S)e ftzidóeGouYcitit
Gen. Kruis van zijn post ontheven
Londen ontzegt steun aan Amerika's
standpunt
GEN. CALMEYER OP EIGEN
VERZOEK ONTSLAGEN
VERDEELDHEID ONDER DE
VERENIGDE NATIES
Vulkaanuitbarsting eiste
duizenden slachtoffers
De Chinezen op terugtocht?
Patrouilles kregen geen contact
KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
WOENSDAG 24 JANUARI 1951
42ste JAARGANG
No. 12190
Londen laat
Washington
in de steek
Directeur: C. M. v. HAMERSVELH
Hoofdredacteur: L. C. J. ROOZEN.
(PRIJZEN VANAF 1 JANUARI (1951
Papengracht 32, Tel. 20015, Adm. en Adv. 2J826, Abonn. 20935, Giro 103003. Abonnementsprijs f 0.40 p. w., f 1.72 p. mnd., f 5.15 p. kwart. Franco p. p. f 5.90. - Advert.: 15 ct. p. mm. Telefoontjes f 1.50
DUBBEL CONFLICT
lLlet verschil van mening tussen de
Regering en de legerleiding
hetwelk reeds lang aanwezig was
is tot opzienbarende uiting gekomen
door het ontslag aan generaal Kruis.
Terzelfdertijd staat ons land voor
een minister-crisis, door de medede
ling van minister Stikker, dat hij zal
aftreden, omdat zijn V.V.D.-partijge-
noten hun afkeur zullen uitspreken
over het beleid van het kabinet in
zake Nieuw-Guinea.
Noch bij de Nieuw-Guinea-kwestie,
noch bij het meningsverschil met de
generale staf was de heer Stikker
als minister direct betrokken. Indien
de geruchten juist zijn, wordt zijn
besluit om als minister heen te gaan
echter niet alleen beïnvloed door de
scherpe critiek van de heer Oud op
het kabinets-beleid (op zich reeds
voldoende ter rechtvaardiging van
een aftreden), doch ook door de af
wijkende zienswijze, welke de heer
Stikker in het kabinet zou hebben
nopens de opvoering der bewapening.
In de Kamer heeft minister Stikker
kort geleden verklaard, dat de verde
diging voorrang diende te hebben op
de uitwerking van andere proble
men, en iri deze uitspraak, zeer alge
meen gehouden, wordt een aanwij
zing gezien, dat de heer Stikker niet
de opvatting van het kabinet deelde,
dat de opvoering der legersterkte
slechts in kalm tempo kon geschie
den.
De regering is van mening, dat
gezien het langzame binnenkomen
der toegezegde overzeese defensie
materialen het geen zin heeft troe
pen op te roepen en in kazernes on
der te brengen, terwijl deze weinig
kunnen uitrichten noch in geval van
nood, nóch in normale omstandighe
den. De regering wil, in afwachting
van financiële en materiële overzeese
hulp, drie (volgens het nieuwste plan
vijf) divisies „mobilisabel" maken,
dus door korte herhalingsoefeningen
voorbereiden en africhten op mo
derne oorlogs-voering.
De legerleiding wenst onder de
indruk van het bezoek van gene
raal Eisenhower veel verder te
gaan. Zij wenst thans reeds parate
"Troepen, troepen, die gereed staan tot
afweer. Daartoe zouden niet alleen
zeer ingrijpende financiële maatre
gelen dienen te worden genomen,
doch tevens zeer zware offers wor
den gevraagd van de gedemobiliseer
de soldaten, die in Indonesië reeds de
spits hebben afgebeten.
Op welke wijze nu de legerleiding,
in de persoon van generaal Kruis
heeft gemanoeuvreerd, om haar ziens
wijze doorgedreven te krijgen, is
achter de schermen gebleven, doch
op 18 Januari verklaarde minister
Drees in de Kamer: ,,In Nederland is
het leger niet een zelfstandige macht,
die pressie heeft uit te oefenen. Het
zijn regering en volksvertegenwoor
diging, die de beslissing nemen. Over
politieke samenstelling van het Ka
binet heeft ook niet het legex-, maar
de Kroon en de volksvertegenwoor
diging te oordelen".
