. Verstandelijk doordacht, behoeven we er niet happig op te zijn, dat de aarde in zodanige staat van opwinding geraakt, dat de huizen golven en de vloer deint. Maar in de achterkant van ons achterhoofd ze telt, half-'bewust, een onverantwoor delijke en onredelijke belustheid op avonturen. De dagen vlieden kalm voort als eendere druppels, welke aan de kan des levens parelend ont snappen tot de kan leeg is. Het geschiedt met zulk een regelmaat, dat een onschuldig aardschokje zich als welkome afleiding aandient en ons opnieuw te binnen doet schie ten, dat dit traag-druppelend leven één ontzaglijk avontuur is. Het is een avontuur, dat we zelf doormaken, in een omgeving, waar van we niets of bitter weinig begrij pen. Met al de moeizaam door de na tuurvorsers vergaarde kennis is het geen grein duidelijker geworden, waarom de aarde rond is en rond draait. De zwaartekracht! Maar wie beantwoord de vraag, hoe de zwaartekracht welker wet het heelal in zijn voegen houdt hce de zwaartekracht werkt? Wie onthult ons het geheim, dat lichtstralen, duizenden eeuwen gele den ergens in het diepten van de schepping ontsproten, thans nog door het kunstig instrument van het oog worden opgevangen? Wat is licht? Een trilling. Doch onbeantwoord blijft de vraag: wat er trilt! Geen sterveling heeft ook maar enig idee, hoe de wet luidt langs welke de evolutie of ontwikkeling van het leven zich voltrekt tot de ontzaglijke verscheidenheid, welke we dagelijks aanschouwen. Geen sterveling ook, die kan verklaren, wat het leven is. We leven, streven en sterven op deze wankele aardkorst, maar wat zich onder die korst afspeelt, daar kunnen we slechts naar gissen. We weten, dat de korst soms trilt en beeft door ondergrondse instortin gen en verschuivingen en dat er gaten in de bodem zijn, waardoor gloeiend hete lava naar buiten wordt geperst als bij een uitgeknepen zweer. Zoveel vertrouwen koesteren we in de wetmatigheid, welke aan de schepping is opgelegd, dat we er nooit benauwd voor zijn, dat mor genochtend de aarde zal barsten» en met man en muis vergaat. En toch: als de Wil, welke de wetten der na tuur heeft veroorzaakt, ophoudt te willen, is er plotseling niets meer. De ontelbare sterren stortten op een kluit bij elkaar tot een bliksemstraal Er is geen atoombom nodig om het ontbindingsproces op gang te bren gen. Als de Goddelijke Voorzienig heid haar scheppende hand terugtrekt is het in een oogwenk gebeurd. Hui veringwekkend is de gedachte aan de Almacht Gods, een overweging wel in staat om het leven te zien als een avontuur, waarbij we ons slechs veilig weten indien we als een vo geltje ons geborgen overgeven in de wijze en zorgende hand des Vaders, wiens Wil wet is. MAR rus. HYPOTHEKEN en voor alle andere zaken op het gebied yan on roerende goederen 3ouw-en Makelaarsbedrijt v.d. Drift andere worden vervangen. Interna tionaal overleg is hierbij geboden om te voorkomen, dat uit het bui tenland zou worden ingevoerd, wat hier niet moer op dezelfde wijze wordt gefabriceerd. Verspilling zal zowel bij de bedrijven als bij de con sumenten zoveel mogelijk moeten worden tegengegaan. Geen verlenging arbeidstijd In overleg met het bedrijfsleven zal verdere verhoging van de pro ductie met kracht worden bevorderd. Het ligt niet in de bedoeling van de Regering op algemene verlenging van de arbeidstijd aan te sturen. Blijven de toeneming van de productie zou daarvan waarschijnlijk ook niet te verwachten zijn. Er kunnen zich gevallen voordoen, zoals bij de mij nen in verband met de kolen- schaarste, waarin bereidheid van de arbeiders om tijdelijk langer te wer ken voor de behoeftevoorziening van ons volk van grote betekenis is. De Regering vertrouwt, dat ook andere arbeidersgroepen dan de mijnwerkers in bijzondere omstandigheden hun medewerking niet zullen weigeren. Hoeveel waarde de Regering hecht aan het stimuleren van een verhoging der productiviteit, die kan voorkomen, dat de oplossing slechts in beperking zou zijn te vin- den, moge blijken uit het feit, dat in het Kabinet een Minister zon der portefeuille is opgenomen wiens hoofdtaak op dit gebied zal liggen. Afdoende verkleining van de kloof tussen in- en uitvoer zal echter in korte tijd slechts kunnen worden verkregen door ook maat regelen te nemen, die inversterin- gen en het verbruik treffen.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1951 | | pagina 7