Uit deze vermaning, welke thans
een opehBare afstraffing is gewor
den, blijkt dat het meningsverschil
tussen Kabinet en legerleiding nog
andere achtergronden heeft dan een
uiteenlopende zienswijze over het
tempo der bewapening en over de
practische mogelijkheid ener snelle
opvoering van de legersterkte. Zeer
ontstemd is het Kabinet geweest over
de uitlating van generaal Kruis on
langs in Middelburg gedaan: „dat
het leger niet moet gaan steunen op
cadeau-arikelen", terwijl reeds tij
dens het bewind van minister Sohok-
king over diens hoofd heen uit de Ka
mer bittere opmerkingen zijn ge
plaatst aan het adres van de nu van
zijn functie ontheven generaal.
Officieel komt het conflict hierop
neer, dat de legerleiding op staande
voet veel geld en veel mannen ver
langde, terwijl de regering daartoe,
gelet op de practische besteding van
het geld en de feitelijke mogelijkheid
tot oefening, geen termen aanwezig
zag. Als er geen persoonlijk conflict
was gerezen tussen Kabinet en ge
neraal is het de vraag, of dit officiële
conflict tot zulk een opzienbarende
ontslag-gave zou hebben genoopt.
Kolonel Hasselman volgt gen. Kruis op
n\E MINISTER VAN OORLOG is tot de conclusie gekomen, dat er te
veel verschil van inzicht bestaat tussen hem en de hoogste legerleiding
omtrent de wijze, waarop onze strijdkrachten kunnen en moeten worden
georganiseerd, zodat hij zich Maandag, na afloop van de ministerraad,
genoodzaakt heeft gezien aan generaal mr. H. J. Kruis, de chef van de
generale staf, mede te delen, dat deze zijn post aan een ander zou moeten
overgeven. Minister s' Jacob is gister ochtend door de Koningin in audiën
tie ontvangen. Het ligt in het voor nemen kolonel B. R. P. F. Hasselman,
inspecteur van de cavalerie, voor te dragen tot chef van de generale staf.
Deze benoeming zal omstreeks 1 Februari ingaan. Luitenant-generaal M.
R. H. Calmeyer, plaatsvervangend chef van de generale staf, heeft gis
teren ontheffing uit zijn functie gevraagd, welk verzoek is ingewilligd.
De minister van oorlog heeft luitenant-generaal Calmeyer verzocht
zich voor bijzondere opdrachten ter beschikking te houden, z
Van bevoegde zijde is medege
deeld, dat er tussen de minister en
generaal Kruis voornamelijk sprake
is geweest van een verschil in in
zicht omtrent de uitvoering van het
drie-divisieplan.
De minister en generaal Kruis wa
ren beiden voorstanders van een
snelle uitvoering van dit plan. Bij
de Uitwerking zag men zich voor de
vraag geplaatst, waar op dit ogen
blik de mensen, het materiaal en de
opleidingsruimte te vinden zouden
zijn. Het ging bepaaldelijk niet om
de vraag, of het plan gefinancierd
zou kunnen worden. Want dat er zeer
veel geld geofferd moet worden voor
de defensie, daarover waren de ge
neraal en de minister het eveneens
De steeds weer andere plannen, die
generaal Kruis ontwierp, om de drie
hierboven vermelde vraagpunten op
te lossen, konden de goedkeuring van
de minister niet wegdragen. De mi
nister miste daarin de door hem ge
wenste vaste lijn. Hij wenste deze
vaste lijn niet telkens doorkruist te
zien door nieuwe plannen. Het la
tente conflict misschien is het be
ter te spreken van een verschil van
inzicht uittezich, in zeer ver
scherpte vorm na het bezoek van ge
neraal Eisenhower. Het verschil van
inzicht werd toen Zodanig verdiept,
KOLONEL DER HUZAREN
B. R. P. F. HASSELMAN.
dat er geen basis meer was voor een
goede samenwerking tussen de leger
leiding en de politieke leiding.
Intussen is het besluit genomen om
het drie-divisieplan uit te breiden tpt
een vijf-divisieplan. Met de uitwer
king hiervan is men reeds begonnen.
De mening van
Kruis omgeving
Kringen, die in nauw contact staan
met generaal Kruis hebben desge
vraagd medegedeeld, dat de onthef
fing van generaal Kruis uit zijn func
tie van chef van de generale sV
voornamelijk het gevolg is van diens
standpunt ten aanzien van de parate
troepen.
Het standpunt van generaal Kruis,
zo werd ons gezegd, komt op het vol
gende neer. Hij is van oordeel, dat
Nederland in de huidige omstandig
heden, die Amerika aanleiding heb
ben gegeven tot het uitroepen van
een noodtoestand, over een zekere
sterkte aan parate troepen moet be
schikken.
Onder een zekere sterkte wordt
dan verstaan twee a drie brigades
die geoefend zouden moeten worden
onder een divisie-staf. Generaal
Kruis schijnt niet alleen overtuigd,
dat ons land over deze parate troe
penmacht moet beschikken, hij is
tevens overtuigd, dat Nederland er
over kan beschikken. Er zullen zich
ongetwijfeld moeilijkheden voor
doen, doch hij acht het mogelijk
thans twee a drie brigades op te roe
pen zonder de opleiding van de nieu
we lichtingen in gevaar te brengen.
Deze brigades zouden gevormd kun
nen worden door de Indonesië-vete-
ranen een langere herhalingsoefening
te laten doormaken en door de
diensttijd te verlengen. Generaal
Kruis meent, dat de risico's verbon
den aan een onmiddellijke vorming
van een parate troepenmacht kun
nen worden aanvaard.
AUSTRALISCHF WOLPRIJS
BEHAALT NIEUW WERELD
RECORD.
Op de wolveilingen te Sydney werd
Dinsdag een nieuw wereldrecord be
reikt. Voor 5 balen vette merino
vlieswol werd 313 K Australische
pence (ongeveer f 11.25j per pound
betaald. Soortgelijke wol bracht de
vorige week in Geelomg 309 pence
op. De Australische wol-,.boom" is
het gevolg van de voorraadvorming
voor defensiedoeleinden in de Ver
enigde Staten en Europa.
T 1
Het Shakespeare theater te Strat-
ford-on-Avon zal een aanzienlijke
uitbreiding en verbetering onder
gaan. Aan de linkerzijde van het ge
bouw komen twee nieuwe verdie
pingen, uitsluitend bestemd voor 16
nieuwe kleedkamers. Het aantal zit
plaatsen wordt met 140 uitgebreid
tot 1300, waardoor tijdens het zeven
maanden durende seizoen 34.000 per
sonen extra het theater kunnen be
zoeken. Verdere verbeteringen en
het toepassen van de nieuwste tech
nische vindingen zullen het theater
tot een van het best ingerichte ter
wereld doen behoren. In Maart zal
de opening plaats vinden.
Het Shakespeare theater, gezien
van de overzijde van Avon. Links
het gedeelte, waar de twee nieuwe
verdiepingen komen.
Reddingsvliegtuigen cirkelden
Dinsdag boven het gebied rondom
de vulkaan Lamington op zoek naar
eventuele overlevenden. Verklaard
wordt, dat de uitbarsting van de La
mington „van groter omvang was dan
de ontploffing van een atoombom".
WINTERSPORTPLAATSEN WEER
BEREIKBAAR.
Volgens radioberichten uit Zwit
serland zijn de opruimingswerkzaam
heden reeds zover gevorderd, dat na
genoeg alle wintersportplaatsen weer
te bereiken zijn, met uitzondering
van Andermatt en de plaatsen in
Beneden Engadin Zuoz, Madulein en
Oberalpsee en Hostenthall.
Alle 'Zwitserse spoorlijnen naar
Italië en Oostenrijk zijn weer vrij
voor doorgaand verkeer.
DE OVERSTROMING TE ZUID
BROEK. Nadat vorige week reeds
een duiker bij Zuidbroek in Gro
ningen bezweken was, is thans nog
een duiker, die de druk van het wa
ter niet langer kon verdragen, be
zweken, zodat de overstroming zich
steeds verder uitbreidt.
In allerijl zijn 140 militairen uit
Steenwijk naar de plaats des onheils
gedirigeerd, om de schade zo veel
mogelijk te beperken door het stor
ten van steen.
Een overzicht van de werkzaam
heden: militairen storten stenen in
de ontstane opening in de duiker.
Attlee vertrouwt Chinas voorstel
Attlee heeft in het Britse Lagerhuis gisteravond gezegd, dat Engeland
weigert de hoop op te geven op een vredelievende regeling met commu
nistisch China. De Britse premier maakte duidelijk, dat zijn regering niet
bereid is de consequenties te aanvaarden van het Amerikaanse streven om
China voor de Uno als agressor te brandmerken, want zei hij wij
zijn van mening, dat de Verenigde Naties op dit ogenblik geen nieuwe
en belangrijke beslissingen moeten nemen. Wij geloven niet, dat het nu
het ogenblik is nieuwe maatregelen onder ogen te zien Wanneer wij dat
wel deden, zouden wij de hoop op een vredelievende regeling laten va
ren en dat hebben wij niet gedaan,
AMERIKA WIL KLEUR
BEKENNEN
Peking heeft met het indienen van
nieuwe voorstellen betreffende een
wapenstilstand in Korea inderdaad
bereikt, dat de meningsverschillen
tussen Amerika en een belangrijk
deel van zijn bondgenoten zijn ver
diept. De politieke commissie van de
Uno zal eerst vanavond weer bijeen
komen. Zoals gemeld, had namelijk
de meerderheid tegen de wens van
Amerika in besloten Nederland
onthield zich van stemming de be
raadslagingen 48 uur op te schorten
teneinde de gedelegeerden tijd te ge
ven de nieuwe Chinese voorstellen te
bestuderen, die Pekiig via de afge
vaardigde van India hoeft ingediend
Deze ontwikkeling bracht Chur
chill er gisteravond in het Lagerhuis
toe om Attlee te vragen „voortdu
rend te denken aan de ernstige ge
varen, die over ons zouden komen,
zo er ooit een ernstige afwijking zou
ontstaan tussen onze politiek en dis
van Amerika'. Het antwoord van de
premier daarop was, dat zijn rege
ring inderdaad op haar hoede zou
zijn maar zo voegde hij er aan toe
wij zullen toch nooit de hoop op
geven op een vredelievende regeling
waarbij de gehele wereld belang
heeft.
De V.S. zijn van plan met alle
kracht aan te dringen op kleur be
kennen door middel van een stem
ming over het brandmerken - van
China als agressor. Men verwacht
echter, dat de commissie vandaag
niet tot een stemming zal komen.
Waarnemers zijn van oordeel,, dat
de Britse vertegenwoordiger in de
V.N., sir Gladwyn Jebb, vanavond
op het betrachten van de grootst mo
gelijke voorzichtigheid zal aandrln-
men van drastische of overhaaste j
pressaille-maatregelen.
Parijs schaart zich achter de ver
klaring van Attlee, dat „geen nieu
we en belangrijke beslissing" op dit
ogenblik genomen moet worden.
Alles wijst er op, dat de onenigheid
tussen 4e niet-communistische landen
groter wordt, al beweren de Amen-
kanen, dat zij de vereiste meerder
heid van 40 stemmen zullen behalen.
De Amerikaanse Senaat heeft een
Kilometers in het rond een grote verwoesting
IN TEGENSTELLING MET DE BERICHTEN VAN GISTEREN, welke
deden veronderstellen, dat het nog wel los zou lopen met het aantal
slachtoffers van de uitbarsting van de Nieuw Guinese vulkaan Laming
ton, wordt thans bekend, dat men het aantal doden op meer dan vier
duizend schat. De 35 vermiste blanken zijn ook niet in veiligheid, in te
gendeel men vreest voor hen het ergste. De slachtoffers zijn door de
uitgeslingerde lava of door andere brandwonden bezweken.
Een Australische regeringsfunctio
naris, die per vliegtuig een uitge
strekte vlucht boven het getroffen
gebied heeft gemaakt, meldt twin
tig verlaten dorpen te hebben waar
genomen „waar de huizen tegen de
vlakte lagen en de- ontbladerde bo
men door het geweld van de ontplof
fing tegen de grond waren gesla
gen". Reddingsploegen zouden
Dinsdag uit Port Moresby vertrek
ken om gewonde inboorlingen op te
sporen en te helpen en de doden te
begraven.
Vluchtelingen trekken langs al
lerlei bospaden door het met vulka
nische as overdekte oerwoud in een
massale uittocht, om te ontkomen
aan verstikking door de dampen, die
na de uitbarsting nog zijn blijven
hangen. Gehele dorpen liggen be
graven onder lava en as.
Nader wordt gemeld, dat de vlie
gers der reddingsvliegtuigen ver
klaarden, dat het „geen nut heeft nog
naar overlevenden te zoeken".
Gemeld wordt, dat een troep van
honderd inboorlingen, onder leiding
van drie blanke vrouwen, door het
De groep van de twaalf Aziatische i dichte oerwoud voorttrekt naar het
en Arabische landen, die het voorstel dorp Kokoda.
tot het staken van het vuren in Korea
heeft ingediend, heeft Dinsdagavond
besléten in de politieke commissie
een resolutie in te dienen, waarin om
de onmiddellijke benoeming van een
zeven-landencommissie voor Korea
wordt verzocht.
De commissie, die zou moeten be
staan uit het communistische China,
Engeland, de Verenigde Staten,
Frankrijk, de Sovjet-Unie, India en
Egypte, zou de Koreaanse kwestie
bestuderen met het oogmerk, de
vrede in het Verre Oosten te her
stellen.
Een woordvoerder van de twaalf
landen verklaarde, aat zij, alvorens
de resolutie in te dienen, onder de
voornaamste delegaties een ontwerp
zullen laten circuleren. Men verwacht
daarom niet, dat de resolutie van
avond al zal worden ingediend.
resolutie aangenomen, waarin een
beroep wordt gedaan, op de V.N om
China als agressor te brandmerken,
in navolging van het Huis van Afge
vaardigden. De Senaat sprak zien te
vens uit voor een resolutie, om China
het lidmaatschap der V.N. te ontzeg
gen.
EEN RESOLUTIE VAN DE TWAALF
DE VERBONDEN TROEPEN hebben in de afgelopen twaalf uur agres
sieve patrouilletochten ondernomen en hun verdedigingsposities aan
het gehele West-Koreaanse front verbeterd zonder contact te verkrijgen
men de communisten, aldus een communiqué van het achtste leger. Een
bataljon van de Verenigde Naties is heden opnieuw met versterkingen
Wonjoe binnengerukt .Ook het bij de stad gelegen vliegveld is her
overd. In de afgelopen dagen heeft het bataljon de stad elke dag op
nieuw bezet om haar ls nachts weer te verlaten en op een beter houdbare
positie terug te trekken.
De vorige week kreeg men de in
druk, dat de Noordelijke troepen een
nieuwe aanval voorbereidden. Thans
echter, nu er vrijwel slechts pa
trouille-activiteit is, en China nieuwe
voorstellen voor een staakt-het-vu-
ren heeft gedaan verspreidt zich het
gerucht, dat de Noordelijken een al
gemene order tot terugtrekken heb
ben ontvangen.
Vliegtuigen der V.N. blijven echter
hevige aanvallen in Noord-Korea uit
voeren.
In de monding van de Ansan heb
ben vliegtuigen gisteren een groot
aantal kleine schepen waargenomen,
waarvan later dertien door de geal
lieerde patrouilles tot zinken werden
gebracht.
Heden zijn bij een luchtgevecht
tussen Amerikaanse en communisti
sche straaljagers drie toestellen van
het type Mig-15 beschadigd en een
waarschijnlijk vernield. De 32 Ame
rikaanse Thundearjets, die door de
Migs werden aangevallen, keerden
op hun basis term;.
Dit is de vijfde opeenvolgende dag,
dat communistische straalvliegtuigen
in groten getale boven Zuid-Korea
opereren.
Ivan Champion, een bestuurder
van het district van Papoea, waar
in de Lamington is gelegen en die
thans de leiding heeft van het red
dingswerk deelde mede, dat het ge
hele Noordelijke gedeelte van de La
mington door het geweld van de uit
barsting is weggeslagen. Men kan
thans een rood-gloeiende krater-
mond waarnemen waaruit nog steeds
rook en stoom opstijgt.
In een straal van zestien km rond
om de vulkaan is alles verwoest. De
grond is bezaaid met grote rotsblok
ken, bomen zijn ontworteld en het
gehele gebied is bedekt onder een
laag grijze as.
Een reddingspatrouille heeft ge
meld, dat zij Dinsdag in de buiten
wijken van Higatoeroe de stoffelijke
overschotten heeft gevonden van
tien blanken. Twee ervan waren
door de wit-gloeientie as zo ver
brand, dat zij niet meer te herken
nen waren.
Het schijnt, dat van het dorpje
Isavita slechts 12 van de 400 inwo
ners in leven zijn gebleven.
ONDERHOUD MET WYSJINSKY.
De Franse ambassadeur te Mos
kou, Yves Chataigneau, en de Britse
zaakgelastigde aldaar, John Nicolls,
hebben gisteren een onderhoud met
de Russische minister van buiten
landse zaken Wysjinsky gehad.
In weiingelichte kringen neemt
neemt men aan, dat het onderhoud
betrekking had op de Russische no
ta van 31 December over de voorbe
reiding van een conferentie van
vier.
Het antwoord van Engeland,
Frankrijk en de Verenigde Staten
op genoemde Russische nota zou
overhandigd zijn.
Ko-Viettie....
Het is gemakkelijker een verheven
standpunt in te nemen, dan er zich
te handhaven.